Əfşar imperiyasının hərbi donanması — 1734-cü ildən etibarən Nadir xan (1736-cı ildən etibarən şah) dövlətin hərbi donanma sistemini yenidən təşkil etdi. Bu donanma özünün ən yaxşı fəaliyyəti dövrünü Əfşar imperiyasının bölünməsinə qədərki 10 il müddətində yaşadı. Əfşar imperiyasının hərbi donanması əsas təhlükələrdən biri kimi qəbul edilən ruslara qarşı Xəzər dənizində də fəaliyyət göstərirdi. Hərbi donanmanın mərkəzi Buşehrdə yerləşirdi və əsas fəaliyyət sahəsini İran körfəzi, habelə, Oman dənizi təşkil edirdi. Burada əsas mübarizə isə Maskat sultanlığı, Oman imamlığı, sonradan Atəşkəs dövlətləri adlanan ərazilərin sahillərində məskunlaşan quldurlarla, üsyançılarla aparılırdı. Əfşar hərbi donanması tez-tez hollandiyalılar və britaniyalılarla əməkdaşlıq edirdi.
Tarixi
Başlanğıc
Əfşarlara qədər dövlətdə hərbi donanma yaradılması üçün sonuncu cəhd 1718-ci ildə edilmişdi. Bu cəhd də Səfəvi şahının donanma yaratmaqda istəksiz olması səbəbindən baş tutmamışdı.
Yaradılması
Yaradılmasından sonra keçən 10 il ərzində Əfşar imperiyasının hərbi donanması uğurlu eksponsionist siyasət həyata keçirirdi. Bu donanma Maskatı və İran körfəzindəki bir çox adanı ələ keçirməyi bacarmış, lakin şimalda Osmanlı və Rusiya donanmaları ilə rəqabər aparmaqda uğursuz olmuşdu. 1745-ci ildən etibarən Əfşarların donanması tədricən tənəzzül etməyə başladı və 1747-ci ildə Nadirin qətlə yetirilməsindən sonra tamamilə süqut etdi. Bu süqutun səbəbi gəmilər üçün lazım olan detalların azlığı və ya tamamilə yoxluğu idi.
Nəticə
Kərim xan Zənd hökmdar olduqdan sonra Oman imamlığından Əfşarların gəmisi olmuş Rəhmanini geri istədi. Bunu ərəb tayfası olan Bəni Mainlərdən ələ keçirmiş olan Oman Kərim xanın tələbini rədd etdi və bu müharibəyə səbəb oldu. Kərim xan Zənd 1773-cü ildə Omana hücum etsə də, uğur qazana bilmədi. Kaveh Fərrux iddiasına görə bu hadisə artıq mərkəzi hökumətin İran körfəzinin cənub sahillərinə əlinin çatmadığının göstərir. 1820-ci illərdə Qacarlar dövləti də Qeşm və Hörmüz adalarını da Omanın əlinə keçməsinə əngəl ola bilmirlər.
Uilyam Teylor 1811-ci ildi bildirirdi ki, 1738-ci ildı iranlılar tərəfindən tikilmiş gəmilərdən biri indi Osmanlıların əlindədir və "Bəsrədəki türk donanmasının bayraqdarı kimi istifadə edilir...və 8 il bundan əvvəl Bombey limanına təmir üçün gətirildiyi zaman ağaclarının mükəmməl şəkildə sağlam olduğu müəyyən edildi".
Bayraq
Müasir qaynaqların bildirdiyinə görə 1737-ci ildə donanma ağ fonda üzərində Zülfüqar əks edilmiş bayraq istifadə etmişdir.
Şəxsi heyət
Hərbi donanmanın dənizçiləri adətən toplanırdı. Həmçinin donanmada Avropa donanmalarından qaçmış dənizçilərdən də yararlanılırdı.
Komandanlar
- - donanmanın 1734-cü ildəki qurucusu və dəryabəyi. O, 1735-ci ildə Osmanlı donanmasına qarşı məğlubiyyətdən sonra vəzifəsindən azad edilmiş, lakin 1736-cı ildə yenidən vəzifəsinə bərpa edilmiş və bu vəzifədə 1737-ci ildə zəhərlənərək öldürülməsinə qədər xidmət etmişdir.
