Tarix boyu Avropa İttifaqı (Aİ) dəfələrlə yeni üzv dövlətlərin ittifaqa qoşulması ilə genişlənmişdir. Aİ-yə qoşulmaq üçün bir dövlətin qanunun aliliyinə və ona uyğun azadlıqlara və qurumlara hörmət edən və sabit bir demokratik hökumət tələb edən Kopenhagen meyarları (1993-cü ilin iyun ayında Kopenhagen zirvəsindən sonra) adlanan iqtisadi və siyasi şərtləri yerinə yetirməsi lazımdır. Maastricht Müqaviləsinə görə, mövcud hər bir üzv dövlət və Avropa Parlamenti istənilən genişlənməyə razı olmalıdır. Genişlənmə prosesi bəzən Avropaya inteqrasiya olaraq da adlandırılır. Bu termin, eyni zamanda, milli hökumətlər milli qanunların tədricən uyğunlaşdırılmasına imkan verdiyi üçün Aİ üzv dövlətləri arasında əməkdaşlığın intensivləşdirilməsinə işarə olunur.
Aİ-nin sələfi Avropa İqtisadi Birliyi , 1958-ci ildə, Roma Müqaviləsi qüvvəyə mindikdə , Daxili Altılıq üzv dövlətlə quruldu. O vaxtdan bəri, Aİ üzvlüyü iyirmi yeddi ölkənində qatılması ilə böyüdü. Son üzv dövlət olan Xorvatiya isə 2013-cü ilin iyulunda ittifaqa qoşuldu. Ən son Aİ ərazisinin genişlənməsi 2014-ci ildə Mayotte ilə baş verdi. Aİ-nin və sələflərinin ən nəzərəçarpaçaq ərazi azalmaları 1962-ci ildə Cezayirin müstəqillik əldə etməsilə çıxması, 1985-ci ildə Qrenlandiyanın çıxması və 2020-ci ildə Birləşmiş Krallığın ittifaqdan çıxması ilə baş vermişdir.
2020-ci ilə əsasən Albaniya (2020-ci ildən), Monteneqro (2012-ci ildən), Şimali Makedoniya (2020-ci ildən), Serbiya (2014-cü ildən) və Türkiyə (2005-dən) ilə üzvlük danışıqları aparılır. Serbiya və Monteneqro, Avropa Komissiyasının keçmiş prezidenti Cin-Klaud Cunker və Genişlənmə komissarı Coannes Hahn tərəfindən öndə gedən potensiallı namizədlər olaraq xarakterizə edildi və Avropa Komissiyasının növbəti mandatı dövründə 2025-ci ilə qədər ittifaqa qoşula biləcəkləri proqnozlaşdırdı. Türkiyə ilə danışıqlar davam edir, lakin Türkiyə hökumətinin 2016-cı il dövlət çevrilişi cəhdinə reaksiyasına Aİ-nin etirazları səbəbindən danışıqlar yavaşladı.
Kriteriya
Aİ müqavilələrinə görə, Avropa İttifaqına üzv olmaq, "2-ci maddədə göstərilən dəyərlərə hörmət edən və onları təbliğ etməyə borclu olan hər bir Avropa Dövlətinə" açıqdır ( TEU Maddə 49 ). Bu Maddə 2 "insan ləyaqətinə hörmət, azadlıq, demokratiya, bərabərlik, qanunun aliliyi ve azlıqlara mənsub şəxslərin hüquqları da daxil olmaqla insan hüquqlarına hörmətə əsaslanır." Bu, 1993-cü il tarixli " Kopenhagen meyarları " na əsaslanaraq bir çox keçmiş Şərq Bloku ölkələrinin qoşulmaq üçün müraciət edəcəyi bəlli olduqda;
Üzvlük, namizəd ölkənin demokratiya, qanunun aliliyi, insan haqları, azlıqlara hörmət və qorunmasını, işləyən bazar iqtisadiyyatının mövcudluğunu, habelə rəqabətli təzyiqlərin və bazar qüvvələrinin öhdəsindən gələ biləcəyini təmin edən qurumların sabitliyini əldə etməsini tələb edir. İttifaq üzvlük, namizədin siyasi, iqtisadi və pul ittifaqının məqsədlərinə riayət etməkdə daxil olmaqla üzvlüyün öhdəliklərini götürmə qabiliyyətini nəzərdə tutur. |
— Kopenhagen Prezidentliyinin nəticələrindən bir hissə
1995-ci ilin dekabrında Madrid Avropa Şurası, üzv ölkələrə inteqrasiya şərtlərini öz inzibati quruluşlarına uyğun tənzimləmə yolu ilə daxil etmək üçün üzvlük meyarlarını yenidən nəzərdən keçirdi: Avropa İttifaqı qanunvericiliyinin milli qanunvericilikdə əks olunması vacib olduğu üçün yenidən işlənmiş milli qanunvericiliyin qəbul edilməsi vacibdir və bu müvafiq inzibati və məhkəmə strukturları vasitəsilə səmərəli şəkildə həyata keçirilməlidir.
