Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Britaniya Şimali Amerikası — Britaniya İmperiyasının Şimali Amerikadakı keçmiş torpaqlarına verilən ad. Termin ilk dəfə qeyri-rəsmi olaraq 1783-cü ildə istifadə edildi, ancaq Durham Hesabatı adı verilən İngilis Şimali Amerika İşləri Hesabatından (1839) əvvəl nadir idi. Bu bölgələr indiki müasir Kanada və Pasifik Şimal-Qərbi Hissəsidir. Şimali Amerikanın Britaniya müstəmləkəçiliyi (həm ingilislər həm də Şotlandlar tərəfindən sömürgələştirilməsi də daxil olmaq üzrə), 1607-ci ildə Virciniya Jamestown'da başladı və koloniyalar Amerika qitəsində qurulduğunda İngilis koloniyalizmi ən güclü halına çatdı.
| Böyük Britaniya koloniyaları (1783-1800) Birləşmiş Krallıq koloniyaları (1801-1907) | |||
| Britaniya Şimali Amerikası | |||
|---|---|---|---|
| British North America | |||
| |||
| Böyük Britaniya və Şimali İrlandiya Birləşmiş Krallığı himni | |||
 Şimali Amerikanın 1750-ci ildən başlayan kolonizasıya tarixi | |||
| | |||
| Paytaxt | London | ||
| Dilləri | ingilis dili | ||
| Rəsmi dilləri | İngiliscə Fransızca Keltcə | ||
| Dövlət dini | Anqilikanizm | ||
| Valyuta | funt sterlinq | ||
| İdarəetmə forması | Britaniyaya bağlı ərazilər | ||
Siyasi bölmələri
1775-ci ildə, ABŞ İstiqlaliyyət müharibəsi ərəfəsində, Britaniya İmperiyası, Yeni İspaniyanın şimal-şərqində, Qərb yarımkürəsi 20 bölgə ehtiva edirdi. Bu müstəmləkələr bunlardır:
- Florida (Şərqi və Qərbi Florida ayrı idarə edilirdi.)
- Nyufaundlend
- Yeni Şotlandiya
- Kvebek
- Rupertin torpağı
- Müqəddəs Con adası
- On üç koloniya (Hər biri ayrı idarə edilir)
Britaniya Yeddiillik müharibəni sona çatdıran Paris sülh müqaviləsi (1763) ilə Fransadan Şərq və Qərb Florida ilə Kvebeki qazanmışdı.
İspaniya Qərbi Floridanı qazanmaqla qalmayıb, Şərqi Florida'nı geri qazandı və Amerika Birləşmiş Ştatları, suverinliklərinin təsdiqlənməsi üzərinə, Paris sülh müqaviləsi (1783) Böyük Göllər'in cənubunda Kvebek'in bir hissəsini qazandı.
Yeni Şotlandiya 1784-cü ildə Yeni Şotlandiyaya və Nyu-Brunsvikə ayrılmışdı. 1783-cü ildən sonra Kvebekin bir qismi 1791-ci ildə əhalisi əsasən fransız dilində danışan Aşağı Kanada və əhalisi əsasən ingilis dilində danışan Yuxarı Kanada əyalətinə ayrılmışdı.
1812-ci il müharibəsindən sonra 1818-ci il müqaviləsi, Amerika Birləşmiş Ştatları ilə Britaniya Şimali Amerikası arasındakı sərhədi Rupertin torpağından Qayalı dağlarla 49-cu paraleldə qurulmuşdur. 1846-cı ildə imzalanan Oreqon müqaviləsinə uyğun olaraq Britaniya, 49-cu paralelin cənubu, "Hudson's Bay Company" Oreqona olan iddiasından imtina etdi.
Britaniya Şimali Amerikası və Men arasındakı sərhəd nəhayət 1842-ci ildə Vebster-Aşberton müqaviləsi ilə təyin olundu. Kanadalar (Əyalət) 1841-ci ildə Kanada əyalətinə qatılmışdır.
1 iyul 1867-ci ildə Böyük Britaniya parlamenti tərəfindən Britaniyanın Şimali Amerika Aktı adı verilən bir qanun Kanada Dominionunu, Nyu Brunsviki və Yeni Şotlandiyanın yaranmasına gətirib çıxardı. Kanada əyaləti 1841-ci ildən əvvəlki torpaqlarına yenidən, Şərqi Kanada (Aşağı Kanada) adı Kvebek olaraq, Qərbi Kanada (Yuxarı Kanada) isə Ontario adlandırılaraq parçalanmışdır. Bunlar Kanadanın ilk dörd əyalətləri idi.