- Kapitan Riçard Kuk - ingilis olan bu zabit Məhəmməd Lətif xanın köməkçisi olmuş və 1737-ci ildə döyüşdə ölmüşdür.
- Molla Əlişah - Bəndər-Abbasda yerləşən şərq bölməsinin komandanı.
- - 1740-cı ildə döyüşdə öldürülmüş dəryabəyi.
- Məhəmmədtağı xan Məşhədi = 1742-cı ildən sonra fəaliyyət göstərmiş dəryabəyi.
Avadanlıq
Şimal donanması
Şimal donanması Xəzər dənizində fəaliyyət göstərirdi. 1745-ci ildə iki freqat və 4 kiçik gəmi (hamısı yerli istehsal) donanma daxilində xidmət etməkdə idi. Qaynaqların bildirdiyinə görə, bu donanmaya daxil olan gəmilərdən biri 1752-ci ildə Rəşt yaxınlığında yandırılmışdır. Şimal donanması yaradılmamışdan əvvəl, Nadir ruslardan gəmi ala bilmək üçün böyük məbləğlərdə pullar ödəmişdir. Bu gəmilərdən Nadirin Dağıstan yürüşü zamanı maddi-texniki təminat göndərmək üçün istifadə edilmişdir.
Cənub donanması
Cənub donanmasının əsas üzdüyü məkan İran kərfəzi və Oman körfəzi idi. Lakin bu donanmanın Ərəbistan dənizində də fəaliyyə etdiyi dövrlər olmuşdur.
1734-1736-cı illər: 1734-cü ildə Nadir ingilislərdən iki briqantin gəmisi aldı. Bundan başqa, yerli ərəb şeyxindən də iki ədəd briqanin əldə edildi.Patna və Ruperall adlandırılan ingilis briqantinlərinə müvafiq olaraq Veddell və Kuk komandan təyin edildi. Əfşarlar 1736-cı ildə Buşehrdə saxladıqları Ost-Hind şirkətinə məxsus olan Northuberland gəmisinin kapitanını gəmini onlara satmağa məcbur etdilər. "Böyük məbləğ qarşılığlnda satın alınan" gəmi döyüş gəmisinə dönüşdürüldü. Gəmi o dövrdə pis vəziyyətdə idi və buna görə də, Ost-Hind şirkəti "potensial Əfşar iddialarından özlərini qorumaq üçün addımlar atdılar". Həmin ilin oktyabrında donanma ingilislərdən 8 min tümənə satın alınmış 20 silahlı 2 freqat daha əldə etdi və onlardan biri Cavan adlandırıldı. Arxiv sənədlərində isə, yalnız bir gəminin satıldığı göstərilmişdir.Cavan daha sonra Fəth-i Şah adlandırıldı və donanmanın bayraqdar gəmisi oldu. Lakin baqa bir qaynağa görə isə, Fəth-i Şah gəmisi əvvəlki Northumberland gəmisi olmuşdur.Cavan şəxsi olaraq Bombeydə yerləşən EİC şirkəti tərəfindən Əfşarlara satılmaq üçün əldə edilmişdi və şirkət bu satışdan 200 faiz mənfəət əldə etmişdi.Donanmaya daxil olan başqa bir gəmi isə fransız tacirlərdən satın alınmış l'Heureux gəmisi idi.
1737-ci il: 1737-ci ilə aid holland qaynağı donanmanın inventarını belə təqdim etmişdir:
Gəmi | Kökən | Qeydlər |
---|---|---|
Fəth-i Şah | ingilis | 7.000 tümənə alınmışdır. |
Capitaine | ingilis | Purchased for 4.000 tümənə alınmışdır. |
Fatta Mamoedieb | ingilis | 400 tümənə alınmışdır. |
Nastar Chanie | ingilis | 300 tümənə alınmışdır. |
Toeckelc | Şeyx Rəşiddən 3.000 tümənə alınmışdır. | |
Fattilhaije | Şeyx Rəşiddən 1.300 tümənə alınmışdır. | |
Fatta Rhamhanied | ərəb | 400 tümənə alınmışdır. |
Illhaiji | Şeyx Rəşiddən 400 tümənə alınmışdır. | |
Bilinmir | Şeyx Rəşiddən alınmışdır. | |
Bilinmir | Şeyx Rəşiddən alınmışdır. | |
Bilinmir | Yerli | Məhəmməd Lətif xan tərəfindən tikilmişdir. |
Bilinmir | Yerli | Məhəmməd Lətif xan tərəfindən tikilmişdir. |
a also spelt Fattishahi (fars. فتح شاهی) b (fars. فتح محمودی) c also spelt Tawakkul (fars. توکل) d (fars. فتح رحمانی) | ||
Mənbə: Villem Floor (1987) |
1741-1742-ci illər: 1.100 tonluq Bombey mərkəzli gəmi olan Şavallum onu hazırlayan konsortium (Con Lambton, parsi tacir Bhomanji Rüstəmci və Manoji Novroji və bombeyli Şivan Set Dharam Set) tərəfindən satılmış və Rəhimi adlandırılmışdır. Bu gəmi Əfşar donanmasının bayraqdarı kimi xidmət etmişdir. 1742-cı ildə cənub donanmasına 15 gəmi daxil idi və onların çoxu Kambey körfəzindəki Suratda hazırlanmışdı. Əfşarlar Suratdakı gəmi hazırlayanlara daha 11 gəmi sifariş verdilər və bu sifarişlərdən birincisi 1741-ci ildə hazır edildi. Bu gəmilər tik ağacından hazırlanmışdılar və öz davamlılıqları ilə seçilirdilər. 1742-ci ildə Robert Qalley gəmisi ingilis Eusteys Pikokdan 1000 tümə qarşılığında satın alındı. Daha iki gəmi - Meri və Pembrok Suratdakı EIC tərəfindən hazırlandı və 186.251 rupiyə (9.312 tümənə və ya 23.280 pounda bərabər idi) Əfşarlara satıldı.Pembrok lazimi təchizatlardan məhrum idi, Meri isə su sızmasına məruz qaldığı üçün gündəlik nasosa ehtiyyacı var idi.
1745-ci ildə: 1745-ci ildə donanmada 30 gəmi mövcud idi.
1747-ci ildə: 1747-ci ildə cənub donanmasında 20-25 gəmi mövcud idi.
İcarəyə götürülmüş gəmilər
Əfşarid donanması aşağıdakı gəmiləri məhdud müddətə icarəyə götürmüşdü:
Gəmi | Ölkə bayrağı | Qeydlər |
---|---|---|
Britaniya | Böyük Britaniya krallığı | 1734-cü ildə Bəndər-Abbasda sahil-mühafizə işlərində istifadə edilmişdir. |
de Rithem | Hollandiya | 1736-cı ildə antiquldur patrulu üçün istifadə edilmişdir. |
Robert Galley | Böyük Britaniya krallığı | 1734 və 1736-cı illərdə sərnişin daşınması üçün istifadə edilmişdir. |
de Anthonia | Hollandiya | 1737-ci ildə Maskat sultanlığına hücum üçün istifadə edilmişdir. |
tHuys Foreest | Hollandiya | 1737-ci ildə Maskat sultanlığına qarşı döyüşən orduya ərzaq göndərmək üçün istifadə edilmişdir. |
Rose Galley | Böyük Britaniya krallığı | 1738-ci ildə maddi-texniki təminat daşımaq üçün istifadə edilmişdir. |
tHof niet altijd Somer | Hollandiya | 1738-ci ildə Culfara qarşı maddi-texniki təminat daşımaq üçün istifadə edilmişdir. |
de Valk | Hollandiya | Kişdəki 1740-cı il qiyamını yatırmaq üçün istifadə edilmişdir. |
de Middenrak | Hollandiya | |
de Croonenburgh | Hollandiya | |
Rusiya imperatriçası | Rusiya imperiyası | 1742-ci ildə Nadir şahın ordusu üçün düyü göndərmək üçün istifadə edilmişdir. |
de Ridderkerk | Hollandiya | 1742-cı ildə Tattaya səyahət üçün istifadə edilmişdir. |
Bəzi hallarda, Nadir şah gəmiləri icarəyə götürməkdə uuğrlu ola bilmirdi. Yelizavetanın taxta çıxmasından qısa müddət sonra - 1771-ci ilin dekabrında ondan Dağıstan yürüşünün maddi-texniki təminatını həyata keçirmək üçün 10 gəmini icarəyə verməsi istənildi. Rus səfirinin məsləhəti ilə bu təklif rədd edildi. Rus səfiri bu gəmilərin heç vaxt geri qaytarılmayacağından qorxurdu. 1730-cu illərdə britaniyalı birinin şəxsi mülkü olan Severn və Edvard gəmilərinin də icarə təklifləri rədd edilmişdi.
Gəmi hazırlanması
1743-cü ildə Nadir şah ingilis taciri Con Eltonu İranın şimalında dəniz gəmiqayırma idarəsinin rəisi təyin etdi və ona Camal Beiq titulu verdi. Eltonun baş ofisi Lahican və Ləngəruddakı gəmiçilik obyektlərində yerləşirdi.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Axworthy, 2018. səh. 174
- Axworthy, 2000
- Floor, 1987. səh. 31
- Floor, 1987. səh. 33
- Floor, 1987. səh. 52
- Farrokh, 2011. səh. 154
- Bulley, 2013. səh. 29
- Shapur Shahbazi, 1999
- Floor, 1987. səh. 44
- Good, 2018. səh. 229
- Floor, 1987. səh. 38, 40–41, 45
- Floor, 1987. səh. 43
- Davies, 1997. səh. 174–175
- Floor, 1987. səh. 47
- Ward, 2014. səh. 54
- Mirfendereski, 2001. səh. 18
- Floor, 1987. səh. 39
- Floor, 1987. səh. 41
- Floor, 1987. səh. 42
- Good, 2018. səh. 227
- Black, 2004. səh. 73
- Barendse, 2009. səh. 294
- Floor, 1987. səh. 41–42
- Barendse, 2009. səh. 295–296
- Axworthy, 2000
- Ward, 2014. səh. 53
- Good, 2018. səh. 228
- Good, 2018. səh. 230
- Good, 2018. səh. 217–218
- Good, 2018. səh. 220–221, 227
- Good, 2018. səh. 220–221
- Floor, 1987. səh. 46
- Floor, 1987. səh. 49
Mənbə
- Axworthy, Michael. NAVY i. Nāder Shah and the Iranian Navy // Yarshater, Ehsan (redaktor). Encyclopædia Iranica (Online). 20 December 2012 [1 January 2000].
- Axworthy, Michael. Crisis, Collapse, Militarism and Civil War: The History and Historiography of 18th Century Iran. Oxford University Press. 2018. ISBN .
- Axworthy, Michael. "Nader Shah and Persian Naval Expansion in the Persian Gulf, 1700–1747". Journal of Research in Ayurvedic Sciences. 21 (1). 2011: 31–39. doi:10.1017/S1356186310000362. :10871/9435. JSTOR 23011520.
- Barendse, Rene J. Arabian Seas 1700–1763. Leiden: BRILL. 2009. ISBN .
- Black, Edwin. Banking on Baghdad: Inside Iraq's 7,000-Year History of War, Profit, and Conflict. John Wiley and Sons. 2004. ISBN .
- Bulley, Anne. The Bombay Country Ships, 1790–1833. Routledge. 2013. ISBN .
- Davies, Charles E. The Blood-red Arab Flag: An Investigation Into Qasimi Piracy, 1797-1820. University of Exeter Press. 1997. ISBN .
- Farrokh, Kaveh. Iran at War: 1500-1988. Bloomsbury Publishing. 2011. ISBN .
- Floor, Willem. "The Iranian Navy in the Gulf during the Eighteenth Century". Iranian Studies. 20 (1). 1987: 31–53. doi:10.1080/00210868708701690. JSTOR 26842784.
