Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bizans-ərəb müharibələri (VII–XI əsrlər) — Yaxın Şərqdə, Aralıq dənizində və Cənubi Qafqaz uğrunda Xilafətin Bizansla müharibəsi. Cihad və islamın yayılması adı ilə Əbu Bəkrin dövründə Aralıq dənizinin şərq sahilindəki işğallardan başlamışdır.
| Bizans - Xilafət müharibələri | |||
|---|---|---|---|
 , ilk dəfə bizanslılar tərəfindən Bizans-ərəb müharibələrində istifadə olunub | |||
| Tarix | 629 - 1050 | ||
| Yeri | Levant, Suriya, Misir, Şimali Afrika, Anadolu, Siciliya, Cənubi İtaliya | ||
| Nəticəsi | Levant, Mesopotamiya, Şimali Afrika Xilafət tərəfindən işğal edildi, sonralar şimali Levant Bizans tərəfindən qaytarıldı. | ||
| Münaqişə tərəfləri | |||
| | |||
| Komandan(lar) | |||
| |||
| Tərəflərin qüvvəsi | |||
| |||
| İtkilər | |||
| |||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||
Ərəblərin ilk uğurları.
633-cü ildə ( cənuba) ərəblər öz ilk böyük qələbələrini qazandılar. 7-ci əsrin ikinci yarısında Bizans bir sıra məğlubiyətlərdən sonra Suriyada, Fələstində, İraqda, Misirdə, Cənubi Qafqazda, qismən Şimali Afrikadakı mülklərini itirdi. 646-cı ildə Xilafət ordusu İsgəndəriyyəni, Kipr (648) və Rodos (654) adalarını birdəfəlik tutdu. 668-ci ildən hərbi əməliyatlar əsasən Kiçik Asiyada aparılırdı. 668–669,673–678, 716–717-ci illərdə donanmanın dəstəyilə ərəb qoşunları Konstantinopola qarşı bir neçə yürüş təşkil etdilər. Sonuncu yürüş vaxtı(717) Xilafətin ordusu və donanması məğlub oldu, bu Anadoludakı ərəb işğallarına son qoydu.
Bizanslıların fəallaşması
Sonrakı 20 il ərzində bu rayonda müharibə dəyişkən uğurla getdi. 739-cu ildə Bizans ordusu ərəbləri (indi ) şəhəri yanında darmadağın etdi, bundan sonra ərəblər Kiçik Asiyanın qərb hissəsindən təmizləndilər. 9-cu əsrin əvvəlində bizanslı qoşunlar Suriyadan Qafqazın cənub-qərbinə qədər aldılar. İmperiyanın şərqində qalalar sistemi yaradıldı ki ərəblər də öz növbəsində buna qarşı öz istehkamlar sistemini yaratdı. Bizanslıların ən vacib qalası Kilikiyadakı qalası idi. Hərbi əməliyatlar demək olar ki hər il, əsasən qalalar xəttində aparılırdı.
Aralıq dənizindəki əməliyatlar
Aralıq dənizində ərəblər öz donanma üstünlüklərindən yararlanaraq 823-cü ildə Kriti, 858-ci ildəysə Maltanı aldılar. Siciliya adası uğrunda müharibə 50 ildən çox davam etdi, ərəblər onu 878-ci ildə aldılar. Siciliyanı özlərinə dayaq məntəqəsi edərək ərəblər buradan İtaliyanın əsasən Kalabriya və Apuliya sahillərinə basqınlar edirdilər. Krit adası isə ərəblərin Peloponnes və Egey dənizi adalarına olan basqınlarında dayaq məntəqəsi rolunu oynayırdı.
Nəticələr
Bizansdan hərbi-texniki cəhətdən bu qədər geri qalan Xilafətin hərbi uğurları, Bizansın nəticəsi idi. Otə yandan Bizans əhalisinin ağır vəziyəti ərəblərin işinə yarayırdı. Xilafətin dağılması Bizansa 10-cu əsrin əvəlində öncə Suriyanın şimalını, ikinci yarısında isə Krit, Kipr və Rodos adalarını qaytarmağa imkan verdi. 11-ci əsrdə Bizanslıların Səlcuqlular kimi rəqibi ortaya çıxdığından ərəb- Bizans qarşıdurması öz kəskinliyini itirdi.
