Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Əsirəddin əl-Müfəddal ibn Ömər əs-Səmərqəndi əl-Əbhəri (1200, Əbhər, Zəncan ostanı – 1264, Şəbistər, Şərqi Azərbaycan ostanı) — filosof, astronom və riyaziyyatçı.
| Əsirəddin Əbhəri | |
|---|---|
| Doğum tarixi | 1200 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 1264 |
| Vəfat yeri | |
| Elm sahələri | astronomiya, riyaziyyat, fəlsəfə |
Həyatı
Həyatı haqqında yetərli bilgi yoxdur. 1200-ci ildə əslən Səmərqəndli bir ailəyə mənsub olan Əbhəri Mosulda anadan olub. Bəzi qaynaqlarda bu ad yanlış olaraq Əbəhri şəklində keçməkdədir. Bu arada çağdaş İranlı müəlliflərdən bir çoxu, Əbhəri nisbəsinə dayanaraq onun Zəncan və İsfahana bağlı iki Əbhərdən birində doğulmuş olduğunu iddia edir; ancaq modərn qaynaqların bəzilərinin qeyd etdiyi kimi şəxsən Əbhərinin Səmərqəndi nisbəsini işlətdiyi diqqətə alınırsa ailəsinin əslən Səmərqəndlı olduğu anlaşılır. "Seyfül-gullab" əsərinin müəllifi Məhəmməd Fövzi isə Əbhəri nisbəsinin üç ayrı anlamı olduğunu bildirərək bunları bir bölgəyə mənsub olma, bir qəbiləyə mənsub olma və “Bəyazi”də olduğu kimi bir eyniliyi bildirmə şəklində sıraladıqdan sonra Əbhəri nisbəsinin bölgəyə deyil, qəbiləyə mənsubiyət ifadə etdiyini söyləyir; ona görə Əsirəddin Əbhər qəbiləsinə mənsubdur. Mehmet Sadəttin Aygen "Böyük Filosof Əsirəddin Əbhəri" adlı əsərində, Əbhərinin Afyon elinin Çay ilçəsi yaxınında Əbər gölü civarındakı Əbər kəndindən (indiki Doğanlı) olduğunu və türbəsinin də orada olduğunu iddia edirsə də, indilik bu iddia “əbhər” ilə “əbər” kəlimələri arasındaki səs bənzərliyinin ötəsində bir anlam daşımır.
Ə. Əbhəri ilk təhsilini Mosulda aldı, daha sonra Xorasan və Bağdada gedərək təhsilini tamamladı. O dönəmin ən ünlü bilginlərindən olan Kəmaləddin İbn Yunisin tələbəsi, İbn Xallikanın da müəllimi oldu. Bir müddət Mosul sarayında himayə gördü; 1228-ci ildə Mosuldan Ərbilə keçərək oraya yerləşdi. Əbhəri ayrıca Anadoluya da səyahatlər etmiş, buradakı Türk bəylərinin saraylarında ağırlanmış, elm və mədəniyyətin inkişafına və elm adamlarına böyük dəyər verən bəylərin təşviq və dəstəkləriylə fəlsəfə və müsbət elmlər sahəsinda dərslər vermişdir.
Ə. Əbhərinin ölümüylə ilgili olaraq qaynaqlarda 1263 və 1265-ci il kimi fərqli tarixlər verilir.
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Esireddin el Mufeddal ibn Omer es Semerqendi el Ebheri 1200 Ebher Zencan ostani 1264 Sebister Serqi Azerbaycan ostani filosof astronom ve riyaziyyatci Esireddin EbheriDogum tarixi 1200Dogum yeri Ebher Merkez bexsi Ebher sehristani Zencan ostani IranVefat tarixi 1264Vefat yeri Sebister Sebister sehristani Serqi Azerbaycan ostani IranElm saheleri astronomiya riyaziyyat felsefeHeyatiHeyati haqqinda yeterli bilgi yoxdur 1200 ci ilde eslen Semerqendli bir aileye mensub olan Ebheri Mosulda anadan olub Bezi qaynaqlarda bu ad yanlis olaraq Ebehri seklinde kecmekdedir Bu arada cagdas Iranli muelliflerden bir coxu Ebheri nisbesine dayanaraq onun Zencan ve Isfahana bagli iki Ebherden birinde dogulmus oldugunu iddia edir ancaq modern qaynaqlarin bezilerinin qeyd etdiyi kimi sexsen Ebherinin Semerqendi nisbesini isletdiyi diqqete alinirsa ailesinin eslen Semerqendli oldugu anlasilir Seyful gullab eserinin muellifi Mehemmed Fovzi ise Ebheri nisbesinin uc ayri anlami oldugunu bildirerek bunlari bir bolgeye mensub olma bir qebileye mensub olma ve Beyazi de oldugu kimi bir eyniliyi bildirme seklinde siraladiqdan sonra Ebheri nisbesinin bolgeye deyil qebileye mensubiyet ifade etdiyini soyleyir ona gore Esireddin Ebher qebilesine mensubdur Mehmet Sadettin Aygen Boyuk Filosof Esireddin Ebheri adli eserinde Ebherinin Afyon elinin Cay ilcesi yaxininda Eber golu civarindaki Eber kendinden indiki Doganli oldugunu ve turbesinin de orada oldugunu iddia edirse de indilik bu iddia ebher ile eber kelimeleri arasindaki ses benzerliyinin otesinde bir anlam dasimir E Ebheri ilk tehsilini Mosulda aldi daha sonra Xorasan ve Bagdada gederek tehsilini tamamladi O donemin en unlu bilginlerinden olan Kemaleddin Ibn Yunisin telebesi Ibn Xallikanin da muellimi oldu Bir muddet Mosul sarayinda himaye gordu 1228 ci ilde Mosuldan Erbile kecerek oraya yerlesdi Ebheri ayrica Anadoluya da seyahatler etmis buradaki Turk beylerinin saraylarinda agirlanmis elm ve medeniyyetin inkisafina ve elm adamlarina boyuk deyer veren beylerin tesviq ve destekleriyle felsefe ve musbet elmler sahesinda dersler vermisdir E Ebherinin olumuyle ilgili olaraq qaynaqlarda 1263 ve 1265 ci il kimi ferqli tarixler verilir IstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011