Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Əttarlıq, əttar və ya parfümer (fr. parfumeur) — zərif sənət növlərindən biri. Əttar sözü ərəb kəlməsi olub, çeşidli otlardan, bitkilərdən, ağaclardan, çiçəklərdən istifadə etməklə müxtəlif xəstəliklərin müalicəsində istifadə olunan təbii-müalicəvi maddələr, dərman nüsxələri hazırlayan peşəkar insanlara aid edilib. Bu peşənin özü isə min illər boyu əttarlıq sənəti adlandırılıb. Əttarlara müasir anlamda – əczaçı da demək olar. Lakin əttarların gördüyü iş bununla bitməyib. Onlar eyni zamanda incə rayihəli, gözəl ətirli, zərif qoxulu, ətirli maddələr-mayelər, ətriyyatlar, sular, yağlar, məlzəmələr hazırlamışılar. Bu ətriyyatlardan əsasən kosmetik məqsədlə parfümeriya kimi də istifadə olunub. Bu mənada əttarlar həm də mahir olmuşlar.
Tarixi
Qədim zamanlarda əttarlar insan orqanizmi üçün dörd ünsürün xüsusilə böyük əhəmiyyət daşıdığını qeyd etmişlər. Bunlardan səfra (öd), bəlğəm (selik), sövda (qara öd) və qandır. Əttarlar insan sağlamlığının, insan səhhətinin, hətta saçların tökülməsini belə bu dörd ünsürün münasibətindən yaranan tarazlığın pozulmasında görmüşlər. Bu mənada əttarlar həm də loğmanlara daha yaxın olmuş, qədim təbabətin sirlərinə bələdlikləri ilə fərqlənmişlər.
Azərbaycanda əttarlıq
Azərbaycanda əttarlıq sənəti lap qədim zamanlardan inkişaf edərək bu günümüzə kimi gəlib çatmışdır. Bir çox tarixi mənbələrdə əttarlıq sənətinin Gəncədə, Şamaxıda, Naxçıvanda, Qarabağda və digər bölgələrdə inkişaf etməsi barədə maraqlı faktlara rast gəlinir. Ərəb tarixçisi Təəbərinin yazdığına görə, hələ IX-X əsrlərdə Azərbaycanda məşhur loğman və həkimlər, o cümlədən öz peşəsinin ustası olan peşəkar əttarlar yetişib. Onların hazırladıqları müxtəlif məcunlar, dərman nüsxələri, məlzəmələr və ətirli maddələr bütün Şərq ölkələrində məşhur olub. İtaliyalı səyyah Cenkinsonun "Səyahətnamə"sində isə milli əttarlarımızın hazırladıqları müxtəlif növ farmakoloji məhsulların, həmçinin ətriyyatların Avropa saraylarında geniş şəkildə işlədildiyi və şəhrət tapdığı bildirilir. Vaxtilə Azərbaycanı qarış-qarış gəzmiş məşhur fransız yazıçısı Aleksandr Dümanın "Qafqaz səyahəti" əsərində də milli əttarlarımızın sənətinə yüksək qiymət verilmiş, bu ölkədə hazırlanan müxtəlif çeşidli məcunların, dərman nüsxələrinin və kosmetik vasitə kimi işlədilən son dərəcə füsunkar ətirli və təkrarsız rayihəyə malik parfümeriya nümunələrinin Qərb bazarlarında geniş şəkildə yayıldığı bildirilir.
Azərbaycan müstəqillik əldə etdikdən sonra əttarlıq sənəti sahəsində müəyyən dirçəliş yaranıb. Hazırda Bakıda xeyli miqdarda "Yaşıl aptek" (əczaxana) fəaliyyət göstərir. Bu əczaxanalarda əsasən təbii bitkilərdən və onların şirəsindən hazırlanan dərman nüsxələri satılır. Ənənəvi Şərq təbabətinə əsaslanan belə əczaxanalar həmçinin qədim əttarlıq sənətinin dirçəlməsində də böyük rol oynaya bilər.
