Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Akrobatik gimnastika — musiqi müşayiəti və xoreoqrafiya elementləri ilə cilalanmış hərəkətlərin tərəfdaşlıqla icra olunduğu qeyri-olimpiya idman növüdür.
Tarixi
Akrobatika çox qədim idman növüdür. Akrobatik hərəkətlərin motivləri antik dövrdəki qədim Yunan poemaları "İliada" və "Odisseya"da da öz əksini tapıb. Qədim Yunan teatrlarında Aristofanın komediyası göstərilən zaman (bizim eradan əvvəl IV əsrdə), fasilələrdə akrobatik elementlərdən ibarət məzhəkəli nömrələr göstərilirmiş. "Akrobat" termini yunanca "Akrobates" sözündən əmələ gəlmiş "yuxarı qalxan" mənasını verir. Akrobatika da cütlərlə və qrup halında çıxışlar olur:
- 1. Qadın cütlüyü
- 2. Kişi cütlüyü
- 3. Qadın qrupu (3 nəfər)
- 4. Kişi qrupu (4 nəfər)
Hər çıxışın da qrupları var:
- 1. Balacalar (6–12)
- 2. Uşaqlar (11–16)
- 3. Yeniyetmələr (12–18)
- 4. Böyüklər (13–19)
1573-cü ildə fiziki tərbiyədə akrobatika hərəkətlərinin icrasını göstərən ilk kitab İ. Merkurialis tərəfindən yazılıb.
XIX əsrdə idmanın inkişafı və akrobatika hərəkətlərinin yeni növlərinin meydana çıxması idman hərəkətlərinin bir hissəsini təşkil edib.
Qədim idman növü olmasına baxmayaraq, akrobatika (akrobatika tullanmaları) sərbəst növ kimi, yalnız bir dəfə, 1932-ci ildə Los-Ancelesdə (ABŞ) keçirilən X Olimpiya oyunlarının proqramına daxil edilib.
1973-cü ildə Moskvada 10 ölkənin (Bolqarıstan, İngiltərə, Macarıstan, Almaniya Demokratik Respublikası, Kuba, Polşa, SSRİ, ABŞ, Almaniya Federativ Respublikası və Yuqoslaviya) iştirakı ilə Beynəlxalq İdman Akrobatika Federasiyası (BİAAF) yaradılıb, onun Əsasnaməsi və yarış qaydaları təsdiq edilib. BİAAF-ın birinci prezidenti Stoil Satirov (Bolqarıstan) seçilib. İlk dünya çempionatı 1974-cü ildə Moskva şəhərində keçirilib.
Akrobatika Azərbaycanda
Azərbaycanda akrobatikanın yaranma və inkişaf tarixi 1920–30-cu illərə təsadüf edir. Bu illərdə Q. Səfərov, Q. Becanov, Y. Yurfeld, D. Dvoryankin, İ. Kiselyov və H. Ağayev Azərbaycan akrobatikasının idman növü kimi inkişafında mühüm rol oynayıblar.
1936-cı ildə Bakıda birinci qeyri-rəsmi yarış keçirilib və bu yarışın proqramına ancaq kişilərin qrup halında hərəkətləri daxil edilib. Bundan sonra, Azərbaycan akrobatları ümumittifaq yarışlarında iştirak etməyə başlayıblar.
1960–1990-cı illərdə Azərbaycan akrobatları ümumittifaq və beynəlxalq yarışlarda mühüm nailiyyətlər əldə ediblər.
Azərbaycan İdman Akrobatika Federasiyası 1993-cü ildə Beynəlxalq İdman Akrobatika Federasiyasına üzv qəbul edilib və həmin ildən başlayaraq idmançılar Avropa və dünya çempionatlarında iştirak etmək imkanı əldə ediblər.