1870-ci ildə Rupertin torpağı Kanada tərəfindən Şimal-qərb torpaqları (ŞQT) olaraq ihlaq edilmişdi, ŞQT-nin bir qismi olan Manitoba, Kanadanın bir əyaləti halına gəldi. Konfederasiyaya 49-cu paralelin şimalındakı qərb sahilindəki Britaniya koloniyası olan Britaniya Kolumbiyası 1871-ci ildə, 1873-cü ildə isə Şahzadə Eduard Adası qatıldı. Britaniya Kolumbiyası ilə Vaşinqton ərazisi arasındakı sərhəd, 1872-ci ildə təhkim yolu ilə, Alyaska ilə sərhəd isə 1903-cü ildə yenə təhkim yolu ilə həll edildi. 1905-ci ildə Şimal-qərb topraqlarının böyük bir qisimi Saskaçevan və Alberta ştatlarının ərazilərinə qatıldı.
1907-ci ildə qalan tək Britaniya Şimali Amerikası koloniyası olan Nyufaundlendə dominion statusu verildi, ancaq 1934-cü ildən etibarən Böyük Britaniya Səlahiyyətlilər Komissiyası tərəfindən idarə olunurdu. Bu orqan, Böyük Britaniya səlahiyyətliləri tərəfindən idarə olundu. 1949-cu ildə Nyufaundlend adası və ona bağlı Labrador torpaqları onuncu əyalət olaraq Kanadaya qatıldı.
1867-ci ildə yarı-müstəqil ikən və Vestminster Əsasnaməsi ilə xarici əlaqələrə tam suveren olmasına baxmayaraq, Kanadanın Konstitusiya müstəqilliyinin son izləri Kanadalılar Kanada Konstitusiyasını dəyişdirmə mövzusunda bir daxili üsul üzərində razılaşmağa çatana qədər davam etdi. Bu razılaşma Böyük Britaniya parlamenti Kanada Parlamentinin tələbi üzərinə 1982-ci il Konstitusiya Qanununu təsdiqlədiyində qüvvəyə girdi.
Britaniyanın Şimali Amerikadakı Koliniyaları
1846-cı il Oreqon müqaviləsinin imzalanmasından əvvəl mövcud olan müstəmləkələr:
- Kanada əyaləti — (əvvəllər Yuxarı və Aşağı Kanada)
- Nyufaundlend
- Yeni Şotlandiya
- Nyu-Brunsvik
- Şahzadə Eduard Adası
- Rupertin torpağı
- Britaniyanın Arktik Əraziləri
- Kolumbiya Əyaləti/Oreqon (Amerika Birləşmiş Ştatları ilə bölüşdürüldü)
İdarə edilməsi
Hər müstəmləkədəki yerli müstəmləkə hökumətlərindən başqa, Britaniya Şimali Amerikası birbaşa London şəhərindən idarə edilirdi.
Britaniya Şimali Amerikası 1783–1801 illərdə, Daxili İşlər Bürosu və Ev Katibi, daha sonra 1801-ci ildən 1854-cü ilə qədər Müharibə Dairəsi və Müharibə katibi və Müstəmləkələr tərəfindən idarə edildi. Müstəmləkə Ofisi yenidən qurulduğunda müstəmləkə katibinin məsuliyyəti altında idi.
Həmçinin Bax
Mənbə
- Maton, William F. (1998). "Britaniya Kolombiyasının Birliyin şərtləri". Solon Qanunu Arxivi. 22 iyun 2016-cı ildə alındı.
- Maton, William F. (8 December 1995) "Şahzadə Edvard Adasının Birliyin şərtləri". Solon.org. 18 aprel 2013-cü ildə alındı.
