Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Abxaziya erməniləri (erm. Հայերն Աբխազիայում) - Gürcüstanın şimal-qərbində yerləşən Abxaziyada məskunlaşmış erməni əsilli əhali. Qarabağ müharibəsi zamanı Abxaziya ermənilərindən təşkil edilmiş batalyonların iştirakı və xüsusi amanslızlqa cinayətlər törətdiyi məlumdur. 1992-1993-cü illərdə baş vermiş Abxaziya müharibəsində ermənilərdən ibarət seperatçıların tərəfindən müharibədə iştirak etmişdir. Ermənilər Abxaziyada XIX əsrin sonları, XX əsrin əvvəllərindən etibarən məskunlaşmağa başlamışdılar. Paytaxt Suxumi və Qaqra şəhərləri başda olmaqla, ölkədə 45 minə yaxın erməni əsilli əhali yaşamaqdadır.
Tarixi
Abxaziya bölgəsində ermənilərin kütləvi formada məskunlaşması XIX əsrin sonları, XX əsrin əvvəllərinə təsadüf edir. Rusiya imperiyası tərəfindən 1763-1864-cü illər Qafqaz müharibəsi dövründə icra edilən Çərkəz soyqırımı Abxaziyada yaşayan müsəlmanların vəziyyətinə də öz təsirini göstərib. Bölgə də olan müsəlman əhalinin azalmasından istifadə edən bir çox erməni icmaları çoğrafi baxımdan əlverişli olan torpaqlarda sürətli şəkildə köç etməyə başlayıblar.Erməni soyqırımında iştirakı etmiş bir çox hərbi cinayətkarda hadisələrdən sonra Abxaziyaya köçməyə başlayıb.
Abxaziya ermənilərinin növbəti aktivliyi 1992-1993-cü illərdə baş vermiş Abxaziya müharibəsinə təsadüf edir. Gürcüstan tərəfinin müharibədə üstünlük yaratmasından narahatan olan erməni icması çıxış yolu kimi hərbi birləşmə yaradaraq Abxaziya tərəfdən müharibəyə qoşulmaqda görür. Yaradılan batalyon Sovet İttifaqı marşalı İvan Baqramyanın şərəfinə olaraq adlandırılır. iştirakı ilə 1992-1993-cü illərdə baş vermiş Abxaziya müharibəsində bir çox hərbi cinayətlər və zoraklıq hadisələri törədilmişdir. Göstərdikləri xidmətlərə görə 20-dən çox erməni mükafatlandırılmış, ümumilikdə 242 nəfər müharibədə öldürülmüşdür. Müharibədən sonra bir çox erməni maddi ehtiyaclar səbəbindən Rusiya və Ermənistana getmişdir.
Demoqrafiya
Abxaziyada siyahıyaalınma ilə bağlı ən etibarlı mənbələr ailə siyahıları hesab olunur. 1886-cı ildə hazırlanan və 1893-cü ildə Tbilisi şəhərində nəşr edilən ailə siyahısına əsasən Suxumi bölgəsində 69 min insan yaşamaqda idi və bunların 28 mini etnik abxazlardan ibarət olmuşdur. Həmin dövrün məlumatına görə, paytaxt bölgəsində yaşayan ermənilərin sayı min nəfərə yaxındır. 1897-ci ildə Çar Rusiyası tərəfindən aparılmış siyahıyaalınmaya əsasən Abxaziyada 58 min insanın ana dili Abxaz dili olmuşdur.
| Siyahıyaalma ili | Gürcü | Abxaz | Rus | Erməni | Yunan | Cəmi |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1926 | 36,3% (67 494) | 30,1% (55 918) | 6,7% (12 553) | 13,8% (25 677) | 7,6% (14 045) | 186 004 |
| 1939 | 29,5% (91 967) | 18,0% (56 197) | 19,3% (60 201) | 15,9% (49 705) | 11,1% (34 621) | 311 885 |
| 1959 | 39,1% (158 221) | 15,1% (61 193) | 21,4% (86 715) | 15,9% (64 425) | 2,2% (9 101) | 404 738 |
| 1970 | 41,0% (199 596) | 15,9% (77 276) | 19,1% (92 889) | 15,4% (74 850) | 2,7% (13 114) | 486 959 |
| 1979 | 43,9% (213 322) | 17,1% (83 087) | 16,4% (79 730) | 15,1% (73 350) | 2,8% (13 642) | 486 082 |
| 1989 | 45,7% (239 872) | 17,8% (93 267) | 14,3% (74 913) | 14,6% (76 541) | 2,8% (14 664) | 525 061 |
| 2003 | 21,3% (45 953) | 43,8% (94 606) | 10,8% (23 420) | 20,8% (44 870) | 0,7% (1 486) | 215 972 |
İstinadlar
- Л.С. Ланда (L. S. Landa), Амшенские армяне Абхазии: фрагменты истории 2008-10-03 at the Wayback Machine (Hamshen Armenians of Abkhazia, fragments of history), Материалы VII Молодежной научной конференции по проблемам философии, религии, культуры Востока. Серия “Symposium”. Выпуск 33. СПб.: Санкт-Петербургское философское общество, 2004. C.106-108)
- Helen Krag and Lars Funch. The North Caucasus: Minorities at a Crossroads. (Manchester, December 1994)
