Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Avropa Zirvəsi — Avropa Birliyinə üzv ölkələrin dövlət və hökumət başçılarıyla Avropa Komissiyası Başçısını qurulmuş olduğu 1974-cü ildən bəri ildə ən azı iki dəfə bir araya gətirir. Avropa Dövlət və Hökumət Başçıları Şurası, Avropa İttifaqı Liderlərinin Sammiti və ya sadəcə olaraq Avropa Şurası (ingiliscə: European Council) Avropa İttifaqının ən yüksək siyasi qurumudur. İngilis dilində Avropa Şurası adlandırılan və yalnız Avropa Birliyinə üzv dövlətlərlə əlaqəli olan bu qurumu qırx yeddi üzvü olan Avropa Şurası ilə qarışdırmaq olmaz. Sammit Avropa İttifaqına üzv dövlətlərin dövlət və ya hökumət başçılarının və Avropa Komissiyasının sədrinin iştirakı ilə keçirilir. Sammitə Avropa İttifaqı Şurasının sədri sədrlik edir.
| Avropa Zirvəsi | |
|---|---|
| European Council | |
 | |
 | |
| Yaranma tarixi | 9 dekabr 1974 |
| Sədr | Charles Michel |
| consilium.europa.eu/en/ consilium.europa.eu/fr/ consilium.europa.eu/es/e… | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Avropa Dövlət və Hökumət Başçıları Şurasının qanunvericilik və icraedici səlahiyyətləri yoxdur, lakin Avropa İttifaqının mühüm məsələləri ilə məşğul olur. Sammit ildə ən azı iki dəfə toplanır. İclaslar ümumiyyətlə Belçikanın paytaxtı Brüsseldə, eyni zamanda Avropa İttifaqı Nazirlər Şurasının qərargahı olan Justus Lipsius binasında keçirilir.
Türkiyənin Avropa Birliyinə namizəd ölkə statusu Hökumətlərarası Şuranın 1999-cu ildəki Helsinki Zirvəsində səsbirliyi ilə qəbul edilmişdir. Şura Avropa Birliyinin əsas qanunverici qurumudur və üzv ölkələr arasında iqtisadi və siyasi qərarların yerinə yetirilməsi üçün koordinasiya rolunu oynayır.
Tarix
İlk Avropa Sammitləri 1961-ci ilin fevralında Parisdə və iyulda Bonnda keçirilmişdir. İlk görüşləri Avropa Birliyi üzvlərinin qeyri-rəsmi toplantıları idi. 1969-cu ilə qədər qeyri-müntəzəm dövrlərdə bir sıra sammitlər keçirilsə də, ilk real sammit bu il baş tutdu. 1969-cu ildə Haaqa sammitində üzv dövlətlərin başçıları Böyük Britaniyanın icmaya qəbul edilməsi haqqında razılığa gəldilər və Avropa Siyasi Əməkdaşlıq Təşkilatını yaratdılar.
Zirvə görüşləri 1974-cü ildə rəsmiləşdi və o vaxtkı Fransa prezidenti Valeri Jiskar d'Estenqin tövsiyəsi əsasında onların müntəzəm keçirilməsi qərara alındı. O, 1987-ci ildə Vahid Avropa Aktının imzalanması ilə qüvvəyə minib və Maastrixt Müqaviləsi ilə müəyyən edilmiş rola malikdir. Əvvəlcə ildə cəmi iki sammit keçirilirdisə, indi bu rəqəm dörddür. Dövrdə sədrlik edən hər bir ölkə bu görüşlərə iki dəfə ev sahibliyi edir. Adi sammitlərlə yanaşı, xüsusi və ya fövqəladə sammitlər də təşkil edilə bilər.
