Aram İliç Xaçaturyan (24 may (6 iyun) 1903, Tiflis, Tiflis quberniyası, Rusiya imperiyası[…] və ya Kocori, Tiflis quberniyası, Rusiya imperiyası – 1 may 1978[…], Moskva, RSFSR, SSRİ[…]) — erməni mənşəli bəstəkar; Azərbaycan SSR xalq artisti (1973), SSRİ xalq artisti, 4 dəfə Stalin mükafatı laureatı (1941, 1943, 1946, 1950). Ermənistan SSR Dövlət himninin müəllifidir (1944).
Aram Xaçaturyan | |
---|---|
erm. Արամ Խաչատրiան rus. Арам Хачатурян | |
Ümumi məlumatlar | |
Doğum tarixi | 24 may (6 iyun) 1903 |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 1 may 1978[…](74 yaşında) |
Vəfat yeri | |
Dəfn yeri |
|
Vətəndaşlığı | |
Uşağı | 2 |
Musiqiçi məlumatları | |
Fəaliyyəti | klassik musiqi bəstəkarı, dirijor, musiqi pedaqoqu[d], xoreoqraf, musiqişünas, universitet müəllimi[d], pianoçu, film bəstəkarı, pedaqoq, siyasətçi, violonçelçi[d] |
Fəaliyyət illəri | 1926–1978 |
Janrlar | Akademik musiqi, balet, konsert[d], simfoniya, kamera musiqisi |
Musiqi alətləri | violonçel, piano, skripka |
Təhsili |
|
Üzvlüyü |
|
Elmi dərəcəsi |
|
Mükafatları | |
khachaturian.am | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Haqqında
Üzeyir Hacıbəyovun assistenti Zaxar Yakovleviç Stelnikin xatirələrindən:
Mərkəzi Komitədən Üzeyir bəyə zəng edib tapşırmışdılar ki, Aram Xaçaturyanın yeni simfoniyasını hazırladıb dinləmə keçirilsin və şura tərəfindən qəbul edilib təsdiq edilsin. Öyrəndik ki, ermənilər İrəvanda onun əsərini təsdiq etməyiblər. Üzeyir bəy göstəriş verdi, orkestrdə paylandı, əsər dinlənilməyə hazırlandı. Professor-müəllim heyəti toplanıb Xaçaturyanın simfoniyasına qulaq asdı. Sonra adəti üzrə Üzeyir bəyin otağında müzkirələr olmalı idi. Hamı gəldi. Divar boyu düzülmüş stullarda əyləşdilər. Xaçaturyan baş tərəfdə oturdu. Mən və Cövdət Hacıyev, biz Üzeyir bəyin assistentləri idik, qapının sol və sağ tərəfindəki stullarda yerimizi tutduq. Bir neçə dəqiqə keçdi. Heç kim dillənmirdi. Adətən bu tipli müzakirələr coşğu ilə keçərdi. Üzeyir bəy bığlarını dartışdırır və gözləyirdi ki, görək kim söz istəyəcək. Toplantı iştirakçıları bir neçə dəqiqəni də məzar sükutu ilə yola verdilər. Nəhayət, Üzeyir bəy dilləndi. Qonaq başa düşsün deyə rusca: - Nə olar, - dedi, - heç kim danışmaq istəmirsə, mən danışaram. Belə, yoldaşlar. Əgər Çaykovskinin simfoniyasının ifası zamanı bir çərək pauza qədər geciksə, bunu zalda oturan hər bir dinləyici dərhal hiss edər. Xaçaturyanın bu simfoniyasında isə trombonun nəinki gecikdiyini, ümumiyyətlə çalğıya başladı, ya başlamadı, bunu tamaşaçı yox, heç müəllif özü də hiss etməz. Bunu deyib, Üzeyir bəy susdu. Yenidən otağı bürüyən sükunəti Xaçaturyanın addım səsləri pozdu. O, yekə portfelini götürüb, heç nə demədən otaqdan çıxdı. Bu, onun Azərbaycandan axırıncı gedişi oldu. |
İstinadlar
- Erməni Sovet Ensiklopediyası (erm.). / red. Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
- Erməni Qısa Ensiklopediyası (erm.). Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1990. C. 2.
- Aram Iljitsch Chatschaturjan // filmportal.de. 2005.
- Aram Iljitsch Chatschaturjan // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
- Хачатурян Арам Ильич // Хачатурян Арам Ильич (rus.). / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- http://www.independent.co.uk/arts-entertainment/obituary-anatol-vieru-1181072.html.
- http://www.musicweb-international.com/classrev/2007/Aug07/Khachaturian_3932292.htm.
- Azərbaycanın erməni xalq artistləri — SİYAHI 2022-01-10 at the Wayback Machine modern.az (az.)