1993-cü ildə Moskva şəhərində keçirilən gənclər arasında dünya çempionatında uğurla çıxış edən Azərbaycan akrobatları Elşən Seyfullayev, Elxan Şahbazzadə, Valeri və Aleksandr Liçkin qardaşları kişilərin qrup hərəkətlərində mütləq çempion adını qazanıblar. Digər akrobatlar A. Mustafayev və S. Cəbrayılov kişilərin qoşa hərəkətlərində Avropa və dünya çempionatlarında mükafata layiq yerlər tutublar.
Ümumiyyətlə, 1993–2003-cü illərdə Azərbaycan akrobatları Avropa və dünya çempionatlarında 5 qızıl, 4 gümüş, 4 bürünc medal qazanıblar.
Azərbaycanda güclü akrobatika ənənəsinin formalaşmasında Bəhram Nərimanov, Arif Əhədov, Adil Hüseynzadə, Elşad Nərimanov, Azər Kərimov, Arif Qafarov, Ağakərim Səlimov, Yuri Demyanenko, Əvəz Abbasov kimi məşqçilərin böyük əməyi olub.
Bu məqaləni lazımdır. |
Akrobatika gimnastikası – qeyri-olimpiya idman növüdür. Bu idman növü tarazlığı qorumaq, təkanla və ya təkansız bədənin fırlanması hərəkətlərini özündə birləşdirən kompleksli fiziki hərəkətləri ifadə edir. Yarışlarda həm qadınlar həm də kişilər cütlük, qarışıq cütlük və qrup şəklində iştirak edə bilərlər (qadınlarda – 3 nəfər, kişilərdə — 4 nəfər olmaqla).
Haqqında
Akrobatik hərəkətlərin əsası özəlliyi – ustalıqla bədənin idarə edilməsi və əzələlərin yaxşı inkişafıdır. Bütün hərəkətlər musiqi müşayiəti ilə ölçüsü 12x12 metr olan elastik gimnastika xalçasında yerinə yetirilir. Hərəkətlər statik vəziyyətdə dayanmaqla başlayır, xoreoqrafik kompozisiya ilə davam edir və yenə də statik vəziyyətdə duruşla yekunlaşır. Hərəkətlər 3 yerə ayrılır: balans, temp və qarışıq. Balans hərəkətləri gimnastın gücünü, balansını, elastikliyini və cəldliyini göstərməlidir. Dinamik hərəkətlər özündə tullanma, itələmə və tutma hərəkətlərini birləşdirməlidir. Qarışıq hərəkətlər həm balans həm də dinamik hərəkətlərin birləşməsini təşkil edir. Hakimlər artistizmi, çıxışın texnikasını və hərəkətlərin çətinliyini qiymətləndirilər.
Tarixi
Gimnastikanın qədim növlərindən olan akrobatika, idman növü kimi inkişafına XIX əsrdən başlayıb. Daha sonra XX əsrdə akrobatikada 2 cərəyan yarandı – onlardan biri bizə tanış olan sirk akrobatikasına çevrildi. İkinci cərəyan özündə piramida düzməyi və akrobatik cığırda tullanmağı birləşdirirdi. Əvvəldər ikinci cərəyan insan bədəninin effektliyini təbliğ edirdi, amma sonradan idman növünə çevrildi. SSRİ akrobatikanın müstəqil idman növünə çevrildiyi ilk ölkədir. Məhz burada yarışların qaydaları tərtib edilmiş və ilk SSRİ Çempionatı keçirilmişdir (1939-cu il). 1973-cü ildə Moskvada 10 ölkənin (Bolqarıstan, İngiltərə, Macarıstan, Almaniya Demokratik Respublikası, Kuba, Rolşa, SSRİ, ABŞ, Almaniya Federativ Respublikası və Yuqoslaviya) iştirakı ilə Beynəlxalq İdman Akrobatika Federasiyası (BİAAF) yaradılıb və yeni nizamnamə, həmçinin yeni yarış qaydaları tərtib edilmişdi. Federasiyanın birinci prezidenti Stoil Satirov (Bolqarıstan) seçilmişdir. İlk Dünya Çempionatı isə 1974-cü ildə Moskva şəhərində keçirilmişdir. 1999-cu ilin yanvar ayında Beynəlxalq Akrobatika Gimnastikası Federasiyası yarandı və Beynəlxalq Gimnastika Federasiyasının tərkibinə daxil olaraq, həmin gündən onun rəhbərliyi altında fəaliyyət göstərir. Bu idman növü üzrə Dünya və Avropa Çempionatları bir-birini növbələyir: Dünya birinciliyi cüt illərdə, Avropa Çempionatları isə tək illərdə keçirilir.