Xarici keçidlər
- Bailyn, Bernard. Şimali Amerikanın Xalq Artımı : Giriş (1988) excerpt and text search
- Cooke, Jacob E. Şimali Amerika Koliniyalarının Ensiklopediyası (3 cild 1993)
- Foster, Stephen, ed. 17-ci və 18-ci əsrlərdə İngilis Şimali Amerikası (Oksford Britaniya İmperiyasının tarixi) (2014) excerpt and text search; Alimlər tərəfindən 11 məqalə
- Garner, John. İngilis Şimali Amerikada səs hüququ və siyasət , 1755–1867 (Toronto Universtiteti Pressi, 1969)
- Gipson, Lawrence Henry. Amerikan İnqilabından əvvəl Britaniya İmperiyası (15 cild, 1936–70), çox əhatəli iş ; Pulitzer Prize
- Morton, W. L. Kanada Krallığı: Ən erkən dövrdən ümumi Tarix (1969)
İstinadlar
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Britaniya Simali Amerikasi Britaniya Imperiyasinin Simali Amerikadaki kecmis torpaqlarina verilen ad Termin ilk defe qeyri resmi olaraq 1783 cu ilde istifade edildi ancaq Durham Hesabati adi verilen Ingilis Simali Amerika Isleri Hesabatindan 1839 evvel nadir idi Bu bolgeler indiki muasir Kanada ve Pasifik Simal Qerbi Hissesidir Simali Amerikanin Britaniya mustemlekeciliyi hem ingilisler hem de Sotlandlar terefinden somurgelestirilmesi de daxil olmaq uzre 1607 ci ilde Virciniya Jamestown da basladi ve koloniyalar Amerika qitesinde quruldugunda Ingilis koloniyalizmi en guclu halina catdi Boyuk Britaniya koloniyalari 1783 1800 Birlesmis Kralliq koloniyalari 1801 1907 Britaniya Simali AmerikasiBritish North AmericaBayraqBoyuk Britaniya ve Simali Irlandiya Birlesmis Kralligi himniSimali Amerikanin 1750 ci ilden baslayan kolonizasiya tarixi1783 1907Paytaxt LondonDilleri ingilis diliResmi dilleri Ingilisce Fransizca KeltceDovlet dini AnqilikanizmValyuta funt sterlinqIdareetme formasi Britaniyaya bagli erazilerSiyasi bolmeleri1775 ci ilde ABS Istiqlaliyyet muharibesi erefesinde Britaniya Imperiyasi Yeni Ispaniyanin simal serqinde Qerb yarimkuresi 20 bolge ehtiva edirdi Bu mustemlekeler bunlardir Florida Serqi ve Qerbi Florida ayri idare edilirdi Nyufaundlend Yeni Sotlandiya Kvebek Rupertin torpagi Muqeddes Con adasi On uc koloniya Her biri ayri idare edilir Britaniya Yeddiillik muharibeni sona catdiran Paris sulh muqavilesi 1763 ile Fransadan Serq ve Qerb Florida ile Kvebeki qazanmisdi Ispaniya Qerbi Floridani qazanmaqla qalmayib Serqi Florida ni geri qazandi ve Amerika Birlesmis Statlari suverinliklerinin tesdiqlenmesi uzerine Paris sulh muqavilesi 1783 Boyuk Goller in cenubunda Kvebek in bir hissesini qazandi Yeni Sotlandiya 1784 cu ilde Yeni Sotlandiyaya ve Nyu Brunsvike ayrilmisdi 1783 cu ilden sonra Kvebekin bir qismi 1791 ci ilde ehalisi esasen fransiz dilinde danisan Asagi Kanada ve ehalisi esasen ingilis dilinde danisan Yuxari Kanada eyaletine ayrilmisdi 1812 ci il muharibesinden sonra 1818 ci il muqavilesi Amerika Birlesmis Statlari ile Britaniya Simali Amerikasi arasindaki serhedi Rupertin torpagindan Qayali daglarla 49 cu paralelde qurulmusdur 1846 ci ilde imzalanan Oreqon muqavilesine uygun olaraq Britaniya 49 cu paralelin cenubu Hudson s Bay Company Oreqona olan iddiasindan imtina etdi Britaniya Simali Amerikasi ve Men arasindaki serhed nehayet 1842 ci ilde Vebster Asberton muqavilesi ile teyin olundu Kanadalar Eyalet 1841 ci ilde Kanada eyaletine qatilmisdir 1 iyul 1867 ci ilde Boyuk Britaniya parlamenti terefinden Britaniyanin Simali Amerika Akti adi verilen bir qanun Kanada