Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Adam Bernard Mitskeviç (pol. Adam Bernard Mickiewicz, А́дам Бе́рнард Мицке́вич; 24 dekabr 1798[…] – 26 noyabr 1855[…], Konstantinopol, Osmanlı imperiyası[…]) — Polşa şairi, publisisti, inqilabçısı.
| Adam Mitskeviç | |
|---|---|
| pol. Adam Mickiewicz | |
 | |
| Doğum adı | Adam Bernard Mickiewicz |
| Doğum tarixi | 24 dekabr 1798[…] |
| Vəfat tarixi | 26 noyabr 1855[…](56 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | vəba |
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | şair |
| Fəaliyyət illəri | 1818–1855 |
| Əsərlərinin dili | fransız dili, polyak dili |
| İstiqamət | romantizm |
| Janrlar | esse |
| Üzvlüyü | |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
1798-ci il dekabr ayının 24-də Novoqrudka yaxınlığındakı Zaosye kəndində (indiki Belarus ərazisində) anadan olub. 1855-ci il noyabrın 26-da Mitskeviç İstanbulda, Perada (indiki Bəyoğluda) vəfat edib.
Adam Mitskeviçin yaradıcılığı ilə bilavasitə bağlı olan rus-Azərbaycan-polyak ədəbi əlaqələri üzərində dayanmaq lazımdır.
Bu əlaqələrin başlanğıcı polyak şairinin Peterburqa sürgün edilməsi ilə bağlıdır. Peterburqda rus şairləri ilə yanaşı, o, görkəmli Azərbaycan şərqşünası Mirzə Cəfər Topçubaşovla da tanış olur. Maraqlıdır ki, avropalı müəllifin şeirlərinin fars dilinə ilk tərcüməsi də Topçubaşova məxsusdur.
Sürgün edilmiş Adam Mitskeviç Topçubaşovla Peterburqda son dərəcə bilikli və nüfuzlu alim, şərq dillərinin gözəl bilicisi Senkovskinin rəhbərlik etdiyi elm ocağında tanış olmuşdu. Şərq ədəbiyyatının bu iki görkəmli bilicisi ilə dostluq və əlaqələr Polşa şairinə Şərq haqqında daha çox məlumat əldə etməyə imkan vermişdi. Digər tərəfdən, azərbaycanlı alim Mitskeviçin gənc, ləyaqətli, müdrik və xeyirxah simasında həqiqətən də zəmanəsinin böyük ustadını və öz xalqının seçilmiş sənətkarını görürdü. Şübhəsiz, qarşılıqlı hörmətin nəticəsi olaraq, Mitskeviç 1826-cı ildə Mirzə Cəfərdən xahiş edir ki, onun "Gözlev çöllərindən dağların görünüşü" adlı sonetini fars dilinə tərcümə etsin. Topçubaşov soneti fars dilinə tərcümə edərkən tələbəsi Aleksandr Xodzkonun tərtib etdiyi sətri tərcümədən istifadə edir.
N. V. İzmayılov yazır: "Mirzə Cəfərin Mitskeviçə və Senkovskiyə həsr etdiyi müqəddimə bütövlükdə şərq müdrikliyi və ibarəliyinin gözəl ahəngini təşkil edir. Məhz buna görə Puşkin bu müqəddiməni həqiqətən də şərq təfəkkürünün və nitqinin nümunəsi kimi qəbul etmişdir". Onun "Fəvvarənin sərinliyində" adlı şeiri haqqında P. E. Şeqolyovun, M. K. Avadovskinin, D. D. Blaqoyun, N. L. Stepanovun, A. L. Slonimskinin tədqiqat işləri vardır. Məsələn, M. Z. Nolman öz tədqiqatında bu şeirin sırf Sədi ilə bağlı fars motivləri ilə əhatə olunduğunu göstərir. Topçubaşovun müqəddiməsinin bu şeirə göstərdiyi müsbət təsiri danmaq olmaz. Necə ki, Puşkin yaradıcılığındakı Şərq xüsusiyyətlərinin tərənnümü həm şairin Şərqə olan ümumi marağının (bu dövrdə o, bir çox əsərlərini Şərq mövzusunda yazmışdı), həm də Vyazemskinin yazdığı müqəddimənin göstərdiyi təsirin nəticəsi idi.
