Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Arçil Viktoroviç Gelovani (gürc. არჩილ გელოვანი , rus. Арчил Викторович Геловани; 27 noyabr 1915 – 19 avqust 1978, Moskva) — sovet zabiti, sonra Mühəndis Qoşunlarının Marşalı, II Dünya Müharibəsi zamanı və ondan sonra istehkam, hərbi infrastruktur və logistika üzrə məsul. Ona İkinci Dünya Müharibəsi zamanı və ondan sonra bir neçə dəfə strateji əhəmiyyətli ərazilərin, o cümlədən bütün Qara dəniz limanlarının möhkəmləndirilməsi və yenidən qurulması tapşırılıb. O, ilk növbədə hərbi mühəndislik və müdafiə strategiyası vəzifələrində, o cümlədən müdafiə nazirinin müavini vəzifəsində çalışıb və Soyuq Müharibə dövründə Sovet silahlı qüvvələrinin və strateji raket qüvvələrinin struktur inkişafında böyük rol oynayıb. Gürcüstanın paytaxtı Tbilisidə prospektə və Sevastopol şəhərində bir küçəyə marşal Gelovaninin adı verilib.
| Arçil Gelovani | |
|---|---|
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Ləqəbi | "İnşaatçı" |
| Doğum tarixi | 27 noyabr 1915 |
| Vəfat tarixi | 19 avqust 1978(62 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Vətəndaşlığı | |
| Hərbi fəaliyyəti | |
| Mənsubiyyəti | Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı |
| Qoşun növü | hərbi dəniz qüvvələri, Strateji Raket Qoşunları[d], Mühəndis Qoşunları[d] |
| Hərbi hissə | Müxtəlif mühəndislik korpusları |
| Rütbəsi | Mühəndis Qoşunlarının Marşalı |
| Döyüşlər | |
| Təltifləri |     |
Erkən həyat
Gelovani 27 noyabr 1915-ci ildə Gürcüstanın Spataqori kəndində anadan olub. Qafqazda mühəndis Viktor Gelovani kimi tanınan atası tif xəstəliyindən öləndə onun hələ altı yaşı yox idi. Yetim, yaşamağı və büyüməyi çətin yoldan öyrənmək məcburiyyətində qaldı. Ancaq bu, gənci sındırmaq yerinə, onun xarakterini gücləndirməyə kömək etdi.
1936-cı ildə Tiflis Sənaye İnstitutunu bitirdikdən sonra mühəndis kimi əmək fəaliyyətinə başlamışdır. Cəmi 3 ildən sonra onun həyatı köklü dəyişdi. Gelovani Sovet Ordusuna qoşuldu, çünki ordunun səriştəli mütəxəssislərə ehtiyacı var idi, çünki müharibənin gec-tez olacağı daha aydın idi. Gənc mühəndis tez bir zamanda silahlı qüvvələrdə öz yerini tapdı və sıralarında yüksəldi.
Hərbi karyera
1-ci dərəcəli hərbi texnik kimi Qara dəniz donanmasında fəaliyyətə başlamış və tezliklə tikintilər üzrə baş mühəndis vəzifəsinə təyin edilmişdir. Böyük Vətən Müharibəsi onu düşmənin ən ağır atəşi və qeyri-mümkün şəraitdə bir neçə artilleriya mövqeləri qurmaq və onlara artilleriya batareyaları yerləşdirmək üçün kiçik bir mühəndis dəstəsinə rəhbərlik edərkən tez tapdı. 152 mm-lik toplar bir hissəsi olan Perekop döyüşü zamanı böyük rol oynayacaqdı. Bu missiyanı yerinə yetirdiyinə görə Gelovani ilk və şəxsən ən yaddaqalan mükafatı olan aldı. Daha çoxları ardınca gələcəkdi.
