Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İlkin anlayış
İnsanlar arasında formalaşmış fikirə görə sağ və yarımkürələrinin funksiyaları insanların müxtəlif fəaliyyətlərini təmin edir. İlk olararaq demek olar ki bu sahədə aparılan tədqəqatlar müxtəlif alimlər tərəfindən müxtəlif cür səsləndirilir. Bu tədqiqatlarda alimlərin gəldikləri nəticələr son zamanlar texnalogiyanın inkşafı ilə əlaqədar olaraq dahada genişlənib. Beyin hissələri üzərində aparılan araşdırmalar əvvəlki araşdırmaları ziddiyətli çıxmağa başlayır. Bu sahədə araşdırma aparmış alimlərdən , Jeff Anderson, Anna Abraham, Mark Beeman, Adam Bristol, Kalina Christoff, Andreas Fink, Jeremy Gray, Adam Green, Rex Jung, John Kounios, Hikaru Takeuchi, Oshin Vartanian, Darya Zabelina adlarını çəkmək həmçinin Utah Universitetinin nevroloqlarını bildirmək olar. Beyinin doğurdanmı dillər, Riyazıyyat, məntiq ,ağıl, grammatika, təhlil və yazı , sağ yarımkürə isə , musiqi, təxəyyül, xətyal etmə, planlaşdırma, ritim hissi və yaradıcılıq kimi hissələrə bölünür. Bu alimlərin apardıqları araşdırmalarada ilk olaraq , araşdırmasına baxaq.
Funksiyaları
Robert Ornsteyn tədqiqatları
Kaliforniya Universitetinin Professoru bu sahədə apardığı araşdırmada beyinin hər iki tərəfinin müxtəlif funksiyalara malik olub olmadığını praktiki olaraq gösdərdi. O araşdırmasında bildirdi ki beyinin sol tərəfi zədələnərsə bədənin sağ hissəsi, sağ hissə zədələnərsə bədənin sol hissəsi iflic olur. beyinin hər iki tərəfinin birlikdə işlədiyi bildirərək identik beyin fərziyyəsindən çıxış etdi. O beyin hissələrinin hansı funksiyaları yerinə yetirdiyini öyrənmək üçün öz tələbələri ilə birlikdə tədqiqatlara başladı. Müxtəlif tələbələrini müxtəlif sahələrədə sınayaraq onların beyinlərinin hansı hissələrinin aktiv olduğunu müşahidə etdi. Bunun üçün xüsusi aparatdan istifadə edirdi. Məktub və inşa yazmaq, kubikləri düzəltmək, riyazı məssələəri həll etmək, məntiqi təhlil və xəyal etmək kimi mxütəlif sahələrə beyin dalğalarını izlədi. Belə nəticəyə gəldi ki, sol beyin yarımkürəsi Riyazıyyat, məntiq ,ağıl, grammatika, təhlil və yazı, sağ tərəf isə , musiqi, təxəyyül, xətyal etmə, planlaşdırma, ritim hissi və yaradıcılıq kimi funksiyalara ayrılır.
Onun araşdırmalarında oda müəyyən olunmuşdur ki insan beyninin hansı hissəsini daha çox işlədirsə həmin hissə də daha fəal olur. Lakin işlədilməyən hissələr isə geddikcə zəyifləyir. Ona görə də uşaqları böyüdərkən onların müxtəlif sahələrdə beyinlərinin inkşaf etdirilməsinə diqqət yetirilir.