Məlumdur ki, Mitskeviç yaradıcılığının inkişafına qabaqcıl rus ədəbiyyatı böyük təsir göstərmişdir. Vilnoda yeni istiqamətdə təkbaşına yol açmaq istəyən şair Rusiyada mütərəqqi fikirli yazıçıların əhatəsinə düşür. Qeyd etmək kifayətdir ki, inqilabi romantizm mövqeyində duran dekabrist şairlər inqilabın yüksəlişi naminə mövcud quruluşu tənqid edir, öz əsərlərində dövrün aktual problemlərə toxunur və bununla da rus ədəbiyyatında realist cərəyanın inkişafı üçün zəmin yaradırdılar. Mitskeviçin 20-ci illərin II yarısındakı yaradıcılığını tədqiq edən ədəbiyyatşünaslar onun yaradıcılığında dönüşün məhz Rusiyada baş verdiyinə diqqət yetirirlər. Bu dönüş həm Polşada, həm də Rusiyada baş verən hadisələrə əsaslanan təcrübə əsasında yazıçının bədii yaradıcılığında realist ənənələrin yüksəlişinə yönəlmişdir. Mitskeviçlə Puşkinin əlaqələrini də xüsusi qeyd etmək lazımdır. Puşkinin Mitskeviçə həsr etdiyi "O bizim aramızda yaşayıb", "Fəvvarələrin sərinliyində" şeirlərini xatırlayaq. Bundan əlavə "Yevgeni Onegin", "Dubrovski", "Tunc atlı" "Sərt xasiyyətli Dante sonetə nifrət etmirdi" və s. əsərlərdə onun adı yad edilir. Deyilənlərə "Konrad Valenrod"un müqəddiməsini, "Üç Budrıs", "Gözətçi" (tərcümədə bunlar "Budrıs və onun oğulları" və "Voyevoda" adlanır) balladalarını da əlavə etmək lazımdır. Ədəbi ictimaiyyətə belə bir fakt da məlumdur ki, Mitskeviçin və Delviqin məsləhəti ilə Puşkin "Boris Qodunov" əsərindən Qriqori ilə rahib arasındakı səhnələri çıxartmışdır. "Mən özümü milyon sayıram. Çünki, milyonlarla əzilmiş insanın iztirabını çəkirəm"-deyirdi, böyük polyak şairi, ictimai xadim Adam Mitskeviç şeirlərinin birində… Adam Bernard Mitskeviç Polşanın qonşu dövlətlər tərəfindən parçalanmasından bir neçə il sonra, 1798-ci il dekabr ayının 24-də Novoqrudka yaxınlığındakı Zaosye kəndində (indiki Belorus ərazisində) vəkil ailəsində anadan olmuşdu. Hələ gənc yaşlarında haqsızlığa və basqına məruz qalmış vətəndaşlarının duyğularını şeir çevirir. O azadlığı əlindən alınmış xalqının intiqamını almaq və bu duyğuları hər bir polyakın ürəyindən və yaddaşından silinməməsi üçün ən uyğun olan vasitəni-şeiri seçir. Adam Mitskeviç millətinə gerçəyi izah etdiyi üçün hələ gənc ikən məşhurlaşaraq hamının sevimlisi olur. Onun şeirləri işğal altındakı polşalıların mənəvi qidası kimi axtarılaraq gizlində oxunmağa başlanır. Məktəbdə tarix və ədəbiyyata maraq göstərsə də Mitskeviç 1815-ci ildə Vilnüs universitetinin fizika-riyaziyyat fakültəsinə daxil olur. 1816-cı ildə ixtisasını dəyişərək təhsilini tarix-filologiya fakültəsində davam etdirir. Məşhur professor İohan Leleveldən dərs alır. Bu münasibət sonralar dostluğa çevrilir. 