- Good, Peter. The East India Company and the foundation of Persian Naval Power in the Gulf under Nader Shah, 1734-47 // Clulow, Adam; Mostert, Tristan (redaktorlar ). The Dutch and English East India Companies: Diplomacy, Trade and Violence in Early Modern Asia. Amsterdam University Press. 2018. doi:10.5117/9789462983298. ISBN . JSTOR j.ctv9hvqf2.13.
- Mirfendereski, Guive. A Diplomatic History of the Caspian Sea. Springer. 2001. doi:10.1057/9780230107571_4. ISBN .
- Shapur Shahbazi, A. FLAGS i. Of Persia // Yarshater, Ehsan (redaktor). Encyclopædia Iranica. Fasc. 1. X (Online). New York City: Bibliotheca Persica Press. 31 January 2012 [15 December 1999]. 12–27.
- Ward, Steven R. Immortal: A Military History of Iran and Its Armed Forces (Updated). Georgetown University Press. 2014. ISBN .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Efsar imperiyasinin herbi donanmasi 1734 cu ilden etibaren Nadir xan 1736 ci ilden etibaren sah dovletin herbi donanma sistemini yeniden teskil etdi Bu donanma ozunun en yaxsi fealiyyeti dovrunu Efsar imperiyasinin bolunmesine qederki 10 il muddetinde yasadi Efsar imperiyasinin herbi donanmasi esas tehlukelerden biri kimi qebul edilen ruslara qarsi Xezer denizinde de fealiyyet gosterirdi Herbi donanmanin merkezi Busehrde yerlesirdi ve esas fealiyyet sahesini Iran korfezi habele Oman denizi teskil edirdi Burada esas mubarize ise Maskat sultanligi Oman imamligi sonradan Ateskes dovletleri adlanan erazilerin sahillerinde meskunlasan quldurlarla usyancilarla aparilirdi Efsar herbi donanmasi tez tez hollandiyalilar ve britaniyalilarla emekdasliq edirdi Tarixi s 1747 map of Caspian seaBaslangic Efsarlara qeder dovletde herbi donanma yaradilmasi ucun sonuncu cehd 1718 ci ilde edilmisdi Bu cehd de Sefevi sahinin donanma yaratmaqda isteksiz olmasi sebebinden bas tutmamisdi Yaradilmasi Yaradilmasindan sonra kecen 10 il erzinde Efsar imperiyasinin herbi donanmasi ugurlu eksponsionist siyaset heyata kecirirdi Bu donanma Maskati ve Iran korfezindeki bir cox adani ele kecirmeyi bacarmis lakin simalda Osmanli ve Rusiya donanmalari ile reqaber aparmaqda ugursuz olmusdu 1745 ci ilden etibaren Efsarlarin donanmasi tedricen tenezzul etmeye basladi ve 1747 ci ilde Nadirin qetle yetirilmesinden sonra tamamile suqut etdi Bu suqutun sebebi gemiler ucun lazim olan detallarin azligi ve ya tamamile yoxlugu idi NeticeKerim xan Zend hokmdar olduqdan sonra Oman imamligindan Efsarlarin gemisi olmus Rehmanini geri istedi Bunu ereb tayfasi olan Beni Mainlerden ele kecirmis olan Oman Kerim xanin telebini redd etdi ve bu muharibeye sebeb oldu Kerim xan Zend 1773 cu ilde Omana hucum etse de ugur qazana bilmedi Kaveh Ferrux iddiasina gore bu hadise artiq merkezi hokumetin Iran korfezinin cenub sahillerine elinin catmadiginin gosterir 1820 ci illerde Qacarlar dovleti de Qesm ve Hormuz adalarini da Omanin eline kecmesine engel ola bilmirler Uilyam Teylor 1811 ci ildi bildirirdi ki 1738 ci ildi iranlilar terefinden tikilmis gemilerden biri indi Osmanlilarin elindedir ve Besredeki turk donanmasinin bayraqdari kimi istifade edilir ve 8 il