Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Baqramyan adına erməni batalyonu (erm. Բաղրամյանի անվան գումարտակ) və ya Marşal İvan Baqramyan adına motoatıcı batalyon — 1993-cü ildə gürcü-abxaz münaqişəsi zamanı abxaz silahlı qüvvələrinin tərkibində SSRİ marşalı İvan Baqramyan adına yaradılmış separatçı batalyon. Üzvləri əsasən erməni terrorçulardan və hemşinlilərdən ibarət olub. Batalyon gürcü silahlı qüvvələrinə qarşı döyüşüb. Müharibədən sonra batalyon dağılıb.
| Baqramyan adına erməni batalyonu | |
|---|---|
| erm. Բաղրամյանի անվան գումարտակ | |
 | |
| Növü | könüllü |
| Yaranma tarixi | 1990-1995 |
| Ölkə | Abxaziya |
| Sayı | 1.500 |
| Müharibələr | Gürcüstan vətəndaş müharibəsi |
| Döyüşlər | Suxumi döyüşü |
| Komandanlıq | |
| Məşhur komandirləri | Vağarşak Kosyan Sergey Matosyan |
Qısa tarixçə
SSRİ-da həyata keçirilən 1989-cu il siyahıyalınmasına əsasən 525.061 minlik Abxaziya əhalisinin cəmi 95.853 nəfəri abxaz 76.541 nəfəri isə erməni olmuşdur. Gürcüstandakı vətəndaş müharibəsindən sonra bölgədə olan gürcü çoxluq oranı tərk edir və nəticədə ermənilər sayca ikinci yerdə qərarlaşırlar.
Batalyonun yaradılması
Gürcüstanda vətəndaş müharibəsi yeni başladıqda ilkin olaraq Qaqrada silahlanan ermənilər təxribatçı qruplar təşkil edərək, gürcü qüvvələrinə və mülki əhaliyə qarşı basqınlar edirdi. Qruplar sürətlə silahlanaraq demək olar ki, hər yerdə qurulurdu. Nşan Karagözyan Mexadrda, Sarkis Karekyan Salmada, Karapet Raqanyan Xapuşsedə, Vağarşak Kosyan Baqnaridə, Eduard Melkonyan rayonun Lenin adına kolxoz idarəçiliyində, Eduard Kiviryan Açmardada, Sergey Zabelyan Tsandripş qəsəbəsində və Dəmirçiyan Baranovkada gürcülərə qarşı təxribat xarakterli əməliyyatların həyata keçirmələri ilə seçilirdilər. Baqramyan batalyon qərargah rəisi Levon Markaryan aparılan təxribatçı fəaliyyətləri bu şəkildə təsvir edir:
 | ...1992-ci ilin oktyabrında Qaqra rayonunun erməni kəndlərinin əhalisi əsasında bir-birindən fərqli qruplar yaradıldı. Bu qruplar rəsmi xarakterli deyildi. Onların adı belə müəyyən edilməmişdi. Onlar bir qayda olaraq kəndlərini qorumaq üçün silahlı qruplar yaratdı və mürəkkəb daxili vəziyyətdən istifadə edərək, müxtəlif bəhanələrlə mülki əhalinin talan etməyə çalışdı... |  |
Separatçı rejim daxilində yüksək qüvvələrdən istifadə edən Suxumidəki Krunk icmasının rəhbərliyi, Qaqradakı erməni Maştots diasporunun nisbi müstəqilliyinə razı deyildi. Baqramyan batalyonunun ideya tərtibatını öz üzərinə götürən və Abxaziyadakı erməni icmasının siyasi lideri kimi tanınan (həmçinin separatçı rejimin "silahlı qüvvələri"nin sədr müavini) Albert Topolyan batalyona bütövlükdə nəzarət etmək üçün Vağarşakı Qandiat batalyonunu qeyd-şərtsiz Krunka tabe etməyə çağırdı. Cavabında, Qaqra icmasının Maştots liderlərindən biri, açıq-aşkar ona qoşulmaqdan imtina etdi. Nəticədə, Qudautda vəziyyət təcili şəkildə ağırlaşdı və yaranan münaqişə sonunda Albert Topolyanın bir mühafizəçisi ölüdürüldü.