1817-ci ildə Lelevelin təsiri ilə universitetdə vətənpərvər tələbələrdə inqilabı ruh yaratmaq və onu kütləviləşdirmək üçün gizli "Elm dostları" tələbə təşkilatı yaradılır. Mitskeviç bu hərəkatın ən aktiv üzvlərindən və ideya rəhbərlərindən olur. Tələbəlik illərində onun inqilabi dünyagörüşü formalaşır, gənc nəslin himninə çevrilən şeirlər yazır. Şairin həmin vaxtlar yazdığı ("Filoretlərin nəğməsi", "Gənclik odası" və s.) şeirlərində o dövrün ruhu hiss olunur. Univerisiteti bitirdikdən sonra 1819–1823-cü illərdə Kaunasda müəllimlik edir. 1822-ci ildə çıxan ballada və romanslardan ibarət "Poeziya. I cild" şeirlər kitabı onu Polşanın demokratik düşüncəli insanlarının sevimlisinə çevirir. Mitskeviçin burada toplanan əsərlərində tərəqqiyə inam, patriotik pafos qabarıq şəkildə hiss olunur. 1823-cü ildə tələbə gənclər təşkilatının üzvləri, o cümlədən Adam Mitskeviç çar hakimiyyəti tərəfindən həbs olunur və 1824-cü ildə Rusiyaya sürgün edilir. Peterburqda, Odessada yaşayır. Krımda, Moskvada olur. Dekabristlərlə və Puşkinlə ünsiyyət qurur. Adam Mitskeviç Peterburqda olarkən polyak əsilli şərqşünas O. Senkeviçlə görüşür. Universitetdə çalışan azərbaycanlı alim, şair Mirzə Cəfər Topçubaşovla tanış olur. Topçubaşov Adam Mitskeviçin şeirlərini tələbəsi-polyak şairi, "Koroğlu" eposunun ilk tərcüməçisi A. Xodzkonun köməyi ilə fars dilinə çevirməklə onun Şərqdə ilk tərcüməçisi və təbliğatçısı olur. Adam Mitskeviçin "kiçik Şərq" adlandırdığı Krımdakı (1825) yaratdığı "Krım sonetləri" dünya poeziyasının qiymətli və dəyərli nümunələrindəndir. Vətənə, doğma torpağa, yurda məhəbbət, istibdada, hakimiyyətə qarşı mübarizə hissi bu şeirlərin əsas qayəsini təşkil edir. Bütün bunlar Vətən həsrəti çəkən şairi duyğulandırmaya bilməzdi. Avropa və Şərq dillərinə tərcümə olunmuş "Krım sonetləri"ni (Sonety krymskie), "Pan Tadeuş" (Pan Tadeusz) poemasını və başqa şeirlərini Xalq şairi Sabir Rüstəmxanlı Azərbaycan dilinə çevirib. 1828-ci ildə çap olunmuş "Konrad Vallenrod" (Konrad Wallenrod) patriotik poeması o dövrlər Mitskeviç yaradıcılığının zirvəsi idi. İlk dəfə 1831-ci ildə nəşr olunan "Pan Tadeuş" epopeyası Adam Mitskeviçin mühacirətdə yazdığı ən gözəl əsərlərindən biridir. Şair "Pan Tadeuş"poemasında böyüdüyü mühiti, Tadeuş Kostyuşkonun başçılıq etdiyi polyak üsyanında öz diyarının azadlığı uğrunda silaha sarılaraq döyüşmüş atasının və balaca Adamın qəlbində dərin iz buraxan, onun ilk müəllimi olmuş anasının obrazlarını əks etdirmişdir. "Polşa həyatının ensiklopediyası" adlandırılan bu əsər Polşanın keçmişini, dövrün əsarətdən qurtulmaq üçün keçdiyi bütün ağrılı yolları özündə əks etdirir. Tarixi süjet Mitskeviç qələmində romantik çalar alırdı. 1830–1831-ci il polyak üsyanından sonra Qafqaza sürgün edilmiş polyaklar Azərbaycan türkcəsini, mədəniyyətini öyrənməklə bərabər, burada çarizm əleyhinə mübarizədə fəal iştirak etmişlər. Harada olmasından-müvəqqəti, ya daimi yaşamasından asılı olmayaraq polyaklar irticaya qarşı daima mücadilə aparmışlar.