Yeni araşdırmalar
Şəbəkələr
Anna Abraham, Mark Beeman, Adam Bristol, Kalina Christoff, Andreas Fink, Jeremy Gray, Adam Green, Rex Jung, John Kounios, Hikaru Takeuchi, Oshin Vartanian, Darya Zabelina kimi alimlərin tədqiqatları:
Alimlərin fikrincə yaradıcılıq insan beyninin tək bölgəsində ya da tək bir hissəsində olması fikri doğru deyildir. İnsan beynin yaradıcılığın hansı dövründə və hansı yaradıcılıqla məşğul olmasından aslı olaraq beyinin mütəlif bölgələri fəaliyyət göstərir. Beyinin müxtəlif bölgələri - həm sağ həmdə solda yerləşən hissələr qarşıya qoyulan məsələni tam olaraq yerinə yetirmək üçün birlikdə fəaliyyət gösdərir. Görülən işlərdən aslı olaraq beyinin müxtəlif hissələri bu işdə aktivlik gösdərir. Misal olaraq demek olar ki gözümüzlə hər hansısa həcmi ölçmək və bunu anlamaq beyinin (arxa) hissəsi aktivləşir. Bu hissə isə müxtəlif hissələr ilə əlaqədədir:beyinin daxili divar girintiləri (), . Əgər görülən iş dillə bağıldırsa bu zaman : beyinin səsə nəzarət edən , danışıqları anlamağa nəzarət edən gösdərmək olar.
Yaradıcılıq qabiliyyətinə diqqət etdikdə görmək olar ki bu sahənin 3 önəmli hissəsi meydana çıxır. Bunlar: diqqəti mərkəzə yönəltmək ( yürüctücü diqqət Şəbəkəsi ), Xəyal şəbəkəsi və diqqət şəbəkəsidir.
Görüləcək bir işin , həll olunacaq bir problemin, riyazi bir məsələnin ya da hər hansısa bir çətinliyin aradan qaldırılması üçün bir müddətlik ( çox zaman qısa bir müddət) beyin bütün diqqərini bir mərkəzə ya da hər hansısa bir məsələyə yönəldir. Bu zaman beyinin aktiv fealiyyətə keçir . Bu şəbəkə isə beynin alın lobunda yerləşən profrontal korteksin yan və xarici hissələri yəni lateral hissəsi ilə əlaqə yarada bilir.
Xəyal şəbəkəsi adlandırdığımız düşüncə forması insanların keçmişdə, indiki zamanda və ya gəlcək proseslərdə hadisələrin fərqli düşünülməsi keçmiş ya da indiki məsələlərə alternativ formada yanaşma kimi simulyasiyaların bol olduğu bir alandır. Xəyal şəbəkəsi insanların daha xəyalpərəst, fərqli və ya çox zamanda özlərinə sərf edən formada qurduqları simulyasiyalardir.
Diqqət şəbəkəsi həyatda baş verən prosesləri izləyir və bu proseslərin həlli yolunda hansı istiqamətin və hansı məlumatın qarşıya çıxan məsələnin həll yoluna daha uyğun və daha doğru olduğunu müəyyənləşdirərək onu qəbul edir.
Utah Universiteti tədqiqatları
alimləri 2 ilə yaxın araşdırma aparması nəticəsində müəyyən etdilər ki ,insan beyninin her iki tərəfindən birinin dominantlığı yəni hər hansı bir yarımkürənin digərinə nisbətdə yaxşı işləməsi vu bu tərəfin insan üzərində üstün olmasının doğru olmadığı bildirilir. Mindən artıq insan üzərində aparılan tədqiqatlarda nevroloqlar insan beyninin 7 min hissəsini ayrı ayrılıqda incələyir və qeyd edirlər.Bu tədqiqatlar Maqnit Rezonans aparatı vasitəsiyə aparılırdı. bu tədqəqatın nəticəsi olaraq bildirir ki, əslində insan funkisyalarının bəziləri insan beyninin yalnız bir hissəsində cəmlənmişdir. Ancaq Anderson bunun yarımkürələrdən hər hansısa birinin daha üsdün olduğu anlamına gəlmədiyini bildirdi.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
Sinir sistemi
Beynin sağ və sol yarımkürələrin funksiyası barədə yanlış bilinənlər 2016-11-10 at the Wayback Machine
Yaratıcılığın Gerçek Sinirbilimi
Sağ və sol beyin yarımkürələri
İstinadlar
- "İlk Abzas". 2018-05-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-02-15.
- . 2016-11-10 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-02-15.
- "İki beyin hissələrinin eyni olması". 2018-05-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-02-15.
- "İlk hissə (Yaratıcı Bilişin Sinirbiliminə qədər)". 2023-07-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-02-15.
