Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Baqrat Vasilieviç Şinkuba (abx. Баграт Уасыл-иҧа Шьынқәба; 12 may 1917, Çlou[d], Suxum dairəsi[d], Rusiya imperiyası – 25 fevral 2004, Suxumi) — Sovet abxaz nasiri, şairi, dövlət xadimi, Abxaziya MSSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin sədri (1959–1978). Sosialist Əməyi Qəhrəmanı (1987). Abxaziya MSSR xalq şairi (1967).
| Baqrat Şinkuba | |
|---|---|
| abx. Баграт Уасыл-иԥа Шьынқәба | |
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 12 may 1917 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 25 fevral 2004(86 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Partiya | |
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | dilçi, tarixçi, yazıçı, şair, siyasətçi |
| | |
| Təltifləri |   |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
O, tarixçi və dilçi, abxaz-adıq dillərinin və abxaz-adıq xalqlarının tarixinin tədqiqatçısı kimi tanınır.
Həyatı
Baqrat Vasilieviç Şinkuba 12 may 1917-ci ildə Sxumi dairəsinin Çlou kəndində anadan olub. İlk təhsilini doğma kəndində aldıqdan sonra Suxumiyə yollanıb. 1939-cu ildə Suxumi Pedaqoji İnstitutunu bitirib. 1939-cu ildə Gürcüstan SSR Elmlər Akademiyasının Dilçilik İnstitutunun aspiranturasına daxil olub. 1945-ci ildə filologiya elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almaq üçün dissertasiya müdafiə edib. Baqrat Şinkuba 1946-cı ildən Ümumittifaq Kommunist Partiyasının (bolşeviklər) üzvü olub.
1953-cü ildə Abxaziya Yazıçılar İttifaqının katibi, 1956-cı ildə isə Abxaziya MSSR Yazıçılar İttifaqının sədri seçilib. On ildən artıq Abxaziya MSSR Nazirlər Sovetinin D. İ. Quliya adına dövlət mükafatlarının verilməsi komissiyasının sədri olub.
Baqrat Şinkuba 1958–1978-ci illərdə Abxaziya MSSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin sədri vəzifəsini tutub.
5-ci çağırış SSRİ Ali Sovetinin deputatı olub. Şinkuba 1976-cı ildən — Gürcüstan Kommunist Partiyası Təftiş Komissiyasının üzvü, 1958-ci ildən — Gürcüstan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin üzvlüyünə namizəd idi.
D. İ. Patiaşvilinin dediyinə görə, 1947-ci ildə Şinkuba "İosif Stalin və Lavrenti Beriyadan Abxaziyanı Gürcüstandan ayırmağı və ona müstəqil respublika statusu verməyi tələb edərək Kremlə məktub ünvanlayıb".
Baqrat Şinkuba 1997-ci ildə Abxaziya Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü seçilib.
Yaradıcılığı
1938-ci ildə onun "İlk nəğmələr" adlı ilk şeirlər toplusu nəşr olunub. Onun adı abxaz ədəbiyyatında yeni bir janrın mənzum romanın yaranması ilə bağlıdır. Bu qəbildən onun ilk əsərləri "Mənim həmvətənlərim", "Qaya mahnısı" poemalarıdır. Baqrat Şinkubanın "Qaya mahnısı" poeması əsasında 1975-ci ildə Dovjenko adına kino studiyada "Ağ papaq" bədii filmi çəkilib.
Yazıçı məşhur "Gedənlərin sonuncusu" romanını XIX əsrin ikinci yarısında Şimali Qafqazda mühacirliyə və Ubıxların tarixinə həsr edib. Romanın baş qəhrəmanı Türkiyə dilçisi, yazar, dövlət quluqçusu, Ubıx dilinin son danışıcısı Tevfik Esenç olub. Onun çoxsaylı şeirləri, o cümlədən Abxaziyada məşhur olan "Muhacirlərin laylası" əsəri var.
O, həm də uşaq şeirlərinin və bir neçə nağılların müəllifi kimi tanınıb.
Mükafatları
- Sosialist Əməyi Qəhrəmanı (11.05.1987)
- 2 (02.04.1966; 11.05.1987)
- 3 (17.04.1958; 09.09.1971; 12.12.1973)
- (16.05.1977)
- Abxaziya MSSR xalq şairi (1967).
- Dmitri Quliya mükafatı laureatı.
- 1975-ci ildə Kişinyovda keçirilən Ümumittifaq kinofestivalının laureatı — "Ağ papaq" filminin ssenarisinə görə xüsusi mükafat.
- O, Abxaziya Respublikasının ali mükafatı — 1-ci dərəcəli Axdz-Apşa ordeni ilə təltif edilib.