Dominionunu Nyu Brunsviki ve Yeni Sotlandiyanin yaranmasina getirib cixardi Kanada eyaleti 1841 ci ilden evvelki torpaqlarina yeniden Serqi Kanada Asagi Kanada adi Kvebek olaraq Qerbi Kanada Yuxari Kanada ise Ontario adlandirilaraq parcalanmisdir Bunlar Kanadanin ilk dord eyaletleri idi 1870 ci ilde Rupertin torpagi Kanada terefinden Simal qerb torpaqlari SQT olaraq ihlaq edilmisdi SQT nin bir qismi olan Manitoba Kanadanin bir eyaleti halina geldi Konfederasiyaya 49 cu paralelin simalindaki qerb sahilindeki Britaniya koloniyasi olan Britaniya Kolumbiyasi 1871 ci ilde 1873 cu ilde ise Sahzade Eduard Adasi qatildi Britaniya Kolumbiyasi ile Vasinqton erazisi arasindaki serhed 1872 ci ilde tehkim yolu ile Alyaska ile serhed ise 1903 cu ilde yene tehkim yolu ile hell edildi 1905 ci ilde Simal qerb topraqlarinin boyuk bir qisimi Saskacevan ve Alberta statlarinin erazilerine qatildi 1907 ci ilde qalan tek Britaniya Simali Amerikasi koloniyasi olan Nyufaundlende dominion statusu verildi ancaq 1934 cu ilden etibaren Boyuk Britaniya Selahiyyetliler Komissiyasi terefinden idare olunurdu Bu orqan Boyuk Britaniya selahiyyetlileri terefinden idare olundu 1949 cu ilde Nyufaundlend adasi ve ona bagli Labrador torpaqlari onuncu eyalet olaraq Kanadaya qatildi 1867 ci ilde yari musteqil iken ve Vestminster Esasnamesi ile xarici elaqelere tam suveren olmasina baxmayaraq Kanadanin Konstitusiya musteqilliyinin son izleri Kanadalilar Kanada Konstitusiyasini deyisdirme movzusunda bir daxili usul uzerinde razilasmaga catana qeder davam etdi Bu razilasma Boyuk Britaniya parlamenti Kanada Parlamentinin telebi uzerine 1982 ci il Konstitusiya Qanununu tesdiqlediyinde quvveye girdi Britaniyanin Simali Amerikadaki Koliniyalari1846 ci il Oreqon muqavilesinin imzalanmasindan evvel movcud olan mustemlekeler Kanada eyaleti evveller Yuxari ve Asagi Kanada Nyufaundlend Yeni Sotlandiya Nyu Brunsvik Sahzade Eduard Adasi Rupertin torpagi Britaniyanin Arktik Erazileri Kolumbiya Eyaleti Oreqon Amerika Birlesmis Statlari ile bolusduruldu Idare edilmesiHer mustemlekedeki yerli mustemleke hokumetlerinden basqa Britaniya Simali Amerikasi birbasa London seherinden idare edilirdi Britaniya Simali Amerikasi 1783 1801 illerde Daxili Isler Burosu ve Ev Katibi daha sonra 1801 ci ilden 1854 cu ile qeder Muharibe Dairesi ve Muharibe katibi ve Mustemlekeler terefinden idare edildi Mustemleke Ofisi yeniden quruldugunda mustemleke katibinin mesuliyyeti altinda idi Hemcinin BaxBritaniya Imperiyasi On uc koloniyaMenbeMaton William F 1998 Britaniya Kolombiyasinin Birliyin sertleri Solon Qanunu Arxivi 22 iyun 2016 ci ilde alindi Maton William F 8 December 1995 Sahzade Edvard Adasinin Birliyin sertleri Solon org 18 aprel 2013 cu ilde alindi Xarici kecidlerBailyn Bernard Simali Amerikanin Xalq Artimi Giris 1988 excerpt and text search Cooke Jacob E Simali Amerika Koliniyalarinin Ensiklopediyasi 3 cild 1993 Foster Stephen ed 17 ci ve 18 ci esrlerde Ingilis Simali Amerikasi Oksford Britaniya Imperiyasinin tarixi 2014 excerpt and text search Alimler terefinden 11 meqale Garner John Ingilis Simali Amerikada ses huququ ve siyaset 1755 1867 Toronto Universtiteti Pressi 1969 Gipson Lawrence Henry Amerikan Inqilabindan evvel Britaniya Imperiyasi 15 cild 1936 70 cox ehateli is Pulitzer Prize Morton W L Kanada Kralligi En erken dovrden umumi Tarix 1969 Istinadlar