Akrobatika gimnastikası Azərbaycanda
Azərbaycanda akrobatikanın yaranma və inkişaf tarixi 1920–30-cu illərə təsadüf edir. 1936-cı ildə Bakıda birinci qeyri-rəsmi yarış keçirilib və bu yarışın proqramına ancaq kişilərin qrup halında çıxışları daxil edilib. SSRİ-də akrobatika üzrə idman ustası adına ilk dəfə Bəhram Nərimanov layiq görülmüşdür. Qardaşı Elşad ilə birlikdə Bəhram 1958-ci ildə SSRİ Həmkarlar İttifaqının Spartakiadasının mükafatçısı olmuşlar (3-cü yer), elə həmin il SSRİ Çempionatında da fərqlənmişlər (3-cü yer). 2009-cu il akrobatika gimnastikası üçün hesabat ili oldu. Ayla Əhmədova və Dilarə Sultanovadan ibarət qadın cütlüyü əvvəlcə Tayvanda keçirilən Dünya Oyunlarının və Rusiyada keçirilən Dünya Kubokunun gümüş mükafatçısı oldular. Məşqçi İradə Qurbanovanın yetirmələrinin karyeralarında ən yüksək pillə isə Portuqaliyada keçirilən Avropa Çempionatında qazandıqları qızıl medal oldu.
Maraqlı faktlar
- Akrobatika gimnastikası Olimpiya idman növü olmasa da, yalnız 1 dəfə 1932-ci ildə Olimpiya proqramına daxil edilib.
- Akrobatika – yunan mənşəli sözdür. Acrobats sözündən yaranan bu söz "barmaq uclarında gəzmək" mənasını verir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- "Akrobatika Gimnastikası". agf.az. 2022-07-03 tarixində .
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Akrobatik gimnastika musiqi musayieti ve xoreoqrafiya elementleri ile cilalanmis hereketlerin terefdasliqla icra olundugu qeyri olimpiya idman novudur TarixiAkrobatika cox qedim idman novudur Akrobatik hereketlerin motivleri antik dovrdeki qedim Yunan poemalari Iliada ve Odisseya da da oz eksini tapib Qedim Yunan teatrlarinda Aristofanin komediyasi gosterilen zaman bizim eradan evvel IV esrde fasilelerde akrobatik elementlerden ibaret mezhekeli nomreler gosterilirmis Akrobat termini yunanca Akrobates sozunden emele gelmis yuxari qalxan menasini verir Akrobatika da cutlerle ve qrup halinda cixislar olur 1 Qadin cutluyu 2 Kisi cutluyu 3 Qadin qrupu 3 nefer 4 Kisi qrupu 4 nefer Her cixisin da qruplari var 1 Balacalar 6 12 2 Usaqlar 11 16 3 Yeniyetmeler 12 18 4 Boyukler 13 19 1573 cu ilde fiziki terbiyede akrobatika hereketlerinin icrasini gosteren ilk kitab I Merkurialis terefinden yazilib XIX esrde idmanin inkisafi ve akrobatika hereketlerinin yeni novlerinin meydana cixmasi idman hereketlerinin bir hissesini teskil edib Qedim idman novu olmasina baxmayaraq akrobatika akrobatika tullanmalari serbest nov kimi yalniz bir defe 1932 ci ilde Los Ancelesde ABS kecirilen X Olimpiya oyunlarinin proqramina daxil edilib 1973 cu ilde Moskvada 10 olkenin Bolqaristan Ingiltere Macaristan Almaniya Demokratik Respublikasi Kuba Polsa SSRI ABS Almaniya Federativ Respublikasi ve Yuqoslaviya istiraki ile Beynelxalq Idman Akrobatika Federasiyasi BIAAF