Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İzotta Noqarola (it. Isotta Nogarola; 1418[…], Verona, Veneto – 1466[…], Verona, Veneto) — ilk böyük qadın humanist və İtaliya İntibahının ən önəmli humanistlərindən biri kimi adlandırılan italyan yazıçısı və ziyalısı. Bir çox humanistlərlə yazışmış, latınca şeirlər və çıxışlar yazmışdır; qadınların hüquqlarını, xüsusən də təhsil hüququnu müdafiə edirdi. O, oxumağı ehtirasla sevib və ömrünün çox hissəsini tənha, daim elm öyrənməklə keçirib. Lauro Kvirini və Ludoviko Foskarini də daxil olmaqla, rəssam və yazıçı nəsillərini ilhamlandırıb və Avropada gender və qadınların təbiəti ilə bağlı əsrlər boyu davam edən müzakirələrə töhfə verib.
| İzotta Noqarola | |
|---|---|
| it. Isotta Nogarola | |
 | |
| Doğum tarixi | 1418[…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 1466[…] |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Fəaliyyəti | yazıçı, humanist, filosof |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
1451-ci ildə yazdığı De pari aut impari Evae atque Adae peccato (azərb. Adəm və Həvvanın bərabər və ya qeyri-bərabər günahı haqqında) əsəri ilə məşhurdur. O, həmçinin bir çox dialoqlar, şeirlər, çıxışlar və məktubların da müəllifidir, lakin onlardan iyirmi altısı günümüzə gəlib çatıb.
Bioqrafiya
Noqarola 1418-ci ildə İtaliyanın Verona şəhərində anadan olub. Valideynləri Leonardo Noqarola və Bianka Borromeo ümumilikdə dörd oğlan və altı qız dünyaya gətirib. Lakin uşaqlardan yalnız yeddisi yetkinlik yaşına qədər sağ qalıb. Noqarola həm də məşhur qadın şair Angela Noqarolanın qardaşı qızı idi.
Noqarolanın anası özünün savadsız olmasına baxmayaraq, qızları da daxil olmaqla, uşaqlarının hamısının gözəl humanist təhsil almasını təmin edib. Noqarola ailəsindəki qızlar, kişilərin üstünlük təşkil etdiyi cəmiyyətdə qadınların ehtiyac duymadığı ritorika elmi istisna olmaqla, oğlanlarla eyni təhsil aldılar. Həm İzotta, həm də kiçik bacısı Cinevra klassik tədqiqatları ilə məşhurlaşdılar, baxmayaraq ki, Cinevra 1438-ci ildə evləndikdən sonra yazmağı dayandırdı Noqarolanın ilk məktubları onun Latın və Yunan müəllifləri Siseron, Plutarx və Diogen Laertius, həmçinin Petronius və Aulus Gellius ilə tanışlığını nümayiş etdirir.
Hər iki qız 1434-cü ildə humanist diskursun ictimai dünyasına daxil oldu. İzotta özünü son dərəcə bacarıqlı bir tələbə kimi göstərdi, onun ədəbi əsərləri geniş tanındı. Təəssüf ki, o, şöhrətini zəkasına deyil, o zamanlar üçün nadir olan cinsiyyətinə borclu idi. İzotta ziyalı elitasının nümayəndələrinə zərif və incə məktublar yazdı və onlar ona cavab verdilər. Məktubların siyahıları yayıldı və İzottanın şöhrəti artmağa başladı. 1437-ci ildə Quarino da Verona haqqında yüksək sözlər eşitdikdən sonra ona məktub yazdı. Xəbər bütün Veronaya yayıldı və yerli qadınların İzottaya və onun humanistlər dünyasında iddialarına lağ etməsinə səbəb oldu ki, bu da onu çox qəzəbləndirdi. Uzun müddət cavab ala bilməyən və artıq rüsvayçılığa dözə bilməyən İzotta, Quarinoya ikinci məktub yazdı, orada belə yazılmışdı:
 | Niyə kişilərin sözdə və əməldə xor gördüyü qadın doğulmuşam? Bu sualı tək özümə verirəm... Sənin mənə cavab verməkdən boyun qaçırmağın mənə o qədər əzab verdi ki, bundan artıq ola bilməz... Sən özün deyirdin ki, mənim çata bilməyəcəyim məqsəd yoxdur. Amma indi hər şey yolunda getdi, sevincim yerini kədərə verdi... Çünki şəhər boyu qadınlar məni ələ salaraq əzab verirlər. |  |
Noqarolanın ilk müəllimi idi, onun özü də o dövrün aparıcı humanistlərindən biri olan Quarino da Veronanın şagirdi idi. Noqarola latın dilində danışıq qabiliyyətinə görə hörmət qazanaraq son dərəcə bacarıqlı tələbə olduğunu sübut etdi və 18 yaşında məşhurlaşdı.