bundan evvel Bombey limanina temir ucun getirildiyi zaman agaclarinin mukemmel sekilde saglam oldugu mueyyen edildi BayraqMuasir qaynaqlarin bildirdiyine gore 1737 ci ilde donanma ag fonda uzerinde Zulfuqar eks edilmis bayraq istifade etmisdir Sexsi heyetHerbi donanmanin denizcileri adeten toplanirdi Hemcinin donanmada Avropa donanmalarindan qacmis denizcilerden de yararlanilirdi Komandanlar donanmanin 1734 cu ildeki qurucusu ve deryabeyi O 1735 ci ilde Osmanli donanmasina qarsi meglubiyyetden sonra vezifesinden azad edilmis lakin 1736 ci ilde yeniden vezifesine berpa edilmis ve bu vezifede 1737 ci ilde zeherlenerek oldurulmesine qeder xidmet etmisdir Kapitan Ricard Kuk ingilis olan bu zabit Mehemmed Letif xanin komekcisi olmus ve 1737 ci ilde doyusde olmusdur Molla Elisah Bender Abbasda yerlesen serq bolmesinin komandani 1740 ci ilde doyusde oldurulmus deryabeyi Mehemmedtagi xan Meshedi 1742 ci ilden sonra fealiyyet gostermis deryabeyi AvadanliqSimal donanmasi Simal donanmasi Xezer denizinde fealiyyet gosterirdi 1745 ci ilde iki freqat ve 4 kicik gemi hamisi yerli istehsal donanma daxilinde xidmet etmekde idi Qaynaqlarin bildirdiyine gore bu donanmaya daxil olan gemilerden biri 1752 ci ilde Rest yaxinliginda yandirilmisdir Simal donanmasi yaradilmamisdan evvel Nadir ruslardan gemi ala bilmek ucun boyuk mebleglerde pullar odemisdir Bu gemilerden Nadirin Dagistan yurusu zamani maddi texniki teminat gondermek ucun istifade edilmisdir Cenub donanmasi Cenub donanmasinin esas uzduyu mekan Iran kerfezi ve Oman korfezi idi Lakin bu donanmanin Erebistan denizinde de fealiyye etdiyi dovrler olmusdur 1734 1736 ci iller 1734 cu ilde Nadir ingilislerden iki briqantin gemisi aldi Bundan basqa yerli ereb seyxinden de iki eded briqanin elde edildi Patna ve Ruperall adlandirilan ingilis briqantinlerine muvafiq olaraq Veddell ve Kuk komandan teyin edildi Efsarlar 1736 ci ilde Busehrde saxladiqlari Ost Hind sirketine mexsus olan Northuberland gemisinin kapitanini gemini onlara satmaga mecbur etdiler Boyuk mebleg qarsiliglnda satin alinan gemi doyus gemisine donusduruldu Gemi o dovrde pis veziyyetde idi ve buna gore de Ost Hind sirketi potensial Efsar iddialarindan ozlerini qorumaq ucun addimlar atdilar Hemin ilin oktyabrinda donanma ingilislerden 8 min tumene satin alinmis 20 silahli 2 freqat daha elde etdi ve onlardan biri Cavan adlandirildi Arxiv senedlerinde ise yalniz bir geminin satildigi gosterilmisdir Cavan daha sonra Feth i Sah adlandirildi ve donanmanin bayraqdar gemisi oldu Lakin baqa bir qaynaga gore ise Feth i Sah gemisi evvelki Northumberland gemisi olmusdur Cavan sexsi olaraq Bombeyde yerlesen EIC sirketi terefinden Efsarlara satilmaq ucun elde edilmisdi ve sirket bu satisdan 200 faiz menfeet elde etmisdi Donanmaya daxil olan basqa bir gemi ise fransiz tacirlerden satin alinmis l Heureux gemisi idi 1737 ci il 1737 ci ile aid holland qaynagi donanmanin inventarini bele teqdim etmisdir Gemi Koken QeydlerFeth i Sah ingilis 7 000 tumene alinmisdir Capitaine ingilis Purchased for 4 000 tumene alinmisdir Fatta Mamoedieb ingilis 400 tumene