Yaradıcılığı
Adam Mitskeviçin bütün yaradıcılığında Polşa sevgisi, onun azadlığı uğrunda mübarizəsi açıq-aydın hiss olunur. O, bütün şeirlərində sevdiyi Vətəninin xilas olması, bütün maneələrə və təhlükələrə qarşı mübarizənin aparılmasını tərənnüm edir. Şeirlərinin böyük əksəriyyətini gəncliyə xitabən yazan şair millətinə daim doğrunu izah etdiyi üçün geniş oxucu rəğbəti qazanmışdır. Ümumiyyətlə, Vətən sevgisi, müstəqillik, azadlıq demək olar ki, zaman-zaman bütün polyak yazarlarının yaradıcılığında özünü qabarıq şəkildə göstərir.
Şair gənc yaşlarında Məryəm Vereşçakovnaya (Maryla Wereszczakıwna) aşiq olur. Ancaq dövrünün ənənəsinə görə zadəgan bir ailə qızı olan Məryəm, xalq təbəqəsindən birinin oğlu olan Adam ilə evlənə bilməzdi. Sevgilisinin ailəsi qızlarının evlənmə arzusuna çiddi etiraz edir. Biri-birini ürəkdən sevən gənclər, cəmiyyətlərinin ənənəvi qaydalarına boyun əymək məcburiyyətində qalırlar. Şair Adam Mitskeviç sonsuz sevgisini şeirlərinə köçürərək Vereşçakovnanın adını Polşa ədəbiyyatında əbədiləşdirmişdir. Adam Mitskeviç Parisdə professorluq edərkən, Polşadan onun eyni həyatı yaşadığından qaçmağa məcbur olan Selina Şımanovska (Celina Szymanowskı) ilə evlənir. Onların altı uşaqları-iki qızları və dörd oğulları dünyaya gəlir. Fədakar bir qadın olan həyat yoldaşı ərinə əqidə yoldaşı olmaqla bərabər, həm də işləyərək ev xərclərinin ödənilməsində köməklik göstərir.
Adam Mitskeviç qürbətdə olarkən Polşanın müstəqilliyə qovuşması üçün bütün varlığıyla çalışır. Bu məqsədlə İtaliya, Almaniya, Macarıstan və Rumıniyadakı Polşalı mühacirlərin yığıncaqlarına qatılır. Dünyaya səpələnmiş polşalı emiqrantlarla yazışır, birləşmək üçün əlaqələr qurur. 1829-cu ildə Rusiyadan Almaniyaya, oradan İtaliya və İsveçrəyə üz tutan Adam Mitskeviç Parisdə polyak mühacirlərin yanında qərar tutmalı olur. Rus imperiyasının caynağından qurtulmaq istəyən polyaklar o vaxtlar Avropanın bütün inqilabi hadisələrində iştirak edirdilər. Hər zaman öndə olan Mitskeviç Parisdə fransız dilində dram əsərləri yazır, universitetlərdə slavyan xalqları ədəbiyyatından mühazirələr oxuyur. Polşanın taleyini qabartmaqla yanaşı, Avropa xalqlarının da azadlığı ilə bağlı yazılarla çıxış edir. Adam Mitskeviç Parisdə dərs verərkən, oradakı polşalıların təşkilatlanması ilə də məşğul olur. Daha sonra bu məqsədlə İsveçrəyə, İtaliyaya gedir və orada professorluq edir. Təkrar Parisə dönərək "Xalqların Kürsüsü" adlı jurnal çıxarır. Bu jurnal vasitəsilə o, əzilmiş xalqların haqlarını müdafiə edir. Bütün bunlarla kifayətlənməyən Mitskeviç 1848–1849-cu illərdə İtaliyanın azadlığı uğrunda vuruşan polyak legionu yaradır.