Son olaraq texniki cəhətdən Kopenhagen meyarları xaricində, gələcək namizədlərin hamısının qanunlarını İttifaqın tarixi boyunca qurulmuş və mülkiyyət kommunikatoru olaraq adlanan Avropa hüququ ilə uyğunlaşdırmaq üçün qanun qəbul etməsi tələbi irəli sürülür.
Proses
Nümunə
Aşağıdakı Estoniyanın 1991-ci ilin Noyabrnda Sovet İttifaqından müstəqilliyini elan etməsindən və həmin ayda ittifaq tərəfindən tanınmasında 2004-cü ilin mayında ittifaqa qoşulmasına aparan yol nümunəsidir. Qoşulmanın asanlığı dövlətdən asılıdır: əvvəlcədən Aİ ilə nə qədər inteqrasiya olunduğu, iqtisadiyyatı və dövlət qurumlarının vəziyyəti, Aİ ilə bağlı bütün siyasi məsələlər və (tarixən) Aİ-nin bu günə qədər qurduğu dövlət idarəçilikləri mənimsəməlidir. Bu, üzvlüyə qovuşduqdan sonra üzv ölkə tərəfindən atılan inteqrasiya addımlarını da əhatə edir.
İl | Tarix | Tədbir | Qeydlər |
---|---|---|---|
1991 | 20 avqust | SSRİ- dən müstəqillik elanı | Eyni ayda Aİ-dən tanınma. |
1994 | 18 iyul | Sərbəst ticarət müqaviləsi bağlandı | |
1995 | 1 yanvar | Sərbəst ticarət müqaviləsi qüvvəyə mindi | |
12 iyun | Avropa Sazişi bağlandı | ||
24 Noyabr | Üzvlük üçün müraciət edildi | ||
1998 | 1 yanvar | Avropa Sazişi qüvvəyə minir | İnteqrasiyaya kömək |
mart | Üzvlük danışıqları açıqdır | 6 fəsil açıldı | |
1999 | 17 fəsil açıldı | ||
2000 | 6 fəsil açıldı | ||
2002 | Dekabr | Bütün fəsillər bağlandı və danışıqlar başa çatdı | Son fəsil (№ 30) eyni zamanda açıldı və bağlanıldı. |
2003 | 8 aprel | Estoniya hökuməti tərəfindən təsdiqlənən qoşulma müqaviləsi | |
16 aprel | Qoşulma müqaviləsi imzalandı | ||
14 sentyabr | Üzvlüklə bağlı referendum təsdiqləndi | % 66.84 səs lehinə, iştirak :% 64.02 | |
2004 | 1 may | Aİ-yə qatıldı | |
28 iyun | ERM-yə qatıldı | Avro qəbulundan əvvəl ERM-də 2 il tələb olunur | |
2007 | 21 dekabr | Şengen bölgəsinə daxil oldu | |
2011 | 1 yanvar | Avronun qəbulu | |
1 may | 2004-cü ildə ölkələrdən miqrasiya məhdudlaşdırmaq vaxtı başa çatdı. | Bunu yalnız Avstriya və Almaniya tətbiq etdi, qalan Aİ ölkələri 2011-dən əvvəl məhdudiyyətləri ləğv etdilər |
Xarici keçidlər
- Genişlənmə 2016-07-15 at the Wayback Machine –Europa
- EUR-Lex haqqında Aİ genişlənmə sənədləri
- Avropa İttifaqı Üzv Dövlətləri və müraciət edən ölkələr –
- Avropa İttifaqının genişlənməsi ilə əlaqəli arxiv materialları üçün Florensiyadakı Avropa İttifaqının Tarixi Arxivləri-dən müraciət edilə bilər.
İstinadlar
- Current Article 1 of the reads:"The Union shall be founded on the present Treaty and on the . Those shall have the same legal value. The Union shall replace and succeed the ".
- "State of the Union: ROADMAP FOR A MORE UNITED, STRONGER AND MORE DEMOCRATIC UNION 2017" (PDF). ec.europa.eu. 2019-11-19 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2017-10-02.
- "Juncker in the 2017 State of the EU: We must maintain a credible enlargement perspective for the Western Balkans". europa.rs. 2018-06-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-10-02.
- "Serbia on course for EU by 2025, top EU official says". Reuters. 2019-08-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-01-27.
