Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Aranzəmin (Varazabun, Vardaşın) — Azərbaycan Respublikasının Xocalı rayonunun Naxçıvanlı kənd inzibati ərazi dairəsində kənd.
| Aranzəmin | |
|---|---|
 | |
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Mərkəzin hündürlüyü | 843 m |
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
1992-ci ildən 2020-ci ilə kimi Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin işğalı altında olub. İkinci Qarabağ müharibəsinin nəticələrinə əsasən imzalanmış 10 Noyabr 2020-ci il tarixli üçtərəfli bəyanata uyğun olaraq Aranzəmin kəndi Rusiya Sülhməramlı qüvvələrinin nəzarətinə keçmişdir. 19 sentyabr 2023-cü ildə aparılan lokal xarakterli antiterror əməliyyatları nəticəsində azad olunmuşdur.
Tarixi
Qarabağ silsiləsinin ətəyindədir. Yerli əhalinin məlumatına görə, Mirzəbuyi (Mirzənin yurdu), Mirzəboyun adları bu kəndin keçmiş adları olmuşdur. Tədqiqatçıların fikrincə, alban hökmdarı I Varazın (VI əsr) burada iqamətgahı olduğuna görə kənd Varazabun adlanmışdır. Bəzi mənbələrdə bu kəndin adı Vartaşen kimi də qeyd olunmuşdur. Nizami Gəncəvinin Xosrov və Şirinində Şirinin Aranzəminə gəldiyi yazılır.[] Oykonim aran və zəmin (far. "yer, məkan") sözlərindən düzəlib, "isti və mulayim iqlimə malik düzənlik yer" mənasındadır. Mənbələrin məlumatına görə, XIX əsrdə Cənubi Azərbaycanın Qaradağ əyalətindən köçüb gəlmiş bəzi ailələr Şuşa qəzasındakı Aranzəmin adlı sahədə məskunlaşmışlar.
Aranzəmin kəndi bir müddət Mirzəbəyli (Mirzənin yurdu) adlanmışdır. Burada XIX əsrdə İranın Qarabağ mahalından köçürülmüş ermənilər yaşamışlar. Aranzəmin sözü türk dilində "aran yeri" mənasını verir.
1992-ci ildən 2020-ci ilə kimi Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin işğalı altında olub. İkinci Qarabağ müharibəsinin nəticələrinə əsasən imzalanmış 10 Noyabr 2020-ci il tarixli üçtərəfli bəyanata uyğun olaraq Aranzəmin kəndi Rusiya Sülhməramlı qüvvələrinin nəzarətində olmuş, 2023-cü ildən Azərbaycan Respublikasının Silahlı Qüvvələrinin nəzarətinə qaytarılmışdır.
Toponomik izahı
Vardaşın orta əsrlərdə həm Varazabun, həm də Aranzəmin adlanmışdır. Varazabun VII əsrdə Alban hökmdarı Varaz Qriqorun (Cavanşirin atasının) adını əks etdirir. Hazırda kənd Aranzəmin adında mövcuddur.
Bəzi erməni tədqiqatçılarına görə Vardaşin kəndinin adı qədim sami (akkad dilində) birtu “şah qarnizonunun yerləşdiyi qala“ və ermənicə şen “kənd“ sözlərindən ibarətdir. Qədim türk dillərində şen “tikilmiş“, “qaynar həyat“, “becərilən yer“, “çiçəklənən yer“ mənasındadır. Gürcüstanda orta əsrlərdə əhalisi azərbaycanlılardan ibarət bir sıra kəndlərin adlarında da “şen“ sözü vardır. Sami dillərindən birtu sözü qədim erməni dillərində bert “qala“ mənasındadır. Lakin bizcə, toponim fars dilində varde “qala“,“bürc“ və türk dillərində şin “oturaq məskən“ abad “yer“ sözlərindən ibarətdir. Qədim erməni dilində kənd mənasında “şen“ sözü yoxdur. Onun qədim fars dilində şauana “yer“ sözündən olması fikri də uydurmadır. Qədim türk dillərində şin, sin, çin formalarında bu söz vardır və Azərbaycan dilində şenlik sözündə qalmışdır. Şenlik dedikdə keçmişdə oturaq kənddən yaranan məntəqə nəzərdə tutulurdu. Erməni dilinə də bu söz Azərbaycan dilindən eramızın II minilliyində keçmişdir. Ona görə Q. Kapansyanın şen sözünü ermənicə söyləməsi yanlışdır. Vardeşin kəndinin ilk əhalisi xristian dinli, lakin erməni qriqoryan kilsəsinə tabe albanların yaşayış məntəqəsi kimi təşəkkül tapmışdır. XVIII əsrdə bu bir neçə Yuxari Qarabağ kəndini Şirvli xanı Mustafa xan öz xanlığına köçürmüş və indiki Oğuz rayonu (keçmiş Vartaşen) ərazisində Vartaşın kəndini salmışlar.
