Aşağı Karvansara — qədim Şəki şəhəri ərazisində yerləşən karvansara.
Aşağı Karvansaray | |
---|---|
Ölkə | Azərbaycan |
Şəhər | Şəki |
Yerləşir | Yuxarı Baş Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğu |
Tikilmə tarixi | XVI-XVIII əsrlər |
Üslubu | Arran memarlıq məktəbi |
Vəziyyəti | restavrasiya olunub |
Rəsmi adı: Historic Centre of Sheki with the Khan’s Palace | |
Tipi | Mədəni |
Kriteriya | ii, v |
Təyin edilib | 2019 |
İstinad nöm. | 1549 |
Dövlət | Azərbaycan |
Region | Avropa |
İstinad nöm. | 333 |
Əhəmiyyəti | Ölkə əhəmiyyətli |
| |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Bu məqaləni lazımdır. |
Yerləşməsi
Şəki şəhərinin Mirzə Fətəli Axundov küçəsində yerləşir.
Gürcənçayın qövsvari sahilində bir sıra obyektlər- şəhərin biznes mərkəzi olan Yuxarı və Aşağı Karvansaralar yerləşir. Karvansaralar feodal Şərqin labüd hissəsi olub, bura gəlib-getmiş bütün tarixçi və səyyahlar həmişə Azərbaycan haqqında danışarkən karvansaralara ayrıca yer ayırmış, çox vaxt isə onları təsvir etmişlər.
Tarixi
Şəki Azərbaycanın ən qədim ticarət və sənətkarlıq şəhərlərindən biri olduğundan burada çoxlu bazar və karvansaralar tikilmişdir. XVIII–XIX əsrlərdə Şəkidə olan 5 böyük karvansaradan ("İsfahan", "Təbriz", "Təzə Karvansara") dövrümüzə qədər yalnız ikisi — Yuxarı Karvansara və Aşağı Karvansara gəlib çatmışdır.
XVIII əsrə aid olan hər iki abidə yerli ustalar tərəfindən tikilmişdir. Bu abidələr həm tikiliş həm də şərait baxımından çox rahat və gözəl olub, irimiqyaslı sövdələşmələrin, alış-verişlərin aparılması üçün əlverişli şəraitə sahib olmuşdur.
Aşağı Karvansara tarixi abidənin XVI–XVIII əsrlərə aid olunmağı da iddia olunur. Hal-hazırda tikilinin təxminən 35–40% itirilmişdir.
Karvansaranın planı
Şəki karvansaraları da digərləri kimi karvanların və səyyahların dayanması üçün ayrılmış, özünün funksional xüsusiyyətinə uyğun tikilmişdir. Ancaq bu karvansaralardan da yolüstü karvansaralardan fərqli olaraq istirahət otaqları ilə yanaşı müxtəlif ticarət əməliyyatları aparmaq, mübadilə müqavilələri bağlamaq üçün xüsusi otaqlar da inşa edilmişdir.
Buradakı karvansaralar plan quruluşuna, böyük ölçülərinə, istirahət və ticarət üçün rahatlığına görə Şəki memarlığını xarakterizə edir.
Özünün ümumi sahəsinə görə Yuxarı Karvansaradan bir qədər böyük olan Aşağı Karvansara küçəyə baxan hissədə 12 metr, şərq və qərb tərəfdə isə 10 metr hündürlükdədir.
8000 kvadratmetrlik bir ərazini əhatə edən Aşağı Karvansaranın 242 otağı və dörd giriş darvazası vardır. Bu karvansara da həmçinin şəkili sənətkarlarin özünəməxsus memarlıq üslubu özündə əks etdirir.
Cənub-şərq hissədə üç, həyət tərəfdə isə iki mərtəbəli olan karvansaranın baş fasadı çaya baxır. Bu isə binaya sakitlik və fəravət bəxş edir.
Karvansaranın fasadı horizontal bölümlərlə səciyyələnir, onlar divar müstəvisini tağlı pəncərələrlə tərtib olunmuş üç yarusa ayırır, pəncərələrin tağları şəklinə görə bir qədər fərqlənir.
Tağlı eyvan aşırmaları ilə dövrəyə alınmış heyətin mərkəzində hovuz yerləşir.
Karvansaranın tikintisi zamanı uzaq ölkələrdən gələn tacirlərin rahatlığı, özünün və malının təhlükəsizliyi üçün hər şey nəzərə alınmışdır. Darvazalar qonaqpərvərliklə yolçuların və tacirlərin üzünə açılsa da, bağlandıqda alınmaz bir qalaya çevrilir. Bu isə bir daha Şəki sənətkarlarının nə qədər yüksək dünyagörüşünə, əvəzsiz zövqə, müqayisəsiz memarlıq üslubuna, maddi və mənəvi dəyərlərə malik olduqlarını təsdiqləyir.
Hazırkı vəziyyəti
"EL&EN" layihə şirkəti tərəfindən Aşağı Karvansarada 4 ulduzlu mehmanxananın yerləşdirilməsi üçün onun uyğunlaşdırılması vəzifəsini yerinə yetirmişdir.
İstinadlar
Bu məqalədəki istinadlar müvafiq ilə göstərilməlidir. |
- "Yuxarı Karvansaray. GoMap. ONLAYN NAVİQATOR". 2016-03-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-08-18.
- "Bu gün. Sheki.Net". 2018-02-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-08-18.
- "Şəki şəhərində yerləşən "Aşağı Karvansara" memarlıq abidəsinin mehmanxana üçün uyğunlaşdırılması ilə yenidən qurulması. El&En Architecture, Design". 2023-07-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-08-18.