- "'They've pulled up the draw bridge' Juncker RULES OUT Turkey joining the EU". Daily Express. 2021-04-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-10-02.
- "PRESIDENCY CONCLUSIONS : Copenhagen European Council - 21-22 June 1993" (PDF). Europarl.europa.eu. 2020-07-17 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2016-04-21.
- Timetable for accession negotiations by chapter and by country (1998–2004) 2022-03-16 at the Wayback Machine CVCE.eu
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tarix boyu Avropa Ittifaqi AI defelerle yeni uzv dovletlerin ittifaqa qosulmasi ile genislenmisdir AI ye qosulmaq ucun bir dovletin qanunun aliliyine ve ona uygun azadliqlara ve qurumlara hormet eden ve sabit bir demokratik hokumet teleb eden Kopenhagen meyarlari 1993 cu ilin iyun ayinda Kopenhagen zirvesinden sonra adlanan iqtisadi ve siyasi sertleri yerine yetirmesi lazimdir Maastricht Muqavilesine gore movcud her bir uzv dovlet ve Avropa Parlamenti istenilen genislenmeye razi olmalidir Genislenme prosesi bezen Avropaya inteqrasiya olaraq da adlandirilir Bu termin eyni zamanda milli hokumetler milli qanunlarin tedricen uygunlasdirilmasina imkan verdiyi ucun AI uzv dovletleri arasinda emekdasligin intensivlesdirilmesine isare olunur Avropa Ittifaqina uzv dovletlerin erazileri Avropa Birlikleri 1993 cu ile qeder qosulma qaydasina gore animasiya Avropanin xaricindeki eraziler ve etrafi gosterilmir AI nin selefi Avropa Iqtisadi Birliyi 1958 ci ilde Roma Muqavilesi quvveye mindikde Daxili Altiliq uzv dovletle quruldu O vaxtdan beri AI uzvluyu iyirmi yeddi olkeninde qatilmasi ile boyudu Son uzv dovlet olan Xorvatiya ise 2013 cu ilin iyulunda ittifaqa qosuldu En son AI erazisinin genislenmesi 2014 ci ilde Mayotte ile bas verdi AI nin ve seleflerinin en nezerecarpacaq erazi azalmalari 1962 ci ilde Cezayirin musteqillik elde etmesile cixmasi 1985 ci ilde Qrenlandiyanin cixmasi ve 2020 ci ilde Birlesmis Kralligin ittifaqdan cixmasi ile bas vermisdir 2020 ci ile esasen Albaniya 2020 ci ilden Monteneqro 2012 ci ilden Simali Makedoniya 2020 ci ilden Serbiya 2014 cu ilden ve Turkiye 2005 den ile uzvluk danisiqlari aparilir Serbiya ve Monteneqro Avropa Komissiyasinin kecmis prezidenti Cin Klaud Cunker ve Genislenme komissari Coannes Hahn terefinden onde geden potensialli namizedler olaraq xarakterize edildi ve Avropa Komissiyasinin novbeti mandati dovrunde 2025 ci ile qeder ittifaqa qosula bilecekleri proqnozlasdirdi Turkiye ile danisiqlar davam edir lakin Turkiye hokumetinin 2016 ci il dovlet cevrilisi cehdine reaksiyasina AI nin etirazlari sebebinden danisiqlar yavasladi KriteriyaAI muqavilelerine gore Avropa Ittifaqina uzv olmaq 2 ci maddede gosterilen deyerlere hormet eden ve onlari teblig etmeye borclu olan her bir Avropa Dovletine aciqdir TEU Madde 49 Bu Madde 2 insan leyaqetine hormet azadliq demokratiya beraberlik qanunun aliliyi ve azliqlara mensub sexslerin huquqlari da daxil olmaqla insan huquqlarina hormete esaslanir Bu 1993 cu il tarixli Kopenhagen meyarlari na esaslanaraq bir cox kecmis Serq Bloku olkelerinin qosulmaq ucun muraciet edeceyi belli olduqda Uzvluk namized olkenin demokratiya qanunun aliliyi insan haqlari azliqlara hormet ve qorunmasini isleyen bazar iqtisadiyyatinin movcudlugunu habele reqabetli tezyiqlerin ve bazar quvvelerinin ohdesinden gele bileceyini temin eden qurumlarin sabitliyini elde etmesini teleb edir Ittifaq uzvluk namizedin siyasi iqtisadi ve pul ittifaqinin meqsedlerine riayet etmekde daxil olmaqla uzvluyun ohdeliklerini goturme qabiliyyetini nezerde tutur Kopenhagen Prezidentliyinin neticelerinden bir hisse 1995 ci ilin dekabrinda Madrid Avropa Surasi uzv