Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
"Ölüm hökmü ilə Disneylend" (ing. Disneyland with the Death Penalty) — amerikalı yazıçı Uilyam Gibsonun jurnalistikada ilk mükəmməl işi olan Sinqapur haqqında yazılmış məqalə. 1993-cü ilin sentyabr–oktyabr ayları üçün "Wired" jurnalında sayda bir məqalə şəklində nəşr edilmişdir.
Məqalədə yazıçının Sinqapurun memarlığı, fenomenologiyası və mədəniyyəti ilə bağlı fikirləri təqdim olunur. Gibsonun Sinqapurda olduğu müddətdə müəllif təmiz, cansıxıcı və uyğun bir şəhərlə heyran qaldı. Məqalənin adı və onun əsas metaforası — "Ölüm cəzası ilə Disneylend" – müəllifin Sinqapurun avtoritar bir dövlət kimi görünməsinə istinad edir. Gibsonun sözlərinə görə, Sinqapurda yaradıcılıq və orijinallıq ruhu yoxdur, onun tarixində və qeyri-rəsmi mədəniyyətdə izlər yoxdur. O, hökuməti geniş yayılmış, korporativ və texnokrat, məhkəmə sistemini isə çevik və drakonik hesab etdi. Sinqapurluları dadsız istehlak cəmiyyəti olaraq xarakterizə etdi. Müşahidələrinə dram əlavə etmək üçün, onları məhkəmə iclaslarında yerli xəbərlərlə izah etdi və məqalənin əvvəlində və sonunda Cənub-Şərqi Asiyadakı müxtəlif hava limanlarının fərqli təsvirlərini təqdim etdi.
Gibsonun jurnalistikadakı ilk əlamətdar işi olmasına baxmayaraq, məqalə bir anlıq və davamlı rezonans doğurdu. Bu nəşr səbəbindən Sinqapur hökuməti "Wired" jurnalı qadağan etdi və "Ölüm cəzası ilə Disneylend" ifadəsi şəhər dövlətinin uzun müddət qurtara bilmədiyi Sinqapurun yumşaq avtoritarizminin ləqəbinə çevrildi.
Məzmunu
Gibson, William. Disneyland with the Death Penalty
"Ölüm cəzası ilə Disneylend" başlığı məqalənin mövzusuna — təmizliyin qorunub saxlanılmasının sərtliyinin Gibson tərəfindən dəhşətlə təsvir edildiyi Cənub-Şərqi Asiyadakı şəhər-dövlətə aiddir. Məqalə Disneyland metaforası ilə başlayır, sonra Gibson bir araşdırmasından sitat gətirir ki, virtual reallıq "insanlar ona bir az kir qatmağı öyrənməyincə əsla real görünməyəcəklər". Bu açıqlama, Hava limanında qüsursuz təmizliklə əlaqədardır. Hava limanını təsvir etməklə yanaşı, müəllif təbii mühitin də çox becərildiyini qeyd edir və nümunə olaraq çoxsaylı qolf meydançalarına istinad edir. Sinqapur cəmiyyəti "amansız Puritan təəssüratı" yaradır, əhali hökumət tərəfindən idarə olunur, bu daha çox bənzəyir. Uyğunluq və davranış normalarını pozmaq qorxusu cəmiyyətdə möhkəm yerləşmiş, yumor hissi və yaradıcılıq inkişaf etməmişdir.
Gibson üçün müasir və viktorian Sinqapur arasındakı əlaqəni tapmaq çox çətindir. Gizli Sinqapur sosial mexanizmlərini tapmağa çalışan, müəllif boş yerə şəhər ruhunun varlığını istədi. Saat bölgələri arasındakı fərq səbəbindən məcburi oyanma səbəb olan səhər gəzintiləri zamanı şəhər-dövlətin fiziki keçmişinin demək olar ki, tamamilə itdiyini aşkar etdi. Gibson 1819-cu ildə Stemford Rafflz tərəfindən şəhərin qurulmasından sonra Yaponiyanın işğalı və 1965-ci ildə respublikanın qurulmasına qədər haqqında qısa bir məlumat verir.