Bu sammitlər bir çoxları tərəfindən Avropa İttifaqının tarixində dönüş nöqtəsi olan hadisələrin baş verdiyi yerlər kimi görünür. Misal üçün:
●1969, Haaqa: İlk genişlənmə qərarı
●1974, Paris: Liderlər sammitinin rəsmi yaradılması
●1985, Milan: Vahid Avropa Aktının əsaslarının qoyulması
●1991, Maastrixt: Maastrixt müqaviləsi üzrə saziş
●1997, Amsterdam: Amsterdam müqaviləsinin imzalanması
●1998, Brüssel: Bəzi üzv dövlətlər avronu ümumi valyuta kimi qəbul edirlər
●1999; Köln: Hərbi hissələrin yaradılması
●1999, Tampere: İnstitusional innovasiyalar
●2000, Lissabon: Lissabon Strategiyasının Müəyyənləşdirilməsi
●2002, Kopenhagen: Böyümək qərarı
●2007, Lissabon: Lissabon müqaviləsinin imzalanması
Səlahiyyətlər və funksiyalar
Avropa Dövlət və Hökumət Başçıları Şurası Avropa İttifaqının bir çox müqavilələrində “ittifaqın inkişafı üçün lazımi yardımı göstərəcək” bölmə kimi qeyd edilsə də, Avropa İttifaqının rəsmi qurumlarından biri deyil. Avropa Birliyinin xarici siyasəti Avropa Sammitlərində müəyyən edilir və buna görə də Avropa inteqrasiyasının mühərriki kimi müəyyən edilir. Bunu edərkən heç bir rəsmi əsası olmayan qurumun təsiri ondan ibarətdir ki, Avropa İttifaqına üzv dövlətlərin dövlət və hökumət başçılarından ibarətdir.
Milli liderlərdən ibarət olduğu üçün üzv dövlətlərin icraedici səlahiyyətlərini bir araya gətirən sammit, Avropa Birliyindən kənarda, eləcə də ümumi xarici və təhlükəsizlik siyasəti və təhlükəsizlik qüvvələri və ədliyyə sahəsində əməkdaşlıq proqramlarında effektiv gücə malikdir.
Liderlər zirvəsi tez-tez konkret liderin olmaması, strukturun zəif olması, ildə 4 dəfə iki günlük toplantı keçirməsi və heyətin olmaması kimi tənqidlərə məruz qalır.
Tərkibi
Avropa Şurası üzv dövlətlərin dövlət və ya hökumət başçılarından, öz Prezidenti və Komissiya sədrindən (hər ikisi səsvermə hüququna malik olmayan) ibarətdir. İclaslarda mütəmadi olaraq milli xarici işlər naziri də iştirak edirdi, Komissiya sədri də komissiyanın digər üzvü ilə müşayiət olunurdu. Lakin Lissabon Müqaviləsindən sonra bu, dayandırılmışdır, çünki yeni Üzv Dövlətlərin Birliyə ardıcıl qoşulmasından sonra qurumun ölçüsü bir qədər böyük olmuşdur. İclaslara tələb olunduqda Avropa Mərkəzi Bankının prezidenti kimi digər dəvətlilər də daxil ola bilər. Şuranın Baş katibi iclasda iştirak edir və təşkilati məsələlərə, o cümlədən protokollara cavabdehdir. Avropa Parlamentinin sədri də danışıqlar başlamazdan əvvəl Avropa Parlamentinin mövqeyini açıqlayan açılış nitqi ilə iştirak edir.
Bundan əlavə, danışıqlarda pərdə arxasında işləyən çoxlu sayda digər insanlar iştirak edir. Bununla belə, mesajları ötürmək üçün hər ştatdan iki nümayəndə istisna olmaqla, bu insanların əksəriyyəti konfrans otağına buraxılmır. Bir düyməni basmaqla üzvlər bitişik otaqda yerləşən “Antici Group” vasitəsilə daimi nümayəndədən məsləhət almaq üçün də zəng edə bilərlər. Qrup məlumat və sorğuları çatdıran diplomatlar və köməkçilərdən ibarətdir. Üzvlərə öz dillərində danışmağa icazə verildiyi üçün görüşlər üçün tərcüməçilər də tələb olunur.
Avrozona sammitləri
2010 və 2011-ci illərdə Avro zonasına üzv ölkələrin dövlət və ya hökumət başçılarının bir sıra xüsusi görüşləri Dövlət Borc böhranını müzakirə etmək üçün keçirilmişdir. 2011-ci ilin oktyabrında razılığa gəldilər ki, onlar ildə iki dəfə müntəzəm görüşməlidirlər. Bu, bir qayda olaraq, Avropa Şurasının iclasının sonunda və eyni formata uyğun olaraq (Avropa Şurasının sədri və Komissiyanın sədri də daxil olmaqla) olacaq, lakin adətən avrozonanın üzv dövlətlərinin dövlət və ya hökumət başçıları ilə məhdudlaşır.
