Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Avtomobil sənayesi — avtomobil, qoşqu, avtomobil mühərrikləri və ehtiyat hissələri istehsal edən maşınqayırma sahəsi.
Tarixi
Avtomobil sənayesi ümumiyyətlə, XIX əsrin axırlarında, SSRİ-də isə İkinci Dünya müharibəsindən əvvəlki beşilliklərdə yaranmışdır. SSRİ-də AMO-F-15 markalı ilk 1,5 tonluq yük avtomobili 1924-cü ildə zavodunda buraxılmışdır. 1925-ci ildə Yaroslavl, 1931-ci ildə yenidən qurulmuş Moskva Avtomobil Cəmiyyəti və 1932-ci ildə Qorki avtomobil zavodları işə düşmüşdür. İkinci Dünya müharibəsi illərində Çelyabinsk vilayətinin işə salınan 1944-cü ildə 3 tonluq yük avtomobilləri istehsalına başlamışdır. Müharibədən sonra mövcud zavodların yenidən qurulması və genişləndirilməsi ilə yanaşı Minsk, Kutaisi, Ulyanovsk yük avtomobilləri, Lvov və avtobus zavodları tikilmişdir. 1959–1971-ci illərdə avtomobil sənayesi daha çox inkişaf etmişdir. Kremençukda 10-12 tonluq yükünü özüboşaldan və 12–14 tonluq kuzovlu avtomobil, Belorusiyada nəhəng (25–40, 74v80, 120 tonluq) yükünü özüboşaldan avtomobil, Zaporejyada mikrolitrajlı, İjevskdə və Tolyattidə azlitrajlı minik avtomobili, Likino-Dulyovo (Moskva vilayəti) və Kurqanda avtobus, Riqada mikroavtobus və s. istehsalı təşkil olunmuşdur. 1970-ci ildə Tatarıstan MSSR-də Kama Avtomobil Zavodunun tikintisinə başlanmış, 16 fevral 1976-cı ildə ilk KamAZ-5320 markalı 16 tonluq yük avtomobilləri buraxılmışdır. 1970-ci illərdə Moskva zavodları ZİL-130, ZİL-131, ZİL-133, ZİL-114, ZİL-117, ZİL-177B və "Moskviç" 2138, "Moskviç" 2140, Qorki Avtomobil Zavodu QAZ-53A, QAZ-66, QAZ-24, Ural Avtomobil Zavodu URAL-375, URAL-377, UAZ-452D, UAZ-469, Minsk Avtomobil Zavodu MAZ-500A, MAZ-503A, MAZ-5549, Volqa Avtomobil Zavodu VAZ-2101, VAZ-2103, VAZ-2106, VAZ-2121 və s. markalı avtomobillər istehsal edirdi. Eyni zamanda, Azərbaycan SSR-də avtomobil ehtiyat hissələr istehsal edən, habelə avtomobil təmir edən zavodlar var idi.
XX əsrin 70–80-ci illərində Bakı Xüsusitəyinatlı Avtomobillər Zavodunda hansıki sonradan Bakı Avtomobil Zavodu olaraq (BakAZ) adlandırılan zavodda əfsanəvi PAZ-672 modelinin əsasında xalq arasında "Pinqvin" adlandırılan soyuducuya sahib ərzaq məhsulları daşıyan BZSA-3742 modeli buraxılmışdır.
1986-cı ildə əsası qoyulmuş Gəncə Avtomobil Zavodu istehsal gücü layihəyə əsasən 30 000 ədəd ortatonnajlı avtomobillərin istehsalı üçün hesablanmışdır. Müəssisənin tikintisi layihəyə görə 1989-cü illin sonlarına qədər başa çatdırmalı idi. Lakin Sovetlər Birliyinin dağılması nəticəsində zavodun tikintisini yarımcıq qalır. Yalnız 2004-cü ilin dekabırında Gəncə avtomobil zavodu işə düşüb və müəssisədə yığımdan keçən ilk avtomobil işıq üzü görüb.
İstinadlar
- Автомобил сәнајеси // Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası: [10 ҹилддә]. I ҹилд: А—Балзак. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1976. С. 79.
Əlavə ədəbiyyat
- Šuman-Hreblay, Marián. Automobile Manufacturers Worldwide Registry (ing.). — Jefferson, N.C.: McFarland, 2000. — 327 p. — . (наиболее полный справочник автомобилестроительных компаний мира)
Xarici keçidlər
- auto-hist.ru saytında — «История автомобильной промышленности» (rus.)
- — mwcom.ru saytında araşdırma (rus.)
- Самые большие автомобильные заводы 2020-11-28 at the Wayback Machine (Hyundai Motor, Volkswagen Wolfsburg Plant, Tesla Motors и др.) // 26 may 2016 (rus.)
- Почему во всем мире закрываются автозаводы // РИА Новости, aprel 2019 (rus.)
- OICA.net — International Organization of Motor Vehicle Manufacturers; 1919-cu ildə Parisdə yaradılmış təşkilat. (ing.)