O, müasir Sinqapurun əslində tək partiyalı bir dövlət və kapitalist texnokratiyası olduğunu, ilk növbədə otuz ildir bu vəzifəni tutan baş nazir Li Kuan Yuin fəaliyyəti nəticəsində baş verdiyini söylədi. Arasında Sinqapurun iqtisadi artımı ilə bağlı dövlət sirlərini açdığına görə bir iqtisadçı, rəsmi və qəzet redaktorunun mühakimə olunduğunu ətraflı təsvir edən qəzetinin başlıqlarına istinad edir.
Gibson, "yaradıcılıq" kimi təsvir etdiyi həqiqi bir şəhər ruhunun olmamasından təəssüflənir. O, şəhər-dövlət arxitekturasının psixogeografik mənzərəsini verir, həmçinin Sinqapurun ticarət mərkəzlərinin salonlarında sonsuz bir sıra gənc, cazibədar və eyni formada geyimli orta sinif nümayəndələrinin qeydlərini edir və şəhər dövlətini Atlantadakı bir böyük konfrans mərkəzi ilə müqayisə edir. Mağazalarda musiqi və kitabların seçilməsini səmimi şəkildə cavab verən bir neçə hökumət təşkilatından biri olan İstenmeyen Təbliğat İdarəsinin günahının olub olmadığını düşünür. Bogemizmin və əks mədəniyyətin demək olar ki, tam olmaması səbəbindən, Gibson ayrı fikir, yeraltı və ya gecəqondu izlərini tapa bilmir. Fahişəxana yerlərinin əvəzinə hökumət tərəfindən icazə verilən "sağlamlıq mərkəzləri" (əslində, masaj salonları) var və tarixlər mütləq dövlət nikah agentlikləri tərəfindən təşkil olunur. O qeyd edir: "Çox az şey var, bu qəsdən və şübhəsiz ki, diqqətlə düşünülmüş sosial siyasət".
Rəylər
Məqalə oxucularda güclü təəssürat yaratdı. The Boston Globe qəzetində o, "Sinqapurda texnokrat idarəetmə təcrübəsinə kəskin hücum" kimi təsvir edildi. Nəşr postmodern siyasi coğrafiyaşünas Edvard Soya tərəfindən bir şəhər əyalətinə "şəhər kiberməkasına gözəl bir tur" olaraq tövsiyə edildi. Jurnalist Stiven Pul bunu "dəhşətli bir hesabat" adlandırdı və müəllifin "korporativ böyük işdən əl çəkdiyini" və "yerli işlərin dərinləşdirilməsində çempion olduğunu" əmin etdi. Gibsonun "Observer" üçün Sıfır Tarixi (İngilis dili) romanının icmalında Ceyms Proudhon Disneylendi Gibsonun ən yüksək nöqtələrindən biri kimi qeyd etdi: onu rəqəmsal dövrün quru hesab etdi".
Filosof və müasir texnologiya kitablarının müəllifi Peter Ludlow, məqaləni şəhərə hücum hesab etdi və əsl Disneylendin "cinayət məcəlləsinə ölüm hökmünün daxil olduğu" Kaliforniyada olduğunu istehza ilə hesab etdi. Urban nəzəriyyəçisi Martin Delbek qeyd etdi ki, Gibsonun sözlərinə görə, kompüter idarəetmə şəhər-dövlətin ayrılmaz təbiətinin günahkarıdır, Delbekin "texnokratiyaya qarşı ənənəvi, demək olar ki, köhnə fikri" adlandırdığı bir ifadədir. 2004-cü ildə Pol Ro məqaləsində belə bir fikir söylədi: "Müəllifə dövrlərin ruhunu buradakı bir kontekstdə çəkə bilmə qabiliyyətinə görə xərac verməliyik. Lakin Gibsonun jurnalist hesabatı dözülməz kobuddur." O, Gibsonun "öz tənqidini düzgün tərtib edə bilmədiyini" iddia edən Sinqapurda yaşayan İngilis alimi John Phillips-dən də sitat gətirdi.