Son illəri
İzotta 1466-cı ildə 48 yaşında vəfat etdi və Veronadakı Müqəddəs Sesiliya kilsəsində anasının yanında dəfn edildi.
Məlum olan əsərlər
Noqarolanın əsərlərinə məşhur dialoqlarla yanaşı, Müqəddəs Jeromun tərcümeyi-halı, səlib yürüşünə çağırış məktubu (1459) və uşağının ölümündən sonra ataya təsəlliverici məktub daxildir.
İstinadlar
- Isotta Nogarola // WomenWriters (ing.).
- Isotta Nogarola // Faceted Application of Subject Terminology.
- Carpanè L. NOGAROLA, Isotta // Dizionario Biografico degli Italiani (it.). 2013. Vol. 78.
- "Isotta Nogarola | Encyclopedia.com". www.encyclopedia.com. 2019-04-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-04-26.
- "Isotta Nogarola". Lisa Kaborycha (ingilis). 2019-04-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-04-26.
- "Isotta_Nogarola". Society_for_the_Study_of_Women_Philosophers. 2019-04-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-04-26.
- McCallum-Barry, Carmel (2016), 'Learned women of the Renaissance and Early Modern period: the relevance of their scholarship', in Rosie Wyles and Edith Hall (eds.), Women Classical Scholars: Unsealing the Fountain from the Renaissance to Jacqueline de Romilly (Oxford), pp. 30–1
- The Religious Retreat of Isotta Nogarola (1418–1466): Sexism and Its Consequences in the Fifteenth Century Margaret L. King Signs, Vol. 3, No. 4 (Summer, 1978), pp. 807–822
- "Isotta Nogarola - Oxford Reference". www.oxfordreference.com (ingilis). İstifadə tarixi: 2019-04-26.
Əlavə oxu
- Time-Life Books. What Life Was Like at the Rebirth of Genius: Renaissance Italy, AD 1400-1550. Time-Life Books. 1999. ISBN .
- Carmel McCallum-Barry (2016), 'Learned women of the Renaissance and Early Modern period: the relevance of their scholarship', in Women Classical Scholars: Unsealing the Fountain from the Renaissance to Jacqueline de Romilly, ed. Rosie Wyles and Edith Hall, 29–47. Oxford: Oxford University Press.
- Some full texts of her work in Angela Nogarola (ca. 1400) and Isotta Nogarola (1418–1466): Thieves of Language." in Women Writing Latin: From Roman Antiquity to Early Modern Europe, v. 3. Early Modern Women Writing Latin, ed. Laurie J. Churchill, Phyllis R. Brown, and Jane E. Jeffrey, 11–30. New York: Routledge.
Xarici keçidlər
- “”də İzotta Noqarola tərəfindən yazılmış işlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Izotta Noqarola it Isotta Nogarola 1418 Verona Veneto 1466 Verona Veneto ilk boyuk qadin humanist ve Italiya Intibahinin en onemli humanistlerinden biri kimi adlandirilan italyan yazicisi ve ziyalisi Bir cox humanistlerle yazismis latinca seirler ve cixislar yazmisdir qadinlarin huquqlarini xususen de tehsil huququnu mudafie edirdi O oxumagi ehtirasla sevib ve omrunun cox hissesini tenha daim elm oyrenmekle kecirib Lauro Kvirini ve Ludoviko Foskarini de daxil olmaqla ressam ve yazici nesillerini ilhamlandirib ve Avropada gender ve qadinlarin tebieti ile bagli esrler boyu davam eden muzakirelere tohfe verib Izotta Noqarolait Isotta NogarolaDogum tarixi 1418 Dogum yeri Verona Verona eyaleti d Veneto ItaliyaVefat tarixi 1466 Vefat yeri Verona Verona eyaleti d Veneto ItaliyaDefn yeri VeronaFealiyyeti yazici humanist filosof Vikianbarda elaqeli mediafayllarIzottanin ilk qadin sairlerden biri olan bibisi Angela Noqarola ile tesviri 1451 ci ilde yazdigi De pari aut impari Evae atque Adae peccato azerb Adem ve Hevvanin beraber ve ya qeyri beraber gunahi haqqinda eseri ile meshurdur O hemcinin bir cox dialoqlar seirler cixislar ve mektublarin da muellifidir lakin onlardan iyirmi altisi gunumuze gelib catib BioqrafiyaNoqarola 1418 ci ilde Italiyanin Verona seherinde anadan olub Valideynleri Leonardo Noqarola ve Bianka Borromeo umumilikde dord oglan ve alti qiz dunyaya getirib Lakin usaqlardan yalniz yeddisi yetkinlik yasina qeder sag qalib Noqarola hem de meshur qadin sair Angela Noqarolanin qardasi qizi idi Noqarolanin anasi ozunun savadsiz olmasina baxmayaraq qizlari da daxil olmaqla usaqlarinin hamisinin gozel humanist tehsil