Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İsa Aleksandroviç Pliyev (oset. Плиты Алыксандры фырт Иссæ;12 (25) noyabr 1903, Batako[d], Terek vilayəti – 6 fevral 1979, Moskva) — SSRİ hərbi xadimi, ordu generalı (1962). İki dəfə Sovet İttifaqı Qəhrəmanı (1944, 1945), Monqolustan Xalq Respublikasının Qəhrəmanı (1971). 1958–1968-ci illərdə Şimali Qafqaz Hərbi Dairəsinin komandanı.
| İsa Aleksandroviç Pliyev | |
|---|---|
| oset. Плиты Алыксандры фырт Иссæ | |
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 12 (25) noyabr 1903 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 6 fevral 1979(75 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Vətəndaşlığı | |
| Milliyyəti | osetin |
| Təhsili |
|
| Hərbi fəaliyyəti | |
| Mənsubiyyəti | Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı |
| Qoşun növü | süvari |
| Rütbəsi | ordu generalı |
| Döyüşlər | |
| Təltifləri |              |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
İsa Pliyev Köhnə Batako kəndində (indiki Şimali Osetiyanın Pravoberejnı rayonu) osetin kəndli ailəsində anadan olub. 1908-ci ildə atsı işləmək üçün Kanadaya getmiş və 4 ildən sonra orada şaxtada baş verən fəlakət nəticəsində dünyasını dəyişmişdi. İsa Pliev kiçik yaşlarından fəhlə işləməyə məcbur olsa da, qohumlarının köməyi ilə təhsil ala bilib. 1918-ci ildə o, Vladiqafqazda 2-ci real məktəbini bitirib.
1922-ci ilin martından Qırmızı Ordu xidmətə başlamışdır. O, Əlahiddə Qafqaz Ordusunun xüsusi idarəsinin nəzdindəki xüsusi dəstədə Qızıl Ordu əsgəri kimi xidmət edib. 1923-cü ilin iyun-avqust aylarında ehtiyatda olub, sonra yenidən Qırmızı Ordu sıralarına yazılaraq oxumağa göndərilib. 1926-cı ildə Leninqrad Süvari Məktəbini bitirmiş, 1926-cı ilin sentyabrından 1930-cu ilin mayına kimi onu bitirdikdən sonra Krasnodarda Şimali Qafqaz Dağ Millətləri Süvari Məktəbinin kurs komandiri vəzifəsində çalışmışdır. Sonra onu akademiyaya oxumağa göndərdilər.
Hərbi xidmət
O, 1933-cü ildə Qızıl Ordunun M.V.Frunze adına Hərbi Akademiyasını bitirmiş və Ukrayna Hərbi Dairəsindəki M.F.Blinov adına 5-ci Stavropol süvari diviziyasının qərargahının əməliyyat şöbəsinin rəisi vəzifəsinə təyin edilmişdir. 1936-cı ilin iyunundan — Ulan-Batorda Monqolustan Xalq İnqilabi Ordusunun Birgə Hərbi Məktəbinin qərargahında təlimatçı kimi çalışmışdır. 1939-cu ilin fevralından Belarus Əlahiddə Hərbi Dairəsinin 6-cı Süvari Diviziyasının 48-ci Süvari Alayına komandirlik edib. Alayın başında o, 1939-cu ilin sentyabrında Qırmızı Ordunun Qərbi Belarusiya yürüşündə iştirak etmişdir. 1940-cı ilin oktyabrından yenidən akademiyada təhsilə başlamışdır.
1941-ci il iyulun əvvəlində Böyük Vətən müharibəsi başlayandan sonra Baş Qərargahın K.E.Voroşilov adına Akademiyasından vaxtından əvvəl məzun oldu. İyulun 6-da Şimali Qafqaz Hərbi Dairəsinin 50-ci Süvari Diviziyasının komandiri təyin edildi. Polkovnik Pliyev Armavirdə diviziyanın yerləşdiyi yerə çatan kimi cəbhəyə göndərilmək əmri gəldi. O, müharibə vaxtı müxtəlif cəbhələrdə xidmət etmişdir. Moskva uğrunda döyüş, Kursk döyüşü, Qafqaz döyüşü, Ukrayna da döyüşlərin iştirakçısı olmuşdur.
