Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Amid döyüşü — 359-cu ildə Sasani və Roma arasında baş vermiş döyüş.
| Amidin mühasirəsi | |||
|---|---|---|---|
| 337–361-ci illərdəki Fars-Roma müharibələri | |||
 359-cu il Amid mühasirəsindən əvvəl II Konstansi tərəfindən tikilmiş Amidin divarları. | |||
| Tarix | 359 | ||
| Yeri | Amid, Mesopotamiya | ||
| Nəticəsi | Sasanilərin qələbəsi
| ||
| Ərazi dəyişikliyi | Sasanilər Amidi ələ keçirirlər. | ||
| Münaqişə tərəfləri | |||
| |||
| Komandan(lar) | |||
| |||
| Tərəflərin qüvvəsi | |||
| |||
| İtkilər | |||
| |||
Tarixi
II Şapurun Romanın Şərq sərhədlərinə doğru yürüşə hazırlaşdığı vaxt Şərqi Roma İmperatoru II Konstantin general Sabinianı Şərqdəki Roma ordularının komandanı təyin edir. II Şapur Romaya qarşı hərbi səfərə 359-cu ildə başladı. Onun bu yürüşdə müttəfiqləri isə xionidlər, gelanilər, seqestanilər və albanlar idi. Alban döyüşçülərinin başında qədim Azərbaycan dövləti olan Albaniya hökmdarı Urnayr idi.
Sasani ordusu Amid şəhərinə kimi heç bir müqavimətə rast gəlmədi. Səbəbi isə o idi ki, amid şəhərinə qədərki bütün Roma şəhərləri sasanilərə təslim olmuşdu. Şəhərlərdəki Roma legionları isə Amid şəhərinə doğru qaçırdılar. Çünki, II Şapurun yürüşündən əvvəl İmperator II Konstansi tərəfindən divarları möhkəmləndirlən Amid şəhəri Sasanilərə təslim olmamışdı. Şəhəri mühasirəyə alan II Şapur əvvəlcə şəhərdəki Roma qarnizonuna könüllü şəkildə təslim olmalarını təklif etdi. Lakin romalılar onun təklifini qəbul etmədilər. Cavab olaraq şəhər qarnizonu sasaniləri ox yağışına tutmağa başlayırlar. Bu zaman sasanilərlə müttəfiq olaraq onlara yungül suvari dəstələrlə kömək edən Qrumbatın oğlu atılan oxlarla ölür. Oğlunun öldürülməsindən hiddətlənən Qrumbat romalılardan intiqam almaq üçün şəhərə hücum edir. Müttəfiqini itirmək istəməyən II Şapur da bu zaman hücuma keçir. İki gün ərzində sasanilər mühasirə qüllələrindən istifadə edərək şəhərə hücum etsələr də onların bu hücumu uğursuzluqla nəticələnir. Bu zaman şəhərdə vəba xəstəliyi də yayılmağa başlayır. Mühasirənin onuncu gününə kimi davam edən bu xəstəlik nəticəsində şəhərdəki roma qarnizonu ciddi itki verir. Sasanilər mühasirə qüllələri və digər mühasirə qurğuları ilə şəhərin divarlarına çıxmağa cəhd etsələr də, romalılar həmin mühasirə qurğularını yandırmağa müvəffəq olurlar. Bundan qəzəblənən sasanilər şəhər ətrafında olan kəndləri yağımalayır, əkin sahələrini viran qoymağa başlayırlar. Şəhər divarlarını bütövlükdə mühasirəyə alan sasanilər müttəfiqlərini qalanın müxtəlif istiqamətlərinə təyin edirlər. Belə ki, qalanın şərqinə xionidlər, cənubuna gelanilər, şimalına albanlar, qərbinə isə seqestanilər təyin edilir. Mühasirə zamanı sasanilər döyüş fillərindən də istifadə etmişdilər. 73 günlük mühasirədən sonra Amid şəhəri ələ keçirildi. Sasanilər və müttəfiqləri bu döyüşdə təqribən 30 min əsgər itirmişdilər. Bu qələbə nəticəsində Albaniyanın işğal olunmuş Arsak, Marlar ölkəsi (Naxçıvan) və Kaspiana vilayətləri geri alındı. Sasani qoşunları Ağrıdağ vilayətini tutdular. Amid döyüşü II Şapurun qələbəsi ilə başa çatdı.
İstinadlar
- From Constantine to Julian: Pagan and Byzantine Views: A Source History 2018-04-07 at the Wayback Machine "359 (oct.) Amida fell to Shapur after a long siege of seventy-three days."
- Ammianus Marcellinus. Res Gestae. 19.9.9.