Prezident
Avropa Şurasının prezidenti Avropa Şurası tərəfindən ixtisaslı səs çoxluğu ilə bir dəfə yenilənə bilən iki il yarım müddətinə seçilir. Prezident Avropa Şurasının hər iclasından sonra Avropa Parlamentinə hesabat verməlidir. Bu vəzifə Müqavilə ilə yaradılmışdır. Lissabon və onun dəqiq rolu ilə bağlı müzakirələrə məruz qaldı. Lissabondan əvvəl sədrlik Avropa İttifaqı Şurasına sədrliyə uyğun olaraq rotasiya olunurdu. Həmin Fəaliyyətdə olan Prezidentin rolu heç bir mənada (protokoldan başqa) dövlət başçısının ofisinə bərabər deyildi, sadəcə olaraq digər Avropa hökumət başçıları arasında primus inter pares (bərabərlər arasında birinci) rolu idi. Fəaliyyətdə olan Prezident ilk növbədə Şuranın iclaslarının hazırlanmasına və sədrliyinə cavabdeh idi və İttifaqın kənarda təmsil olunması vəzifəsindən başqa heç bir icra səlahiyyətlərinə malik deyildi. İndi Şuraya sədrlik edən ölkənin lideri daimi prezident olmadığı zaman yenə də prezident kimi fəaliyyət göstərə bilər.
Siyasi ittifaqlar
Avropa Şurasının demək olar ki, bütün üzvləri milli səviyyədə siyasi partiyanın üzvləridir və onların əksəriyyəti Avropa səviyyəsində siyasi partiyanın və ya Avropanı Yenilə kimi digər ittifaqların üzvləridir. Bunlar tez-tez Avropa Şurası üzvlərinin iclaslarından əvvəl görüşlərini keçirirlər. Bununla belə, Avropa Şurası siyasi ittifaqlardan daha çox Aİ dövlətlərini təmsil etməkdən ibarətdir və qərarlar ümumiyyətlə bu xətlər üzrə qəbul edilir, baxmayaraq ki, ideoloji uyğunluq onların siyasi razılaşmalarını və təyinat seçimlərini (məsələn, prezident kimi) rəngləndirə bilər.
Həmçinin bax
İstinadlar
- https://www.consilium.europa.eu.
- https://www.consilium.europa.eu/fr/meetings/european-council/2019/06/30/.
- "COUNCIL OF THE EUROPEAN UNION" (PDF) (english). www.consilium.europa.eu. 2 dekabr 2009. 22 avqust 2017 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 3 iyun 2023.
- "Europe in 12 lessons" (english). op.europa.eu. 12 iyul 2007. 4 sentyabr 2013 tarixində . İstifadə tarixi: 3 iyun 2023.
- "Too much champagne, not enough leadership" (english). www.opendemocracy.net. 9 iyul 2003. 12 aprel 2012 tarixində . İstifadə tarixi: 3 iyun 2023.
Xarici keçidlər
- Rəsmi sayti
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Avropa Zirvesi Avropa Birliyine uzv olkelerin dovlet ve hokumet bascilariyla Avropa Komissiyasi Bascisini qurulmus oldugu 1974 cu ilden beri ilde en azi iki defe bir araya getirir Avropa Dovlet ve Hokumet Bascilari Surasi Avropa Ittifaqi Liderlerinin Sammiti ve ya sadece olaraq Avropa Surasi ingilisce European Council Avropa Ittifaqinin en yuksek siyasi qurumudur Ingilis dilinde Avropa Surasi adlandirilan ve yalniz Avropa Birliyine uzv dovletlerle elaqeli olan bu qurumu qirx yeddi uzvu olan Avropa Surasi ile qarisdirmaq olmaz Sammit Avropa Ittifaqina uzv dovletlerin dovlet ve ya hokumet bascilarinin ve Avropa Komissiyasinin sedrinin istiraki ile kecirilir Sammite Avropa Ittifaqi Surasinin sedri sedrlik edir Avropa ZirvesiEuropean CouncilYaranma tarixi 9 dekabr 1974Sedr Charles Michelconsilium europa eu en consilium europa eu fr consilium europa eu es e Vikianbarda elaqeli mediafayllar Avropa Dovlet ve Hokumet Bascilari Surasinin qanunvericilik ve icraedici selahiyyetleri yoxdur lakin Avropa Ittifaqinin muhum meseleleri ile mesgul olur Sammit ilde en azi iki defe toplanir Iclaslar umumiyyetle Belcikanin paytaxti Brusselde eyni zamanda Avropa Ittifaqi Nazirler Surasinin qerargahi olan Justus