SSRİ Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 16 aprel 1944-cü il tarixli fərmanı ilə general-leytenant İsa Aleksandroviç Pliyev şəxsi şücaəti və qəhrəmanlığına görə Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adını almış və ilə təltif edilmişdir.
Sovet-Yapon müharibəsi zamanı o, Trans-Baykal Cəbhəsinin sovet-monqol süvari-mexanikləşdirilmiş dəstəsinə komandirlik edib. 1945-ci ilin avqustunda Xingano-Mukden əməliyyatında fərqlənmişdirr. Kvantun Ordusunu məğlub etməsi uğurlarına görə o, ikinci dəfə Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adı və ilə təltif edilib.
1949-cu ilin aprelindən — Zaqafqaziya Hərbi Dairəsinin 4-cü Ordusunun komandanı. 1955-ci ilin iyunundan — komandirin birinci müavini, 1958-ci ilin aprelindən 1968-ci ilin iyununadək isə Şimali Qafqaz Hərbi Dairəsinin komandanı olub.
2 iyun 1962-ci ildə Plievin başçılıq etdiyi dairə qoşunları Novoçerkassk fəhlələrinin nümayişlərinin yatırılmasında iştirak etmişdilər. Pliyevin müavini olmuş general M.K.Şapoşnikovun xatirələrinə görə, məhz Pliev onun sərəncamına tanklar göndərir və lazım gələrsə hücuma keçməyi əmr edir. Əgər Şapoşnikov əmrə tabe olsaydı və Tuzlov çayı üzərindəki körpüdə dayanan tanklar camaata hücum etsəydi, o zaman minlərlə silahsız insan həlak olardı.
1962-ci ilin iyulundan 1963-cü ilin mayına qədər Karib böhranı zamanı "Anadır" əməliyyatı zamanı Kubadakı Sovet Qüvvələri Qrupuna komandanlıq edib. Kubadan qayıtdıqdan sonra o, Şimali Qafqaz Hərbi Dairəsinin komandanı vəzifəsini bərpa edib. 1968-ci ilin iyun ayından — SSRİ Müdafiə Nazirliyinin Baş Müfəttişlər Qrupunun hərbi inspektor-müşaviri işləyib və bu zaman xatirələrini qələmə alıb.
Sov.İKP MK üzvlüyünə namizəd (1961–1966). II–VII çağırış SSRİ Ali Sovetinin deputatı (1946–1970) olub.
İsa Pliyev 1979-cu il fevralın 6-da Moskvada vəfat etmişdir. Vladiqafqazda, Şöhrət Xiyabanında dəfn olunub.
İstinadlar
- Deutsche Nationalbibliothek Record #121110532 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
- Хетагуров Г. Генерал армии И. А. Плиев (К 70-летию со дня рождения). // . — 1973. — № 11. — С.123–126.
- Входила с 1920 года в состав Польши.
- Курочкин П. А. Человек воинского долга (К 80-летию со дня рождения генерала армии И. А. Плиева). // . — 1983. — № 11. — С.90–92.
- В. А. Козлов Неизвестный СССР. Противостояние народа и власти 1953–1985 гг. 2018-07-28 at the Wayback Machine : ru:Олма-пресс, 2006. 448 с.
- "Тогда, в Новочеркасске". Литературная газета N25 (5247), 21 июня 1989 г.
Ədəbiyyat
- Герои Советского Союза: Краткий биографический словарь / Пред. ред. коллегии И. Н. Шкадов. — М.: Воениздат, 1988. — Т. 2 /Любов — Ящук/. — 863 с. — 100 000 экз. — .
Коллектив авторов. Великая Отечественная: Комкоры. Военный биографический словарь / Под общей редакцией М. Г. Вожакина. — М.; Жуковский: Кучково поле, 2006. — Т. 2. — 464 с. — .
