Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Jurnalistika — hadisələrin, faktların, ideyaların və insanların qarşılıqlı əlaqəsi haqqında "günün xəbəri" olan və cəmiyyəti ən azı müəyyən dərəcədə dəqiqliklə məlumatlandıran reportajların hazırlanması və yayılması. İsim olan bu söz peşəyə (peşəkar və ya həvəskar), məlumat toplamaq üsullarına və ədəbi üslublara aid edilir.
Jurnalistika üçün uyğun rol ölkədən ölkəyə, peşə haqqında təsəvvürlərə və nəticədə statusa görə dəyişir. Bəzi ölkələrdə xəbər mediası hökumət tərəfindən idarə olunur və müstəqil deyil. Digərlərində xəbər mediası hökumətdən müstəqildir və özəl sektor kimi fəaliyyət göstərir. Bundan əlavə, ölkələr söz azadlığı, mətbuat azadlığı, eləcə də böhtan ilə əlaqədar qanunları fərqli tətbiq edə bilər.
İnternetin və smartfonların yayılması XXI əsrin əvvəllərindən bəri media mənzərəsinə əhəmiyyətli dəyişikliklər gətirmişdir. Bu, çap media kanallarının istehlakında dəyişiklik yaratmışdır, çünki insanlar qəzet, jurnal və ya ənənəvi formatlarından fərqli olaraq elektron kitablar, smartfonlar və digər şəxsi elektron cihazlar vasitəsilə xəbərləri getdikcə daha çox istehlak etmişdilər. Xəbər təşkilatları rəqəmsal qanadlarından tam şəkildə pul qazanmaqla yanaşı, dərc edərək yayımladıqları kontekstdə improvizasiya etməkdə də çətinlik çəkirlər. Qəzetlər çap gəlirlərinin rəqəmsal gəlirlərin artım sürətindən daha sürətlə azaldığını görmüşdülər.
İstehsalı
Jurnalist konvensiyaları ölkədən asılı olaraq dəyişir. ABŞ-də jurnalistika media təşkilatları və ya ayrı-ayrı şəxslər tərəfindən hazırlanır. Blogerlər çox vaxt jurnalist kimi qəbul edilir. reklam hədiyyəsi olaraq alınan məhsullar haqqında yazan blogerlərdən məhsulları ödənişsiz aldığını açıqlamasını tələb edir. Bu, maraqların toqquşmasını aradan qaldırmaq və istehlakçıları qorumaq məqsədi daşıyır.
ABŞ-də bir çox mötəbər xəbər təşkilatları korporativ qurumlardır. Həmçinin, onların redaksiya şurası var, ayrıca redaksiya və reklam departamentləri nümayiş etdirirlər. Bir çox mötəbər xəbər təşkilatları və ya onların işçiləri çox vaxt , , və ya kimi peşəkar təşkilatların etikasına riayət edir. Bir çox xəbər təşkilatlarının da jurnalistlərin peşəkar nəşrlərini istiqamətləndirən öz etik kodeksləri var. Məsələn, "The New York Times"ın standartlar və etika kodeksi var.
Bir çox debatlar jurnalistlərin "obyektiv" və "neytral" olmasının “gərəkli” olub-olmaması ilə bağlıdır. Arqumentlərə jurnalistlərin xəbərləri konkret sosial kontekstdən kənarda və onun bir hissəsi kimi hazırlamaları, onların peşəkar etik kodeksləri rəhbər tutmaları və bütün qanuni baxış bucaqlarını təmsil etmək üçün əllərindən gələni etmələri daxildir. Bundan əlavə, mövzunun mürəkkəb və axıcı hekayəsini kifayət qədər dəqiqliklə göstərmək bacarığı, bəzən subyektlərlə sərf etmək üçün mövcud olan vaxt, hekayəni izah etmək üçün istifadə olunan mühitin imkanları və insanların şəxsiyyətlərinin inkişaf edən təbiəti ilə çətinləşir.
Elementləri
Müsahibə
Müsahibə həm informasiya toplamaq metodudur, həm də jurnalistikanın aparıcı informasiya janrıdır. Müsahibə bir növ söhbətdir, iki və ya daha çox insanın söhbətidir, bu zaman müsahibə götürən şəxs həmsöhbətlərinə sual verir. Bir sıra sosial və humanitar elmlərdə (psixologiya, sosiologiya, kommunikasiya, PR, marketinq və s.), eləcə də insan fəaliyyətinin müxtəlif sahələrində (məsələn, jurnalistikada, kadrların idarə edilməsində) tədqiqat metodu kimi istifadə olunur.
Məktublar
Redaktora və ya xəbər masasına məktub çox zaman yaxşı hekayə və məruzələr üçün mövzudur, əsasən də ictimai məsələlər, qərarların planlaşdırılması, mərkəzi hökumətin siyasəti və ətraf məsələləri ilə əlaqə üçün. Lakin materialdan istifadə etmək üçün yazıçıdan icazə almaq əsas şərtdir və mətnin konteksti düzgünlük üçün mütləq yoxlanılmalıdır.
İxtisaslaşmış reklamlar
İxtisaslaşmış reklamlar əsasən də doğum, ölüm və nikah sektorları çap və yayım mediası üçün insan mərkəzli hekayələrin inkişafına gətirib çıxarır.
Həmçinin bax
İstinadlar
- "10 Most Censored Countries 2013-06-03 at the Wayback Machine," Committee to Protect Journalists, 2 May 2012, page retrieved 23 May 2013.
- "Circulation, revenue fall for US newspapers overall despite gains for some". 2020-04-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-11-29.
- "The FTC's Endorsement Guides: What People Are Asking". 7 September 2017. 5 September 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 1 May 2018.
- "Standards and Ethics". 19 November 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 1 May 2018.
- Thomson, T.J. "The Evolution of Story: How Time and Modality Affect Visual and Verbal Narratives" (PDF). Visual Communication Quarterly. 25: 4 (4). 2018: 199–210. doi:10.1080/15551393.2018.1498742. 2023-03-30 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2023-11-29.
- https://socioline.ru/pages/s-kvale-issledovatelskoe-intervyu 2023-05-05 at the Wayback Machine С. Квале. Исследовательское интервью
- "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2021-09-17 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2017-11-15.
- "Arxivlənmiş surət". 2022-09-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-11-15.
Əlavə ədəbiyyat
- Harcup, Tony, Journalism: Principles and Practice, : , 2009, ISBN , OCLC 280437077
- de Beer Arnold S. and John C. Merrill, eds. Global Journalism: Topical Issues and Media Systems (5th ed. 2008)
- Hanitzsch, Thomas et al. eds. Worlds of Journalism: Journalistic Cultures around the Globe (2019) online review
- Kaltenbrunner, Andy and Matthias Karmasin and Daniela Kraus, eds. "The Journalism Report V: Innovation and Transition", Facultas, 2017
- Marthoz, J.-P. (2016). Giving up on the graft and the grind: Why journalists are failing to cover difficult stories. Index on Censorship, 45(2), 22–27.
- Quick, Amanda C. ed. World Press Encyclopedia: A Survey of Press Systems Worldwide (2nd ed. 2 vol 2002); 2500 pp; highly detailed coverage of every country large and small.
- Rodgers, Ronald R. 2018. The Struggle for the Soul of Journalism : The Pulpit Versus the Press 1833-1923. Columbia Missouri: University of Missouri Press.
- Rutherfurd, Livingston., John Peter Zenger; His Press, His Trial, and a Bibliography of Zenger Imprints. Gloucester,Mass: Peter Smith, 1963.
- Shoemaker, Pamela J. and Akiba A. Cohen, eds. News Around the World: Content, Practitioners, and the Public (2nd ed. 2005)
- Sloan, W. David; Mullikin Parcell, Lisa, redaktorlar American Journalism: History, Principles, Practices. McFarland. 2002. ISBN .
- Sterling, Christopher H. (ed.), Encyclopedia of journalism, *(6 vol, SAGE, 2009).
Xarici keçidlər
- DMOZ-da Jurnalistika
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Jurnalistika hadiselerin faktlarin ideyalarin ve insanlarin qarsiliqli elaqesi haqqinda gunun xeberi olan ve cemiyyeti en azi mueyyen derecede deqiqlikle melumatlandiran reportajlarin hazirlanmasi ve yayilmasi Isim olan bu soz peseye pesekar ve ya heveskar melumat toplamaq usullarina ve edebi uslublara aid edilir Jurnalistika ucun uygun rol olkeden olkeye pese haqqinda tesevvurlere ve neticede statusa gore deyisir Bezi olkelerde xeber mediasi hokumet terefinden idare olunur ve musteqil deyil Digerlerinde xeber mediasi hokumetden musteqildir ve ozel sektor kimi fealiyyet gosterir Bundan elave olkeler soz azadligi metbuat azadligi elece de bohtan ile elaqedar qanunlari ferqli tetbiq ede biler Internetin ve smartfonlarin yayilmasi XXI esrin evvellerinden beri media menzeresine ehemiyyetli deyisiklikler getirmisdir Bu cap media kanallarinin istehlakinda deyisiklik yaratmisdir cunki insanlar qezet jurnal ve ya enenevi formatlarindan ferqli olaraq elektron kitablar smartfonlar ve diger sexsi elektron cihazlar vasitesile xeberleri getdikce daha cox istehlak etmisdiler Xeber teskilatlari reqemsal qanadlarindan tam sekilde pul qazanmaqla yanasi derc ederek yayimladiqlari kontekstde improvizasiya etmekde de cetinlik cekirler Qezetler cap gelirlerinin reqemsal gelirlerin artim suretinden daha suretle azaldigini gormusduler IstehsaliJurnalist konvensiyalari olkeden asili olaraq deyisir ABS de jurnalistika media teskilatlari ve ya ayri ayri sexsler terefinden hazirlanir Blogerler cox vaxt jurnalist kimi qebul edilir reklam hediyyesi olaraq alinan mehsullar haqqinda yazan blogerlerden mehsullari odenissiz aldigini aciqlamasini teleb edir Bu maraqlarin toqqusmasini aradan qaldirmaq ve istehlakcilari qorumaq meqsedi dasiyir ABS de bir cox moteber xeber teskilatlari korporativ qurumlardir Hemcinin onlarin redaksiya surasi var ayrica redaksiya ve reklam departamentleri numayis etdirirler Bir cox moteber xeber teskilatlari ve ya onlarin iscileri cox vaxt ve ya kimi pesekar teskilatlarin etikasina riayet edir Bir cox xeber teskilatlarinin da jurnalistlerin pesekar nesrlerini istiqametlendiren oz etik kodeksleri var Meselen The New York Times in standartlar ve etika kodeksi var Bir cox debatlar jurnalistlerin obyektiv ve neytral olmasinin gerekli olub olmamasi ile baglidir Arqumentlere jurnalistlerin xeberleri konkret sosial kontekstden kenarda ve onun bir hissesi kimi hazirlamalari onlarin pesekar etik kodeksleri rehber tutmalari ve butun qanuni baxis bucaqlarini temsil etmek ucun ellerinden geleni etmeleri daxildir Bundan elave movzunun murekkeb ve axici hekayesini kifayet qeder deqiqlikle gostermek bacarigi bezen subyektlerle serf etmek ucun movcud olan vaxt hekayeni izah etmek ucun istifade olunan muhitin imkanlari ve insanlarin sexsiyyetlerinin inkisaf eden tebieti ile cetinlesir ElementleriMusahibe Musahibe hem informasiya toplamaq metodudur hem de jurnalistikanin aparici informasiya janridir Musahibe bir nov sohbetdir iki ve ya daha cox insanin sohbetidir bu zaman