Lipsius binasinda kecirilir Turkiyenin Avropa Birliyine namized olke statusu Hokumetlerarasi Suranin 1999 cu ildeki Helsinki Zirvesinde sesbirliyi ile qebul edilmisdir Sura Avropa Birliyinin esas qanunverici qurumudur ve uzv olkeler arasinda iqtisadi ve siyasi qerarlarin yerine yetirilmesi ucun koordinasiya rolunu oynayir TarixIlk Avropa Sammitleri 1961 ci ilin fevralinda Parisde ve iyulda Bonnda kecirilmisdir Ilk gorusleri Avropa Birliyi uzvlerinin qeyri resmi toplantilari idi 1969 cu ile qeder qeyri muntezem dovrlerde bir sira sammitler kecirilse de ilk real sammit bu il bas tutdu 1969 cu ilde Haaqa sammitinde uzv dovletlerin bascilari Boyuk Britaniyanin icmaya qebul edilmesi haqqinda raziliga geldiler ve Avropa Siyasi Emekdasliq Teskilatini yaratdilar Zirve gorusleri 1974 cu ilde resmilesdi ve o vaxtki Fransa prezidenti Valeri Jiskar d Estenqin tovsiyesi esasinda onlarin muntezem kecirilmesi qerara alindi O 1987 ci ilde Vahid Avropa Aktinin imzalanmasi ile quvveye minib ve Maastrixt Muqavilesi ile mueyyen edilmis rola malikdir Evvelce ilde cemi iki sammit kecirilirdise indi bu reqem dorddur Dovrde sedrlik eden her bir olke bu goruslere iki defe ev sahibliyi edir Adi sammitlerle yanasi xususi ve ya fovqelade sammitler de teskil edile biler Bu sammitler bir coxlari terefinden Avropa Ittifaqinin tarixinde donus noqtesi olan hadiselerin bas verdiyi yerler kimi gorunur Misal ucun 1969 Haaqa Ilk genislenme qerari 1974 Paris Liderler sammitinin resmi yaradilmasi 1985 Milan Vahid Avropa Aktinin esaslarinin qoyulmasi 1991 Maastrixt Maastrixt muqavilesi uzre sazis 1997 Amsterdam Amsterdam muqavilesinin imzalanmasi 1998 Brussel Bezi uzv dovletler avronu umumi valyuta kimi qebul edirler 1999 Koln Herbi hisselerin yaradilmasi 1999 Tampere Institusional innovasiyalar 2000 Lissabon Lissabon Strategiyasinin Mueyyenlesdirilmesi 2002 Kopenhagen Boyumek qerari 2007 Lissabon Lissabon muqavilesinin imzalanmasiSelahiyyetler ve funksiyalarAvropa Dovlet ve Hokumet Bascilari Surasi Avropa Ittifaqinin bir cox muqavilelerinde ittifaqin inkisafi ucun lazimi yardimi gosterecek bolme kimi qeyd edilse de Avropa Ittifaqinin resmi qurumlarindan biri deyil Avropa Birliyinin xarici siyaseti Avropa Sammitlerinde mueyyen edilir ve buna gore de Avropa inteqrasiyasinin muherriki kimi mueyyen edilir Bunu ederken hec bir resmi esasi olmayan qurumun tesiri ondan ibaretdir ki Avropa Ittifaqina uzv dovletlerin dovlet ve hokumet bascilarindan ibaretdir Milli liderlerden ibaret oldugu ucun uzv dovletlerin icraedici selahiyyetlerini bir araya getiren sammit Avropa Birliyinden kenarda elece de umumi xarici ve tehlukesizlik siyaseti ve tehlukesizlik quvveleri ve edliyye sahesinde emekdasliq proqramlarinda effektiv guce malikdir Liderler zirvesi tez tez konkret liderin olmamasi strukturun zeif olmasi ilde 4 defe iki gunluk toplanti kecirmesi ve heyetin olmamasi kimi tenqidlere meruz qalir TerkibiAvropa Surasi uzv dovletlerin dovlet ve ya hokumet bascilarindan oz Prezidenti ve Komissiya sedrinden her ikisi sesverme huququna malik olmayan ibaretdir Iclaslarda mutemadi olaraq milli xarici isler naziri de istirak edirdi Komissiya sedri de komissiyanin diger uzvu ile musayiet olunurdu Lakin Lissabon Muqavilesinden sonra bu dayandirilmisdir cunki yeni Uzv Dovletlerin Birliye ardicil qosulmasindan sonra qurumun olcusu bir qeder boyuk olmusdur Iclaslara teleb olunduqda Avropa Merkezi Bankinin prezidenti kimi diger devetliler de daxil ola