- 1-я Всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г. Кутаисская губерния. Спб: 1905. С. 32б retrieved from "АБХАЗИЯ-1992: ПОСТОКОММУНИСТИЧЕСКАЯ ВАНДЕЯ" by Svetlana Chervonnaya.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Abxaziya ermenileri erm Հայերն Աբխազիայում Gurcustanin simal qerbinde yerlesen Abxaziyada meskunlasmis ermeni esilli ehali Qarabag muharibesi zamani Abxaziya ermenilerinden teskil edilmis batalyonlarin istiraki ve xususi amanslizlqa cinayetler toretdiyi melumdur 1992 1993 cu illerde bas vermis Abxaziya muharibesinde ermenilerden ibaret seperatcilarin terefinden muharibede istirak etmisdir Ermeniler Abxaziyada XIX esrin sonlari XX esrin evvellerinden etibaren meskunlasmaga baslamisdilar Paytaxt Suxumi ve Qaqra seherleri basda olmaqla olkede 45 mine yaxin ermeni esilli ehali yasamaqdadir TarixiGurcustan vetendas muharibesi zamani Abxaziya terefinden muharibeye qatilmis ve esasen etnik ermenilerden teskil edilmis Baqramyan adina ermeni batalyonunun doyusculeri Abxaziya bolgesinde ermenilerin kutlevi formada meskunlasmasi XIX esrin sonlari XX esrin evvellerine tesaduf edir Rusiya imperiyasi terefinden 1763 1864 cu iller Qafqaz muharibesi dovrunde icra edilen Cerkez soyqirimi Abxaziyada yasayan muselmanlarin veziyyetine de oz tesirini gosterib Bolge de olan muselman ehalinin azalmasindan istifade eden bir cox ermeni icmalari cografi baximdan elverisli olan torpaqlarda suretli sekilde koc etmeye baslayiblar Ermeni soyqiriminda istiraki etmis bir cox herbi cinayetkarda hadiselerden sonra Abxaziyaya kocmeye baslayib Abxaziya ermenilerinin novbeti aktivliyi 1992 1993 cu illerde bas vermis Abxaziya muharibesine tesaduf edir Gurcustan terefinin muharibede ustunluk yaratmasindan narahatan olan ermeni icmasi cixis yolu kimi herbi birlesme yaradaraq Abxaziya terefden muharibeye qosulmaqda gorur Yaradilan batalyon Sovet Ittifaqi marsali Ivan Baqramyanin serefine olaraq adlandirilir istiraki ile 1992 1993 cu illerde bas vermis Abxaziya muharibesinde bir cox herbi cinayetler ve zorakliq hadiseleri toredilmisdir Gosterdikleri xidmetlere gore 20 den cox ermeni mukafatlandirilmis umumilikde 242 nefer muharibede oldurulmusdur Muharibeden sonra bir cox ermeni maddi ehtiyaclar sebebinden Rusiya ve Ermenistana getmisdir DemoqrafiyaAbxaziyada siyahiyaalinma ile bagli en etibarli menbeler aile siyahilari hesab olunur 1886 ci ilde hazirlanan ve 1893 cu ilde Tbilisi seherinde nesr edilen aile siyahisina esasen Suxumi bolgesinde 69 min insan yasamaqda idi ve bunlarin 28 mini etnik abxazlardan ibaret olmusdur Hemin dovrun melumatina gore paytaxt bolgesinde yasayan ermenilerin sayi min nefere yaxindir 1897 ci ilde Car Rusiyasi terefinden aparilmis siyahiyaalinmaya esasen Abxaziyada 58 min insanin ana dili Abxaz dili olmusdur Siyahiyaalma ili Gurcu Abxaz Rus Ermeni Yunan Cemi1926 36 3 67 494 30 1 55 918 6 7 12 553 13 8 25 677 7 6 14 045 186 0041939 29 5 91 967 18 0 56 197 19 3 60 201 15 9 49 705 11 1 34 621 311 8851959 39 1 158 221 15 1 61 193 21 4 86 715 15 9 64 425 2 2 9 101 404 7381970 41 0 199 596 15 9 77 276 19 1 92 889 15 4 74 850 2 7 13 114 486 9591979 43 9 213 322 17 1 83 087 16 4 79 730 15 1 73 350 2 8 13 642 486 0821989 45 7 239 872 17 8 93 267 14 3 74 913 14 6 76 541 2 8 14 664 525 0612003 21 3 45 953 43 8 94 606 10 8 23 420 20 8 44 870 0 7 1 486 215 972IstinadlarL S Landa L S Landa Amshenskie armyane Abhazii fragmenty istorii 2008 10 03 at the Wayback Machine Hamshen Armenians of Abkhazia fragments of history Materialy VII Molodezhnoj nauchnoj konferencii po problemam filosofii religii kultury Vostoka Seriya Symposium Vypusk 33 SPb Sankt Peterburgskoe filosofskoe obshestvo 2004 C 106 108 Helen Krag and Lars Funch The North Caucasus Minorities at a Crossroads Manchester December 1994 1 ya Vseobshaya perepis naseleniya Rossijskoj Imperii 1897 g Kutaisskaya guberniya Spb 1905 S 32b retrieved from ABHAZIYa 1992 POSTOKOMMUNISTIChESKAYa VANDEYa by Svetlana Chervonnaya