Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Amerika Birləşmiş Ştatları Xalqlar Tarixi 1980-ci ildə amerikalı tarixçi Hovard Zinn tərəfindən yazılmışdır. Zinn inanırdı ki, ümumilikdə ənənəvi tarix kitablarında ifadə azadlığı məhduddur. O, Amerikan tarixinə yeni nöqteyi-nəzər gətirmək və gələcəkdəki bu tip kitabları dəstəkləmək üçün “Amerika Birləşmiş Ştatları Xalqlar Tarixi”ni yazdı. Bu kitab yerli amerikalıların, hinduların, gəlmə avropalılarla arasındakı münaqişəni, ABŞ-nin işğallarını və təcavüzlərini, qulların quldarlığa, fəhlələrin və həmkarlar ittifaqları üzvlərinin kapitalizmə, qadınların patriarxallığa və afroamerikalıların vətəndaş hüquqlarını əldə etmək üçün hökumətə və irqçilərə qarşı olan hərəkətlərini təsvir edir. Kitab 1981-ci ildə Milli Kitab Mükafatı (National Book Award) finalçısı olmuşdur. 2007-ci ildə kitabın sadələşdirilmiş və qısaldılmış forması olan "Gənclər üçün Amerika Birləşmiş Ştatları Xalqlar Tarixi"(A Young People's History of the United States)kitabı nəşr edilmişdir.
Kitabın məzmunu
Zinn ABŞ tarixinə elitanın və siyasətçilərin gözündən yox, sadə xalqın gözündən yanaşır. Bu kitabda o, qitənin yerli əhalisi olan hinduların avropalılar tərəfindən öldürülməsini, soyqırıma məruz qalmalarını, öz torpaqlarından qovulmaqlarını ön plana çəkərən oxucunun diqqətinə çatdırır. Ənənəvi tarixdə Amerikanın kəşfi Xristofor Kolumbun dahiliyi olaraq qələmə verilir və ümumilikdə Avropanın qələbəsi kimi qiymətləndirilir, lakin Zinn bu məsələyə avropalıların yox, amerika hindularının gözündən baxır və oların çəkdiyi əziyyəti, gördüyü zülmü qələmə alır. Həmçinin öz kitabında Zinn quldarlığı tənqid edir və quldarlığa iqtisadçıların, siyasətçilərin, prezidentlərin, ideoloqların, plantatorların nötqeyi-nəzərindən yox qaradərili kölələrin gözündən baxır. Kölələrin həyatını, çəkdiyi əziyyətləri, qarşılaşdıqları haqqsızlığı, vəhşiliyi göstərir. Tarixin sonrakı dövründə də ABŞ tarixinə milyonerin, fabrik sahibinin yox, fəhlənin, XX əsrin 20-ci illərində ABŞ soluna prezidentlərin yox, kommunistlərin və sadə xalqın, Vyetnam müharibəsinə generalların, dövlət katiblərinin, siyasi elitanın yox, vyetnamlıların və orada öldürülən ABŞ əsgərlərinin yaxınlarının gözündən baxır.