Adam Mitskeviçin abidələri
İstinadlar
- Miloş Ç. The History of Polish Literature, Updated edition. 2 University of California Press, 1983. S. 208.
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Стахеев Б. Ф. Мицкевич // Краткая литературная энциклопедия (rus.). Москва: Советская энциклопедия, 1962. Т. 4. С. 892–897.
- Adam Mickiewicz // Encyclopædia Britannica (ing.).
- Мицкевич Адам // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- Mickiewicz Adam Bernard (pol.).
- Спасович В., Уманский А. М. Мицкевич, Адам (rus.). // Энциклопедический словарь СПб: Брокгауз — Ефрон, 1896. Т. XIXа. С. 503–508.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun meqalenin muzakire sehifesine diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Adam Bernard Mitskevic pol Adam Bernard Mickiewicz A dam Be rnard Micke vich 24 dekabr 1798 26 noyabr 1855 Konstantinopol Osmanli imperiyasi Polsa sairi publisisti inqilabcisi Adam Mitskevicpol Adam MickiewiczDogum adi Adam Bernard MickiewiczDogum tarixi 24 dekabr 1798 1798 12 24 Vefat tarixi 26 noyabr 1855 1855 11 26 56 yasinda Vefat yeri Konstantinopol Osmanli imperiyasi Vefat sebebi vebaTehsili Vilnus Universiteti 1815 Fealiyyeti sairFealiyyet illeri 1818 1855Eserlerinin dili fransiz dili polyak diliIstiqamet romantizmJanrlar esseUzvluyu masonluq Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyati1798 ci il dekabr ayinin 24 de Novoqrudka yaxinligindaki Zaosye kendinde indiki Belarus erazisinde anadan olub 1855 ci il noyabrin 26 da Mitskevic Istanbulda Perada indiki Beyogluda vefat edib Adam Mitskevicin yaradiciligi ile bilavasite bagli olan rus Azerbaycan polyak edebi elaqeleri uzerinde dayanmaq lazimdir Bu elaqelerin baslangici polyak sairinin Peterburqa surgun edilmesi ile baglidir Peterburqda rus sairleri ile yanasi o gorkemli Azerbaycan serqsunasi Mirze Cefer Topcubasovla da tanis olur Maraqlidir ki avropali muellifin seirlerinin fars diline ilk tercumesi de Topcubasova mexsusdur Surgun edilmis Adam Mitskevic Topcubasovla Peterburqda son derece bilikli ve nufuzlu alim serq dillerinin gozel bilicisi Senkovskinin rehberlik etdiyi elm ocaginda tanis olmusdu Serq edebiyyatinin bu iki gorkemli bilicisi ile dostluq ve elaqeler Polsa sairine Serq haqqinda daha cox melumat elde etmeye imkan vermisdi Diger terefden azerbaycanli alim Mitskevicin genc leyaqetli mudrik ve xeyirxah simasinda heqiqeten de zemanesinin boyuk ustadini ve oz xalqinin secilmis senetkarini gorurdu Subhesiz qarsiliqli hormetin neticesi olaraq Mitskevic 1826 ci ilde Mirze Ceferden xahis edir ki onun Gozlev collerinden daglarin gorunusu adli sonetini fars diline tercume etsin Topcubasov soneti fars diline tercume ederken telebesi Aleksandr Xodzkonun tertib etdiyi setri tercumeden istifade edir N V Izmayilov yazir Mirze Ceferin Mitskevice ve Senkovskiye hesr etdiyi muqeddime butovlukde serq mudrikliyi ve ibareliyinin gozel ahengini teskil edir Mehz buna gore Puskin bu muqeddimeni heqiqeten de serq tefekkurunun ve nitqinin numunesi kimi qebul etmisdir Onun Fevvarenin serinliyinde adli