Mənbə
- Советская военная энциклопедия. Военное издательство Министерства обороны СССР. Москва-1976 год. Т.1
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bizans ereb muharibeleri VII XI esrler Yaxin Serqde Araliq denizinde ve Cenubi Qafqaz ugrunda Xilafetin Bizansla muharibesi Cihad ve islamin yayilmasi adi ile Ebu Bekrin dovrunde Araliq denizinin serq sahilindeki isgallardan baslamisdir Bizans Xilafet muharibeleri ilk defe bizanslilar terefinden Bizans ereb muharibelerinde istifade olunubTarix 629 1050Yeri Levant Suriya Misir Simali Afrika Anadolu Siciliya Cenubi ItaliyaNeticesi Levant Mesopotamiya Simali Afrika Xilafet terefinden isgal edildi sonralar simali Levant Bizans terefinden qaytarildi Munaqise terefleriXilafet BizansKomandan lar Mehemmed Zeyd ibn Haris Abdullah ibn Revaha Ikrime ibn Ebu Cehl Xalid bin Velid Ebu Bekr Omer Osman ibn Effan Surahbil ibn Hesene Emr ibn As I Muaviye I Yezid Yezid ibn Ebu Sufyan Mesleme ibn Ebdulmalik Harun er Resid Omer el Eqta Tripolili Leon I Irakli Teodor Tritiriye Flavi Qriqori Vahan Persiyali Niketa II Konstant IV Konstantin II Yustinian Leonti Herakli V Konstantin Ermeni V Leon Mixail Lahanodrakon Tatzates Irina Sarantapecaina I NikiforTereflerin quvvesinamelum namelumItkilernamelum namelum Vikianbarda elaqeli mediafayllarEreblerin ilk ugurlari 633 cu ilde cenuba erebler oz ilk boyuk qelebelerini qazandilar 7 ci esrin ikinci yarisinda Bizans bir sira meglubiyetlerden sonra Suriyada Felestinde Iraqda Misirde Cenubi Qafqazda qismen Simali Afrikadaki mulklerini itirdi 646 ci ilde Xilafet ordusu Isgenderiyyeni Kipr 648 ve Rodos 654 adalarini birdefelik tutdu 668 ci ilden herbi emeliyatlar esasen Kicik Asiyada aparilirdi 668 669 673 678 716 717 ci illerde donanmanin desteyile ereb qosunlari Konstantinopola qarsi bir nece yurus teskil etdiler Sonuncu yurus vaxti 717 Xilafetin ordusu ve donanmasi meglub oldu bu Anadoludaki ereb isgallarina son qoydu Bizanslilarin feallasmasiSonraki 20 il erzinde bu rayonda muharibe deyisken ugurla getdi 739 cu ilde Bizans ordusu erebleri indi seheri yaninda darmadagin etdi bundan sonra erebler Kicik Asiyanin qerb hissesinden temizlendiler 9 cu esrin evvelinde bizansli qosunlar Suriyadan Qafqazin cenub qerbine qeder aldilar Imperiyanin serqinde qalalar sistemi yaradildi ki erebler de oz novbesinde buna qarsi oz istehkamlar sistemini yaratdi Bizanslilarin en vacib qalasi Kilikiyadaki qalasi idi Herbi emeliyatlar demek olar ki her il esasen qalalar xettinde aparilirdi Araliq denizindeki emeliyatlarAraliq denizinde mubarize Araliq denizinde erebler oz donanma ustunluklerinden yararlanaraq 823 cu ilde Kriti 858 ci ildeyse Maltani aldilar Siciliya adasi ugrunda muharibe 50 ilden cox davam etdi erebler onu 878 ci ilde aldilar Siciliyani ozlerine dayaq menteqesi ederek erebler buradan Italiyanin esasen Kalabriya ve Apuliya sahillerine basqinlar edirdiler Krit adasi ise ereblerin Peloponnes ve Egey denizi adalarina olan basqinlarinda dayaq menteqesi rolunu oynayirdi NeticelerBizansdan herbi texniki cehetden bu qeder geri qalan Xilafetin herbi ugurlari Bizansin neticesi idi Ote yandan Bizans ehalisinin agir veziyeti ereblerin isine yarayirdi Xilafetin dagilmasi Bizansa 10 cu esrin evelinde once Suriyanin simalini ikinci yarisinda ise Krit Kipr ve Rodos adalarini qaytarmaga imkan verdi 11 ci esrde Bizanslilarin Selcuqlular kimi reqibi ortaya cixdigindan ereb Bizans qarsidurmasi oz keskinliyini itirdi MenbeSovetskaya voennaya enciklopediya Voennoe izdatelstvo Ministerstva oborony SSSR Moskva 1976 god T 1