Mənbə
- "Əttarlıq - dərdlərə dərman". 2010-12-30 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-10-21.
- "Dünyanın ən məşhur ətriyyatçıları". 2022-01-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-02-20.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ettarliq ettar ve ya parfumer fr parfumeur zerif senet novlerinden biri Ettar sozu ereb kelmesi olub cesidli otlardan bitkilerden agaclardan ciceklerden istifade etmekle muxtelif xesteliklerin mualicesinde istifade olunan tebii mualicevi maddeler derman nusxeleri hazirlayan pesekar insanlara aid edilib Bu pesenin ozu ise min iller boyu ettarliq seneti adlandirilib Ettarlara muasir anlamda eczaci da demek olar Lakin ettarlarin gorduyu is bununla bitmeyib Onlar eyni zamanda ince rayiheli gozel etirli zerif qoxulu etirli maddeler mayeler etriyyatlar sular yaglar melzemeler hazirlamisilar Bu etriyyatlardan esasen kosmetik meqsedle parfumeriya kimi de istifade olunub Bu menada ettarlar hem de mahir olmuslar TarixiQedim zamanlarda ettarlar insan orqanizmi ucun dord unsurun xususile boyuk ehemiyyet dasidigini qeyd etmisler Bunlardan sefra od belgem selik sovda qara od ve qandir Ettarlar insan saglamliginin insan sehhetinin hetta saclarin tokulmesini bele bu dord unsurun munasibetinden yaranan tarazligin pozulmasinda gormusler Bu menada ettarlar hem de logmanlara daha yaxin olmus qedim tebabetin sirlerine beledlikleri ile ferqlenmisler Azerbaycanda ettarliqAzerbaycanda ettarliq seneti lap qedim zamanlardan inkisaf ederek bu gunumuze kimi gelib catmisdir Bir cox tarixi menbelerde ettarliq senetinin Gencede Samaxida Naxcivanda Qarabagda ve diger bolgelerde inkisaf etmesi barede maraqli faktlara rast gelinir Ereb tarixcisi Teeberinin yazdigina gore hele IX X esrlerde Azerbaycanda meshur logman ve hekimler o cumleden oz pesesinin ustasi olan pesekar ettarlar yetisib Onlarin hazirladiqlari muxtelif mecunlar derman nusxeleri melzemeler ve etirli maddeler butun Serq olkelerinde meshur olub Italiyali seyyah Cenkinsonun Seyahetname sinde ise milli ettarlarimizin hazirladiqlari muxtelif nov farmakoloji mehsullarin hemcinin etriyyatlarin Avropa saraylarinda genis sekilde isledildiyi ve sehret tapdigi bildirilir Vaxtile Azerbaycani qaris qaris gezmis meshur fransiz yazicisi Aleksandr Dumanin Qafqaz seyaheti eserinde de milli ettarlarimizin senetine yuksek qiymet verilmis bu olkede hazirlanan muxtelif cesidli mecunlarin derman nusxelerinin ve kosmetik vasite kimi isledilen son derece fusunkar etirli ve tekrarsiz rayiheye malik parfumeriya numunelerinin Qerb bazarlarinda genis sekilde yayildigi bildirilir Azerbaycan musteqillik elde etdikden sonra ettarliq seneti sahesinde mueyyen dircelis yaranib Hazirda Bakida xeyli miqdarda Yasil aptek eczaxana fealiyyet gosterir Bu eczaxanalarda esasen tebii bitkilerden ve onlarin siresinden hazirlanan derman nusxeleri satilir Enenevi Serq tebabetine esaslanan bele eczaxanalar hemcinin qedim ettarliq senetinin dircelmesinde de boyuk rol oynaya biler Menbe Ettarliq derdlere derman 2010 12 30 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2010 10 21 Dunyanin en meshur etriyyatcilari 2022 01 26 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 02 20 Hemcinin baxEtriyyat Mirze Ismayil Mehzun Ferideddin Ettar