ABŞ-ni necə tanıyırsız? Əlbəttə ki, II Dünya Müharibəsindən və xüsusilə də Sovet İttifaqının süqutundan sonra dünyaya hökm edən, öz qanunlarını bütün millətlərə mərhəmətsizcəsinə dirəməyə çalışan, kapitalizmin və texnologiyanın ən yüksək səviyyəsinə çatmış, imperialist ölkə olaraq. Amma bir də digər Amerika var. Bu kitabda Howard Zinn məhz bu “digər” Amerikadan bəhs edir. Kolumbun bu böyük qitəni “kəşf etməsi”ndən sonra, bakir torpaqlara köçən xalqların, qırılan və qovulan hinduların, çox böyük sürətlə inkişaf edən kapitalizmin əzib istismar etdiyi işçilərin, torpaqları əllərindən alınan əkinçilərin, irqi-ayrıseçkiliyə məruz qalan qaraların, etiraz musiqisinin və ədəbiyyatın, müharibələrin əleyhinə mübarizə aparan kütlələrin, liberterianların, sosialistlərin və feministlərin apardığı mübarizələr “digər” Amerikanın tarixini, “Amerikan Xalqlarının Tarixi”ni təşkil edir. Hovard Zinn bu epik kitabda Amerikanın qəddar mənfəət mübarizəsi içində, sinfi və irqi müharibələrdən keçərək, dövrlərə bölərək necə ABŞ-yə çevrildiyini göstərir; “digər” Amerikanın dərin humanist formatı, fəlsəfəsi, şiddətli ağrılarını bəzən bir tarixçinin detallarda göstərdiyi diqqətlə, bəzən sosioloqun təhlil metodları ilə, amma həmişə sənətkar həssaslığı və səlis dillə sərgiləyir. Hovard Zinn hadisələrin gedişatını müasir dövrə qədər gətirir və ənənəvi tarixçilərin, diplomatların, dövlət xadimlərinin, TV seriallarının, Holloywood filmlərinin göstərdiyindən çox fərqli Amerikanı zahirə çıxardır. Amerikan domokratiyasının, iki partiyalı sistemin, Ağ Ev fırıldaqlarının daxili mahiyyətini aşkara çıxardaraq bugünkü işsizlərin, evsizlərin, hər il sosial hüquqları daha da ixtisar olunan fəhlələrin, təqaüdçülərin, qadınların Amerikasından bəhs edir.
Müəllifin düşüncələri
"İllər boyu həmişə bu sualla qarşılaşdım: “Amerika Birləşmiş Ştatlarının vərdiş edilmiş tarixindən olduqca fərqli olan bu kitabınızın gənclərə uyğun olduğunu düşünürsünüzmü? Bu hal ölkəmizlə bağlı məyusluq yaratmazmı? Hökumətin siyasətini bu şəkildə tənqid etmək doğrudurmu? Xristofor Kolumb, Endrü Cekson və Teodor Ruzvelt kimi xalqın ənənəvi qəhrəmanlarını bu cür alçaltmaq doğrudurmu? Köləlik və irqçiliyə, Hindu qətliamına, işçi sinfinin istismarına və ABŞ-nin Amerikanın aborigenlərini məhv edərək genişlənməsinə diqqət çəkmək vətən xainliyi deyilmi?
Bəzi insanların belə radikal və tənqidi fikirləri nəyə görə gənclərə uyğun görmədikləri məni çox maraqlandırır. Görəsən bu insanlar gənclərin bu mövzuları dərk edə bilməyəcəklərini düşünürlər? Mənə görə gənc oxucuların öz ölkələrinin siyasətinə vicdanlı yanaşacaq yetkinlikdə olmadıqlarını düşünmək yanlışdır. Bəli, bu bir vicdan məsələsidir. Necə ki, fərdlər olaraq öz xətalarımızı düzəltmək üçün vicdanlı olmağımız lazımdır. Milli siyasətimizi qiymətləndirərkən də vicdanlı olmaq labüddür. Mənə görə vətənpərvərlik hökumətin hər etdiyini sorğulamadan qəbul etmək deyil. Hökumətimizin hər etdiyini sorğulamadan qəbul etmək demokratiyaya aid bir xüsusiyyət də deyil. Tələbəliyimin ilk illərində hökumətlərin etdiklərini sorğulamayan bir xalqın diktator və totalitar rejimlərin bir işarəsi olduğu öyrədildi. Əgər demokratik ölkədə yaşayırsınızsa, deməli hökumətin siyasətini tənqid etmək haqqınız vardır.
Demokratiyanın fundamental prinsipləri kaloniyaların bundan etibarən ingilis idarəçiliyini qəbul etməyəcəyini açıqlayan 1776 tarixli İstiqlaliyyət Bəyənnaməsində qeyd olunub. Bəyənnamə dövlətlərin müqəddəs olmadığını, tənqid edilə biləcəyini, çünki “həyat, azadlıq və xoşbəxtliyin davamı” üçün hər bir fərdin bərabər hüquqlarını qorumaq məqsədilə insanlar tərəfindən yaradılmış süni bir sistem olduğunu açıq bir şəkildə sərgiləyir. Bəyənnaməyə görə əgər hökumətlər öhdəliklərini yerinə yetirməsələr “xalq hökuməti dəyişdirmə, ya da ləğv etmə haqqına sahibdir”.