- . 2016-11-10 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-02-15.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ilkin anlayisInsanlar arasinda formalasmis fikire gore sag ve yarimkurelerinin funksiyalari insanlarin muxtelif fealiyyetlerini temin edir Ilk olararaq demek olar ki bu sahede aparilan tedqeqatlar muxtelif alimler terefinden muxtelif cur seslendirilir Bu tedqiqatlarda alimlerin geldikleri neticeler son zamanlar texnalogiyanin inksafi ile elaqedar olaraq dahada genislenib Beyin hisseleri uzerinde aparilan arasdirmalar evvelki arasdirmalari ziddiyetli cixmaga baslayir Bu sahede arasdirma aparmis alimlerden Jeff Anderson Anna Abraham Mark Beeman Adam Bristol Kalina Christoff Andreas Fink Jeremy Gray Adam Green Rex Jung John Kounios Hikaru Takeuchi Oshin Vartanian Darya Zabelina adlarini cekmek hemcinin Utah Universitetinin nevroloqlarini bildirmek olar Beyinin dogurdanmi diller Riyaziyyat mentiq agil grammatika tehlil ve yazi sag yarimkure ise musiqi texeyyul xetyal etme planlasdirma ritim hissi ve yaradiciliq kimi hisselere bolunur Bu alimlerin apardiqlari arasdirmalarada ilk olaraq arasdirmasina baxaq FunksiyalariRobert Ornsteyn tedqiqatlari funksiyalara gore gosterilmesi Robert Ornsteynin tedqiqatlarinda yarimkurelerin dominantligi mentiq riyazi praktik analitik diller tehlil ve yazi sag beynin ise musiqi ritim hissi reng qavrayisi texyyul ve zovqe malik oldugu bildirilirdi Kaliforniya Universitetinin Professoru bu sahede apardigi arasdirmada beyinin her iki terefinin muxtelif funksiyalara malik olub olmadigini praktiki olaraq gosderdi O arasdirmasinda bildirdi ki beyinin sol terefi zedelenerse bedenin sag hissesi sag hisse zedelenerse bedenin sol hissesi iflic olur beyinin her iki terefinin birlikde islediyi bildirerek identik beyin ferziyyesinden cixis etdi O beyin hisselerinin hansi funksiyalari yerine yetirdiyini oyrenmek ucun oz telebeleri ile birlikde tedqiqatlara basladi Muxtelif telebelerini muxtelif sahelerede sinayaraq onlarin beyinlerinin hansi hisselerinin aktiv oldugunu musahide etdi Bunun ucun xususi aparatdan istifade edirdi Mektub ve insa yazmaq kubikleri duzeltmek riyazi messeleeri hell etmek mentiqi tehlil ve xeyal etmek kimi mxutelif sahelere beyin dalgalarini izledi Bele neticeye geldi ki sol beyin yarimkuresi Riyaziyyat mentiq agil grammatika tehlil ve yazi sag teref ise musiqi texeyyul xetyal etme planlasdirma ritim hissi ve yaradiciliq kimi funksiyalara ayrilir Onun arasdirmalarinda oda mueyyen olunmusdur ki insan beyninin hansi hissesini daha cox isledirse hemin hisse de daha feal olur Lakin isledilmeyen hisseler ise geddikce zeyifleyir Ona gore de usaqlari boyuderken onlarin muxtelif sahelerde beyinlerinin inksaf etdirilmesine diqqet yetirilir Yeni arasdirmalarSebekeler Anna Abraham Mark Beeman Adam Bristol Kalina Christoff Andreas Fink Jeremy Gray Adam Green Rex Jung John Kounios Hikaru Takeuchi Oshin Vartanian Darya Zabelina kimi alimlerin tedqiqatlari Alimlerin fikrince yaradiciliq insan beyninin tek bolgesinde ya da tek bir hissesinde olmasi fikri dogru deyildir Insan beynin yaradiciligin hansi dovrunde ve hansi yaradiciliqla mesgul olmasindan asli olaraq beyinin mutelif bolgeleri fealiyyet gosterir Beyinin muxtelif bolgeleri hem sag hemde solda yerlesen hisseler