- Великая Отечественная. Комдивы [Текст] : военный биографический словарь : в 5 т. / Д. А. Цапаев (рук.) и др. ; под общ. ред. В. П. Горемыкина. — М. : Кучково поле, 2011. — Т. 1. — С. 240–242. — 736 с. — 200 экз. — .
- Батыров У. А. Гордость Осетии. — М.: Мегапир, 2005. — 286 с.; .
- Гассиев В. Н. "Он не только мог принять быстрое и нужное решение, но и своевременно оказаться там, где это решение выполнялось". К 60-летию Победы: генерал армии И. А. Плиев. // Военно-исторический журнал. — 2003. — № 5.
- Генералы Великой Победы: Исса Плиев, Георгий Хетагуров, Хаджи-Умар Мамсуров. — Владикавказ: Ир, 2014. — 110 с. .
- Джатиев Т. И. Сабельный звон: Роман-хроника об И. А. Плиеве.; Перевод с осет. В. Аксенова. — М.: Современник, 1980.
- Зверев К. В. По тылам врага: О дважды Герое Советского Союза И. А. Плиеве. — М.: Политиздат, 1983. — (Герои Советской Родины).
- Ларина В. И. Талантливый военачальник (Плиев И. А.) // Их именами названы улицы. — Орджоникидзе: Ир, 1979. — С. 197–205.
- Люди бессмертного подвига. Том 2. — Москва, 1975.
- Цховребов И. Н. Генерал армии Исса Плиев. — Тбилиси: Мецниереба, 1976.
- Черчесов Г. Е. Завещание полководца: Штрихи к портрету И. Плиева. — Владикавказ: СОИГИ, 1993.
Xarici keçidlər
- Плиев Исса Александрович на сайте Министерства обороны Российской Федерации
- Плиев Исса Александрович — дважды Герой Советского Союза.
- .
- . Режиссёр — С. Бейсембаев.
- Мемориальный комплекс на месте захоронения Плиева[ölü keçid]
- Герои Советского Союза, проживавшие на Дону после Великой Отечественной войны 2014-03-04 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Isa Aleksandrovic Pliyev oset Plity Alyksandry fyrt Issae 12 25 noyabr 1903 Batako d Terek vilayeti 6 fevral 1979 Moskva SSRI herbi xadimi ordu generali 1962 Iki defe Sovet Ittifaqi Qehremani 1944 1945 Monqolustan Xalq Respublikasinin Qehremani 1971 1958 1968 ci illerde Simali Qafqaz Herbi Dairesinin komandani Isa Aleksandrovic Pliyevoset Plity Alyksandry fyrt IssaeSexsi melumatlarDogum tarixi 12 25 noyabr 1903Dogum yeri Batako d Vladiqafqaz dairesi d Terek vilayeti Rusiya imperiyasiVefat tarixi 6 fevral 1979 1979 02 06 75 yasinda Vefat yeri Moskva RSFSR SSRIDefn yeri OrconikidzeVetendasligi SSRIMilliyyeti osetinTehsili Rusiya Federasiyasi Silahli Quvveleri Bas Qerargahinin Herbi Akademiyasi d 1940 1941 M V Frunze adina Herbi Akademiya 1933 Herbi fealiyyetiMensubiyyeti Sovet Sosialist Respublikalari IttifaqiQosun novu suvariRutbesi ordu generaliDoyusler SSRI nin Polsani isgali Boyuk Veten muharibesi Sovet yapon muharibesi Karib bohraniTeltifleri Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiIsa Pliyev Kohne Batako kendinde indiki Simali Osetiyanin Pravoberejni rayonu osetin kendli ailesinde anadan olub 1908 ci ilde atsi islemek ucun Kanadaya getmis ve 4 ilden sonra orada saxtada bas veren felaket neticesinde dunyasini deyismisdi Isa Pliev kicik yaslarindan fehle islemeye mecbur olsa da qohumlarinin komeyi ile