Əgər hökuməti “dəyişdirmək və ya ləğv etmək” xalqın əlindədirsə, hökuməti tənqid etmək də əlbəttə onların haqqıdır. Həmçinin tarixi qəhrəmanların xətalarını göstərərək gəncləri məyus etmə məsələsində narahat deyiləm. Qəhrəman olaraq bizə öyrədilən və bu gözlə gördüyümüz insanların əslində bu heyranlığa layiq olmadıqlarını sərbəstcə deyə bilmək haqqımızdır. Kolumbun bu qitəyə qızıl axtarmaq üçün gəlməsi və ətrafı yandırıb dağıtması nəyə görə qəhrəmanlıq olsun? Qitə aborigenlərini öz torpaqlarından qovdu deyə niyə Andrew Jackson’ı qəhrəman etməliyik? Teodor Ruzvelt İspaniya-Amerika müharibəsinə daxil olduğu, ispanları Kubadan qovduğu və bu arada ABŞ-nin gələcəkdə Kubanın idarəsini ələ keçirməsini asanlaşdırdığı üçün onu nəyə görə qəhrəman etməliyik?
Bəli, hər birimizin qəhrəmanlara, heyran qalacağımız adamlara və insanlara necə yaşamalı olduqlarını göstərən nümunəvi şəxslərə ehtiyacımız var. Lakin mən Kolumbun Baham adalarındakı aborigenlərə qarşı vəhşicə hərəkətlərini gün işığına çıxardan Bartolome de Las Kasası qəhrəman olaraq görməyə üstünlük verirəm. Ana yurdlarından qovulmaqlarına müqavimət göstərən hindularını qəhrəman olaraq görməyi üstün tuturam. Mənə görə Filippin adalarında yüzlərlə insan qətl edən Teodor Ruzvelti qınayan Mark Tven də qəhrəmandır. Prezident Vudro Vilsonun amerikalı gəncləri Birinci Dünya Müharibəsinə göndərməsini protest edən Helen Keller də mənə görə qəhrəmandır. Müharibəyə, irqçiliyə və iqtisadi ədalətsizliyə qarşı olan bir insan kimi bu gün ABŞ-də qarşılaşdığımız vəziyyət keçmişdəkindən heç də fərqli deyil".
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Amerika Birlesmis Statlari Xalqlar Tarixi 1980 ci ilde amerikali tarixci Hovard Zinn terefinden yazilmisdir Zinn inanirdi ki umumilikde enenevi tarix kitablarinda ifade azadligi mehduddur O Amerikan tarixine yeni noqteyi nezer getirmek ve gelecekdeki bu tip kitablari desteklemek ucun Amerika Birlesmis Statlari Xalqlar Tarixi ni yazdi Bu kitab yerli amerikalilarin hindularin gelme avropalilarla arasindaki munaqiseni ABS nin isgallarini ve tecavuzlerini qullarin quldarliga fehlelerin ve hemkarlar ittifaqlari uzvlerinin kapitalizme qadinlarin patriarxalliga ve afroamerikalilarin vetendas huquqlarini elde etmek ucun hokumete ve irqcilere qarsi olan hereketlerini tesvir edir Kitab 1981 ci ilde Milli Kitab Mukafati National Book Award finalcisi olmusdur 2007 ci ilde kitabin sadelesdirilmis ve qisaldilmis formasi olan Gencler ucun Amerika Birlesmis Statlari Xalqlar Tarixi A Young People s History of the United States kitabi nesr edilmisdir Kitabin mezmunuZinn ABS tarixine elitanin ve siyasetcilerin gozunden yox sade xalqin gozunden yanasir Bu kitabda o qitenin yerli ehalisi olan hindularin avropalilar terefinden oldurulmesini soyqirima meruz qalmalarini oz torpaqlarindan qovulmaqlarini on plana cekeren oxucunun diqqetine catdirir Enenevi tarixde Amerikanin kesfi Xristofor Kolumbun dahiliyi olaraq qeleme verilir ve umumilikde Avropanin qelebesi kimi qiymetlendirilir