Baş verən münaqişələrə baxmayaraq, ermənilər batalyonun formalaşdırılması üçün separatçı rejimin müdafiə nazirliyinə lazımi sənədlərin hazırlanmasını səngitmirdi. Araşdırmalara görə, bunun üçün Andrey Davtyan və Vartan Asatryan adlı erməni nümayəndələri separatçı rejimin müdafiə nazirliyinə – Qudauta göndərilib. Nümayəndə heyətini Ardzinba qəbul edir və lider ermənilərin münaqişə zamanı həlledici rola malik olduğunu bildirir. Nəticədə, 1993-cü il yanvarın sonundan etibarən, separatçı qüvvələr ermənilərin bir çox hissəsini toplayır və ayrı bir erməni batalyonunun formalaşdırılması ideyasını dəstəkləməyə başlayır.
Baqramyan batalyonu formalaşdırılan zaman diaspor təcili şəkildə maliyyə toplamağa başlayıb. Maşots nümayəndələrinin bir qrupu, demək olar ki, Rusiyanın bütün erməni icmasını ziyarət edərək, o zaman tanınan nüfuzlu insanlarla görüşlər keçirib. İkinci qrup isə müxtəlif kanallarla silah satın alınması və çatdırılması ilə məşğul olub. Onların əsas məqsədi Rusiyadan vəsait toplamaq və xaricdən silah tədarük etmək olub. Araşdırmalara görə, 1993-cü il mart ayının ortalarında Maştots erməni batalyonu üçün yeni silahlar və texnikalar əldə edə bilib. Bununla yanaşı, Maştots rəhbərliyi yerli ermənilərin təşəbbüsü və əsasən də Ermənistanın diktəsi ilə batalyon üçün Eçmiədzindən göndərilən keşişi qəbul edib.
Sovet İttifaqı marşalı İvan Baqramyanın adına olan motoatıcı batalyon 9 fevral 1993-cü ildə qondarma rejimin rəhbəri Vladislav Ardzinbanın "55 nömrəli əmrinə" əsasən, qeydiyyata alınır və separatçı qurumun "silahlı qüvvələrinin" bir hissəsinə çevrilir. İlkin olaraq 40–50 nəfərdən ibarət olan bölmələrin sayı artaraq tədricən 300 və daha sonra isə 500 nəfərə çatır
Döyüş yolu
Batalyon ilk döyüşünü 15 – 16 mart 1993-cü ildə Suxumiyə olan ikinci hücumda keçirib. Onlara Qumista çayının üzərindəki körpünü ələ keçirmək tapşırılıb və onlar bunun öhdəsindən gəliblər.
Sonradan Qarabağ müharibəsindən geri dönən ermənilər Abxaziyaya gələrək burdakı əsgərlərə təlimlər keçməyə başlayırlar. Onlar əvvəlki müharibədə yetəri qədər təcrübə toplamışdılar və burda müqaviləli əsgər kimi xidmət göstərirdilər. Batalyondakı əsgərlərin sayı 350 nəfərə çatdıqdan sonra Qaqrda ikinci erməni batalyonu da formalaşdırılır. Ümumilikdə abxaz hərbi birləşmələrində döyüşən ermənilərin sayı 1500 ətrafında dəyişirdi.
1993-cü ilin sentyabr ayında hər iki erməni batalyonu Suxumiyə hücumda iştirak edirlər. Bu döyüş zamanı 25 nəfəri əsir alırlar.
Suxuminin alınmasından sonra ermənilər Kodor dərəsi ətrafına göndərilirlər. Onların burdakı vəzifəsi erməni kəndlərini qorumaq olur. 1994-cü ildə isə Lata kəndinin alınması əməliyyatında iştirak edib burda da svanları məğlub edirlər.
Bölgəyə sülhməramlılar gəldikdən sonra onlar öz silahlarını təhvil verirlər və batalyon dağıdılır. 20 erməni qondarma Abxaziya Respublikasının qəhrəmanı adına layiq görülür. 200-dən artıq erməni əsgər isə münaqişə zamanı öldürülür. Batalyon dağılmağıma baxmayaraq bölgədə baş verən 1998, 2001, 2008-ci il hadisələri zamanı yenidən toplanmış və döyüş əməliyyatlarında iştirak etmişlər.