- Şəkinin tarixi-mədəni abidələri, Yuxarı Karvansara 2017-11-07 at the Wayback Machine, sheki.io.ua, 20 дек 2013, Yoxlanılıb: 18 avqust 2014
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Asagi Karvansara qedim Seki seheri erazisinde yerlesen karvansara Asagi Karvansaray41 12 02 sm e 47 11 28 s u Olke AzerbaycanSeher SekiYerlesir Yuxari Bas Dovlet Tarix Memarliq QoruguTikilme tarixi XVI XVIII esrlerUslubu Arran memarliq mektebiVeziyyeti restavrasiya olunubUNESCO Umumdunya IrsiResmi adi Historic Centre of Sheki with the Khan s PalaceTipiMedeniKriteriyaii vTeyin edilib2019Istinad nom 1549DovletAzerbaycanRegionAvropaAzerbaycandaki tarixi abidelerin milli qeydiyyatiIstinad nom 333EhemiyyetiOlke ehemiyyetliAsagi Karvansaray Vikianbarda elaqeli mediafayllarBu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin YerlesmesiSeki seherinin Mirze Feteli Axundov kucesinde yerlesir Gurcencayin qovsvari sahilinde bir sira obyektler seherin biznes merkezi olan Yuxari ve Asagi Karvansaralar yerlesir Karvansaralar feodal Serqin labud hissesi olub bura gelib getmis butun tarixci ve seyyahlar hemise Azerbaycan haqqinda danisarken karvansaralara ayrica yer ayirmis cox vaxt ise onlari tesvir etmisler TarixiSeki Azerbaycanin en qedim ticaret ve senetkarliq seherlerinden biri oldugundan burada coxlu bazar ve karvansaralar tikilmisdir XVIII XIX esrlerde Sekide olan 5 boyuk karvansaradan Isfahan Tebriz Teze Karvansara dovrumuze qeder yalniz ikisi Yuxari Karvansara ve Asagi Karvansara gelib catmisdir XVIII esre aid olan her iki abide yerli ustalar terefinden tikilmisdir Bu abideler hem tikilis hem de serait baximindan cox rahat ve gozel olub irimiqyasli sovdelesmelerin alis verislerin aparilmasi ucun elverisli seraite sahib olmusdur Asagi Karvansara tarixi abidenin XVI XVIII esrlere aid olunmagi da iddia olunur Hal hazirda tikilinin texminen 35 40 itirilmisdir Karvansaranin planiSeki karvansaralari da digerleri kimi karvanlarin ve seyyahlarin dayanmasi ucun ayrilmis ozunun funksional xususiyyetine uygun tikilmisdir Ancaq bu karvansaralardan da yolustu karvansaralardan ferqli olaraq istirahet otaqlari ile yanasi muxtelif ticaret emeliyyatlari aparmaq mubadile muqavileleri baglamaq ucun xususi otaqlar da insa edilmisdir Buradaki karvansaralar plan qurulusuna boyuk olculerine istirahet ve ticaret ucun rahatligina gore Seki memarligini xarakterize edir Ozunun umumi sahesine gore Yuxari Karvansaradan bir qeder boyuk olan Asagi Karvansara kuceye baxan hissede 12 metr serq ve qerb terefde ise 10 metr hundurlukdedir 8000 kvadratmetrlik bir erazini ehate eden Asagi Karvansaranin 242 otagi ve dord giris darvazasi vardir Bu karvansara da hemcinin sekili senetkarlarin ozunemexsus memarliq uslubu ozunde eks etdirir Cenub serq hissede uc heyet terefde ise iki mertebeli olan karvansaranin bas fasadi caya baxir Bu ise binaya sakitlik ve feravet bexs edir Karvansaranin fasadi horizontal bolumlerle seciyyelenir onlar divar mustevisini tagli pencerelerle tertib olunmus uc yarusa ayirir pencerelerin taglari sekline gore bir qeder ferqlenir Tagli eyvan asirmalari ile dovreye alinmis heyetin merkezinde hovuz yerlesir Karvansaranin tikintisi zamani uzaq olkelerden gelen tacirlerin rahatligi ozunun ve malinin tehlukesizliyi ucun her sey nezere alinmisdir Darvazalar qonaqperverlikle yolcularin ve tacirlerin uzune acilsa da baglandiqda alinmaz bir qalaya cevrilir Bu ise bir daha Seki senetkarlarinin ne qeder yuksek dunyagorusune evezsiz zovqe muqayisesiz memarliq uslubuna maddi ve menevi deyerlere malik olduqlarini tesdiqleyir Hazirki veziyyeti EL amp EN layihe sirketi terefinden Asagi Karvansarada 4 ulduzlu mehmanxananin yerlesdirilmesi ucun onun uygunlasdirilmasi vezifesini yerine yetirmisdir IstinadlarBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir Yuxari Karvansaray GoMap ONLAYN NAVIQATOR 2016 03 04 tarixinde Istifade tarixi 2014 08 18 Bu gun Sheki Net 2018 02 01 tarixinde Istifade tarixi 2014 08 18 Seki seherinde yerlesen Asagi Karvansara memarliq abidesinin mehmanxana ucun uygunlasdirilmasi ile yeniden qurulmasi El amp En Architecture Design 2023 07 01 tarixinde Istifade tarixi 2014 08 18 Sekinin tarixi medeni abideleri Yuxari Karvansara 2017 11 07 at the Wayback Machine sheki io ua 20 dek 2013 Yoxlanilib 18 avqust 2014Hemcinin baxYuxari Karvansara Seki