olkelere inteqrasiya sertlerini oz inzibati quruluslarina uygun tenzimleme yolu ile daxil etmek ucun uzvluk meyarlarini yeniden nezerden kecirdi Avropa Ittifaqi qanunvericiliyinin milli qanunvericilikde eks olunmasi vacib oldugu ucun yeniden islenmis milli qanunvericiliyin qebul edilmesi vacibdir ve bu muvafiq inzibati ve mehkeme strukturlari vasitesile semereli sekilde heyata kecirilmelidir Son olaraq texniki cehetden Kopenhagen meyarlari xaricinde gelecek namizedlerin hamisinin qanunlarini Ittifaqin tarixi boyunca qurulmus ve mulkiyyet kommunikatoru olaraq adlanan Avropa huququ ile uygunlasdirmaq ucun qanun qebul etmesi telebi ireli surulur ProsesGenislenme prosesinde merkezi rol oynayan Avropa Komissiyasi Numune Asagidaki Estoniyanin 1991 ci ilin Noyabrnda Sovet Ittifaqindan musteqilliyini elan etmesinden ve hemin ayda ittifaq terefinden taninmasinda 2004 cu ilin mayinda ittifaqa qosulmasina aparan yol numunesidir Qosulmanin asanligi dovletden asilidir evvelceden AI ile ne qeder inteqrasiya olundugu iqtisadiyyati ve dovlet qurumlarinin veziyyeti AI ile bagli butun siyasi meseleler ve tarixen AI nin bu gune qeder qurdugu dovlet idarecilikleri menimsemelidir Bu uzvluye qovusduqdan sonra uzv olke terefinden atilan inteqrasiya addimlarini da ehate edir Estoniyanin AI ye uzvluk qrafiki Il Tarix Tedbir Qeydler1991 20 avqust SSRI den musteqillik elani Eyni ayda AI den taninma 1994 18 iyul Serbest ticaret muqavilesi baglandi1995 1 yanvar Serbest ticaret muqavilesi quvveye mindi12 iyun Avropa Sazisi baglandi24 Noyabr Uzvluk ucun muraciet edildi1998 1 yanvar Avropa Sazisi quvveye minir Inteqrasiyaya komekmart Uzvluk danisiqlari aciqdir 6 fesil acildi1999 17 fesil acildi2000 6 fesil acildi2002 Dekabr Butun fesiller baglandi ve danisiqlar basa catdi Son fesil 30 eyni zamanda acildi ve baglanildi 2003 8 aprel Estoniya hokumeti terefinden tesdiqlenen qosulma muqavilesi16 aprel Qosulma muqavilesi imzalandi14 sentyabr Uzvlukle bagli referendum tesdiqlendi 66 84 ses lehine istirak 64 022004 1 may AI ye qatildi28 iyun ERM ye qatildi Avro qebulundan evvel ERM de 2 il teleb olunur2007 21 dekabr Sengen bolgesine daxil oldu2011 1 yanvar Avronun qebulu1 may 2004 cu ilde olkelerden miqrasiya mehdudlasdirmaq vaxti basa catdi Bunu yalniz Avstriya ve Almaniya tetbiq etdi qalan AI olkeleri 2011 den evvel mehdudiyyetleri legv etdilerXarici kecidlerGenislenme 2016 07 15 at the Wayback Machine Europa EUR Lex haqqinda AI genislenme senedleri Avropa Ittifaqi Uzv Dovletleri ve muraciet eden olkeler Avropa Ittifaqinin genislenmesi ile elaqeli arxiv materiallari ucun Florensiyadaki Avropa Ittifaqinin Tarixi Arxivleri den muraciet edile biler IstinadlarCurrent Article 1 of the reads The Union shall be founded on the present Treaty and on the Those shall have the same legal value The Union shall replace and succeed the State of the Union ROADMAP FOR A MORE UNITED STRONGER AND MORE DEMOCRATIC UNION 2017 PDF ec europa eu 2019 11 19 tarixinde PDF Istifade tarixi 2017 10 02 Juncker in the 2017 State of the EU We must maintain a credible enlargement perspective for the Western Balkans europa rs 2018 06 21 tarixinde Istifade tarixi 2017 10 02 Serbia on course for EU by 2025 top EU official says Reuters 2019 08 11 tarixinde Istifade tarixi 2018 01 27 They ve pulled up the draw bridge Juncker RULES OUT Turkey joining the EU Daily Express 2021 04 20 tarixinde Istifade tarixi 2017 10 02 PRESIDENCY CONCLUSIONS Copenhagen European Council 21 22 June 1993 PDF Europarl europa eu 2020 07 17 tarixinde PDF Istifade tarixi 2016 04 21 Timetable for accession negotiations by chapter and by country 1998 2004 2022 03 16 at the Wayback Machine CVCE eu