- "Üzeyir bəy Xaçaturyanı Bakıdan necə qovdu". 2016-05-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-05-25.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Aram Ilic Xacaturyan 24 may 6 iyun 1903 Tiflis Tiflis quberniyasi Rusiya imperiyasi ve ya Kocori Tiflis quberniyasi Rusiya imperiyasi 1 may 1978 Moskva RSFSR SSRI ermeni menseli bestekar Azerbaycan SSR xalq artisti 1973 SSRI xalq artisti 4 defe Stalin mukafati laureati 1941 1943 1946 1950 Ermenistan SSR Dovlet himninin muellifidir 1944 Aram Xacaturyanerm Արամ Խաչատրiան rus Aram HachaturyanUmumi melumatlarDogum tarixi 24 may 6 iyun 1903Dogum yeri Tiflis Tiflis quberniyasi Rusiya imperiyasi ve yaKocori Tiflis quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 1 may 1978 1978 05 01 74 yasinda Vefat yeri Moskva RSFSR SSRI Defn yeri Komitas adina panteon d Vetendasligi Rusiya imperiyasi SSRIUsagi 2Musiqici melumatlariFealiyyeti klassik musiqi bestekari dirijor musiqi pedaqoqu d xoreoqraf musiqisunas universitet muellimi d pianocu film bestekari pedaqoq siyasetci violoncelci d Fealiyyet illeri 1926 1978Janrlar Akademik musiqi balet konsert d simfoniya kamera musiqisiMusiqi aletleri violoncel piano skripkaTehsili Moskva Dovlet Konservatoriyasi 1929 1934 Moskva Dovlet Universiteti Qnesins adina Dovlet Musiqi Kolleci d 1929 Moskva Dovlet Konservatoriyasi 1934 1936 Rusiya Musiqi Akademiyasi d Uzvluyu SSRI Bestekarlar Ittifaqi ADR Incesenet Akademiyasi d Elmi derecesi senetsunasliq doktoru 1965 Mukafatlarikhachaturian am Vikianbarda elaqeli mediafayllarHaqqindaUzeyir Hacibeyovun assistenti Zaxar Yakovlevic Stelnikin xatirelerinden Merkezi Komiteden Uzeyir beye zeng edib tapsirmisdilar ki Aram Xacaturyanin yeni simfoniyasini hazirladib dinleme kecirilsin ve sura terefinden qebul edilib tesdiq edilsin Oyrendik ki ermeniler Irevanda onun eserini tesdiq etmeyibler Uzeyir bey gosteris verdi orkestrde paylandi eser dinlenilmeye hazirlandi Professor muellim heyeti toplanib Xacaturyanin simfoniyasina qulaq asdi Sonra adeti uzre Uzeyir beyin otaginda muzkireler olmali idi Hami geldi Divar boyu duzulmus stullarda eylesdiler Xacaturyan bas terefde oturdu Men ve Covdet Haciyev biz Uzeyir beyin assistentleri idik qapinin sol ve sag terefindeki stullarda yerimizi tutduq Bir nece deqiqe kecdi Hec kim dillenmirdi Adeten bu tipli muzakireler cosgu ile kecerdi Uzeyir bey biglarini dartisdirir ve gozleyirdi ki gorek kim soz isteyecek Toplanti istirakcilari bir nece deqiqeni de mezar sukutu ile yola verdiler Nehayet Uzeyir bey dillendi Qonaq basa dussun deye rusca Ne olar dedi hec kim danismaq istemirse men danisaram Bele yoldaslar Eger Caykovskinin simfoniyasinin ifasi zamani bir cerek pauza qeder gecikse bunu zalda oturan her bir dinleyici derhal hiss eder Xacaturyanin bu simfoniyasinda ise trombonun neinki gecikdiyini umumiyyetle calgiya basladi ya baslamadi bunu tamasaci yox hec muellif ozu de hiss etmez Bunu deyib Uzeyir bey susdu Yeniden otagi buruyen sukuneti Xacaturyanin addim sesleri pozdu O yeke portfelini goturub hec ne demeden otaqdan cixdi Bu onun Azerbaycandan axirinci gedisi oldu IstinadlarErmeni Sovet Ensiklopediyasi erm red Վ Համբարձումյան Կ Խուդավերդյան Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն 1974 Ermeni Qisa Ensiklopediyasi erm Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն 1990 C 2 Aram Iljitsch Chatschaturjan filmportal de 2005 Aram Iljitsch Chatschaturjan Brockhauz Ensiklopediyasi alm Hachaturyan Aram Ilich Hachaturyan Aram Ilich rus pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 http www independent co uk arts entertainment obituary anatol vieru 1181072 html http www musicweb international com classrev 2007 Aug07 Khachaturian 3932292 htm Azerbaycanin ermeni xalq artistleri SIYAHI 2022 01 10 at the Wayback Machine modern az az Uzeyir bey Xacaturyani Bakidan nece qovdu 2016 05 27 tarixinde Istifade tarixi 2016 05 25 Sexs ve ya bioqrafiya haqqinda olan bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin