Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İmam Mehmed Əfəndi (Amasya ili – sentyabr 1728, Bursa) — Osmanlı alimi, şair və şeyxülislamı. Sultan Mehmedin imamlarından olduğu üçün İmam-ı sultani və ya İmam Mehmed Əfəndi olaraq anılır.
| İmam Mehmed Əfəndi | |
|---|---|
| Əvvəlki | Sədrəddinzadə Sadiq Mehmed Əfəndi |
| Sonrakı | Seyid Feyzullah Əfəndi |
| 25 iyul 1703 – 25 yanvar 1704 | |
| Əvvəlki | Başmaqçızadə Əli Əfəndi |
| Sonrakı | Başmaqçızadə Əli Əfəndi |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum yeri | Amasiya, Osmanlı imperiyası |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | |
Həyatı
Amasiya sancağına bağlı Ladik kəndində dünyaya gəlmişdir. Atasının adı Mustafa Əfəndi idi. Quran-ı kərim oxumaqda olan məharəti səbəbilə keçmiş Misir hakimi Canpoladzadə Hüseyn Paşanın şəxsi imamı oldu və Canpoladzadə imamı olaraq anılmağa başlandı. Ardından Minkarizadə Yəhya Əfəndinin xidmətinə girdi və dini təhsilini başa vurdu. 1671-ci ilədək müxtəlif mədrəsələrdə müdərris olaraq çalışdı.
Sultan Mehmed tərəfindən səsinin bəyənilməsi səbəbilə saraya alındı və 1670-ci ildə sultanın üçüncü imamı oldu. Bu vəzifəsi davam edərkən 1676-cı ilədək müdərrisliyi davam etdirdi. 1675-ci ildə həcc ziyarətinə gedən Əli Əfəndinin yerinə ikinci sultan imamı təyin edildi və Sultan Əhməd mədrəsəsində müdərrislik etdi.
1676-cı ildə qazılığa keçdi və Dəməşq qazısı oldu ancaq sultan imamı olduğu üçün qazılıq vəzifəsini naibi vasitəsilə yerinə yetirdi. Ertəsi il bu vəzifədən alındı və 12 dekabr 1681-ci ildə İstanbul qazısı oldu. 1 il davam edən bu vəzifəsinin ardından öncə Anadolu (1684), daha sonra isə Rumeli başqazısı seçildi (17 mart 1688). 2 il bu vəzifədə qaldıqdan sonra vəzifədən alındı və 1694-cü ildə Sədrəddinzadə Mehmed Əfəndinin yerinə ikinci dəfə bu vəzifəyə gətirildi. 20 mart 1695-ci ildə şeyxülislamlığa gətirildi ancaq Sultan Mustafa öz lələsi Seyid Feyzullah Əfəndini şeyxülislamlığa gətirmək üçün bu vəzifəsində 2 ay qala bildi. Vəzifədən alındıqdan sonra Ədirnə hadisələrinə qədər Kanlıcadakı köşkündə yaşadı.
Seyid Feyzullah Əfəndinin hədəf olduğu, ancaq Sultan Mustafanın devrilərək Sultan Əhmədin taxta çıxarılması ilə nəticələnən Ədirnə hadisələri əsnasında yeniçərilər tərəfindən ikinci dəfə şeyxülislamlığa gətirildi (25 iyul 1703). Çox keçmədən də Sultan Əhməd Mehmed Əfəndinin şeyxülislamlığını təsdiqlədi. Bəzi mənbələrdə üsyan edən yeniçərilərin Sultan Mustafanın devrilməsi üçün lazım olan fətvanı Mehmed Əfəndinin hazırladığı qeyd olunur. İkinci şeyxülislamlığı 5 ay davam etdi. Cülusunun ardından üsyançıları yavaş-yavaş aradan qaldıran Sultan Əhməd, üsyan əsnasında yeniçərilər tərəfindən şeyxülislamlığa gətirilmiş Mehmed Əfəndini də vəzifədən aldı (25 yanvar 1704). Ardından Bursaya sürgün edilən İmam Mehmed Əfəndi qalan ömrünü müdərris olaraq keçirdi və 1728-ci ilin sentyabrında burada vəfat etdi.
Mənbə
- Mahmud Celâleddin Paşa, Ravzatü’l-kâmilîn (Şerh-i Şefiknâme), İstanbul 1290, tür.yer.;
- Anonim Osmanlı Tarihi: 1099–1116/1688–1704 (haz. Abdülkadir Özcan), Ankara 2000, s. 108, 234–235, 238, 248, 261, 271, 280;
- Defterdar Sarı Mehmed Paşa, Zübde-i Vekāyiât (haz. Abdülkadir Özcan), Ankara 1995, s. 484, 520, 534, 543–544, 797, 809, 816, 833;
- Silâhdar, Nusretnâme, I, 31;
- Şeyhî, Vekāyiu’l-fuzalâ, III, 651–653;
- Râşid, Târih, III, 32, 120–121;
- Çelebizâde Âsım, Târih, İstanbul 1282, s. 596;
- Devhatü’l-meşâyih, s. 78–79;
- Mustafa Nûri Paşa, Netâyicü’l-vukūât (nşr. Mehmed Gālib Bey), İstanbul 1327, III, 17–19;
- Sicill-i Osmânî, IV, 223;
- İlmiyye Salnâmesi, s. 496;
- Uzunçarşılı, Osmanlı Tarihi, III/2, s. 489;
- Danişmend, Kronoloji2, V, 132, 134
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Imam Mehmed Efendi Amasya ili sentyabr 1728 Bursa Osmanli alimi sair ve seyxulislami Sultan Mehmedin imamlarindan oldugu ucun Imam i sultani ve ya Imam Mehmed Efendi olaraq anilir Imam Mehmed Efendi64 Osmanli seyxulislamiEvvelkiSedreddinzade Sadiq Mehmed EfendiSonrakiSeyid Feyzullah Efendi67 Osmanli seyxulislami25 iyul 1703 25 yanvar 1704EvvelkiBasmaqcizade Eli EfendiSonrakiBasmaqcizade Eli EfendiSexsi melumatlarDogum yeri Amasiya Osmanli imperiyasiVefat tarixi Sentyabr 1728Vefat yeri Bursa Osmanli imperiyasiHeyatiAmasiya sancagina bagli Ladik kendinde dunyaya gelmisdir Atasinin adi Mustafa Efendi idi Quran i kerim oxumaqda olan mehareti sebebile kecmis Misir hakimi Canpoladzade Huseyn Pasanin sexsi imami oldu ve Canpoladzade imami olaraq anilmaga baslandi Ardindan Minkarizade Yehya Efendinin xidmetine girdi ve dini tehsilini basa vurdu 1671 ci iledek muxtelif medreselerde muderris olaraq calisdi Sultan Mehmed terefinden sesinin beyenilmesi sebebile saraya alindi ve 1670 ci ilde sultanin ucuncu imami oldu Bu vezifesi davam ederken 1676 ci iledek muderrisliyi davam etdirdi 1675 ci ilde hecc ziyaretine geden Eli Efendinin yerine ikinci sultan imami teyin edildi ve Sultan Ehmed medresesinde muderrislik etdi 1676 ci ilde qaziliga kecdi ve Demesq qazisi oldu ancaq sultan imami oldugu ucun qaziliq vezifesini naibi vasitesile yerine yetirdi Ertesi il bu vezifeden alindi ve 12 dekabr 1681 ci ilde Istanbul qazisi oldu 1 il davam eden bu vezifesinin ardindan once Anadolu 1684 daha sonra ise Rumeli basqazisi secildi 17 mart 1688 2 il bu vezifede qaldiqdan sonra vezifeden alindi ve 1694 cu ilde Sedreddinzade Mehmed Efendinin yerine ikinci defe bu vezifeye getirildi 20 mart 1695 ci ilde seyxulislamliga getirildi ancaq Sultan Mustafa oz lelesi Seyid Feyzullah Efendini seyxulislamliga getirmek ucun bu vezifesinde 2 ay qala bildi Vezifeden alindiqdan sonra Edirne hadiselerine qeder Kanlicadaki koskunde yasadi Seyid Feyzullah Efendinin hedef oldugu ancaq Sultan Mustafanin devrilerek Sultan Ehmedin taxta cixarilmasi ile neticelenen Edirne hadiseleri esnasinda yeniceriler terefinden ikinci defe seyxulislamliga getirildi 25 iyul 1703 Cox kecmeden de Sultan Ehmed Mehmed Efendinin seyxulislamligini tesdiqledi Bezi menbelerde usyan eden yenicerilerin Sultan Mustafanin devrilmesi ucun lazim olan fetvani Mehmed Efendinin hazirladigi qeyd olunur Ikinci seyxulislamligi 5 ay davam etdi Culusunun ardindan usyancilari yavas yavas aradan qaldiran Sultan Ehmed usyan esnasinda yeniceriler terefinden seyxulislamliga getirilmis Mehmed Efendini de vezifeden aldi 25 yanvar 1704 Ardindan Bursaya surgun edilen Imam Mehmed Efendi qalan omrunu muderris olaraq kecirdi ve 1728 ci ilin sentyabrinda burada vefat etdi MenbeMahmud Celaleddin Pasa Ravzatu l kamilin Serh i Sefikname Istanbul 1290 tur yer Anonim Osmanli Tarihi 1099 1116 1688 1704 haz Abdulkadir Ozcan Ankara 2000 s 108 234 235 238 248 261 271 280 Defterdar Sari Mehmed Pasa Zubde i Vekayiat haz Abdulkadir Ozcan Ankara 1995 s 484 520 534 543 544 797 809 816 833 Silahdar Nusretname I 31 Seyhi Vekayiu l fuzala III 651 653 Rasid Tarih III 32 120 121 Celebizade Asim Tarih Istanbul 1282 s 596 Devhatu l mesayih s 78 79 Mustafa Nuri Pasa Netayicu l vukuat nsr Mehmed Galib Bey Istanbul 1327 III 17 19 Sicill i Osmani IV 223 Ilmiyye Salnamesi s 496 Uzuncarsili Osmanli Tarihi III 2 s 489 Danismend Kronoloji2 V 132 134