İstinadlar
- "Обложка выпуска журнала Wired, в котором первоначально появилась статья". 2012-03-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-05-15.
- Gibson, William. Disneyland with the Death Penalty (Wired). Condé Nast Publications.
- Mehegan, David. "Multimedia Animal Wired Visionary Nicholas Negroponte is MIT's Loud Voice of the Future". . The New York Times Company. 1995-03-01.
- Delbeke, Maarten. The Transformation of Cyberspace in William Gibson's Neuromancer: From Highrise Grid to Hive // The Urban Condition: space, community, and self in the contemporary metropolis. Rotterdam: Uitgeverij 010 Publishers. De Meyer, Dirk; Versluys, Kristiaan. 1999. 408–410. ISBN .
- Gilbert, Matthew. "Getting Wired: This San Francisco Magazine is the Rolling Stone of the Digital Revolution". The Boston Globe. The New York Times Company. 1994-09-18.
- [en]. Six Discourses on the Postmetropolis // Postmetropolis: critical studies of cities and regions. Cambridge: [en]. 2000. 336. ISBN .
- Purdon, James. "Zero History by William Gibson". The Observer. (Guardian Media Group). 2010-09-12. 2010-09-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2010-09-12.
- [en]. Crypto Anarchy, Cyberstates, and Pirate Utopias. Cambridge: MIT. 2001. 386. ISBN .. — "Since these articles are an attack on Singapore, it is ironic that the real Disneyland is in California—whose repressive penal code includes the death penalty".
- Rae, Paul. "10/12": When Singapore Became the Bali of the Twenty-First Century? (PDF) (Forum on Contemporary Art & Society). Singapore: Substation. 2004. 218–255."Arxivlənmiş surət" (PDF). 2009-01-07 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2020-05-15.
Xarici keçidlər
- "Disneyland with the Death Penalty" Wired.com saytında (ing.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Olum hokmu ile Disneylend ing Disneyland with the Death Penalty amerikali yazici Uilyam Gibsonun jurnalistikada ilk mukemmel isi olan Sinqapur haqqinda yazilmis meqale 1993 cu ilin sentyabr oktyabr aylari ucun Wired jurnalinda sayda bir meqale seklinde nesr edilmisdir Sinqapurun gece menzeresi 2005 ci il Meqalede yazicinin Sinqapurun memarligi fenomenologiyasi ve medeniyyeti ile bagli fikirleri teqdim olunur Gibsonun Sinqapurda oldugu muddetde muellif temiz cansixici ve uygun bir seherle heyran qaldi Meqalenin adi ve onun esas metaforasi Olum cezasi ile Disneylend muellifin Sinqapurun avtoritar bir dovlet kimi gorunmesine istinad edir Gibsonun sozlerine gore Sinqapurda yaradiciliq ve orijinalliq ruhu yoxdur onun tarixinde ve qeyri resmi medeniyyetde izler yoxdur O hokumeti genis yayilmis korporativ ve texnokrat mehkeme sistemini ise cevik ve drakonik hesab etdi Sinqapurlulari dadsiz istehlak cemiyyeti olaraq xarakterize etdi Musahidelerine dram elave etmek ucun onlari mehkeme iclaslarinda yerli xeberlerle izah etdi ve meqalenin evvelinde ve sonunda Cenub Serqi Asiyadaki muxtelif hava limanlarinin ferqli tesvirlerini teqdim etdi Gibsonun jurnalistikadaki ilk elametdar isi olmasina baxmayaraq meqale bir anliq ve davamli rezonans dogurdu Bu nesr sebebinden Sinqapur hokumeti Wired jurnali qadagan etdi ve Olum cezasi ile Disneylend ifadesi seher dovletinin uzun muddet qurtara bilmediyi Sinqapurun yumsaq avtoritarizminin leqebine cevrildi MezmunuSinqapurda her sey iqtisadiyyata yonelib Surixin Malayziyanin eteyinde tecrid olunmus veziyyetde isleyen Asiya versiyasini tesevvur edin Disneylenddeki kimi yaxsi hiss etdiyiniz zengin bir dunya Disneylende edam cezasi ile Gibson William Disneyland with the Death Penalty Olum cezasi ile Disneylend basligi meqalenin movzusuna temizliyin qorunub saxlanilmasinin sertliyinin Gibson terefinden dehsetle tesvir edildiyi Cenub Serqi Asiyadaki seher dovlete aiddir Meqale Disneyland metaforasi ile baslayir sonra Gibson bir arasdirmasindan sitat getirir ki virtual realliq insanlar ona bir az kir qatmagi oyrenmeyince esla real gorunmeyecekler Bu aciqlama Hava limaninda qusursuz temizlikle elaqedardir Hava limanini tesvir etmekle yanasi muellif tebii muhitin de cox becerildiyini qeyd edir ve numune olaraq coxsayli qolf meydancalarina istinad edir Sinqapur cemiyyeti amansiz Puritan teessurati yaradir ehali hokumet terefinden idare olunur bu daha cox benzeyir Uygunluq ve davranis normalarini pozmaq qorxusu cemiyyetde mohkem yerlesmis yumor hissi ve yaradiciliq inkisaf etmemisdir Uilyam Gibson Sekil 2008 ci il Gibson ucun muasir ve viktorian Sinqapur arasindaki elaqeni tapmaq cox cetindir Gizli Sinqapur sosial mexanizmlerini tapmaga calisan muellif bos yere seher ruhunun varligini istedi Saat bolgeleri arasindaki ferq sebebinden mecburi oyanma sebeb olan seher gezintileri zamani seher dovletin fiziki kecmisinin demek olar ki tamamile itdiyini askar etdi Gibson 1819 cu ilde Stemford Rafflz terefinden seherin qurulmasindan sonra Yaponiyanin isgali ve 1965 ci ilde respublikanin qurulmasina qeder haqqinda qisa bir melumat verir O muasir Sinqapurun eslinde tek partiyali bir dovlet ve kapitalist texnokratiyasi oldugunu ilk novbede otuz ildir bu vezifeni tutan bas nazir Li Kuan Yuin fealiyyeti neticesinde bas verdiyini soyledi Arasinda Sinqapurun iqtisadi artimi ile bagli dovlet sirlerini acdigina gore bir iqtisadci resmi ve qezet redaktorunun muhakime olundugunu etrafli tesvir eden qezetinin basliqlarina istinad edir Seherin merkezindeki Stemford Rafflz meydanindaki goydelenler avqust 2006 Gibson Sinqapurun eks medeniyyet ve ya olmamasi sebebiyle esl seher hissi olmadigina inanir Gibson yaradiciliq kimi tesvir etdiyi heqiqi bir seher ruhunun olmamasindan teessuflenir O seher dovlet arxitekturasinin psixogeografik menzeresini verir hemcinin Sinqapurun ticaret merkezlerinin salonlarinda sonsuz bir sira genc cazibedar ve eyni formada geyimli orta sinif numayendelerinin qeydlerini edir ve seher dovletini Atlantadaki bir boyuk konfrans merkezi ile muqayise edir Magazalarda musiqi ve kitablarin secilmesini semimi sekilde cavab veren bir nece hokumet teskilatindan biri olan Istenmeyen Tebligat Idaresinin gunahinin olub olmadigini dusunur Bogemizmin ve eks medeniyyetin demek olar ki tam olmamasi sebebinden Gibson ayri fikir yeralti ve ya geceqondu izlerini tapa bilmir Fahisexana yerlerinin evezine hokumet terefinden icaze verilen saglamliq merkezleri eslinde masaj salonlari var ve tarixler mutleq dovlet nikah agentlikleri terefinden teskil olunur O qeyd edir Cox az sey var