Mədəniyyəti
Aranzəmin kəndində 1987-ci ildə qazıntı işləri aparılmışdır və buradan qədimi saxsı qablar tapılmışdır.
Coğrafiyası və iqlimi
İqlimi mülayim istidir. Əsasən aran zonada olduğuna görə burada havalar isti keçir. Aranzəmin kəndinin dörd bir tərəfi meşəlik və əkin yerlərindən ibarətdir. Meşəliyin sahəsi isə 0.12 kv km-dir. Bu meşədə nadir ağaclar var.
Əhalisi
2005-ci ildə Dağlıq Qarabağda keçirilən əhalinin siyahıyaalmasına əsasən Aranzəmin kəndinin əhalisinin sayı 25 nəfər təşkil edirdi.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi. "İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı" (PDF) (az.). stat.gov.az. 2019. 2020-04-16 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2020-04-16.
- "Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti". İki cilddə. I cild. Bakı, "Şərq-Qərb", 2007.
- . 2008-12-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-12-28.
- B.Budaqov, Q.Qeybullayev, Yuxarı Qarabağın Toponimləri 2005-ci il.
- İnzibati-ərazi bölgüsü və cinsinə görə hazırkı və daimi əhali 2011-03-02 at the Wayback Machine - səh. 3
 | Xocalı rayonu ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
 | Kənd ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Aranzemin Varazabun Vardasin Azerbaycan Respublikasinin Xocali rayonunun Naxcivanli kend inzibati erazi dairesinde kend Aranzemin39 53 40 sm e 46 53 32 s u Olke AzerbaycanTarixi ve cografiyasiMerkezin hundurluyu 843 mSaat qursagi UTC 04 00EhalisiEhalisi 10 nef 2010 Xeriteni goster gizle Aranzemin Vikianbarda elaqeli mediafayllar 1992 ci ilden 2020 ci ile kimi Ermenistan Silahli Quvvelerinin isgali altinda olub Ikinci Qarabag muharibesinin neticelerine esasen imzalanmis 10 Noyabr 2020 ci il tarixli ucterefli beyanata uygun olaraq Aranzemin kendi Rusiya Sulhmeramli quvvelerinin nezaretine kecmisdir 19 sentyabr 2023 cu ilde aparilan lokal xarakterli antiterror emeliyyatlari neticesinde azad olunmusdur TarixiQarabag silsilesinin eteyindedir Yerli ehalinin melumatina gore Mirzebuyi Mirzenin yurdu Mirzeboyun adlari bu kendin kecmis adlari olmusdur Tedqiqatcilarin fikrince alban hokmdari I Varazin VI esr burada iqametgahi olduguna gore kend Varazabun adlanmisdir Bezi menbelerde bu kendin adi Vartasen kimi de qeyd olunmusdur Nizami Gencevinin Xosrov ve Sirininde Sirinin Aranzemine geldiyi yazilir menbe gosterin Oykonim aran ve zemin far yer mekan sozlerinden duzelib isti ve mulayim iqlime malik duzenlik yer menasindadir Menbelerin melumatina gore XIX esrde Cenubi Azerbaycanin Qaradag eyaletinden kocub gelmis bezi aileler Susa qezasindaki Aranzemin adli sahede meskunlasmislar Aranzemin kendi bir muddet Mirzebeyli Mirzenin yurdu adlanmisdir Burada XIX esrde Iranin Qarabag mahalindan kocurulmus ermeniler yasamislar Aranzemin sozu turk dilinde aran yeri menasini verir 1992 ci ilden 2020 ci ile kimi Ermenistan Silahli Quvvelerinin isgali altinda olub Ikinci Qarabag muharibesinin