lakin Zinn bu meseleye avropalilarin yox amerika hindularinin gozunden baxir ve olarin cekdiyi eziyyeti gorduyu zulmu qeleme alir Hemcinin oz kitabinda Zinn quldarligi tenqid edir ve quldarliga iqtisadcilarin siyasetcilerin prezidentlerin ideoloqlarin plantatorlarin notqeyi nezerinden yox qaraderili kolelerin gozunden baxir Kolelerin heyatini cekdiyi eziyyetleri qarsilasdiqlari haqqsizligi vehsiliyi gosterir Tarixin sonraki dovrunde de ABS tarixine milyonerin fabrik sahibinin yox fehlenin XX esrin 20 ci illerinde ABS soluna prezidentlerin yox kommunistlerin ve sade xalqin Vyetnam muharibesine generallarin dovlet katiblerinin siyasi elitanin yox vyetnamlilarin ve orada oldurulen ABS esgerlerinin yaxinlarinin gozunden baxir ABS ni nece taniyirsiz Elbette ki II Dunya Muharibesinden ve xususile de Sovet Ittifaqinin suqutundan sonra dunyaya hokm eden oz qanunlarini butun milletlere merhemetsizcesine diremeye calisan kapitalizmin ve texnologiyanin en yuksek seviyyesine catmis imperialist olke olaraq Amma bir de diger Amerika var Bu kitabda Howard Zinn mehz bu diger Amerikadan behs edir Kolumbun bu boyuk qiteni kesf etmesi nden sonra bakir torpaqlara kocen xalqlarin qirilan ve qovulan hindularin cox boyuk suretle inkisaf eden kapitalizmin ezib istismar etdiyi iscilerin torpaqlari ellerinden alinan ekincilerin irqi ayriseckiliye meruz qalan qaralarin etiraz musiqisinin ve edebiyyatin muharibelerin eleyhine mubarize aparan kutlelerin liberterianlarin sosialistlerin ve feministlerin apardigi mubarizeler diger Amerikanin tarixini Amerikan Xalqlarinin Tarixi ni teskil edir Hovard Zinn bu epik kitabda Amerikanin qeddar menfeet mubarizesi icinde sinfi ve irqi muharibelerden kecerek dovrlere bolerek nece ABS ye cevrildiyini gosterir diger Amerikanin derin humanist formati felsefesi siddetli agrilarini bezen bir tarixcinin detallarda gosterdiyi diqqetle bezen sosioloqun tehlil metodlari ile amma hemise senetkar hessasligi ve selis dille sergileyir Hovard Zinn hadiselerin gedisatini muasir dovre qeder getirir ve enenevi tarixcilerin diplomatlarin dovlet xadimlerinin TV seriallarinin Holloywood filmlerinin gosterdiyinden cox ferqli Amerikani zahire cixardir Amerikan domokratiyasinin iki partiyali sistemin Ag Ev firildaqlarinin daxili mahiyyetini askara cixardaraq bugunku issizlerin evsizlerin her il sosial huquqlari daha da ixtisar olunan fehlelerin teqaudculerin qadinlarin Amerikasindan behs edir Muellifin dusunceleri Iller boyu hemise bu sualla qarsilasdim Amerika Birlesmis Statlarinin verdis edilmis tarixinden olduqca ferqli olan bu kitabinizin genclere uygun oldugunu dusunursunuzmu Bu hal olkemizle bagli meyusluq yaratmazmi Hokumetin siyasetini bu sekilde tenqid etmek dogrudurmu Xristofor Kolumb Endru Cekson ve Teodor Ruzvelt kimi xalqin enenevi qehremanlarini bu cur alcaltmaq dogrudurmu Kolelik ve irqciliye Hindu qetliamina isci sinfinin istismarina ve ABS nin Amerikanin aborigenlerini mehv ederek genislenmesine diqqet cekmek veten xainliyi