Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şirvanşah Şahənşah – Şirvanşahlar dövlətinin iyirmi ikinci hökmdarı, Şirvanşah III Böyük Mənuçöhrün oğlu.
| Şahənşah ibn Mənuçöhr | |
|---|---|
 | |
Şirvanşahlar Dövlətinin XXII hökmdarı | |
| 1197 – 1200 | |
| Əvvəlki | I Axsitan |
| Sonrakı | II Fəribürz |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | ? |
| Doğum yeri | Şamaxı |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | Şamaxı |
| Atası | III Böyük Mənuçöhr |
| Dini | Sünni İslam |
Fəaliyyəti
Şamaxıda zəlzələ vaxtı I Axsitanın arvadı və uşaqları həlak olduğundan Şirvanşahın özü təqribən 1197-ildə öldükdə varisi qalmadığı üçün taxta onun qardaşı I Şahənşah ibn III Mənuçöhr çıxdı. Bu Şirvanşahın hakimiyyəti dövründə onun adından zərb edilmiş sikkələrdən başqa bir abidə qalmamışdır. Şamaxı rayonundakı Altıağac kəndindən iki dəfinə tapılmışdır: bir hissəsi Ermitajda saxlanılan birinci dəfinə XII-XIII əsrlərə aid 346 sikkədən və 8 bilərzikdən, yarıdan çox hissəsi Bakıda Azərbaycan tarixi muzeyində saxlanılan ikinci dəfinə isə 100 sikkədən ibarətdir. Bu iki dəfinədə Şirvanşah Şahənşahın adından zərb edilmiş azacıq gümüş qarışığı olan mis sikkələr də aşkar olunmuşdur. Üz tərəfində dini rəmz və xəlifə ən- Nasir- lidin – Allahın adı, habelə Qurandan parçalar (9,33 və 61,9-cu surələr), əks tərəfində isə "Məhəmməd rəsulillah, əl-məlik əl-müəzzəm, Şahənşah, ibn Mənuçöhr Şirvanşah" sözləri həkk olunmuşdur.
Sikkələrin kəsildiyi tarix xəlifə ən-Nasirin hakimiyyət dövrü ilə – h.575-622 (1180- 1225)-ci illə müəyyənləşdirilir. Ermitajda 7675-ci nömrə ilə saxlanılan sikkələrin birinin üz tərəfində "Əl-məlik əlmüəzzəm Şahənşah ibn Mənuçöhr Şirvanşah" sözləri vardır. Sikkənin qırıqlarında "beş yüz doxsan yeddi" tarixi oxunur (h. 597/1201-ci il). Əks tərəfində isə müsəlman dini rəmzi və xəlifə ən-Nasirin adı həkk olunmuşdur. Şahənşah, ehtimal ki, 4 il -1196-17-ci illə (şərti olaraq, I Axsitanın öldüyü il) Şahənşahın qardaşı oğlu II Afridunun oğlu II Fəribürzün hakimiyyətə keçdiyi 1200/1-ci il arasında hakimiyyət sürmüşdür. Şirvanşah Şahənşah III Mənuçöhrün oğlu və I Axsitanın qardaşı idi. Ehtimal ki, Axsitanın ölümündən sonra Şirvanşah taxtında I Axsitanın digər qardaşı I Fərruxzad ibn III Mənuçöhrün nəsli möhkəmlənənə qədər hakimiyyət uğrunda daxili çəkişmələr getmişdir. I Axsitanın bilavasitə varisi Şahənşah idi. Belə ki, Y.A.Paxamov I Axsitan və Şahənşahın sikkələrinin kimyəvi təhlili əsasında Şahənşahın hakimiyyətə başlması ilə I Axsitanın hökmranlığının sonunun vaxt etibarilə yaxın olduğu qənaətinə gəlmişdir. Şahənşahın sikkələrində yalnız xəlifə ən-Nasirin adı vardır. "Məlik əl-müəzzəm" ləqəbi və Şirvanşah titulu Şirvanşahın XII əsrin sonu, XIII əsrin əvvəllərində müstəqil olduğunu göstərir. Şahənşahın hökmranlığı uzun sürməmiş və özündən sonra sikkələrdən başqa heç bir abidəsi qalmamışdır. O, I Axsitanın Şirvanşah taxtına göztikən, ehtimal ki, artıq ahıl yaşlarında olan qardaşlarının taxtda birbirini tez-tez əvəz etdikləri hərc-mərclik dövründə yaşamışdır.
Ailəsi
- Atası III Böyük Mənuçöhr. Şirvanşah.
- Atasının həyat yoldaşı Tamar. Gürcüstan çarı IV Davidin qızı, Şirvan məleykəsi, ömrünün son dövlərində Tiğva monastırında rahibə, Baqrationi sülaləsindən. Şirvanşahdan 3 oğlu və 1 qızı olmuşdur.