- Ammianus Marcellinus. Res Gestae. 19.9.9.
 | Tarix ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. Etdiyiniz redaktələri mənbə və istinadlarla əsaslandırmağı unutmayın. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Amid doyusu 359 cu ilde Sasani ve Roma arasinda bas vermis doyus Amidin muhasiresi337 361 ci illerdeki Fars Roma muharibeleri359 cu il Amid muhasiresinden evvel II Konstansi terefinden tikilmis Amidin divarlari Tarix 359Yeri Amid MesopotamiyaNeticesi Sasanilerin qelebesi Fars muttefiqlerinin geri cekilmesiErazi deyisikliyi Sasaniler Amidi ele kecirirler Munaqise terefleriSerqi Roma Imperiyasi Sasaniler Imperiyasi ve muttefiqleriKomandan lar Kount Aelianus Sabinianus Ursicinus II Sapur Tamsapur Qrumbat Antonin UrnayrTereflerin quvvesi50 000 120 000ItkilerEn cox mudafieci bezi vetendaslar bezi kend yerlerinden gelen qacqinlar teqriben 30 000 oluTarixiII Sapurun Romanin Serq serhedlerine dogru yuruse hazirlasdigi vaxt Serqi Roma Imperatoru II Konstantin general Sabiniani Serqdeki Roma ordularinin komandani teyin edir II Sapur Romaya qarsi herbi sefere 359 cu ilde basladi Onun bu yurusde muttefiqleri ise xionidler gelaniler seqestaniler ve albanlar idi Alban doyusculerinin basinda qedim Azerbaycan dovleti olan Albaniya hokmdari Urnayr idi Sasani ordusu Amid seherine kimi hec bir muqavimete rast gelmedi Sebebi ise o idi ki amid seherine qederki butun Roma seherleri sasanilere teslim olmusdu Seherlerdeki Roma legionlari ise Amid seherine dogru qacirdilar Cunki II Sapurun yurusunden evvel Imperator II Konstansi terefinden divarlari mohkemlendirlen Amid seheri Sasanilere teslim olmamisdi Seheri muhasireye alan II Sapur evvelce seherdeki Roma qarnizonuna konullu sekilde teslim olmalarini teklif etdi Lakin romalilar onun teklifini qebul etmediler Cavab olaraq seher qarnizonu sasanileri ox yagisina tutmaga baslayirlar Bu zaman sasanilerle muttefiq olaraq onlara yungul suvari destelerle komek eden Qrumbatin oglu atilan oxlarla olur Oglunun oldurulmesinden hiddetlenen Qrumbat romalilardan intiqam almaq ucun sehere hucum edir Muttefiqini itirmek istemeyen II Sapur da bu zaman hucuma kecir Iki gun erzinde sasaniler muhasire qullelerinden istifade ederek sehere hucum etseler de onlarin bu hucumu ugursuzluqla neticelenir Bu zaman seherde veba xesteliyi de yayilmaga baslayir Muhasirenin onuncu gunune kimi davam eden bu xestelik neticesinde seherdeki roma qarnizonu ciddi itki verir Sasaniler muhasire qulleleri ve diger muhasire qurgulari ile seherin divarlarina cixmaga cehd etseler de romalilar hemin muhasire qurgularini yandirmaga muveffeq olurlar Bundan qezeblenen sasaniler seher etrafinda olan kendleri yagimalayir ekin sahelerini viran qoymaga baslayirlar Seher divarlarini butovlukde muhasireye alan sasaniler muttefiqlerini qalanin muxtelif istiqametlerine teyin edirler Bele ki qalanin serqine xionidler cenubuna gelaniler simalina albanlar qerbine ise seqestaniler teyin edilir Muhasire zamani sasaniler doyus fillerinden de istifade etmisdiler 73 gunluk muhasireden sonra Amid seheri ele kecirildi Sasaniler ve muttefiqleri bu doyusde teqriben 30 min esger itirmisdiler Bu qelebe neticesinde Albaniyanin isgal olunmus Arsak Marlar olkesi Naxcivan ve Kaspiana vilayetleri geri alindi Sasani qosunlari Agridag vilayetini tutdular Amid doyusu II Sapurun qelebesi ile basa catdi IstinadlarFrom Constantine to Julian Pagan and Byzantine Views A Source History 2018 04 07 at the Wayback Machine 359 oct Amida fell to Shapur after a long siege of seventy three days Ammianus Marcellinus Res Gestae 19 9 9 Ammianus Marcellinus Res Gestae 19 9 9 Tarix ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Etdiyiniz redakteleri menbe ve istinadlarla esaslandirmagi unutmayin