almasini temin edib Noqarola ailesindeki qizlar kisilerin ustunluk teskil etdiyi cemiyyetde qadinlarin ehtiyac duymadigi ritorika elmi istisna olmaqla oglanlarla eyni tehsil aldilar Hem Izotta hem de kicik bacisi Cinevra klassik tedqiqatlari ile meshurlasdilar baxmayaraq ki Cinevra 1438 ci ilde evlendikden sonra yazmagi dayandirdi Noqarolanin ilk mektublari onun Latin ve Yunan muellifleri Siseron Plutarx ve Diogen Laertius hemcinin Petronius ve Aulus Gellius ile tanisligini numayis etdirir Her iki qiz 1434 cu ilde humanist diskursun ictimai dunyasina daxil oldu Izotta ozunu son derece bacariqli bir telebe kimi gosterdi onun edebi eserleri genis tanindi Teessuf ki o sohretini zekasina deyil o zamanlar ucun nadir olan cinsiyyetine borclu idi Izotta ziyali elitasinin numayendelerine zerif ve ince mektublar yazdi ve onlar ona cavab verdiler Mektublarin siyahilari yayildi ve Izottanin sohreti artmaga basladi 1437 ci ilde Quarino da Verona haqqinda yuksek sozler esitdikden sonra ona mektub yazdi Xeber butun Veronaya yayildi ve yerli qadinlarin Izottaya ve onun humanistler dunyasinda iddialarina lag etmesine sebeb oldu ki bu da onu cox qezeblendirdi Uzun muddet cavab ala bilmeyen ve artiq rusvayciliga doze bilmeyen Izotta Quarinoya ikinci mektub yazdi orada bele yazilmisdi Niye kisilerin sozde ve emelde xor gorduyu qadin dogulmusam Bu suali tek ozume verirem Senin mene cavab vermekden boyun qacirmagin mene o qeder ezab verdi ki bundan artiq ola bilmez Sen ozun deyirdin ki menim cata bilmeyeceyim meqsed yoxdur Amma indi her sey yolunda getdi sevincim yerini kedere verdi Cunki seher boyu qadinlar meni ele salaraq ezab verirler Noqarolanin ilk muellimi idi onun ozu de o dovrun aparici humanistlerinden biri olan Quarino da Veronanin sagirdi idi Noqarola latin dilinde danisiq qabiliyyetine gore hormet qazanaraq son derece bacariqli telebe oldugunu subut etdi ve 18 yasinda meshurlasdi Son illeri Izotta 1466 ci ilde 48 yasinda vefat etdi ve Veronadaki Muqeddes Sesiliya kilsesinde anasinin yaninda defn edildi Melum olan eserlerNoqarolanin eserlerine meshur dialoqlarla yanasi Muqeddes Jeromun tercumeyi hali selib yurusune cagiris mektubu 1459 ve usaginin olumunden sonra ataya teselliverici mektub daxildir IstinadlarIsotta Nogarola WomenWriters ing Isotta Nogarola Faceted Application of Subject Terminology Carpane L NOGAROLA Isotta Dizionario Biografico degli Italiani it 2013 Vol 78 Isotta Nogarola Encyclopedia com www encyclopedia com 2019 04 26 tarixinde Istifade tarixi 2019 04 26 Isotta Nogarola Lisa Kaborycha ingilis 2019 04 26 tarixinde Istifade tarixi 2019 04 26 Isotta Nogarola Society for the Study of Women Philosophers 2019 04 26 tarixinde Istifade tarixi 2019 04 26 McCallum Barry Carmel 2016 Learned women of the Renaissance and Early Modern period the relevance of their scholarship in Rosie Wyles and Edith Hall eds Women Classical Scholars Unsealing the Fountain from the Renaissance to Jacqueline de Romilly Oxford pp 30 1 The Religious Retreat of Isotta Nogarola 1418 1466 Sexism and Its Consequences in the Fifteenth Century Margaret L King Signs Vol 3 No 4 Summer 1978 pp 807 822 Isotta Nogarola Oxford Reference www oxfordreference com ingilis Istifade tarixi 2019 04 26 Elave oxuTime Life Books What Life Was Like at the Rebirth of Genius Renaissance Italy AD 1400 1550 Time Life Books 1999 ISBN 0 7835 5461 3 Carmel McCallum Barry 2016 Learned women of the Renaissance and Early Modern period the relevance of their scholarship in Women Classical Scholars Unsealing the Fountain from the Renaissance to Jacqueline de Romilly ed Rosie Wyles and Edith Hall 29 47 Oxford Oxford University Press Some full texts of her work in Angela Nogarola ca 1400 and Isotta Nogarola 1418 1466 Thieves of Language in Women Writing Latin From Roman Antiquity to Early Modern Europe v 3 Early Modern Women Writing Latin ed Laurie J Churchill Phyllis R Brown and Jane E Jeffrey 11 30 New York Routledge Xarici kecidler de Izotta Noqarola terefinden yazilmis isler