Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Braxiopodalar (Braxiopoda tipi) - dənizdə, nadir hallarda şor- və şirinsulu hövzələrdə məskunlaşan üçtəbəqəli tək yaşayan heyvanlar. Qabıq iki taydan ibarətdir. Onun simmetriya müstəvisi, ikitayqabıqlı mollukalardan fərqli olaraq, taylar arasından deyil, qabıqdan keçir. Qabığın uzunluğu 0,1-40 sm arasında dəyişir; orta ölçüləri 3-5 sm-dir. Fossil növlərin sayı 10000-dən artıqdır, müasirlərinin sayı 300-ə çatır. Braxiopodalar daxili boşluğu eninə arakəsmə (diafraqma) ilə iki qeyri-bərabər hissəyə bölünüb. Qabıq boşluğunun ön hissəsi mantiya qırışları ilə örtülümüşdir. Onun içərisində bəzən dayaq skeletini saxlayan iki spiral şəkilli kiprikli qol aparatı yerləşir. Diafraqmanın içərisində qolların əsasında qida həzmetmə traktının başlanğıcı olan yarıq şəkilli ağız dəliyi yerləşir. Braxiopodalar filtratorlar olub, qidanı su axını vasitəsilə ağız deşiyinə qəbul edirlər. Bədənin arxa hissəsində heyvanı substrata bağlayan ayaqlar çıxır; mantiya karbonat, nadir halda xitin və xitin-fosfat tərkibli qabıq yaradır. Qarın tayının təpəsi altında hamar üçbucaq formalı sahə (areya) vardır. Braxiopodalar qabığının başlıca xüsusiyyəti qol aparatının olmasıdır. Tayların qovuşduğu kənar hissədə iki oyuq olur, buraya bel tayının dişləri daxil olur və tayların kip birləşməsinə imkan verir. Diş + oyuq sistemi qıfıl adlanır. Braxiopodalar qıfıl və qol aparatlarının olub-olmamasından asılı olaraq iki sinifə ayrılıblar: qıfılsızlar - Inarticulata (kembri -antropogen) və qıfıllılar Articulata (kembri -antropogen). Braxiopodalar bentos heyvanlar olub əksəriyyəti ayaqcıqlar vasitəsilə dibə yapışır və ya sərbəst uzanır, bəzən qrunta soxulurlar. Paleozoy qıfıllı braxiopodlarının əksəriyyəti cənkəlliklər və saylar əmələ gətirmişlər, bəziləri isə rif əhəngdaşlarının yaranmasında iştirak etmişlər. Paleozoyun bölgüsündə braxiopodalar böyük stratiqrafik əhəmiyyəti vardır. Kembri – müasir.
| Braxiopodalar | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||
| Elmi təsnifat | ||||||
| XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Braxiopodalar | ||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||
| ||||||
| ||||||
Həmçinin bax
Mənbə
- Geologiya terminlərinin izahlı lüğəti. Bakı: Nafta-Press. 2006. 679.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Braxiopodalar Braxiopoda tipi denizde nadir hallarda sor ve sirinsulu hovzelerde meskunlasan uctebeqeli tek yasayan heyvanlar Qabiq iki taydan ibaretdir Onun simmetriya mus tevisi ikitayqabiqli mollukalardan ferqli olaraq taylar arasindan deyil qabiqdan kecir Qabigin uzunlugu 0 1 40 sm arasinda deyisir orta olculeri 3 5 sm dir Fossil novlerin sayi 10000 den ar tiq dir muasirlerinin sayi 300 e catir Braxiopodalar daxili boslugu enine arakesme diafraqma ile iki qeyri beraber hisseye bolunub Qabiq boslugunun on hissesi mantiya qirislari ile ortulumusdir Onun icerisinde bezen dayaq skeletini saxla yan iki spiral sekilli kiprikli qol aparati yerlesir Diafraqmanin icerisinde qollarin esasinda qida hezmetme traktinin baslangici olan yariq sekilli agiz deliyi yerlesir Braxiopodalar filtratorlar olub qidani su axini vasitesile agiz desiyine qebul edirler Bedenin arxa hissesinde heyvani substrata baglayan ayaqlar cixir mantiya karbonat nadir halda xitin ve xitin fosfat terkibli qabiq yaradir Qarin tayinin tepesi altinda hamar ucbucaq formali sahe areya vardir Braxiopodalar qabiginin baslica xususiyyeti qol aparatinin olmasidir Taylarin qovusdugu kenar hissede iki oyuq olur buraya bel tayinin disleri daxil olur ve taylarin kip birlesmesine imkan verir Dis oyuq sistemi qifil adlanir Braxiopodalar qifil ve qol aparatlarinin olub olmamasindan asili olaraq iki sinife ayriliblar qifilsizlar Inarticulata kembri antropogen ve qifillilar Articulata kembri antropogen Braxiopodalar bentos heyvanlar olub ekseriyyeti ayaq ciqlar vasitesile dibe yapisir ve ya serbest uzanir bezen qrunta soxulurlar Paleozoy qifilli braxiopodlarinin ekseriyyeti cenkellikler ve saylar emele getirmisler bezileri ise rif ehengdaslarinin yaranmasinda istirak etmisler Paleozoyun bolgusunde braxiopodalar boyuk stratiqrafik ehemiyyeti vardir Kembri muasir BraxiopodalarElmi tesnifatXETA parent ve rang parametrlerini doldurmaq lazimdir BraxiopodalarBeynelxalq elmi adiBrachyopoideaSekil axtarisiFW 120926Hemcinin baxDeniz Heyvanlar Fosil Karbonatlar Kembri dovru Antropogen PaleozoyMenbeGeologiya terminlerinin izahli lugeti Baki Nafta Press 2006 679