yaradilib onun Esasnamesi ve yaris qaydalari tesdiq edilib BIAAF in birinci prezidenti Stoil Satirov Bolqaristan secilib Ilk dunya cempionati 1974 cu ilde Moskva seherinde kecirilib Akrobatika AzerbaycandaAzerbaycanda akrobatikanin yaranma ve inkisaf tarixi 1920 30 cu illere tesaduf edir Bu illerde Q Seferov Q Becanov Y Yurfeld D Dvoryankin I Kiselyov ve H Agayev Azerbaycan akrobatikasinin idman novu kimi inkisafinda muhum rol oynayiblar 1936 ci ilde Bakida birinci qeyri resmi yaris kecirilib ve bu yarisin proqramina ancaq kisilerin qrup halinda hereketleri daxil edilib Bundan sonra Azerbaycan akrobatlari umumittifaq yarislarinda istirak etmeye baslayiblar 1960 1990 ci illerde Azerbaycan akrobatlari umumittifaq ve beynelxalq yarislarda muhum nailiyyetler elde edibler Azerbaycan Idman Akrobatika Federasiyasi 1993 cu ilde Beynelxalq Idman Akrobatika Federasiyasina uzv qebul edilib ve hemin ilden baslayaraq idmancilar Avropa ve dunya cempionatlarinda istirak etmek imkani elde edibler 1993 cu ilde Moskva seherinde kecirilen gencler arasinda dunya cempionatinda ugurla cixis eden Azerbaycan akrobatlari Elsen Seyfullayev Elxan Sahbazzade Valeri ve Aleksandr Lickin qardaslari kisilerin qrup hereketlerinde mutleq cempion adini qazaniblar Diger akrobatlar A Mustafayev ve S Cebrayilov kisilerin qosa hereketlerinde Avropa ve dunya cempionatlarinda mukafata layiq yerler tutublar Umumiyyetle 1993 2003 cu illerde Azerbaycan akrobatlari Avropa ve dunya cempionatlarinda 5 qizil 4 gumus 4 burunc medal qazaniblar Azerbaycanda guclu akrobatika enenesinin formalasmasinda Behram Nerimanov Arif Ehedov Adil Huseynzade Elsad Nerimanov Azer Kerimov Arif Qafarov Agakerim Selimov Yuri Demyanenko Evez Abbasov kimi mesqcilerin boyuk emeyi olub Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Akrobatika gimnastikasi qeyri olimpiya idman novudur Bu idman novu tarazligi qorumaq tekanla ve ya tekansiz bedenin firlanmasi hereketlerini ozunde birlesdiren kompleksli fiziki hereketleri ifade edir Yarislarda hem qadinlar hem de kisiler cutluk qarisiq cutluk ve qrup seklinde istirak ede bilerler qadinlarda 3 nefer kisilerde 4 nefer olmaqla HaqqindaAkrobatik hereketlerin esasi ozelliyi ustaliqla bedenin idare edilmesi ve ezelelerin yaxsi inkisafidir Butun hereketler musiqi musayieti ile olcusu 12x12 metr olan elastik gimnastika xalcasinda yerine yetirilir Hereketler statik veziyyetde dayanmaqla baslayir xoreoqrafik kompozisiya ile davam edir ve yene de statik veziyyetde durusla yekunlasir Hereketler 3 yere ayrilir balans temp ve qarisiq Balans hereketleri gimnastin gucunu balansini elastikliyini ve celdliyini gostermelidir Dinamik hereketler ozunde tullanma iteleme ve tutma hereketlerini birlesdirmelidir Qarisiq hereketler hem balans hem de dinamik hereketlerin