Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şamaxı əməliyyatı (1918) — Qafqaz İslam Ordusunun Şimal qrupununn Şamaxı şəhərini Stepan Şaumyanın başçılıq etdiyi Bakı Sovetinin bolşevik-daşnak qüvvələrindən azad etmək uğrunda 1918-ci ilin 19–22 iyulunda keçirdiyi hərbi əməliyyat.
Əməliyyatın hazırlanması
Əməliyyat üçün münasib şərait Ağsu və Kürdəmirin azad edilməsindən sonra yarandı. Qafqaz İslam Ordusu komandanlığı qüvvələri yenidən qruplaşdıraraq, Şərq cəbhəsinin komandanlığı altında şimal və cənub qruplarını yaratdı. Şamaxı istiqamətində döyüşləri şimal qrupu aparırdı.
Əməliyyatın başlanması
Bakı uğrunda həlledici hücumlara başlamaq üçün Şamaxı əsas dayaq bazası olduğundan ordu komandanlığı bu məntəqənin tezliklə alınmasını zəruri hesab edirdi. Şimal qrupunun qüvvələri Şamaxının cənub kəndlərindən keçməklə, Şamaxı-Bakı yolunu bağlamalı və Şamaxıdakı bolşevik-daşnak qüvvələrini mühasirəyə almalı idilər. Bunun üçün Şamaxının cənubundakı Göylər kəndinə güclü dəstə göndərilməli idi. Dəstə kənddən keçərək, irəli hərəkət etməklə, Şamaxı-Bakı şose yoluna çıxmalı və nəzərdə tutulan planın icrasını təmin etməli idi. Lakin hücum ərəfəsində (iyulun 19-u) gecə güclü yağış yağdığından əməliyyatın nəzərdə tutulduğu kimi həyata keçirilməsinə imkan vermədi. Göylər kəndinə doğru hərəkət etməli olan qüvvələr Mədrəsə kəndinə istiqamət götürdülər. Hücum planının dəyişməsinə baxmayaraq, qüvvələr xeyli irəliləyə bildi. Bolşevik-daşnak qoşunları müqavimət göstərməyin əbəs olduğunu anlayaraq, günün ikinci yarısında kütləvi şəkildə Şamaxıya doğru geri çəkildilər.
Nəticə
İyulun 20-də şimal qrupu Şamaxıdan keçərək, onun şərqindəki Çuxanlı- xəttinə çıxdı. Düşmən qüvvələri Şamaxıda mühasirə olunmaq təhlükəsi ilə üzləşdiyindən təcili Mərəzəyə doğru geri çəkildilər. İyulun 21-də şimal qrupunun hissə və bölmələri Mərəzəyə daxil oldular, iyulun 22-də isə bu məntəqə ətrafında baş verən döyüşdən sonra bolşevik-daşnak qüvvələri Cəngiyə qədər qaçaraq, orada müdafiə mövqeləri qurmağa çalışdılar. Bununla da, Şamaxı və onun ətrafı azad edildi və Bakı istiqamətində hücumu genişləndirmək üçün əlverişli mövqelər ələ keçirildi.
İstinadlar
- Manaf Süleymanov, Qafqaz İslam Ordusu, Bakı, 1999
- Manaf Süleymanov, Nuru Paşa, Bakı, 1999)
Mənbə
- Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası, Şamaxı əməliyyatı maddəsi.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Samaxi emeliyyati 1918 Qafqaz Islam Ordusunun Simal qrupununn Samaxi seherini Stepan Saumyanin basciliq etdiyi Baki Sovetinin bolsevik dasnak quvvelerinden azad etmek ugrunda 1918 ci ilin 19 22 iyulunda kecirdiyi herbi emeliyyat Doyusun oldugu Qobustan Mereze rayonuEmeliyyatin hazirlanmasiAzerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Milli Ordusunun Samaxida resmi kecidi Emeliyyat ucun munasib serait Agsu ve Kurdemirin azad edilmesinden sonra yarandi Qafqaz Islam Ordusu komandanligi quvveleri yeniden qruplasdiraraq Serq cebhesinin komandanligi altinda simal ve cenub qruplarini yaratdi Samaxi istiqametinde doyusleri simal qrupu aparirdi Emeliyyatin baslanmasiBaki ugrunda helledici hucumlara baslamaq ucun Samaxi esas dayaq bazasi oldugundan ordu komandanligi bu menteqenin tezlikle alinmasini zeruri hesab edirdi Simal qrupunun quvveleri Samaxinin cenub kendlerinden kecmekle Samaxi Baki yolunu baglamali ve Samaxidaki bolsevik dasnak quvvelerini muhasireye almali idiler Bunun ucun Samaxinin cenubundaki Goyler kendine guclu deste gonderilmeli idi Deste kendden kecerek ireli hereket etmekle Samaxi Baki sose yoluna cixmali ve nezerde tutulan planin icrasini temin etmeli idi Lakin hucum erefesinde iyulun 19 u gece guclu yagis yagdigindan emeliyyatin nezerde tutuldugu kimi heyata kecirilmesine imkan vermedi Goyler kendine dogru hereket etmeli olan quvveler Medrese kendine istiqamet goturduler Hucum planinin deyismesine baxmayaraq quvveler xeyli irelileye bildi Bolsevik dasnak qosunlari muqavimet gostermeyin ebes oldugunu anlayaraq gunun ikinci yarisinda kutlevi sekilde Samaxiya dogru geri cekildiler NeticeIyulun 20 de simal qrupu Samaxidan kecerek onun serqindeki Cuxanli xettine cixdi Dusmen quvveleri Samaxida muhasire olunmaq tehlukesi ile uzlesdiyinden tecili Merezeye dogru geri cekildiler Iyulun 21 de simal qrupunun hisse ve bolmeleri Merezeye daxil oldular iyulun 22 de ise bu menteqe etrafinda bas veren doyusden sonra bolsevik dasnak quvveleri Cengiye qeder qacaraq orada mudafie movqeleri qurmaga calisdilar Bununla da Samaxi ve onun etrafi azad edildi ve Baki istiqametinde hucumu genislendirmek ucun elverisli movqeler ele kecirildi IstinadlarManaf Suleymanov Qafqaz Islam Ordusu Baki 1999 Manaf Suleymanov Nuru Pasa Baki 1999 MenbeAzerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Ensiklopediyasi Samaxi emeliyyati maddesi Hemcinin baxAzerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin Milli Ordusu Qafqaz Islam Ordusu