musahibe goturen sexs hemsohbetlerine sual verir Bir sira sosial ve humanitar elmlerde psixologiya sosiologiya kommunikasiya PR marketinq ve s elece de insan fealiyyetinin muxtelif sahelerinde meselen jurnalistikada kadrlarin idare edilmesinde tedqiqat metodu kimi istifade olunur Mektublar Redaktora ve ya xeber masasina mektub cox zaman yaxsi hekaye ve meruzeler ucun movzudur esasen de ictimai meseleler qerarlarin planlasdirilmasi merkezi hokumetin siyaseti ve etraf meseleleri ile elaqe ucun Lakin materialdan istifade etmek ucun yazicidan icaze almaq esas sertdir ve metnin konteksti duzgunluk ucun mutleq yoxlanilmalidir Ixtisaslasmis reklamlar Ixtisaslasmis reklamlar esasen de dogum olum ve nikah sektorlari cap ve yayim mediasi ucun insan merkezli hekayelerin inkisafina getirib cixarir Hemcinin baxJurnalistika tarixi Publisistika AnonsIstinadlar 10 Most Censored Countries 2013 06 03 at the Wayback Machine Committee to Protect Journalists 2 May 2012 page retrieved 23 May 2013 Circulation revenue fall for US newspapers overall despite gains for some 2020 04 17 tarixinde Istifade tarixi 2023 11 29 The FTC s Endorsement Guides What People Are Asking 7 September 2017 5 September 2017 tarixinde Istifade tarixi 1 May 2018 Standards and Ethics 19 November 2017 tarixinde Istifade tarixi 1 May 2018 Thomson T J The Evolution of Story How Time and Modality Affect Visual and Verbal Narratives PDF Visual Communication Quarterly 25 4 4 2018 199 210 doi 10 1080 15551393 2018 1498742 2023 03 30 tarixinde PDF Istifade tarixi 2023 11 29 https socioline ru pages s kvale issledovatelskoe intervyu 2023 05 05 at the Wayback Machine S Kvale Issledovatelskoe intervyu Arxivlenmis suret PDF 2021 09 17 tarixinde PDF Istifade tarixi 2017 11 15 Arxivlenmis suret 2022 09 01 tarixinde Istifade tarixi 2017 11 15 Elave edebiyyatHarcup Tony Journalism Principles and Practice 2009 ISBN 978 1 84787 250 0 OCLC 280437077 de Beer Arnold S and John C Merrill eds Global Journalism Topical Issues and Media Systems 5th ed 2008 Hanitzsch Thomas et al eds Worlds of Journalism Journalistic Cultures around the Globe 2019 online review Kaltenbrunner Andy and Matthias Karmasin and Daniela Kraus eds The Journalism Report V Innovation and Transition Facultas 2017 Marthoz J P 2016 Giving up on the graft and the grind Why journalists are failing to cover difficult stories Index on Censorship 45 2 22 27 Quick Amanda C ed World Press Encyclopedia A Survey of Press Systems Worldwide 2nd ed 2 vol 2002 2500 pp highly detailed coverage of every country large and small Rodgers Ronald R 2018 The Struggle for the Soul of Journalism The Pulpit Versus the Press 1833 1923 Columbia Missouri University of Missouri Press Rutherfurd Livingston John Peter Zenger His Press His Trial and a Bibliography of Zenger Imprints Gloucester Mass Peter Smith 1963 Shoemaker Pamela J and Akiba A Cohen eds News Around the World Content Practitioners and the Public 2nd ed 2005 Sloan W David Mullikin Parcell Lisa redaktorlar American Journalism History Principles Practices McFarland 2002 ISBN 978 0 7864 5155 5 Sterling Christopher H ed Encyclopedia of journalism 6 vol SAGE 2009 Xarici kecidlerDMOZ da Jurnalistika