bu qesden ve subhesiz ki diqqetle dusunulmus sosial siyaset ReylerMeqaleni Sinqapurlulara laqeyd yanasdigina gore tenqid eden seherci ve memar nezeriyyecisi Rem Kulhas Meqale oxucularda guclu teessurat yaratdi The Boston Globe qezetinde o Sinqapurda texnokrat idareetme tecrubesine keskin hucum kimi tesvir edildi Nesr postmodern siyasi cografiyasunas Edvard Soya terefinden bir seher eyaletine seher kibermekasina gozel bir tur olaraq tovsiye edildi Jurnalist Stiven Pul bunu dehsetli bir hesabat adlandirdi ve muellifin korporativ boyuk isden el cekdiyini ve yerli islerin derinlesdirilmesinde cempion oldugunu emin etdi Gibsonun Observer ucun Sifir Tarixi Ingilis dili romaninin icmalinda Ceyms Proudhon Disneylendi Gibsonun en yuksek noqtelerinden biri kimi qeyd etdi onu reqemsal dovrun quru hesab etdi Filosof ve muasir texnologiya kitablarinin muellifi Peter Ludlow meqaleni sehere hucum hesab etdi ve esl Disneylendin cinayet mecellesine olum hokmunun daxil oldugu Kaliforniyada oldugunu istehza ile hesab etdi Urban nezeriyyecisi Martin Delbek qeyd etdi ki Gibsonun sozlerine gore komputer idareetme seher dovletin ayrilmaz tebietinin gunahkaridir Delbekin texnokratiyaya qarsi enenevi demek olar ki kohne fikri adlandirdigi bir ifadedir 2004 cu ilde Pol Ro meqalesinde bele bir fikir soyledi Muellife dovrlerin ruhunu buradaki bir kontekstde ceke bilme qabiliyyetine gore xerac vermeliyik Lakin Gibsonun jurnalist hesabati dozulmez kobuddur O Gibsonun oz tenqidini duzgun tertib ede bilmediyini iddia eden Sinqapurda yasayan Ingilis alimi John Phillips den de sitat getirdi Istinadlar Oblozhka vypuska zhurnala Wired v kotorom pervonachalno poyavilas statya 2012 03 20 tarixinde Istifade tarixi 2020 05 15 Gibson William Disneyland with the Death Penalty Wired Conde Nast Publications Mehegan David Multimedia Animal Wired Visionary Nicholas Negroponte is MIT s Loud Voice of the Future The New York Times Company 1995 03 01 Delbeke Maarten The Transformation of Cyberspace in William Gibson s Neuromancer From Highrise Grid to Hive The Urban Condition space community and self in the contemporary metropolis Rotterdam Uitgeverij 010 Publishers De Meyer Dirk Versluys Kristiaan 1999 408 410 ISBN 90 6450 355 9 Gilbert Matthew Getting Wired This San Francisco Magazine is the Rolling Stone of the Digital Revolution The Boston Globe The New York Times Company 1994 09 18 en Six Discourses on the Postmetropolis Postmetropolis critical studies of cities and regions Cambridge en 2000 336 ISBN 1 57718 001 1 Purdon James Zero History by William Gibson The Observer Guardian Media Group 2010 09 12 2010 09 13 tarixinde Istifade tarixi 2010 09 12 en Crypto Anarchy Cyberstates and Pirate Utopias Cambridge MIT 2001 386 ISBN 0 262 62151 7 Since these articles are an attack on Singapore it is ironic that the real Disneyland is in California whose repressive penal code includes the death penalty Rae Paul 10 12 When Singapore Became the Bali of the Twenty First Century PDF Forum on Contemporary Art amp Society Singapore Substation 2004 218 255 Arxivlenmis suret PDF 2009 01 07 tarixinde PDF Istifade tarixi 2020 05 15 Xarici kecidler Disneyland with the Death Penalty Wired com saytinda ing