seiri haqqinda P E Seqolyovun M K Avadovskinin D D Blaqoyun N L Stepanovun A L Slonimskinin tedqiqat isleri vardir Meselen M Z Nolman oz tedqiqatinda bu seirin sirf Sedi ile bagli fars motivleri ile ehate olundugunu gosterir Topcubasovun muqeddimesinin bu seire gosterdiyi musbet tesiri danmaq olmaz Nece ki Puskin yaradiciligindaki Serq xususiyyetlerinin terennumu hem sairin Serqe olan umumi maraginin bu dovrde o bir cox eserlerini Serq movzusunda yazmisdi hem de Vyazemskinin yazdigi muqeddimenin gosterdiyi tesirin neticesi idi Melumdur ki Mitskevic yaradiciliginin inkisafina qabaqcil rus edebiyyati boyuk tesir gostermisdir Vilnoda yeni istiqametde tekbasina yol acmaq isteyen sair Rusiyada mutereqqi fikirli yazicilarin ehatesine dusur Qeyd etmek kifayetdir ki inqilabi romantizm movqeyinde duran dekabrist sairler inqilabin yukselisi namine movcud qurulusu tenqid edir oz eserlerinde dovrun aktual problemlere toxunur ve bununla da rus edebiyyatinda realist cereyanin inkisafi ucun zemin yaradirdilar Mitskevicin 20 ci illerin II yarisindaki yaradiciligini tedqiq eden edebiyyatsunaslar onun yaradiciliginda donusun mehz Rusiyada bas verdiyine diqqet yetirirler Bu donus hem Polsada hem de Rusiyada bas veren hadiselere esaslanan tecrube esasinda yazicinin bedii yaradiciliginda realist enenelerin yukselisine yonelmisdir Mitskevicle Puskinin elaqelerini de xususi qeyd etmek lazimdir Puskinin Mitskevice hesr etdiyi O bizim aramizda yasayib Fevvarelerin serinliyinde seirlerini xatirlayaq Bundan elave Yevgeni Onegin Dubrovski Tunc atli Sert xasiyyetli Dante sonete nifret etmirdi ve s eserlerde onun adi yad edilir Deyilenlere Konrad Valenrod un muqeddimesini Uc Budris Gozetci tercumede bunlar Budris ve onun ogullari ve Voyevoda adlanir balladalarini da elave etmek lazimdir Edebi ictimaiyyete bele bir fakt da melumdur ki Mitskevicin ve Delviqin mesleheti ile Puskin Boris Qodunov eserinden Qriqori ile rahib arasindaki sehneleri cixartmisdir Men ozumu milyon sayiram Cunki milyonlarla ezilmis insanin iztirabini cekirem deyirdi boyuk polyak sairi ictimai xadim Adam Mitskevic seirlerinin birinde Adam Bernard Mitskevic Polsanin qonsu dovletler terefinden parcalanmasindan bir nece il sonra 1798 ci il dekabr ayinin 24 de Novoqrudka yaxinligindaki Zaosye kendinde indiki Belorus erazisinde vekil ailesinde anadan olmusdu Hele genc yaslarinda haqsizliga ve basqina meruz qalmis vetendaslarinin duygularini seir cevirir O azadligi elinden alinmis xalqinin intiqamini almaq ve bu duygulari her bir polyakin ureyinden ve yaddasindan silinmemesi ucun en uygun olan vasiteni seiri secir Adam Mitskevic milletine gerceyi izah etdiyi ucun hele genc iken meshurlasaraq haminin sevimlisi olur Onun seirleri isgal altindaki polsalilarin menevi qidasi kimi axtarilaraq gizlinde oxunmaga baslanir Mektebde tarix ve edebiyyata maraq gosterse de Mitskevic 1815 ci ilde Vilnus universitetinin fizika riyaziyyat fakultesine daxil olur 1816 ci ilde ixtisasini deyiserek tehsilini tarix filologiya fakultesinde davam etdirir Meshur professor Iohan Lelevelden