Xatirəsi
- B. V. Şinkubanın şərəfinə Abxaziyada poçt markası və sikkə buraxılıb.
- Doğulduğu Çlou kəndində B. V. Şinkubanın ev-muzeyi açılıb.
Ekranlaşdırılmış əsəri
- 1975-ci ildə Dovjenko adına kino studiyada "Ağ papaq" bədii filmi — "Qaya mahnısı" poeması əsasında çəkilib. Fili Abxaziyada böyük şöhrətə malikdir.
İstinadlar
- Bagrat Shinkuba // Encyclopædia Britannica (ing.).
- Шинкуба Баграт Васильевич // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохорова 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- "საქართველო და მსოფლიო | Geworld". 2013-12-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-11-20.
- "Историческая справка". ru:Академия наук Абхазии. 2024-09-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-10-02.
- "Песнь о скале" Arxiv surəti 11 mart 2016 tarixindən (Wayback Machine) saytında
- "Последний из ушедших" Arxiv surəti 3 noyabr 2013 tarixindən (Wayback Machine) saytında
- "Последний из ушедших" Arxiv surəti 3 noyabr 2013 tarixindən (Wayback Machine) saytında
- "Новости из Абхазии - Май 2011г". www.pro-abkhazia.eu. 2023-10-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-05.
- Легендарный абхазский вестерн: юбилей режиссера Arxiv surəti 31 yanvar 2020 tarixindən (Wayback Machine) saytında // ru:Чегемская правда, № 7(588), 16 марта 2017. — стр. 4
- "Актер «без маски»: история жизни и творчества Нурбея Камкиа". 2020-01-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-01-31.
Ədəbiyyat
- Цвинариа В. Л., Творчество Б. В. Шинкуба, Тб., 1970.
Xarici keçidlər
- Baqrat Şinkuba // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] (3-е изд.). М.: Советская энциклопедия. гл. ред.: А. М. Прохоров. 1969–1978.
- Размышления Баграта Шинкубы
- Не уходи, Апсуа!
- Скончался абхазский поэт Баграт Шинкуба Arxiv surəti 29 sentyabr 2007 tarixindən (Wayback Machine) saytında
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Baqrat Vasilievic Sinkuba abx Bagrat Uasyl iҧa Shynkәba 12 may 1917 Clou d Suxum dairesi d Rusiya imperiyasi 25 fevral 2004 Suxumi Sovet abxaz nasiri sairi dovlet xadimi Abxaziya MSSR Ali Soveti Reyaset Heyetinin sedri 1959 1978 Sosialist Emeyi Qehremani 1987 Abxaziya MSSR xalq sairi 1967 Baqrat Sinkubaabx Bagrat Uasyl iԥa ShynkәbaSexsi melumatlarDogum tarixi 12 may 1917 1917 05 12 Dogum yeri Clou d Suxum dairesi d Rusiya imperiyasiVefat tarixi 25 fevral 2004 2004 02 25 86 yasinda Vefat yeri Suxumi Abxaziya Muxtar Respublikasi GurcustanDefn yeri SuxumiPartiya Sovet Ittifaqi Kommunist PartiyasiTehsili Abxaziya Dovlet UniversitetiFealiyyeti dilci tarixci yazici sair siyasetciTeltifleri Vikianbarda elaqeli mediafayllar O tarixci ve dilci abxaz adiq dillerinin ve abxaz adiq xalqlarinin tarixinin tedqiqatcisi kimi taninir HeyatiBaqrat Vasilievic Sinkuba 12 may 1917 ci ilde Sxumi dairesinin Clou kendinde anadan olub Ilk tehsilini dogma kendinde aldiqdan sonra Suxumiye yollanib 1939 cu ilde Suxumi Pedaqoji Institutunu bitirib 1939 cu ilde Gurcustan SSR Elmler Akademiyasinin Dilcilik Institutunun aspiranturasina daxil olub 1945 ci ilde filologiya elmleri namizedi alimlik derecesi almaq ucun dissertasiya mudafie edib Baqrat Sinkuba 1946 ci ilden Umumittifaq Kommunist Partiyasinin bolsevikler uzvu olub 1953 cu ilde Abxaziya Yazicilar Ittifaqinin katibi 1956 ci ilde ise Abxaziya MSSR Yazicilar Ittifaqinin sedri secilib On ilden artiq Abxaziya MSSR Nazirler Sovetinin D I Quliya adina dovlet mukafatlarinin verilmesi komissiyasinin sedri olub Baqrat Sinkuba 1958 1978 ci illerde Abxaziya MSSR Ali Soveti Reyaset Heyetinin sedri vezifesini