Etdikləri vəhşiliklər
Şota Tetvadze və Otar Tetvadzenin "Gürcüstanda ermənilər" kitabında batalyon haqqında bunları qeyd edir:
| | Baqramyan batalyonu Kodor dərəsində gürcülərin Amtkeli, Çampali, Kvemo Lata, Zemo Lata və digər kəndlərini dağıdaraq yerlə bir etmişdir. Qulripşidə törədilən ağlagəlməz cinayət faktlarının – qətl, vandalizm, sadizm aktlarının 90-95%-nin məsuliyyəti Baqramyan batalyonunun və bu yaşayış məntəqəsində yaşayan ermənilərin üzərinə düşür. Bu batalyonun güclənməsində erməni diasporası mühüm rol oynamışdır… Daxil olan məlumatlara əsasən, abxaz separatçıları, muzdlular və Abxaziyada yaşayan ermənilər yalnız milli mənsubiyyətlərinə (gürcü olduqlarına) görə 7000 nəfərədək gürcünü asmış, güllələmiş və diri-diri yandırmışlar. Onların arasında 50 tibb işçisi, 200 müəllim, 100 incəsənət xadimi var idi. Yüzlərlə gürcü şikəst edilmişdi. Gürcülərə məxsus yüzlərlə ev yandırılmış, 300 min nəfər əhali vətənindən qovulmuşdu… Leselidze kəndində 50 gürcüyə işgəncələr verilmiş və sonra onlar elektrik dirəklərindən asılmışdılar. Ermənilər stadionda gürcülərin kəsilmiş başları ilə futbol oynamış, insanların bədən üzvlərini kəsmiş və sonra onları güllələmişlər… | |
Həmçinin bax
İstinadlar
- "ABKHAZIA ARMENIANS: HOLDING A HOME IN AN UNSTABLE TERRITORY" (ing. ). agbu.org. 11 yanvar 2004. 17 oktyabr 2007 tarixində .
- "Всесоюзная перепись населения 1989 года. Национальный состав населения по республикам СССР ([[Azərbaycan dili|azərb]]. 1989-cu il Ümumittifaq siyahıyalınması. SSRİ-nin respublikalar üzrə əhalisinin milli tərkibi.)" (rus. ). demoscope.ru. 2012-01-06 tarixində .
- Şahin Qocayev. "Tiflisə qarşı Baqramyan hərbi strukturu". axar.az. 27 may 2016. 2 July 2023 tarixində .
- Səxavət Həmid. "3-cü və 4-cü erməni respublikasının yaradılması..." teleqraf.com. 11 dekabr 2017. 2018-02-27 tarixində .
- "Ən qanlı cinayətləri Baqramyan batalyonu törədib - Gürcü alim". musavat.com. 14 mart 2017. 2023-07-02 tarixində .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Baqramyan adina ermeni batalyonu erm Բաղրամյանի անվան գումարտակ ve ya Marsal Ivan Baqramyan adina motoatici batalyon 1993 cu ilde gurcu abxaz munaqisesi zamani abxaz silahli quvvelerinin terkibinde SSRI marsali Ivan Baqramyan adina yaradilmis separatci batalyon Uzvleri esasen ermeni terrorculardan ve hemsinlilerden ibaret olub Batalyon gurcu silahli quvvelerine qarsi doyusub Muharibeden sonra batalyon dagilib Baqramyan adina ermeni batalyonuerm Բաղրամյանի անվան գումարտակNovu konulluYaranma tarixi 1990 1995Olke AbxaziyaSayi 1 500Muharibeler Gurcustan vetendas muharibesiDoyusler Suxumi doyusuKomandanliqMeshur komandirleri Vagarsak Kosyan Sergey MatosyanQisa tarixceSSRI da heyata kecirilen 1989 cu il siyahiyalinmasina esasen 525 061 minlik Abxaziya ehalisinin cemi 95 853 neferi abxaz 76 541 neferi ise ermeni olmusdur Gurcustandaki vetendas muharibesinden sonra bolgede olan gurcu coxluq orani terk edir ve neticede ermeniler sayca ikinci yerde qerarlasirlar Batalyonun yaradilmasiGurcustanda vetendas muharibesi yeni basladiqda ilkin olaraq Qaqrada silahlanan ermeniler texribatci qruplar teskil ederek gurcu quvvelerine ve mulki ehaliye qarsi basqinlar edirdi Qruplar suretle silahlanaraq demek