biler Suranin Bas katibi iclasda istirak edir ve teskilati meselelere o cumleden protokollara cavabdehdir Avropa Parlamentinin sedri de danisiqlar baslamazdan evvel Avropa Parlamentinin movqeyini aciqlayan acilis nitqi ile istirak edir Bundan elave danisiqlarda perde arxasinda isleyen coxlu sayda diger insanlar istirak edir Bununla bele mesajlari oturmek ucun her statdan iki numayende istisna olmaqla bu insanlarin ekseriyyeti konfrans otagina buraxilmir Bir duymeni basmaqla uzvler bitisik otaqda yerlesen Antici Group vasitesile daimi numayendeden meslehet almaq ucun de zeng ede bilerler Qrup melumat ve sorgulari catdiran diplomatlar ve komekcilerden ibaretdir Uzvlere oz dillerinde danismaga icaze verildiyi ucun gorusler ucun tercumeciler de teleb olunur Avrozona sammitleri 2010 ve 2011 ci illerde Avro zonasina uzv olkelerin dovlet ve ya hokumet bascilarinin bir sira xususi gorusleri Dovlet Borc bohranini muzakire etmek ucun kecirilmisdir 2011 ci ilin oktyabrinda raziliga geldiler ki onlar ilde iki defe muntezem gorusmelidirler Bu bir qayda olaraq Avropa Surasinin iclasinin sonunda ve eyni formata uygun olaraq Avropa Surasinin sedri ve Komissiyanin sedri de daxil olmaqla olacaq lakin adeten avrozonanin uzv dovletlerinin dovlet ve ya hokumet bascilari ile mehdudlasir Prezident Avropa Surasinin prezidenti Avropa Surasi terefinden ixtisasli ses coxlugu ile bir defe yenilene bilen iki il yarim muddetine secilir Prezident Avropa Surasinin her iclasindan sonra Avropa Parlamentine hesabat vermelidir Bu vezife Muqavile ile yaradilmisdir Lissabon ve onun deqiq rolu ile bagli muzakirelere meruz qaldi Lissabondan evvel sedrlik Avropa Ittifaqi Surasina sedrliye uygun olaraq rotasiya olunurdu Hemin Fealiyyetde olan Prezidentin rolu hec bir menada protokoldan basqa dovlet bascisinin ofisine beraber deyildi sadece olaraq diger Avropa hokumet bascilari arasinda primus inter pares beraberler arasinda birinci rolu idi Fealiyyetde olan Prezident ilk novbede Suranin iclaslarinin hazirlanmasina ve sedrliyine cavabdeh idi ve Ittifaqin kenarda temsil olunmasi vezifesinden basqa hec bir icra selahiyyetlerine malik deyildi Indi Suraya sedrlik eden olkenin lideri daimi prezident olmadigi zaman yene de prezident kimi fealiyyet gostere biler Siyasi ittifaqlarAvropa Surasinin demek olar ki butun uzvleri milli seviyyede siyasi partiyanin uzvleridir ve onlarin ekseriyyeti Avropa seviyyesinde siyasi partiyanin ve ya Avropani Yenile kimi diger ittifaqlarin uzvleridir Bunlar tez tez Avropa Surasi uzvlerinin iclaslarindan evvel goruslerini kecirirler Bununla bele Avropa Surasi siyasi ittifaqlardan daha cox AI dovletlerini temsil etmekden ibaretdir ve qerarlar umumiyyetle bu xetler uzre qebul edilir baxmayaraq ki ideoloji uygunluq onlarin siyasi razilasmalarini ve teyinat secimlerini meselen prezident kimi renglendire biler Hemcinin baxAvropa Bolgeler Komitesi Avropa Komissiyasi Avropa Mehkemesi Avropa ParlamentiIstinadlarhttps www consilium europa eu https www consilium europa eu fr meetings european council 2019 06 30 COUNCIL OF THE EUROPEAN UNION PDF english www consilium europa eu 2 dekabr 2009 22 avqust 2017 tarixinde PDF Istifade tarixi 3 iyun 2023 Europe in 12 lessons english op europa eu 12 iyul 2007 4 sentyabr 2013 tarixinde Istifade tarixi 3 iyun 2023 Too much champagne not enough leadership english www opendemocracy net 9 iyul 2003 12 aprel 2012 tarixinde Istifade tarixi 3 iyun 2023 Xarici kecidlerResmi sayti