tutub 5 ci cagiris SSRI Ali Sovetinin deputati olub Sinkuba 1976 ci ilden Gurcustan Kommunist Partiyasi Teftis Komissiyasinin uzvu 1958 ci ilden Gurcustan Kommunist Partiyasi Merkezi Komitesinin uzvluyune namized idi D I Patiasvilinin dediyine gore 1947 ci ilde Sinkuba Iosif Stalin ve Lavrenti Beriyadan Abxaziyani Gurcustandan ayirmagi ve ona musteqil respublika statusu vermeyi teleb ederek Kremle mektub unvanlayib Baqrat Sinkuba 1997 ci ilde Abxaziya Elmler Akademiyasinin heqiqi uzvu secilib YaradiciligiAbxaziya sikkesinin uzerindeki sekilS Petofinin xatire ev muzeyinde Baqrat Sinkubanin bustu 1938 ci ilde onun Ilk negmeler adli ilk seirler toplusu nesr olunub Onun adi abxaz edebiyyatinda yeni bir janrin menzum romanin yaranmasi ile baglidir Bu qebilden onun ilk eserleri Menim hemvetenlerim Qaya mahnisi poemalaridir Baqrat Sinkubanin Qaya mahnisi poemasi esasinda 1975 ci ilde Dovjenko adina kino studiyada Ag papaq bedii filmi cekilib Yazici meshur Gedenlerin sonuncusu romanini XIX esrin ikinci yarisinda Simali Qafqazda muhacirliye ve Ubixlarin tarixine hesr edib Romanin bas qehremani Turkiye dilcisi yazar dovlet quluqcusu Ubix dilinin son danisicisi Tevfik Esenc olub Onun coxsayli seirleri o cumleden Abxaziyada meshur olan Muhacirlerin laylasi eseri var O hem de usaq seirlerinin ve bir nece nagillarin muellifi kimi taninib MukafatlariSosialist Emeyi Qehremani 11 05 1987 2 Lenin ordeni 02 04 1966 11 05 1987 3 Qirmizi Emek Bayragi ordeni 17 04 1958 09 09 1971 12 12 1973 Xalqlar Dostlugu ordeni 16 05 1977 Abxaziya MSSR xalq sairi 1967 Dmitri Quliya mukafati laureati 1975 ci ilde Kisinyovda kecirilen Umumittifaq kinofestivalinin laureati Ag papaq filminin ssenarisine gore xususi mukafat O Abxaziya Respublikasinin ali mukafati 1 ci dereceli Axdz Apsa ordeni ile teltif edilib XatiresiB V Sinkubanin serefine Abxaziyada poct markasi ve sikke buraxilib Doguldugu Clou kendinde B V Sinkubanin ev muzeyi acilib Ekranlasdirilmis eseri1975 ci ilde Dovjenko adina kino studiyada Ag papaq bedii filmi Qaya mahnisi poemasi esasinda cekilib Fili Abxaziyada boyuk sohrete malikdir IstinadlarBagrat Shinkuba Encyclopaedia Britannica ing Shinkuba Bagrat Vasilevich Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorova 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 საქართველო და მსოფლიო Geworld 2013 12 26 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2012 11 20 Istoricheskaya spravka ru Akademiya nauk Abhazii 2024 09 01 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2024 10 02 Pesn o skale Arxiv sureti 11 mart 2016 tarixinden Wayback Machine saytinda Poslednij iz ushedshih Arxiv sureti 3 noyabr 2013 tarixinden Wayback Machine saytinda Poslednij iz ushedshih Arxiv sureti 3 noyabr 2013 tarixinden Wayback Machine saytinda Novosti iz Abhazii Maj 2011g www pro abkhazia eu 2023 10 05 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2023 10 05 Legendarnyj abhazskij vestern yubilej rezhissera Arxiv sureti 31 yanvar 2020 tarixinden Wayback Machine saytinda ru Chegemskaya pravda 7 588 16 marta 2017 str 4 Akter bez maski istoriya zhizni i tvorchestva Nurbeya Kamkia 2020 01 31 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2020 01 31 EdebiyyatCvinaria V L Tvorchestvo B V Shinkuba Tb 1970 Xarici kecidlerBaqrat Sinkuba Bolshaya sovetskaya enciklopediya v 30 t 3 e izd M Sovetskaya enciklopediya gl red A M Prohorov 1969 1978 Razmyshleniya Bagrata Shinkuby Ne uhodi Apsua Skonchalsya abhazskij poet Bagrat Shinkuba Arxiv sureti 29 sentyabr 2007 tarixinden Wayback Machine saytinda