ders alir Bu munasibet sonralar dostluga cevrilir 1817 ci ilde Lelevelin tesiri ile universitetde vetenperver telebelerde inqilabi ruh yaratmaq ve onu kutlevilesdirmek ucun gizli Elm dostlari telebe teskilati yaradilir Mitskevic bu herekatin en aktiv uzvlerinden ve ideya rehberlerinden olur Telebelik illerinde onun inqilabi dunyagorusu formalasir genc neslin himnine cevrilen seirler yazir Sairin hemin vaxtlar yazdigi Filoretlerin negmesi Genclik odasi ve s seirlerinde o dovrun ruhu hiss olunur Univerisiteti bitirdikden sonra 1819 1823 cu illerde Kaunasda muellimlik edir 1822 ci ilde cixan ballada ve romanslardan ibaret Poeziya I cild seirler kitabi onu Polsanin demokratik dusunceli insanlarinin sevimlisine cevirir Mitskevicin burada toplanan eserlerinde tereqqiye inam patriotik pafos qabariq sekilde hiss olunur 1823 cu ilde telebe gencler teskilatinin uzvleri o cumleden Adam Mitskevic car hakimiyyeti terefinden hebs olunur ve 1824 cu ilde Rusiyaya surgun edilir Peterburqda Odessada yasayir Krimda Moskvada olur Dekabristlerle ve Puskinle unsiyyet qurur Adam Mitskevic Peterburqda olarken polyak esilli serqsunas O Senkevicle gorusur Universitetde calisan azerbaycanli alim sair Mirze Cefer Topcubasovla tanis olur Topcubasov Adam Mitskevicin seirlerini telebesi polyak sairi Koroglu eposunun ilk tercumecisi A Xodzkonun komeyi ile fars diline cevirmekle onun Serqde ilk tercumecisi ve tebligatcisi olur Adam Mitskevicin kicik Serq adlandirdigi Krimdaki 1825 yaratdigi Krim sonetleri dunya poeziyasinin qiymetli ve deyerli numunelerindendir Vetene dogma torpaga yurda mehebbet istibdada hakimiyyete qarsi mubarize hissi bu seirlerin esas qayesini teskil edir Butun bunlar Veten hesreti ceken sairi duygulandirmaya bilmezdi Avropa ve Serq dillerine tercume olunmus Krim sonetleri ni Sonety krymskie Pan Tadeus Pan Tadeusz poemasini ve basqa seirlerini Xalq sairi Sabir Rustemxanli Azerbaycan diline cevirib 1828 ci ilde cap olunmus Konrad Vallenrod Konrad Wallenrod patriotik poemasi o dovrler Mitskevic yaradiciliginin zirvesi idi Ilk defe 1831 ci ilde nesr olunan Pan Tadeus epopeyasi Adam Mitskevicin muhaciretde yazdigi en gozel eserlerinden biridir Sair Pan Tadeus poemasinda boyuduyu muhiti Tadeus Kostyuskonun basciliq etdiyi polyak usyaninda oz diyarinin azadligi ugrunda silaha sarilaraq doyusmus atasinin ve balaca Adamin qelbinde derin iz buraxan onun ilk muellimi olmus anasinin obrazlarini eks etdirmisdir Polsa heyatinin ensiklopediyasi adlandirilan bu eser Polsanin kecmisini dovrun esaretden qurtulmaq ucun kecdiyi butun agrili yollari ozunde eks etdirir Tarixi sujet Mitskevic qeleminde romantik calar alirdi 1830 1831 ci il polyak usyanindan sonra Qafqaza surgun edilmis polyaklar Azerbaycan turkcesini medeniyyetini oyrenmekle beraber burada carizm eleyhine mubarizede feal istirak etmisler Harada olmasindan muveqqeti ya daimi yasamasindan asili olmayaraq polyaklar irticaya qarsi daima mucadile aparmislar YaradiciligiAdam Mitskevicin butun yaradiciliginda Polsa sevgisi onun azadligi ugrunda mubarizesi aciq aydin