qarsiya qoyulan meseleni tam olaraq yerine yetirmek ucun birlikde fealiyyet gosderir Gorulen islerden asli olaraq beyinin muxtelif hisseleri bu isde aktivlik gosderir Misal olaraq demek olar ki gozumuzle her hansisa hecmi olcmek ve bunu anlamaq beyinin arxa hissesi aktivlesir Bu hisse ise muxtelif hisseler ile elaqededir beyinin daxili divar girintileri Eger gorulen is dille bagildirsa bu zaman beyinin sese nezaret eden danisiqlari anlamaga nezaret eden gosdermek olar Yaradiciliq qabiliyyetine diqqet etdikde gormek olar ki bu sahenin 3 onemli hissesi meydana cixir Bunlar diqqeti merkeze yoneltmek yuructucu diqqet Sebekesi Xeyal sebekesi ve diqqet sebekesidir Gorulecek bir isin hell olunacaq bir problemin riyazi bir meselenin ya da her hansisa bir cetinliyin aradan qaldirilmasi ucun bir muddetlik cox zaman qisa bir muddet beyin butun diqqerini bir merkeze ya da her hansisa bir meseleye yoneldir Bu zaman beyinin aktiv fealiyyete kecir Bu sebeke ise beynin alin lobunda yerlesen profrontal korteksin yan ve xarici hisseleri yeni lateral hissesi ile elaqe yarada bilir Xeyal sebekesi adlandirdigimiz dusunce formasi insanlarin kecmisde indiki zamanda ve ya gelcek proseslerde hadiselerin ferqli dusunulmesi kecmis ya da indiki meselelere alternativ formada yanasma kimi simulyasiyalarin bol oldugu bir alandir Xeyal sebekesi insanlarin daha xeyalperest ferqli ve ya cox zamanda ozlerine serf eden formada qurduqlari simulyasiyalardir Diqqet sebekesi heyatda bas veren prosesleri izleyir ve bu proseslerin helli yolunda hansi istiqametin ve hansi melumatin qarsiya cixan meselenin hell yoluna daha uygun ve daha dogru oldugunu mueyyenlesdirerek onu qebul edir Jeff Andersonun tedqiatalarinda Maqnit Rezonans texnikasi ile cekilen resimler Bu resimlere esasen beyinin hansi hissesinin qarsiya qoyulan meselenin helli ucun daha feal oldugu mueyyen olunmaga calisilirdi Utah Universiteti tedqiqatlari alimleri 2 ile yaxin arasdirma aparmasi neticesinde mueyyen etdiler ki insan beyninin her iki terefinden birinin dominantligi yeni her hansi bir yarimkurenin digerine nisbetde yaxsi islemesi vu bu terefin insan uzerinde ustun olmasinin dogru olmadigi bildirilir Minden artiq insan uzerinde aparilan tedqiqatlarda nevroloqlar insan beyninin 7 min hissesini ayri ayriliqda inceleyir ve qeyd edirler Bu tedqiqatlar Maqnit Rezonans aparati vasitesiye aparilirdi bu tedqeqatin neticesi olaraq bildirir ki eslinde insan funkisyalarinin bezileri insan beyninin yalniz bir hissesinde cemlenmisdir Ancaq Anderson bunun yarimkurelerden her hansisa birinin daha usdun oldugu anlamina gelmediyini bildirdi Hemcinin baxBeyin Sinir sistemi Dayaq ve hereket sistemi Anatomiya Qan damar sistemi Sumuk iliyiXarici kecidlerSinir sistemi Beynin sag ve sol yarimkurelerin funksiyasi barede yanlis bilinenler 2016 11 10 at the Wayback Machine Yaraticiligin Gercek Sinirbilimi Sag ve sol beyin yarimkureleriIstinadlar Ilk Abzas 2018 05 12 tarixinde Istifade tarixi 2017 02 15 2016 11 10 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 02 15 Iki beyin hisselerinin eyni olmasi 2018 05 12 tarixinde Istifade tarixi 2017 02 15 Ilk hisse Yaratici Bilisin Sinirbilimine qeder 2023 07 03 tarixinde Istifade tarixi 2017 02 15 2016 11 10 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 02 15