olar ki her yerde qurulurdu Nsan Karagozyan Mexadrda Sarkis Karekyan Salmada Karapet Raqanyan Xapussede Vagarsak Kosyan Baqnaride Eduard Melkonyan rayonun Lenin adina kolxoz idareciliyinde Eduard Kiviryan Acmardada Sergey Zabelyan Tsandrips qesebesinde ve Demirciyan Baranovkada gurculere qarsi texribat xarakterli emeliyyatlarin heyata kecirmeleri ile secilirdiler Baqramyan batalyon qerargah reisi Levon Markaryan aparilan texribatci fealiyyetleri bu sekilde tesvir edir 1992 ci ilin oktyabrinda Qaqra rayonunun ermeni kendlerinin ehalisi esasinda bir birinden ferqli qruplar yaradildi Bu qruplar resmi xarakterli deyildi Onlarin adi bele mueyyen edilmemisdi Onlar bir qayda olaraq kendlerini qorumaq ucun silahli qruplar yaratdi ve murekkeb daxili veziyyetden istifade ederek muxtelif behanelerle mulki ehalinin talan etmeye calisdi Separatci rejim daxilinde yuksek quvvelerden istifade eden Suxumideki Krunk icmasinin rehberliyi Qaqradaki ermeni Mastots diasporunun nisbi musteqilliyine razi deyildi Baqramyan batalyonunun ideya tertibatini oz uzerine goturen ve Abxaziyadaki ermeni icmasinin siyasi lideri kimi taninan hemcinin separatci rejimin silahli quvveleri nin sedr muavini Albert Topolyan batalyona butovlukde nezaret etmek ucun Vagarsaki Qandiat batalyonunu qeyd sertsiz Krunka tabe etmeye cagirdi Cavabinda Qaqra icmasinin Mastots liderlerinden biri aciq askar ona qosulmaqdan imtina etdi Neticede Qudautda veziyyet tecili sekilde agirlasdi ve yaranan munaqise sonunda Albert Topolyanin bir muhafizecisi oluduruldu Bas veren munaqiselere baxmayaraq ermeniler batalyonun formalasdirilmasi ucun separatci rejimin mudafie nazirliyine lazimi senedlerin hazirlanmasini sengitmirdi Arasdirmalara gore bunun ucun Andrey Davtyan ve Vartan Asatryan adli ermeni numayendeleri separatci rejimin mudafie nazirliyine Qudauta gonderilib Numayende heyetini Ardzinba qebul edir ve lider ermenilerin munaqise zamani helledici rola malik oldugunu bildirir Neticede 1993 cu il yanvarin sonundan etibaren separatci quvveler ermenilerin bir cox hissesini toplayir ve ayri bir ermeni batalyonunun formalasdirilmasi ideyasini desteklemeye baslayir Baqramyan batalyonu formalasdirilan zaman diaspor tecili sekilde maliyye toplamaga baslayib Masots numayendelerinin bir qrupu demek olar ki Rusiyanin butun ermeni icmasini ziyaret ederek o zaman taninan nufuzlu insanlarla gorusler kecirib Ikinci qrup ise muxtelif kanallarla silah satin alinmasi ve catdirilmasi ile mesgul olub Onlarin esas meqsedi Rusiyadan vesait toplamaq ve xaricden silah tedaruk etmek olub Arasdirmalara gore 1993 cu il mart ayinin ortalarinda Mastots ermeni batalyonu ucun yeni silahlar ve texnikalar elde ede bilib Bununla yanasi Mastots rehberliyi yerli ermenilerin tesebbusu ve esasen de Ermenistanin diktesi ile batalyon ucun Ecmiedzinden gonderilen kesisi qebul edib Sovet Ittifaqi marsali Ivan Baqramyanin adina olan motoatici batalyon 9 fevral 1993 cu ilde qondarma rejimin rehberi Vladislav Ardzinbanin 55 nomreli emrine esasen qeydiyyata alinir ve separatci qurumun silahli quvvelerinin bir hissesine cevrilir Ilkin olaraq 40 50 neferden ibaret olan bolmelerin sayi artaraq tedricen 300 ve daha sonra ise 500 nefere catirDoyus