neticelerine esasen imzalanmis 10 Noyabr 2020 ci il tarixli ucterefli beyanata uygun olaraq Aranzemin kendi Rusiya Sulhmeramli quvvelerinin nezaretinde olmus 2023 cu ilden Azerbaycan Respublikasinin Silahli Quvvelerinin nezaretine qaytarilmisdir Toponomik izahiVardasin orta esrlerde hem Varazabun hem de Aranzemin adlanmisdir Varazabun VII esrde Alban hokmdari Varaz Qriqorun Cavansirin atasinin adini eks etdirir Hazirda kend Aranzemin adinda movcuddur Bezi ermeni tedqiqatcilarina gore Vardasin kendinin adi qedim sami akkad dilinde birtu sah qarnizonunun yerlesdiyi qala ve ermenice sen kend sozlerinden ibaretdir Qedim turk dillerinde sen tikilmis qaynar heyat becerilen yer ciceklenen yer menasindadir Gurcustanda orta esrlerde ehalisi azerbaycanlilardan ibaret bir sira kendlerin adlarinda da sen sozu vardir Sami dillerinden birtu sozu qedim ermeni dillerinde bert qala menasindadir Lakin bizce toponim fars dilinde varde qala burc ve turk dillerinde sin oturaq mesken abad yer sozlerinden ibaretdir Qedim ermeni dilinde kend menasinda sen sozu yoxdur Onun qedim fars dilinde sauana yer sozunden olmasi fikri de uydurmadir Qedim turk dillerinde sin sin cin formalarinda bu soz vardir ve Azerbaycan dilinde senlik sozunde qalmisdir Senlik dedikde kecmisde oturaq kendden yaranan menteqe nezerde tutulurdu Ermeni diline de bu soz Azerbaycan dilinden eramizin II minilliyinde kecmisdir Ona gore Q Kapansyanin sen sozunu ermenice soylemesi yanlisdir Vardesin kendinin ilk ehalisi xristian dinli lakin ermeni qriqoryan kilsesine tabe albanlarin yasayis menteqesi kimi tesekkul tapmisdir XVIII esrde bu bir nece Yuxari Qarabag kendini Sirvli xani Mustafa xan oz xanligina kocurmus ve indiki Oguz rayonu kecmis Vartasen erazisinde Vartasin kendini salmislar MedeniyyetiAranzemin kendinde 1987 ci ilde qazinti isleri aparilmisdir ve buradan qedimi saxsi qablar tapilmisdir Cografiyasi ve iqlimiIqlimi mulayim istidir Esasen aran zonada olduguna gore burada havalar isti kecir Aranzemin kendinin dord bir terefi meselik ve ekin yerlerinden ibaretdir Meseliyin sahesi ise 0 12 kv km dir Bu mesede nadir agaclar var Ehalisi2005 ci ilde Dagliq Qarabagda kecirilen ehalinin siyahiyaalmasina esasen Aranzemin kendinin ehalisinin sayi 25 nefer teskil edirdi Hemcinin baxXocali soyqirimiIstinadlarAzerbaycan Respublikasinin Dovlet Statistika Komitesi Inzibati erazi bolgusu tesnifati PDF az stat gov az 2019 2020 04 16 tarixinde PDF Istifade tarixi 2020 04 16 Azerbaycan toponimlerinin ensiklopedik lugeti Iki cildde I cild Baki Serq Qerb 2007 2008 12 05 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2008 12 28 B Budaqov Q Qeybullayev Yuxari Qarabagin Toponimleri 2005 ci il Inzibati erazi bolgusu ve cinsine gore hazirki ve daimi ehali 2011 03 02 at the Wayback Machine seh 3 Xocali rayonu ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Kend ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin