Abbasəli bəy Bəhram bəy oğlu Makinski (4 (16) iyun 1888, İrəvan, İrəvan qəzası, İrəvan quberniyası, Rusiya imperiyası – 22 mart 1938, Bakı, Azərbaycan SSR, SSRİ) — hüquqşünas, ictimai-siyasi xadim, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Ədliyyə Nazirliyinin müvəkkili, Xarici İşlər Nazirliyinin tərcüməçisi.
Abbasəli bəy Makinski | |
---|---|
Abbasəli bəy Bəhram bəy oğlu Makinski | |
Şəxsi məlumatlar | |
Doğum tarixi | 4 (16) iyun 1888 |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 22 mart 1938 (49 yaşında) |
Vəfat yeri | |
Vəfat səbəbi | siyasi repressiya |
Təhsili | |
Fəaliyyəti | vəkil, bürokrat, siyasətçi |
Həyat yoldaşları | Xanımnaz xanım Sadıqova Sara xanım Atamalıbəyova |
Uşaqları | Bəhram bəy Makinski Cəmilə xanım Makinski Təyyar bəy Makinski |
Dini | islam |
Həyatı
Abbasəli bəy Bəhram bəy oğlu Makinski 1888-ci il iyunun 16-da (köhnə təqvimlə 4-də)İrəvan quberniyasının mərkəzi İrəvan şəhərində anadan olub. O, Makinskilər soyunun nümayəndələrindən biridir. Onun soy adı Makinski bu gün İran İslam Respublikasının Qərbi Azərbaycan ostanındakı kiçik Maku şəhərindən alınıb.
Təhsili
Abbasəli bəy Makinski ilk təhsilini doğulduğu İrəvan şəhərindəki realnı məktəbdə, sonra isə Tiflisdəki klassik gimnaziyada alıb. Abbasəli bəy Makinski ali təhsil almaq üçün 1908-ci ildə Kiyev şəhərinə gedir. Ədəbiyyata böyük marağı olsa da Kiyev Universitetinin Hüquq fakültəsində oxumağa üstünlük verir. Yalnız hüquq təhsili almaqla kifayətlənmir, böyük həvəslə fransız, alman və ingilis dillərində danışmağı, latın dilində yazılmış mətnləri oxumağı öyrənir.
Tələbəlik illərində özündən bir kurs aşağıda oxuyan, sonralar yazıçı Yusif Vəzir Çəmənzəminli kimi tanınan Yusif Vəzirovla dostlaşır. Onlar birlikdə Kiyevdə oxuyan azərbaycanlı tələbələrin "Zemlyaçestvo" ("Azərbaycan həmyerlilər təşkilatı") yaradırlar. Həmin təşkilatda ən fəal üzvlərdən olan Abbasəli bəy 1913-cü ildə universiteti əla qiymətlərlə bitirir. Ona universitetdə qalaraq müəllim işləməyi təklif etsələr də, Vətənə qayıtmağa, milləti ilə bir yerdə olmağa, xalqına xidmət etməyə üstünlük verir.
Təqiblər
Abbasəli bəy Makinski bolşeviklər hakimiyyətə gəldikdən sonra özünün və ailəsinin həyatının təhlükə qarşısında qaldığını görüb Bakıya köçməli olur. Həmin dövrdə onu işlə təmin etmirlər. Abbasəli bəy Makinksi 1922–1923-cü illərdə İstanbulda Azərbaycan konsulxanasında çalışır. Daha sonra yenidən Bakıya qayıdır. Bakıda da keçmiş fəaliyyətinə görə bolşeviklərin təqib və təzyiqlərinə məruz qalır. Son iş yeri isə Azərnəşrdə hüquq məsləhətçisi olur.
Ölümü
1938-ci il yanvar 31-də Abbasəli bəy Makinskinin həbs olunması haqqında sənəd hazırlanır. Azərbaycan SSR Vəkillər Kollegiyasının üzvü Abbasəli bəy Makinski əksinqilabi fəaliyyətdə günahlandırılaraq martın 14-də həbs edilir. Martın 22-dən 23-nə keçən gecə güllələnib.
İctimai-siyasi fəaliyyəti
Abbasəli bəy Makinski o dövrdə Qafqazın mərkəzi sayılan, canişinlik yerləşən Tiflisə qayıdır. Tiflisin mədəni-maarif və xeyriyyə işlərində yaxından iştirak edir, "Molla Nəsrəddin" jurnalının naşiri Mirzə Cəlil Məmmədquluzadə ilə dostlaşır.
Rusiyada Romanovlar sülaləsinə son qoyulması, ölkəni bürüyən qarışıqlıq Abbasəli bəyi İrəvana – qohumlarının yanına dönməyə məcbur edir.
Azərbaycanın hökuməti Məhəmməd xan Təkinskini İrəvandakı səlahiyyətli nümayəndəsi, Abbasəli bəy Makinskini də nümayəndə köməkçisi təyin edir. Onlar xidməti dövrləri boyunca Amerika, alman, fransız və ingilis diplomatları, missionerləri və hərbçilərlə danışıqlar aparmalı olurlar.
Ailəsi
Abbasəli bəyin atası Bəhram bəy, qardaşları İsmayıl bəy və Bəhmən bəy İrəvanda, eyni zamanda Tiflisdə tanınmış, nüfuzlu şəxslər olublar. Bəhram bəy uzun illər İrəvanın, Tiflisin maliyyə-kredit orqanlarında yüksək vəzifələrdə çalışıb.
Gimnaziya təhsilindən sonra Xanımnaz Sadiqova ilə ailə qurub və Bəhram adlı oğlu dünyaya gəlib. Həyat yoldaşı erkən vəfat edib.
Abbasəli bəy Makinski Tiflisdə xeyriyyə təşkilatlarının işində yaxından iştirak etdiyindən cəmiyyətin sayılıb-seçilənlərindən olan ailələrlə yaxından tanış olur. Belə nüfuzlu ailələrdən birinin, Zaqatala qəzasının general-qubernatoru, şamaxılı qızı, Azərbaycan siyasi mühacirətinin tanınmış nümayəndəsi Abbas bəy Atamalıbəyovun bacısı həkim Sara xanım ilə ailə həyatı qurur. Bu nikahdan Cəmilə və Təyyar adlı övladları dünyaya gəlir.
İstinadlar
- "Fransa Müqavimət Hərəkatının iştirakçıları: Makinski qardaşları" (az.). www.525.az. 2020-05-07. 2021-04-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-04-16.
- Misir Mərdanov, Ədalət Tahirzadə. 1920-ci ilədək ali məktəblərdə oxumuş azərbaycanlılar. C. 5 M. Bakı: Təhsil. 2021. səh. 63.
- "Naxçıvan Araz-Türk Respublikasının qurucularından biri – Abbasəli bəy Makinski" (az.). www.anl.az. 2012-04-03. 2020-07-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-04-16.
- Fərrux Rüstəmov. İrəvan Müəllimlər Seminariyası və onun məzunları (PDF). Bakı: Elm və təhsil. 2022. səh. 186. ISBN .
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Abbaseli bey Behram bey oglu Makinski 4 16 iyun 1888 Irevan Irevan qezasi Irevan quberniyasi Rusiya imperiyasi 22 mart 1938 Baki Azerbaycan SSR SSRI huquqsunas ictimai siyasi xadim Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin Edliyye Nazirliyinin muvekkili Xarici Isler Nazirliyinin tercumecisi Abbaseli bey MakinskiAbbaseli bey Behram bey oglu MakinskiSexsi melumatlarDogum tarixi 4 16 iyun 1888Dogum yeri Irevan Irevan qezasi Irevan quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 22 mart 1938 1938 03 22 49 yasinda Vefat yeri Baki Azerbaycan SSR SSRIVefat sebebi siyasi repressiyaTehsili Muqeddes Vladimir adina Kiyev Imperator Universiteti 1908 1913 Fealiyyeti vekil burokrat siyasetciHeyat yoldaslari Xanimnaz xanim Sadiqova Sara xanim AtamalibeyovaUsaqlari Behram bey Makinski Cemile xanim Makinski Teyyar bey MakinskiDini islamHeyatiAbbaseli bey Behram bey oglu Makinski 1888 ci il iyunun 16 da kohne teqvimle 4 de Irevan quberniyasinin merkezi Irevan seherinde anadan olub O Makinskiler soyunun numayendelerinden biridir Onun soy adi Makinski bu gun Iran Islam Respublikasinin Qerbi Azerbaycan ostanindaki kicik Maku seherinden alinib Tehsili Abbaseli bey Makinski ilk tehsilini doguldugu Irevan seherindeki realni mektebde sonra ise Tiflisdeki klassik gimnaziyada alib Abbaseli bey Makinski ali tehsil almaq ucun 1908 ci ilde Kiyev seherine gedir Edebiyyata boyuk maragi olsa da Kiyev Universitetinin Huquq fakultesinde oxumaga ustunluk verir Yalniz huquq tehsili almaqla kifayetlenmir boyuk hevesle fransiz alman ve ingilis dillerinde danismagi latin dilinde yazilmis metnleri oxumagi oyrenir Telebelik illerinde ozunden bir kurs asagida oxuyan sonralar yazici Yusif Vezir Cemenzeminli kimi taninan Yusif Vezirovla dostlasir Onlar birlikde Kiyevde oxuyan azerbaycanli telebelerin Zemlyacestvo Azerbaycan hemyerliler teskilati yaradirlar Hemin teskilatda en feal uzvlerden olan Abbaseli bey 1913 cu ilde universiteti ela qiymetlerle bitirir Ona universitetde qalaraq muellim islemeyi teklif etseler de Vetene qayitmaga milleti ile bir yerde olmaga xalqina xidmet etmeye ustunluk verir Teqibler Abbaseli bey Makinski bolsevikler hakimiyyete geldikden sonra ozunun ve ailesinin heyatinin tehluke qarsisinda qaldigini gorub Bakiya kocmeli olur Hemin dovrde onu isle temin etmirler Abbaseli bey Makinksi 1922 1923 cu illerde Istanbulda Azerbaycan konsulxanasinda calisir Daha sonra yeniden Bakiya qayidir Bakida da kecmis fealiyyetine gore bolseviklerin teqib ve tezyiqlerine meruz qalir Son is yeri ise Azernesrde huquq meslehetcisi olur Olumu 1938 ci il yanvar 31 de Abbaseli bey Makinskinin hebs olunmasi haqqinda sened hazirlanir Azerbaycan SSR Vekiller Kollegiyasinin uzvu Abbaseli bey Makinski eksinqilabi fealiyyetde gunahlandirilaraq martin 14 de hebs edilir Martin 22 den 23 ne kecen gece gullelenib Ictimai siyasi fealiyyetiAbbaseli bey Makinski o dovrde Qafqazin merkezi sayilan canisinlik yerlesen Tiflise qayidir Tiflisin medeni maarif ve xeyriyye islerinde yaxindan istirak edir Molla Nesreddin jurnalinin nasiri Mirze Celil Memmedquluzade ile dostlasir Rusiyada Romanovlar sulalesine son qoyulmasi olkeni buruyen qarisiqliq Abbaseli beyi Irevana qohumlarinin yanina donmeye mecbur edir Azerbaycanin hokumeti Mehemmed xan Tekinskini Irevandaki selahiyyetli numayendesi Abbaseli bey Makinskini de numayende komekcisi teyin edir Onlar xidmeti dovrleri boyunca Amerika alman fransiz ve ingilis diplomatlari missionerleri ve herbcilerle danisiqlar aparmali olurlar AilesiAbbaseli beyin atasi Behram bey qardaslari Ismayil bey ve Behmen bey Irevanda eyni zamanda Tiflisde taninmis nufuzlu sexsler olublar Behram bey uzun iller Irevanin Tiflisin maliyye kredit orqanlarinda yuksek vezifelerde calisib Gimnaziya tehsilinden sonra Xanimnaz Sadiqova ile aile qurub ve Behram adli oglu dunyaya gelib Heyat yoldasi erken vefat edib Abbaseli bey Makinski Tiflisde xeyriyye teskilatlarinin isinde yaxindan istirak etdiyinden cemiyyetin sayilib secilenlerinden olan ailelerle yaxindan tanis olur Bele nufuzlu ailelerden birinin Zaqatala qezasinin general qubernatoru samaxili qizi Azerbaycan siyasi muhaciretinin taninmis numayendesi Abbas bey Atamalibeyovun bacisi hekim Sara xanim ile aile heyati qurur Bu nikahdan Cemile ve Teyyar adli ovladlari dunyaya gelir Istinadlar Fransa Muqavimet Herekatinin istirakcilari Makinski qardaslari az www 525 az 2020 05 07 2021 04 16 tarixinde Istifade tarixi 2021 04 16 Misir Merdanov Edalet Tahirzade 1920 ci iledek ali mekteblerde oxumus azerbaycanlilar C 5 M Baki Tehsil 2021 seh 63 Naxcivan Araz Turk Respublikasinin qurucularindan biri Abbaseli bey Makinski az www anl az 2012 04 03 2020 07 27 tarixinde Istifade tarixi 2021 04 16 Ferrux Rustemov Irevan Muellimler Seminariyasi ve onun mezunlari PDF Baki Elm ve tehsil 2022 seh 186 ISBN 978 9952 5455 010 Hemcinin baxMakinskiler