Müharibədən sonrakı illərdə Arçil Gelovaninin işi əsasən Qara dənizin sahilyanı ərazilərinin yenidən qurulması ilə bağlı idi. Belə ki, 1953-cü ildə o, müharibə zamanı böyük ziyan dəymiş liman şəhəri Sevastopolda Hərbi İnfrastrukturun rəisi təyin edilir. Sevastopolun yenidən qurulmasına böyük əhəmiyyət verilirdi, çünki o, Qara Donanmanın əsas bazası olacaq və Moskva tərəfindən ciddi şəkildə müşahidə olunurdu. Bölgədəki böyük uğurlarına və çoxsaylı digər səylərinə görə, Gelovani daha sonra 1976-cı ildə "Fəxri vətəndaş və Sevastopol Qəhrəmanı" adına layiq görülü və Sevastopol küçələrinin birinə onun adı verilir.
1956–1959-cu illərdə Gelovani Qara Dəniz Donanmasının ikinci komandiri olarkən tikinti işlərini həyata keçirdi. Elə həmin il o, general-mayor rütbəsi ilə Tikinti Bürosunun komandirinin müavini vəzifəsinə təyin olunur.
Hərbi inşaatçı Arçil Gelovaninin uğuru onu Strateji Raket Qoşunlarının baş mühəndisi vəzifəsini almağa səbəb oldu. Bu, 1962-ci ildə silahlı qüvvələrdə yeni bir bölmənin ikinci ilini qeyd etdiyi vaxt idi. Mühəndislik qüvvələri raket sistemləri və buraxılış qurğularını vaxtında qurmaq və onları tez bir zamanda hazır vəziyyətə gətirmək olan nəhəng bir işi yerinə yetirməli idi. 1968-ci ildə Gelovani xüsusi hərbi obyektlərin inkişafı və həyata keçirilməsinə görə Lenin mükafatına layiq görüldü. Bir neçə ildən sonra o, həm də bütün strateji raketlərin uğurlu yerləşdirilməsi və vaxtında hazır olmasına görə Dövlət Mükafatına alacaqdı.
1974-cü ildə o Müdafiə Nazirinin Tikinti və Qoşunların Kvartallaşdırılması üzrə müavini vəzifəsinə təyin edildi. Onun ofisindəki nəhəng xəritə tikinti layihələrinin simvollarını əhatə edirdi. 1977-ci ildə saysız-hesabsız hərbi və mülki infrastrukturun tikintisi üçün mühəndis, təşkilatçı və bələdçi kimi xidmətlərinə görə general-polkovnik Arçil Viktoroviç Gelovani Mühəndis Qoşunlarının Baş Marşalı adına layiq görülüb.
Ölüm
Naməlum xəstəlik səbəbindən Baş Marşal Arçil Gelovali 1978-ci il avqustun 19-da Moskvada vəfat etdi. Xəstəxanada hərbi jurnallardan birinə qısa müsahibə verdi:
" Əsl inşaatçı ancaq öz peşəsini sevən biri ola bilər, hətta ondan da çoxu – xalq… "
Moskvada Novodeviçye qəbiristanlığında dəfn edilib.
Fəxri fərmanlar və mükafatlar
Gelovani ümumilikdə 37 mükafata layiq görülüb, o cümlədən aşağıdakılar:
- Sovet İttifaqı Ali Soveti tərəfindən
- , iki dəfə
- 3-cü dərəcəli
- SSRİ xalq memarı
- (SSRİ)
- , bütün siniflər
- Lenin mükafatı (1968)
- SSRİ Dövlət Mükafatı (1977)
- RSFSR-in əməkdar inşaatçısı (1971)
- çoxsaylı xarici mükafatlar
İstinadlar
- Archil Viktorovich Gelovani // TracesOfWar.
- Геловани Арчил Викторович // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- "Геловани Арчил Викторович" 2021-11-20 at the Wayback Machine yanvar 2000.
- "Арчил Викторович" 2016-09-11 at the Wayback Machine. Sm.evg-rumjantsev.ru
- "Геловани Арчил Викторович" 2021-11-04 at the Wayback Machine. Mematiane.ge
- "Список похороненных на Новодевичьем кладбище" 2022-05-30 at the Wayback Machine. Dic.academic.ru
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Arcil Viktorovic Gelovani gurc არჩილ გელოვანი rus Archil Viktorovich Gelovani 27 noyabr 1915 19 avqust 1978 Moskva sovet zabiti sonra Muhendis Qosunlarinin Marsali II Dunya Muharibesi zamani ve ondan sonra istehkam herbi infrastruktur ve logistika uzre mesul Ona Ikinci Dunya Muharibesi zamani ve ondan sonra bir nece defe strateji ehemiyyetli erazilerin o cumleden butun Qara deniz limanlarinin mohkemlendirilmesi ve yeniden qurulmasi tapsirilib O ilk novbede herbi muhendislik ve mudafie strategiyasi vezifelerinde o cumleden mudafie nazirinin muavini vezifesinde calisib ve Soyuq Muharibe dovrunde Sovet silahli quvvelerinin ve strateji raket quvvelerinin struktur inkisafinda boyuk rol oynayib Gurcustanin paytaxti Tbiliside prospekte ve Sevastopol seherinde bir kuceye marsal Gelovaninin adi verilib Arcil GelovaniSexsi melumatlarLeqebi Insaatci Dogum tarixi 27 noyabr 1915 1915 11 27 Vefat tarixi 19 avqust 1978 1978 08 19 62 yasinda Vefat yeri Moskva RSFSR SSRIDefn yeri Novodevicye qebiristanligiVetendasligi SSRIHerbi fealiyyetiMensubiyyeti Sovet Sosialist Respublikalari IttifaqiQosun novu herbi deniz quvveleri Strateji Raket Qosunlari d Muhendis Qosunlari d Herbi hisse Muxtelif muhendislik korpuslari 1962 Strateji raket quvveleriRutbesi Muhendis Qosunlarinin MarsaliDoyusler Ikinci Dunya muharibesiTeltifleriErken heyatGelovani 27 noyabr 1915 ci ilde Gurcustanin Spataqori kendinde anadan olub Qafqazda muhendis Viktor Gelovani kimi taninan atasi tif xesteliyinden olende onun hele alti yasi yox idi Yetim yasamagi ve buyumeyi cetin yoldan oyrenmek mecburiyyetinde qaldi Ancaq bu genci sindirmaq yerine onun xarakterini guclendirmeye komek etdi 1936 ci ilde Tiflis Senaye Institutunu bitirdikden sonra muhendis kimi emek fealiyyetine baslamisdir Cemi 3 ilden sonra onun heyati koklu deyisdi Gelovani Sovet Ordusuna qosuldu cunki ordunun seristeli mutexessislere ehtiyaci var idi cunki muharibenin gec tez olacagi daha aydin idi Genc muhendis tez bir zamanda silahli quvvelerde oz yerini tapdi ve siralarinda yukseldi Herbi karyera1 ci dereceli herbi texnik kimi Qara deniz donanmasinda fealiyyete baslamis ve tezlikle tikintiler uzre bas muhendis vezifesine teyin edilmisdir Boyuk Veten Muharibesi onu dusmenin en agir atesi ve qeyri mumkun seraitde bir nece artilleriya movqeleri qurmaq ve onlara artilleriya batareyalari yerlesdirmek ucun kicik bir muhendis destesine rehberlik ederken tez tapdi 152 mm lik toplar bir hissesi olan Perekop doyusu zamani boyuk rol oynayacaqdi Bu missiyani yerine yetirdiyine gore Gelovani ilk ve sexsen en yaddaqalan mukafati olan Qirmizi Ulduz ordenini aldi Daha coxlari ardinca gelecekdi Muharibeden sonraki illerde Arcil Gelovaninin isi esasen Qara denizin sahilyani erazilerinin yeniden qurulmasi ile bagli idi Bele ki 1953 cu ilde o muharibe zamani boyuk ziyan deymis liman seheri Sevastopolda Herbi Infrastrukturun reisi teyin edilir Sevastopolun yeniden qurulmasina boyuk ehemiyyet verilirdi cunki o Qara Donanmanin esas bazasi olacaq ve Moskva terefinden