deyilmi Bezi insanlarin bele radikal ve tenqidi fikirleri neye gore genclere uygun gormedikleri meni cox maraqlandirir Goresen bu insanlar genclerin bu movzulari derk ede bilmeyeceklerini dusunurler Mene gore genc oxucularin oz olkelerinin siyasetine vicdanli yanasacaq yetkinlikde olmadiqlarini dusunmek yanlisdir Beli bu bir vicdan meselesidir Nece ki ferdler olaraq oz xetalarimizi duzeltmek ucun vicdanli olmagimiz lazimdir Milli siyasetimizi qiymetlendirerken de vicdanli olmaq labuddur Mene gore vetenperverlik hokumetin her etdiyini sorgulamadan qebul etmek deyil Hokumetimizin her etdiyini sorgulamadan qebul etmek demokratiyaya aid bir xususiyyet de deyil Telebeliyimin ilk illerinde hokumetlerin etdiklerini sorgulamayan bir xalqin diktator ve totalitar rejimlerin bir isaresi oldugu oyredildi Eger demokratik olkede yasayirsinizsa demeli hokumetin siyasetini tenqid etmek haqqiniz vardir Demokratiyanin fundamental prinsipleri kaloniyalarin bundan etibaren ingilis idareciliyini qebul etmeyeceyini aciqlayan 1776 tarixli Istiqlaliyyet Beyennamesinde qeyd olunub Beyenname dovletlerin muqeddes olmadigini tenqid edile bileceyini cunki heyat azadliq ve xosbextliyin davami ucun her bir ferdin beraber huquqlarini qorumaq meqsedile insanlar terefinden yaradilmis suni bir sistem oldugunu aciq bir sekilde sergileyir Beyennameye gore eger hokumetler ohdeliklerini yerine yetirmeseler xalq hokumeti deyisdirme ya da legv etme haqqina sahibdir Eger hokumeti deyisdirmek ve ya legv etmek xalqin elindedirse hokumeti tenqid etmek de elbette onlarin haqqidir Hemcinin tarixi qehremanlarin xetalarini gostererek gencleri meyus etme meselesinde narahat deyilem Qehreman olaraq bize oyredilen ve bu gozle gorduyumuz insanlarin eslinde bu heyranliga layiq olmadiqlarini serbestce deye bilmek haqqimizdir Kolumbun bu qiteye qizil axtarmaq ucun gelmesi ve etrafi yandirib dagitmasi neye gore qehremanliq olsun Qite aborigenlerini oz torpaqlarindan qovdu deye niye Andrew Jackson i qehreman etmeliyik Teodor Ruzvelt Ispaniya Amerika muharibesine daxil oldugu ispanlari Kubadan qovdugu ve bu arada ABS nin gelecekde Kubanin idaresini ele kecirmesini asanlasdirdigi ucun onu neye gore qehreman etmeliyik Beli her birimizin qehremanlara heyran qalacagimiz adamlara ve insanlara nece yasamali olduqlarini gosteren numunevi sexslere ehtiyacimiz var Lakin men Kolumbun Baham adalarindaki aborigenlere qarsi vehsice hereketlerini gun isigina cixardan Bartolome de Las Kasasi qehreman olaraq gormeye ustunluk verirem Ana yurdlarindan qovulmaqlarina muqavimet gosteren hindularini qehreman olaraq gormeyi ustun tuturam Mene gore Filippin adalarinda yuzlerle insan qetl eden Teodor Ruzvelti qinayan Mark Tven de qehremandir Prezident Vudro Vilsonun amerikali gencleri Birinci Dunya Muharibesine gondermesini protest eden Helen Keller de mene gore qehremandir Muharibeye irqciliye ve iqtisadi edaletsizliye qarsi olan bir insan kimi bu gun ABS de qarsilasdigimiz veziyyet kecmisdekinden hec de ferqli deyil