- "Автомобильная промышленность" jurnalının 1960-cı ildən 2011-ci ilə qədər arxivi.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Avtomobil senayesi avtomobil qosqu avtomobil muherrikleri ve ehtiyat hisseleri istehsal eden masinqayirma sahesi Fiat zavodu Turin Italiya 1961 ci il TarixiAvtomobil senayesi umumiyyetle XIX esrin axirlarinda SSRI de ise Ikinci Dunya muharibesinden evvelki besilliklerde yaranmisdir SSRI de AMO F 15 markali ilk 1 5 tonluq yuk avtomobili 1924 cu ilde zavodunda buraxilmisdir 1925 ci ilde Yaroslavl 1931 ci ilde yeniden qurulmus Moskva Avtomobil Cemiyyeti ve 1932 ci ilde Qorki avtomobil zavodlari ise dusmusdur Ikinci Dunya muharibesi illerinde Celyabinsk vilayetinin ise salinan 1944 cu ilde 3 tonluq yuk avtomobilleri istehsalina baslamisdir Muharibeden sonra movcud zavodlarin yeniden qurulmasi ve genislendirilmesi ile yanasi Minsk Kutaisi Ulyanovsk yuk avtomobilleri Lvov ve avtobus zavodlari tikilmisdir 1959 1971 ci illerde avtomobil senayesi daha cox inkisaf etmisdir Kremencukda 10 12 tonluq yukunu ozubosaldan ve 12 14 tonluq kuzovlu avtomobil Belorusiyada neheng 25 40 74v80 120 tonluq yukunu ozubosaldan avtomobil Zaporejyada mikrolitrajli Ijevskde ve Tolyattide azlitrajli minik avtomobili Likino Dulyovo Moskva vilayeti ve Kurqanda avtobus Riqada mikroavtobus ve s istehsali teskil olunmusdur 1970 ci ilde Tataristan MSSR de Kama Avtomobil Zavodunun tikintisine baslanmis 16 fevral 1976 ci ilde ilk KamAZ 5320 markali 16 tonluq yuk avtomobilleri buraxilmisdir 1970 ci illerde Moskva zavodlari ZIL 130 ZIL 131 ZIL 133 ZIL 114 ZIL 117 ZIL 177B ve Moskvic 2138 Moskvic 2140 Qorki Avtomobil Zavodu QAZ 53A QAZ 66 QAZ 24 Ural Avtomobil Zavodu URAL 375 URAL 377 UAZ 452D UAZ 469 Minsk Avtomobil Zavodu MAZ 500A MAZ 503A MAZ 5549 Volqa Avtomobil Zavodu VAZ 2101 VAZ 2103 VAZ 2106 VAZ 2121 ve s markali avtomobiller istehsal edirdi Eyni zamanda Azerbaycan SSR de avtomobil ehtiyat hisseler istehsal eden habele avtomobil temir eden zavodlar var idi XX esrin 70 80 ci illerinde Baki Xususiteyinatli Avtomobiller Zavodunda hansiki sonradan Baki Avtomobil Zavodu olaraq BakAZ adlandirilan zavodda efsanevi PAZ 672 modelinin esasinda xalq arasinda Pinqvin adlandirilan soyuducuya sahib erzaq mehsullari dasiyan BZSA 3742 modeli buraxilmisdir 1986 ci ilde esasi qoyulmus Gence Avtomobil Zavodu istehsal gucu layiheye esasen 30 000 eded ortatonnajli avtomobillerin istehsali ucun hesablanmisdir Muessisenin tikintisi layiheye gore 1989 cu illin sonlarina qeder basa catdirmali idi Lakin Sovetler Birliyinin dagilmasi neticesinde zavodun tikintisini yarimciq qalir Yalniz 2004 cu ilin dekabirinda Gence avtomobil zavodu ise dusub ve muessisede yigimdan kecen ilk avtomobil isiq uzu gorub IstinadlarAvtomobil sәnaјesi Azerbaycan Sovet Ensiklopediyasi 10 ҹilddә I ҹild A Balzak Baky Azәrbaјҹan Sovet Ensiklopediјasynyn Bash Redaksiјasy Bash redaktor Ҹ B Guliјev 1976 S 79 Elave edebiyyatSuman Hreblay Marian Automobile Manufacturers Worldwide Registry ing Jefferson N C McFarland 2000 327 p ISBN 978 0 7864 0972 3 naibolee polnyj spravochnik avtomobilestroitelnyh kompanij mira Xarici kecidlerVikianbarda Avtomobil senayesi ile elaqeli mediafayllar var auto hist ru saytinda Istoriya avtomobilnoj promyshlennosti rus mwcom ru saytinda arasdirma rus Samye bolshie avtomobilnye zavody 2020 11 28 at the Wayback Machine Hyundai Motor Volkswagen Wolfsburg Plant Tesla Motors i dr 26 may 2016 rus Pochemu vo vsem mire zakryvayutsya avtozavody RIA Novosti aprel 2019 rus OICA net International Organization of Motor Vehicle Manufacturers 1919 cu ilde Parisde yaradilmis teskilat ing Avtomobilnaya promyshlennost jurnalinin 1960 ci ilden 2011 ci ile qeder arxivi