birlesmesini teskil edir Hakimler artistizmi cixisin texnikasini ve hereketlerin cetinliyini qiymetlendiriler TarixiGimnastikanin qedim novlerinden olan akrobatika idman novu kimi inkisafina XIX esrden baslayib Daha sonra XX esrde akrobatikada 2 cereyan yarandi onlardan biri bize tanis olan sirk akrobatikasina cevrildi Ikinci cereyan ozunde piramida duzmeyi ve akrobatik cigirda tullanmagi birlesdirirdi Evvelder ikinci cereyan insan bedeninin effektliyini teblig edirdi amma sonradan idman novune cevrildi SSRI akrobatikanin musteqil idman novune cevrildiyi ilk olkedir Mehz burada yarislarin qaydalari tertib edilmis ve ilk SSRI Cempionati kecirilmisdir 1939 cu il 1973 cu ilde Moskvada 10 olkenin Bolqaristan Ingiltere Macaristan Almaniya Demokratik Respublikasi Kuba Rolsa SSRI ABS Almaniya Federativ Respublikasi ve Yuqoslaviya istiraki ile Beynelxalq Idman Akrobatika Federasiyasi BIAAF yaradilib ve yeni nizamname hemcinin yeni yaris qaydalari tertib edilmisdi Federasiyanin birinci prezidenti Stoil Satirov Bolqaristan secilmisdir Ilk Dunya Cempionati ise 1974 cu ilde Moskva seherinde kecirilmisdir 1999 cu ilin yanvar ayinda Beynelxalq Akrobatika Gimnastikasi Federasiyasi yarandi ve Beynelxalq Gimnastika Federasiyasinin terkibine daxil olaraq hemin gunden onun rehberliyi altinda fealiyyet gosterir Bu idman novu uzre Dunya ve Avropa Cempionatlari bir birini novbeleyir Dunya birinciliyi cut illerde Avropa Cempionatlari ise tek illerde kecirilir Akrobatika gimnastikasi AzerbaycandaAzerbaycanda akrobatikanin yaranma ve inkisaf tarixi 1920 30 cu illere tesaduf edir 1936 ci ilde Bakida birinci qeyri resmi yaris kecirilib ve bu yarisin proqramina ancaq kisilerin qrup halinda cixislari daxil edilib SSRI de akrobatika uzre idman ustasi adina ilk defe Behram Nerimanov layiq gorulmusdur Qardasi Elsad ile birlikde Behram 1958 ci ilde SSRI Hemkarlar Ittifaqinin Spartakiadasinin mukafatcisi olmuslar 3 cu yer ele hemin il SSRI Cempionatinda da ferqlenmisler 3 cu yer 2009 cu il akrobatika gimnastikasi ucun hesabat ili oldu Ayla Ehmedova ve Dilare Sultanovadan ibaret qadin cutluyu evvelce Tayvanda kecirilen Dunya Oyunlarinin ve Rusiyada kecirilen Dunya Kubokunun gumus mukafatcisi oldular Mesqci Irade Qurbanovanin yetirmelerinin karyeralarinda en yuksek pille ise Portuqaliyada kecirilen Avropa Cempionatinda qazandiqlari qizil medal oldu Maraqli faktlarAkrobatika gimnastikasi Olimpiya idman novu olmasa da yalniz 1 defe 1932 ci ilde Olimpiya proqramina daxil edilib Akrobatika yunan menseli sozdur Acrobats sozunden yaranan bu soz barmaq uclarinda gezmek menasini verir Hemcinin baxGimnastika Bedii gimnastika Idman gimnastikasiIstinadlar Akrobatika Gimnastikasi agf az 2022 07 03 tarixinde Xarici kecidlerhttp agf az az disciplines acrobatic gymnastics