yoluBatalyon ilk doyusunu 15 16 mart 1993 cu ilde Suxumiye olan ikinci hucumda kecirib Onlara Qumista cayinin uzerindeki korpunu ele kecirmek tapsirilib ve onlar bunun ohdesinden gelibler Sonradan Qarabag muharibesinden geri donen ermeniler Abxaziyaya gelerek burdaki esgerlere telimler kecmeye baslayirlar Onlar evvelki muharibede yeteri qeder tecrube toplamisdilar ve burda muqavileli esger kimi xidmet gosterirdiler Batalyondaki esgerlerin sayi 350 nefere catdiqdan sonra Qaqrda ikinci ermeni batalyonu da formalasdirilir Umumilikde abxaz herbi birlesmelerinde doyusen ermenilerin sayi 1500 etrafinda deyisirdi 1993 cu ilin sentyabr ayinda her iki ermeni batalyonu Suxumiye hucumda istirak edirler Bu doyus zamani 25 neferi esir alirlar Suxuminin alinmasindan sonra ermeniler Kodor deresi etrafina gonderilirler Onlarin burdaki vezifesi ermeni kendlerini qorumaq olur 1994 cu ilde ise Lata kendinin alinmasi emeliyyatinda istirak edib burda da svanlari meglub edirler Bolgeye sulhmeramlilar geldikden sonra onlar oz silahlarini tehvil verirler ve batalyon dagidilir 20 ermeni qondarma Abxaziya Respublikasinin qehremani adina layiq gorulur 200 den artiq ermeni esger ise munaqise zamani oldurulur Batalyon dagilmagima baxmayaraq bolgede bas veren 1998 2001 2008 ci il hadiseleri zamani yeniden toplanmis ve doyus emeliyyatlarinda istirak etmisler Etdikleri vehsiliklerSota Tetvadze ve Otar Tetvadzenin Gurcustanda ermeniler kitabinda batalyon haqqinda bunlari qeyd edir Baqramyan batalyonu Kodor deresinde gurculerin Amtkeli Campali Kvemo Lata Zemo Lata ve diger kendlerini dagidaraq yerle bir etmisdir Qulripside toredilen aglagelmez cinayet faktlarinin qetl vandalizm sadizm aktlarinin 90 95 nin mesuliyyeti Baqramyan batalyonunun ve bu yasayis menteqesinde yasayan ermenilerin uzerine dusur Bu batalyonun guclenmesinde ermeni diasporasi muhum rol oynamisdir Daxil olan melumatlara esasen abxaz separatcilari muzdlular ve Abxaziyada yasayan ermeniler yalniz milli mensubiyyetlerine gurcu olduqlarina gore 7000 neferedek gurcunu asmis gullelemis ve diri diri yandirmislar Onlarin arasinda 50 tibb iscisi 200 muellim 100 incesenet xadimi var idi Yuzlerle gurcu sikest edilmisdi Gurculere mexsus yuzlerle ev yandirilmis 300 min nefer ehali veteninden qovulmusdu Leselidze kendinde 50 gurcuye isgenceler verilmis ve sonra onlar elektrik direklerinden asilmisdilar Ermeniler stadionda gurculerin kesilmis baslari ile futbol oynamis insanlarin beden uzvlerini kesmis ve sonra onlari gullelemisler Hemcinin baxAbxaziya ermenileriIstinadlar ABKHAZIA ARMENIANS HOLDING A HOME IN AN UNSTABLE TERRITORY ing agbu org 11 yanvar 2004 17 oktyabr 2007 tarixinde Vsesoyuznaya perepis naseleniya 1989 goda Nacionalnyj sostav naseleniya po respublikam SSSR Azerbaycan dili azerb 1989 cu il Umumittifaq siyahiyalinmasi SSRI nin respublikalar uzre ehalisinin milli terkibi rus demoscope ru 2012 01 06 tarixinde Sahin Qocayev Tiflise qarsi Baqramyan herbi strukturu axar az 27 may 2016 2 July 2023 tarixinde Sexavet Hemid 3 cu ve 4 cu ermeni respublikasinin yaradilmasi teleqraf com 11 dekabr 2017 2018 02 27 tarixinde En qanli cinayetleri Baqramyan batalyonu toredib Gurcu alim musavat com 14 mart 2017 2023 07 02 tarixinde