hiss olunur O butun seirlerinde sevdiyi Veteninin xilas olmasi butun maneelere ve tehlukelere qarsi mubarizenin aparilmasini terennum edir Seirlerinin boyuk ekseriyyetini gencliye xitaben yazan sair milletine daim dogrunu izah etdiyi ucun genis oxucu regbeti qazanmisdir Umumiyyetle Veten sevgisi musteqillik azadliq demek olar ki zaman zaman butun polyak yazarlarinin yaradiciliginda ozunu qabariq sekilde gosterir Sair genc yaslarinda Meryem Verescakovnaya Maryla Wereszczakiwna asiq olur Ancaq dovrunun enenesine gore zadegan bir aile qizi olan Meryem xalq tebeqesinden birinin oglu olan Adam ile evlene bilmezdi Sevgilisinin ailesi qizlarinin evlenme arzusuna ciddi etiraz edir Biri birini urekden seven gencler cemiyyetlerinin enenevi qaydalarina boyun eymek mecburiyyetinde qalirlar Sair Adam Mitskevic sonsuz sevgisini seirlerine kocurerek Verescakovnanin adini Polsa edebiyyatinda ebedilesdirmisdir Adam Mitskevic Parisde professorluq ederken Polsadan onun eyni heyati yasadigindan qacmaga mecbur olan Selina Simanovska Celina Szymanowski ile evlenir Onlarin alti usaqlari iki qizlari ve dord ogullari dunyaya gelir Fedakar bir qadin olan heyat yoldasi erine eqide yoldasi olmaqla beraber hem de isleyerek ev xerclerinin odenilmesinde komeklik gosterir Adam Mitskevic qurbetde olarken Polsanin musteqilliye qovusmasi ucun butun varligiyla calisir Bu meqsedle Italiya Almaniya Macaristan ve Ruminiyadaki Polsali muhacirlerin yigincaqlarina qatilir Dunyaya sepelenmis polsali emiqrantlarla yazisir birlesmek ucun elaqeler qurur 1829 cu ilde Rusiyadan Almaniyaya oradan Italiya ve Isvecreye uz tutan Adam Mitskevic Parisde polyak muhacirlerin yaninda qerar tutmali olur Rus imperiyasinin caynagindan qurtulmaq isteyen polyaklar o vaxtlar Avropanin butun inqilabi hadiselerinde istirak edirdiler Her zaman onde olan Mitskevic Parisde fransiz dilinde dram eserleri yazir universitetlerde slavyan xalqlari edebiyyatindan muhazireler oxuyur Polsanin taleyini qabartmaqla yanasi Avropa xalqlarinin da azadligi ile bagli yazilarla cixis edir Adam Mitskevic Parisde ders vererken oradaki polsalilarin teskilatlanmasi ile de mesgul olur Daha sonra bu meqsedle Isvecreye Italiyaya gedir ve orada professorluq edir Tekrar Parise donerek Xalqlarin Kursusu adli jurnal cixarir Bu jurnal vasitesile o ezilmis xalqlarin haqlarini mudafie edir Butun bunlarla kifayetlenmeyen Mitskevic 1848 1849 cu illerde Italiyanin azadligi ugrunda vurusan polyak legionu yaradir Adam Mitskevicin abideleriVarsava PoznanIstinadlarMilos C The History of Polish Literature Updated edition 2 University of California Press 1983 S 208 ISBN 978 0 520 04477 7 Bibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Staheev B F Mickevich Kratkaya literaturnaya enciklopediya rus Moskva Sovetskaya enciklopediya 1962 T 4 S 892 897 Adam Mickiewicz Encyclopaedia Britannica ing Mickevich Adam Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 Mickiewicz Adam Bernard pol Spasovich V Umanskij A M Mickevich Adam rus Enciklopedicheskij slovarSPb Brokgauz Efron 1896 T XIXa S 503 508