ciddi sekilde musahide olunurdu Bolgedeki boyuk ugurlarina ve coxsayli diger seylerine gore Gelovani daha sonra 1976 ci ilde Fexri vetendas ve Sevastopol Qehremani adina layiq gorulu ve Sevastopol kucelerinin birine onun adi verilir 1956 1959 cu illerde Gelovani Qara Deniz Donanmasinin ikinci komandiri olarken tikinti islerini heyata kecirdi Ele hemin il o general mayor rutbesi ile Tikinti Burosunun komandirinin muavini vezifesine teyin olunur Herbi insaatci Arcil Gelovaninin uguru onu Strateji Raket Qosunlarinin bas muhendisi vezifesini almaga sebeb oldu Bu 1962 ci ilde silahli quvvelerde yeni bir bolmenin ikinci ilini qeyd etdiyi vaxt idi Muhendislik quvveleri raket sistemleri ve buraxilis qurgularini vaxtinda qurmaq ve onlari tez bir zamanda hazir veziyyete getirmek olan neheng bir isi yerine yetirmeli idi 1968 ci ilde Gelovani xususi herbi obyektlerin inkisafi ve heyata kecirilmesine gore Lenin mukafatina layiq goruldu Bir nece ilden sonra o hem de butun strateji raketlerin ugurlu yerlesdirilmesi ve vaxtinda hazir olmasina gore Dovlet Mukafatina alacaqdi 1974 cu ilde o Mudafie Nazirinin Tikinti ve Qosunlarin Kvartallasdirilmasi uzre muavini vezifesine teyin edildi Onun ofisindeki neheng xerite tikinti layihelerinin simvollarini ehate edirdi 1977 ci ilde saysiz hesabsiz herbi ve mulki infrastrukturun tikintisi ucun muhendis teskilatci ve beledci kimi xidmetlerine gore general polkovnik Arcil Viktorovic Gelovani Muhendis Qosunlarinin Bas Marsali adina layiq gorulub OlumNamelum xestelik sebebinden Bas Marsal Arcil Gelovali 1978 ci il avqustun 19 da Moskvada vefat etdi Xestexanada herbi jurnallardan birine qisa musahibe verdi Esl insaatci ancaq oz pesesini seven biri ola biler hetta ondan da coxu xalq Moskvada Novodevicye qebiristanliginda defn edilib Fexri fermanlar ve mukafatlarGelovani umumilikde 37 mukafata layiq gorulub o cumleden asagidakilar Lenin ordeni 1 ci dereceli Veten Muharibesi ordeni Qirmizi Emek Bayragi ordeni Sovet Ittifaqi Ali Soveti terefinden Qirmizi Ulduz ordeni iki defe 3 cu dereceli SSRI xalq memari Sevastopolun mudafiesine gore medali Odessanin mudafiesine gore medali Qafqazin mudafiesine gore medali Seref nisani ordeni Oktyabr inqilabi ordeni Emek Sohreti ordeni Igidliye gore medali SSRI Qusursuz xidmete gore medali butun sinifler SSRI Silahli Quvveleri veterani medali Emek igidliyine gore medali 1941 1945 ci iller Boyuk Veten Muharibesinde Qelebenin iyirmi illiyi yubiley medali 1941 1945 ci iller Boyuk Veten Muharibesinde Qelebenin 30 illiyi yubiley medali Sovet Ordu ve Donanmasinin 30 illiyi yubiley medali SSRI Silahli Quvvelerinin 40 illiyi yubiley medali SSRI Silahli Quvvelerinin 50 illiyi yubiley medali Lenin mukafati 1968 Vladimir Ilic Leninin anadan olmasinin 100 illiyi munasibetile yubiley medali SSRI Dovlet Mukafati 1977 RSFSR in emekdar insaatcisi 1971 coxsayli xarici mukafatlarIstinadlarArchil Viktorovich Gelovani TracesOfWar Gelovani Archil Viktorovich Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 Gelovani Archil Viktorovich 2021 11 20 at the Wayback Machine yanvar 2000 Archil Viktorovich 2016 09 11 at the Wayback Machine Sm evg rumjantsev ru Gelovani Archil Viktorovich 2021 11 04 at the Wayback Machine Mematiane ge Spisok pohoronennyh na Novodevichem kladbishe 2022 05 30 at the Wayback Machine Dic academic ru