Əhməd xan Mürtəzaqulu xan oğlu Dünbili (1745-1786) — Xoy xanlığının hakimi (1763-1786).
Əhməd xan Dünbili | |
---|---|
Əhməd xan Dünbili | |
II Xoy xanı | |
1763 – 1786 | |
Əvvəlki | Şahbaz xan |
Şəxsi məlumatlar | |
Doğum tarixi | |
Doğum yeri | Xoy, Əfşarlar dövləti |
Vəfat tarixi | |
Vəfat yeri | Xoy |
Dəfn yeri | Xoy |
Atası | |
Həyat yoldaşı |
|
Uşaqları | |
Ailəsi | Əfşarlar sülaləsi |
Dini | Şiə İslam |
Həyatı
Dünbili tayfası tamamiylə türkləşmiş Kürd əsilli tayfadır. Əhməd xan 1786-cı ildə qardaşı Şahbaz xanın övladları tərəfindən öldürüldü.
Hakimiyyəti
Xanlığın başında duran Əhməd xan (1763 – 1786) Təbriz xanlığının ərazisini birləşdirərək İrəvan, Naxçıvan və Qaradağ xanlıqlarını da özünə tabe edə bilmişdi. Rusiya dövləti xanlığın artan nüfuzundan Osmanlınında istifadə edə biləcəyindən ehtiyat edirdi. Buna görə də xoylu Əhməd xanı öz tərəfinə çəkmək üçün bu işlə II Yekaterina özü maraqlanırdı. O, 1784-cü il iyunun 21-də Knyaz Potyomkinə bu haqda xüsusi tapşırıq vermişdi. Lakin rəsmi sənədlərdən göründüyü kimi, Xoy xanlığı Rusiyaya deyil, Osmanlıya meyl edirdi. Hətta Osmanlı dövləti bunun müqabilində Əhməd xana böyük imtiyazlar vermişdi. Bundan əlavə 1784-cü ildə Xoy xanı Əhməd xan digər Azərbaycan xanları ilə birgə Axalsık paşasının yanına elçi göndərmişdi. Həmin elçilik qarşısında Sultandan kömək almaq məqsədi qoyulmuşdu.
Xoy, Təbriz və Naxçıvan xanlarının Bəyazid hakimi İsaq paşa vasitəsilə Osmanlı sultanından onlara başçı təyin edilməsi xahiş olunurdu. Bu xahişi nəzərə alan sultan onlara belə cavab vermişdir: "Biz ali məqamlı Xoy hakimi Əhməd xanı sizə başçı təyin edirik ki, birləşib ... qanuni düşmənimiz olan xristianlara qarşı birgə vuruşasınız.
Ailəsi
Əhməd xanın Hüseynqulu xan, Cəfərqulu xan, Əmiraslan xan, Kazım bəy adlı oğlanları, Mahşərəf bəyim adlı qızı vardı. Məhəmmədhəsən ağa Sarıcalı-Cavanşir, Məhəmmədqulu xan Qasımlı-Avşar, Məhəmməd xan Ziyadlı-Qacar Əhməd xanın kürəkənləri idilər.
Mənbə
- Ənvər Çingizoğlu, Xoy xanlığı, Bakı: Mütərcim, 2012
İstinadlar
- Dəlili H.Ə. Azərbaycanın cənub xanlıqları (XVIII əsrin II yarısı) Bakı, 1979, Leviatov V.N. İz istorii yujnıx xanstva Azərbaydjana II polovino XVIII v, Azərb. EA Məruzələri, 1946.
- Dəlili H.Ə. Göstərilən əsəri, Bakı, 1979, s. 131; Butkov Q.P. Göstərilən əsəri.s. 176.
- Butkov Q.P. Göstrərilən əsəri, c. 171; Dəlili H.Ə. Göstərilən əsəri, c. 131.
- Azərb. EA Tarix İnstitutunun elmi arxivi: inv. 1795/3/, c. 31.
- arxiv bilgiləri, 1 cild, s. 115.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ehmed xan Murtezaqulu xan oglu Dunbili 1745 1786 Xoy xanliginin hakimi 1763 1786 Ehmed xan DunbiliEhmed xan DunbiliII Xoy xani1763 1786EvvelkiSahbaz xanSexsi melumatlarDogum tarixi 1745Dogum yeri Xoy Efsarlar dovletiVefat tarixi 1786Vefat yeri XoyDefn yeri XoyAtasiHeyat yoldasi Seltenet beyim Qacar d Usaqlari Ceferqulu xan Dunbili Kelbeli xan XoyskiAilesi Efsarlar sulalesiDini Sie IslamHeyatiDunbili tayfasi tamamiyle turklesmis Kurd esilli tayfadir Ehmed xan 1786 ci ilde qardasi Sahbaz xanin ovladlari terefinden olduruldu HakimiyyetiXanligin basinda duran Ehmed xan 1763 1786 Tebriz xanliginin erazisini birlesdirerek Irevan Naxcivan ve Qaradag xanliqlarini da ozune tabe ede bilmisdi Rusiya dovleti xanligin artan nufuzundan Osmanlininda istifade ede bileceyinden ehtiyat edirdi Buna gore de xoylu Ehmed xani oz terefine cekmek ucun bu isle II Yekaterina ozu maraqlanirdi O 1784 cu il iyunun 21 de Knyaz Potyomkine bu haqda xususi tapsiriq vermisdi Lakin resmi senedlerden gorunduyu kimi Xoy xanligi Rusiyaya deyil Osmanliya meyl edirdi Hetta Osmanli dovleti bunun muqabilinde Ehmed xana boyuk imtiyazlar vermisdi Bundan elave 1784 cu ilde Xoy xani Ehmed xan diger Azerbaycan xanlari ile birge Axalsik pasasinin yanina elci gondermisdi Hemin elcilik qarsisinda Sultandan komek almaq meqsedi qoyulmusdu Xoy Tebriz ve Naxcivan xanlarinin Beyazid hakimi Isaq pasa vasitesile Osmanli sultanindan onlara basci teyin edilmesi xahis olunurdu Bu xahisi nezere alan sultan onlara bele cavab vermisdir Biz ali meqamli Xoy hakimi Ehmed xani size basci teyin edirik ki birlesib qanuni dusmenimiz olan xristianlara qarsi birge vurusasiniz AilesiEhmed xanin Huseynqulu xan Ceferqulu xan Emiraslan xan Kazim bey adli oglanlari Mahseref beyim adli qizi vardi Mehemmedhesen aga Saricali Cavansir Mehemmedqulu xan Qasimli Avsar Mehemmed xan Ziyadli Qacar Ehmed xanin kurekenleri idiler MenbeEnver Cingizoglu Xoy xanligi Baki Mutercim 2012IstinadlarDelili H E Azerbaycanin cenub xanliqlari XVIII esrin II yarisi Baki 1979 Leviatov V N Iz istorii yujnix xanstva Azerbaydjana II polovino XVIII v Azerb EA Meruzeleri 1946 Delili H E Gosterilen eseri Baki 1979 s 131 Butkov Q P Gosterilen eseri s 176 Butkov Q P Gostrerilen eseri c 171 Delili H E Gosterilen eseri c 131 Azerb EA Tarix Institutunun elmi arxivi inv 1795 3 c 31 arxiv bilgileri 1 cild s 115 Hemcinin baxXoy xanligiXarici kecidlerVikimenbede Muellif Ehmed xan Dunbili ile elaqeli melumatlar var