alinmisdir Nastar Chanie ingilis 300 tumene alinmisdir Toeckelc Seyx Residden 3 000 tumene alinmisdir Fattilhaije Seyx Residden 1 300 tumene alinmisdir Fatta Rhamhanied ereb 400 tumene alinmisdir Illhaiji Seyx Residden 400 tumene alinmisdir Bilinmir Seyx Residden alinmisdir Bilinmir Seyx Residden alinmisdir Bilinmir Yerli Mehemmed Letif xan terefinden tikilmisdir Bilinmir Yerli Mehemmed Letif xan terefinden tikilmisdir a also spelt Fattishahi fars فتح شاهی b fars فتح محمودی c also spelt Tawakkul fars توکل d fars فتح رحمانی Menbe Villem Floor 1987 1741 1742 ci iller 1 100 tonluq Bombey merkezli gemi olan Savallum onu hazirlayan konsortium Con Lambton parsi tacir Bhomanji Rustemci ve Manoji Novroji ve bombeyli Sivan Set Dharam Set terefinden satilmis ve Rehimi adlandirilmisdir Bu gemi Efsar donanmasinin bayraqdari kimi xidmet etmisdir 1742 ci ilde cenub donanmasina 15 gemi daxil idi ve onlarin coxu Kambey korfezindeki Suratda hazirlanmisdi Efsarlar Suratdaki gemi hazirlayanlara daha 11 gemi sifaris verdiler ve bu sifarislerden birincisi 1741 ci ilde hazir edildi Bu gemiler tik agacindan hazirlanmisdilar ve oz davamliliqlari ile secilirdiler 1742 ci ilde Robert Qalley gemisi ingilis Eusteys Pikokdan 1000 tume qarsiliginda satin alindi Daha iki gemi Meri ve Pembrok Suratdaki EIC terefinden hazirlandi ve 186 251 rupiye 9 312 tumene ve ya 23 280 pounda beraber idi Efsarlara satildi Pembrok lazimi techizatlardan mehrum idi Meri ise su sizmasina meruz qaldigi ucun gundelik nasosa ehtiyyaci var idi 1745 ci ilde 1745 ci ilde donanmada 30 gemi movcud idi 1747 ci ilde 1747 ci ilde cenub donanmasinda 20 25 gemi movcud idi Icareye goturulmus gemiler Efsarid donanmasi asagidaki gemileri mehdud muddete icareye goturmusdu Gemi Olke bayragi QeydlerBritaniya Boyuk Britaniya kralligi 1734 cu ilde Bender Abbasda sahil muhafize islerinde istifade edilmisdir de Rithem Hollandiya 1736 ci ilde antiquldur patrulu ucun istifade edilmisdir Robert Galley Boyuk Britaniya kralligi 1734 ve 1736 ci illerde sernisin dasinmasi ucun istifade edilmisdir de Anthonia Hollandiya 1737 ci ilde Maskat sultanligina hucum ucun istifade edilmisdir tHuys Foreest Hollandiya 1737 ci ilde Maskat sultanligina qarsi doyusen orduya erzaq gondermek ucun istifade edilmisdir Rose Galley Boyuk Britaniya kralligi 1738 ci ilde maddi texniki teminat dasimaq ucun istifade edilmisdir tHof niet altijd Somer Hollandiya 1738 ci ilde Culfara qarsi maddi texniki teminat dasimaq ucun istifade edilmisdir de Valk Hollandiya Kisdeki 1740 ci il qiyamini yatirmaq ucun istifade edilmisdir de Middenrak Hollandiyade Croonenburgh HollandiyaRusiya imperatricasi Rusiya imperiyasi 1742 ci ilde Nadir sahin ordusu ucun duyu gondermek ucun istifade edilmisdir de Ridderkerk Hollandiya 1742 ci ilde Tattaya seyahet ucun istifade edilmisdir Bezi hallarda Nadir sah gemileri icareye goturmekde uugrlu ola bilmirdi Yelizavetanin taxta cixmasindan qisa muddet sonra 1771 ci ilin dekabrinda ondan Dagistan yurusunun maddi texniki teminatini heyata kecirmek ucun 10 gemini icareye vermesi istenildi Rus sefirinin mesleheti ile bu teklif