tehsil ala bilib 1918 ci ilde o Vladiqafqazda 2 ci real mektebini bitirib 1922 ci ilin martindan Qirmizi Ordu xidmete baslamisdir O Elahidde Qafqaz Ordusunun xususi idaresinin nezdindeki xususi destede Qizil Ordu esgeri kimi xidmet edib 1923 cu ilin iyun avqust aylarinda ehtiyatda olub sonra yeniden Qirmizi Ordu siralarina yazilaraq oxumaga gonderilib 1926 ci ilde Leninqrad Suvari Mektebini bitirmis 1926 ci ilin sentyabrindan 1930 cu ilin mayina kimi onu bitirdikden sonra Krasnodarda Simali Qafqaz Dag Milletleri Suvari Mektebinin kurs komandiri vezifesinde calismisdir Sonra onu akademiyaya oxumaga gonderdiler Herbi xidmetO 1933 cu ilde Qizil Ordunun M V Frunze adina Herbi Akademiyasini bitirmis ve Ukrayna Herbi Dairesindeki M F Blinov adina 5 ci Stavropol suvari diviziyasinin qerargahinin emeliyyat sobesinin reisi vezifesine teyin edilmisdir 1936 ci ilin iyunundan Ulan Batorda Monqolustan Xalq Inqilabi Ordusunun Birge Herbi Mektebinin qerargahinda telimatci kimi calismisdir 1939 cu ilin fevralindan Belarus Elahidde Herbi Dairesinin 6 ci Suvari Diviziyasinin 48 ci Suvari Alayina komandirlik edib Alayin basinda o 1939 cu ilin sentyabrinda Qirmizi Ordunun Qerbi Belarusiya yurusunde istirak etmisdir 1940 ci ilin oktyabrindan yeniden akademiyada tehsile baslamisdir 1941 ci il iyulun evvelinde Boyuk Veten muharibesi baslayandan sonra Bas Qerargahin K E Vorosilov adina Akademiyasindan vaxtindan evvel mezun oldu Iyulun 6 da Simali Qafqaz Herbi Dairesinin 50 ci Suvari Diviziyasinin komandiri teyin edildi Polkovnik Pliyev Armavirde diviziyanin yerlesdiyi yere catan kimi cebheye gonderilmek emri geldi O muharibe vaxti muxtelif cebhelerde xidmet etmisdir Moskva ugrunda doyus Kursk doyusu Qafqaz doyusu Ukrayna da doyuslerin istirakcisi olmusdur SSRI Ali Soveti Reyaset Heyetinin 16 aprel 1944 cu il tarixli fermani ile general leytenant Isa Aleksandrovic Pliyev sexsi sucaeti ve qehremanligina gore Sovet Ittifaqi Qehremani adini almis ve Qizil Ulduz medali ile teltif edilmisdir Sovet Yapon muharibesi zamani o Trans Baykal Cebhesinin sovet monqol suvari mexaniklesdirilmis destesine komandirlik edib 1945 ci ilin avqustunda Xingano Mukden emeliyyatinda ferqlenmisdirr Kvantun Ordusunu meglub etmesi ugurlarina gore o ikinci defe Sovet Ittifaqi Qehremani adi ve Qizil Ulduz medali ile teltif edilib 1949 cu ilin aprelinden Zaqafqaziya Herbi Dairesinin 4 cu Ordusunun komandani 1955 ci ilin iyunundan komandirin birinci muavini 1958 ci ilin aprelinden 1968 ci ilin iyununadek ise Simali Qafqaz Herbi Dairesinin komandani olub 2 iyun 1962 ci ilde Plievin basciliq etdiyi daire qosunlari Novocerkassk fehlelerinin numayislerinin yatirilmasinda istirak etmisdiler Pliyevin muavini olmus general M K Saposnikovun xatirelerine gore mehz Pliev onun serencamina tanklar gonderir ve lazim gelerse hucuma kecmeyi emr edir Eger Saposnikov emre tabe olsaydi ve Tuzlov cayi uzerindeki korpude dayanan tanklar camaata hucum etseydi o zaman