redd edildi Rus sefiri bu gemilerin hec vaxt geri qaytarilmayacagindan qorxurdu 1730 cu illerde britaniyali birinin sexsi mulku olan Severn ve Edvard gemilerinin de icare teklifleri redd edilmisdi Gemi hazirlanmasi 1743 cu ilde Nadir sah ingilis taciri Con Eltonu Iranin simalinda deniz gemiqayirma idaresinin reisi teyin etdi ve ona Camal Beiq titulu verdi Eltonun bas ofisi Lahican ve Lengeruddaki gemicilik obyektlerinde yerlesirdi Hemcinin baxEfsar imperiyasinin herbi sistemiIstinadlarAxworthy 2018 seh 174 Axworthy 2000 Floor 1987 seh 31 Floor 1987 seh 33 Floor 1987 seh 52 Farrokh 2011 seh 154 Bulley 2013 seh 29 Shapur Shahbazi 1999 Floor 1987 seh 44 Good 2018 seh 229 Floor 1987 seh 38 40 41 45 Floor 1987 seh 43 Davies 1997 seh 174 175 Floor 1987 seh 47 Ward 2014 seh 54 Mirfendereski 2001 seh 18 Floor 1987 seh 39 Floor 1987 seh 41 Floor 1987 seh 42 Good 2018 seh 227 Black 2004 seh 73 Barendse 2009 seh 294 Floor 1987 seh 41 42 Barendse 2009 seh 295 296 Axworthy 2000 Ward 2014 seh 53 Good 2018 seh 228 Good 2018 seh 230 Good 2018 seh 217 218 Good 2018 seh 220 221 227 Good 2018 seh 220 221 Floor 1987 seh 46 Floor 1987 seh 49MenbeAxworthy Michael NAVY i Nader Shah and the Iranian Navy Yarshater Ehsan redaktor Encyclopaedia Iranica Online 20 December 2012 1 January 2000 Axworthy Michael Crisis Collapse Militarism and Civil War The History and Historiography of 18th Century Iran Oxford University Press 2018 ISBN 9780190250324 Axworthy Michael Nader Shah and Persian Naval Expansion in the Persian Gulf 1700 1747 Journal of Research in Ayurvedic Sciences 21 1 2011 31 39 doi 10 1017 S1356186310000362 10871 9435 JSTOR 23011520 Barendse Rene J Arabian Seas 1700 1763 Leiden BRILL 2009 ISBN 978 90 04 17661 4 Black Edwin Banking on Baghdad Inside Iraq s 7 000 Year History of War Profit and Conflict John Wiley and Sons 2004 ISBN 9780471708957 Bulley Anne The Bombay Country Ships 1790 1833 Routledge 2013 ISBN 978 0700712366 Davies Charles E The Blood red Arab Flag An Investigation Into Qasimi Piracy 1797 1820 University of Exeter Press 1997 ISBN 9780859895095 Farrokh Kaveh Iran at War 1500 1988 Bloomsbury Publishing 2011 ISBN 9781780962214 Floor Willem The Iranian Navy in the Gulf during the Eighteenth Century Iranian Studies 20 1 1987 31 53 doi 10 1080 00210868708701690 JSTOR 26842784 Good Peter The East India Company and the foundation of Persian Naval Power in the Gulf under Nader Shah 1734 47 Clulow Adam Mostert Tristan redaktorlar The Dutch and English East India Companies Diplomacy Trade and Violence in Early Modern Asia Amsterdam University Press 2018 doi 10 5117 9789462983298 ISBN 978 90 4853 338 1 JSTOR j ctv9hvqf2 13 Mirfendereski Guive A Diplomatic History of the Caspian Sea Springer 2001 doi 10 1057 9780230107571 4 ISBN 978 0 230 10757 1 Shapur Shahbazi A FLAGS i Of Persia Yarshater Ehsan redaktor Encyclopaedia Iranica Fasc 1 X Online New York City Bibliotheca Persica Press 31 January 2012 15 December 1999 12 27 Ward Steven R Immortal A Military History of Iran and Its Armed Forces Updated Georgetown University Press 2014 ISBN 9781626160651