minlerle silahsiz insan helak olardi 1962 ci ilin iyulundan 1963 cu ilin mayina qeder Karib bohrani zamani Anadir emeliyyati zamani Kubadaki Sovet Quvveleri Qrupuna komandanliq edib Kubadan qayitdiqdan sonra o Simali Qafqaz Herbi Dairesinin komandani vezifesini berpa edib 1968 ci ilin iyun ayindan SSRI Mudafie Nazirliyinin Bas Mufettisler Qrupunun herbi inspektor musaviri isleyib ve bu zaman xatirelerini qeleme alib Sov IKP MK uzvluyune namized 1961 1966 II VII cagiris SSRI Ali Sovetinin deputati 1946 1970 olub Isa Pliyev 1979 cu il fevralin 6 da Moskvada vefat etmisdir Vladiqafqazda Sohret Xiyabaninda defn olunub IstinadlarDeutsche Nationalbibliothek Record 121110532 Umumi tenzimleme nezareti GND alm 2012 2016 Hetagurov G General armii I A Pliev K 70 letiyu so dnya rozhdeniya 1973 11 S 123 126 Vhodila s 1920 goda v sostav Polshi Kurochkin P A Chelovek voinskogo dolga K 80 letiyu so dnya rozhdeniya generala armii I A Plieva 1983 11 S 90 92 V A Kozlov Neizvestnyj SSSR Protivostoyanie naroda i vlasti 1953 1985 gg 2018 07 28 at the Wayback Machine ru Olma press 2006 448 s Togda v Novocherkasske Literaturnaya gazeta N25 5247 21 iyunya 1989 g EdebiyyatGeroi Sovetskogo Soyuza Kratkij biograficheskij slovar Pred red kollegii I N Shkadov M Voenizdat 1988 T 2 Lyubov Yashuk 863 s 100 000 ekz ISBN 5 203 00536 2 Kollektiv avtorov Velikaya Otechestvennaya Komkory Voennyj biograficheskij slovar Pod obshej redakciej M G Vozhakina M Zhukovskij Kuchkovo pole 2006 T 2 464 s ISBN 5 901679 08 3 Velikaya Otechestvennaya Komdivy Tekst voennyj biograficheskij slovar v 5 t D A Capaev ruk i dr pod obsh red V P Goremykina M Kuchkovo pole 2011 T 1 S 240 242 736 s 200 ekz ISBN 978 5 9950 0189 8 Batyrov U A Gordost Osetii M Megapir 2005 286 s ISBN 5 98501 017 1 Gassiev V N On ne tolko mog prinyat bystroe i nuzhnoe reshenie no i svoevremenno okazatsya tam gde eto reshenie vypolnyalos K 60 letiyu Pobedy general armii I A Pliev Voenno istoricheskij zhurnal 2003 5 Generaly Velikoj Pobedy Issa Pliev Georgij Hetagurov Hadzhi Umar Mamsurov Vladikavkaz Ir 2014 110 s ISBN 978 5 7534 1390 1 Dzhatiev T I Sabelnyj zvon Roman hronika ob I A Plieve Perevod s oset V Aksenova M Sovremennik 1980 Zverev K V Po tylam vraga O dvazhdy Geroe Sovetskogo Soyuza I A Plieve M Politizdat 1983 Geroi Sovetskoj Rodiny Larina V I Talantlivyj voenachalnik Pliev I A Ih imenami nazvany ulicy Ordzhonikidze Ir 1979 S 197 205 Lyudi bessmertnogo podviga Tom 2 Moskva 1975 Chovrebov I N General armii Issa Pliev Tbilisi Mecniereba 1976 Cherchesov G E Zaveshanie polkovodca Shtrihi k portretu I Plieva Vladikavkaz SOIGI 1993 Xarici kecidlerPliev Issa Aleksandrovich na sajte Ministerstva oborony Rossijskoj Federacii Pliev Issa Aleksandrovich dvazhdy Geroj Sovetskogo Soyuza Rezhissyor S Bejsembaev Memorialnyj kompleks na meste zahoroneniya Plieva olu kecid Geroi Sovetskogo Soyuza prozhivavshie na Donu posle Velikoj Otechestvennoj vojny 2014 03 04 at the Wayback Machine