- Tamarın oğullarından biri. Şervaşidze sülaləsinin qurucusu. Babası IV David tərəfindən Suxumiətrafı torpaqların idarəsi ona verilmişdir.
- Tamarın kiçik oğlu. III Mənuçöhrün ölümündən sonra Tamar kiçik oğlunu hakimiyyətə gətirməyə cəhd etmişdir.
- Qardaşı II Afridun ibn Mənuçöhr. Şirvanşah. Öldürülmüşdür.
- Qardaşı oğlu Fəribürz. Şahənşah ibn Mənuçöhrün xələfi
- Qardaşı I Axsitan. Şirvanşah. Taxta varis qoymadan ölmüşdür.
- Qardaşı Fəribürz. Atasının hakimiyyəti dövründə xəstələnib ölmüşdür.
- Bacısı Alçiçək Sultan. Atasının hakimiyyəti dövründə xəstələnib ölmüşdür.
- Qardaşı Fərruxzad
İstinadlar
- Иcтopия и вocxвaлeниe вeнцeнocцeв, c.57
- Пaxoмoв. Шиpвaншax Шaxaншax. "Изв. Aзepб. Apxeoл. Koм." вып.I, 1925, c.69
- Пaxoмoв. Moнeтныe нaxoдки в Aзepб. CCP, вып.I, c.74-75
- Пaxoмoв. Шиpвaншax Шaxaншax, c.69-70
- M.A.Ceйфeддини. Moнeтнoe дeлo и дeнeжнoe oбpaшeниe в Aзepбaйджaнe XII-XV вв., ч.l. Бaкy, 1978, c.123
- Пaxoмoв. Шиpвaншax Шaxaншax, c.70
- Пaxoмoв. Xимичecкий aнaлиз шиpвaншaxcкиx мoнeт. "Изв. Aзкoмcтapиc", вып.III, Бaкy, 1927, c.61
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sirvansah Sahensah Sirvansahlar dovletinin iyirmi ikinci hokmdari Sirvansah III Boyuk Menucohrun oglu Sahensah ibn MenucohrSirvansahlar Dovletinin XXII hokmdari1197 1200EvvelkiI AxsitanSonrakiII FeriburzSexsi melumatlarDogum tarixi Dogum yeri SamaxiVefat tarixi 1200Vefat yeri SamaxiAtasi III Boyuk MenucohrDini Sunni IslamFealiyyetiSamaxida zelzele vaxti I Axsitanin arvadi ve usaqlari helak oldugundan Sirvansahin ozu teqriben 1197 ilde oldukde varisi qalmadigi ucun taxta onun qardasi I Sahensah ibn III Menucohr cixdi Bu Sirvansahin hakimiyyeti dovrunde onun adindan zerb edilmis sikkelerden basqa bir abide qalmamisdir Samaxi rayonundaki Altiagac kendinden iki define tapilmisdir bir hissesi Ermitajda saxlanilan birinci define XII XIII esrlere aid 346 sikkeden ve 8 bilerzikden yaridan cox hissesi Bakida Azerbaycan tarixi muzeyinde saxlanilan ikinci define ise 100 sikkeden ibaretdir Bu iki definede Sirvansah Sahensahin adindan zerb edilmis azaciq gumus qarisigi olan mis sikkeler de askar olunmusdur Uz terefinde dini remz ve xelife en Nasir lidin Allahin adi habele Qurandan parcalar 9 33 ve 61 9 cu sureler eks terefinde ise Mehemmed resulillah el melik el muezzem Sahensah ibn Menucohr Sirvansah sozleri hekk olunmusdur Sikkelerin kesildiyi tarix xelife en Nasirin hakimiyyet dovru ile h 575 622 1180 1225 ci ille mueyyenlesdirilir Ermitajda 7675 ci nomre ile saxlanilan sikkelerin birinin uz terefinde El melik elmuezzem Sahensah ibn Menucohr Sirvansah sozleri vardir Sikkenin qiriqlarinda bes yuz doxsan yeddi tarixi oxunur h 597 1201 ci il Eks terefinde ise muselman dini remzi ve xelife en Nasirin adi hekk olunmusdur Sahensah ehtimal ki 4 il 1196 17 ci ille serti olaraq I Axsitanin olduyu il Sahensahin qardasi oglu II Afridunun oglu II Feriburzun hakimiyyete kecdiyi 1200 1 ci il arasinda hakimiyyet surmusdur Sirvansah Sahensah III Menucohrun oglu ve I Axsitanin qardasi idi Ehtimal ki Axsitanin olumunden sonra Sirvansah taxtinda I Axsitanin diger qardasi I Ferruxzad ibn III Menucohrun nesli mohkemlenene qeder hakimiyyet ugrunda daxili cekismeler getmisdir I Axsitanin bilavasite varisi Sahensah idi Bele ki Y A Paxamov I Axsitan ve Sahensahin sikkelerinin kimyevi tehlili esasinda Sahensahin hakimiyyete baslmasi ile I Axsitanin hokmranliginin sonunun vaxt etibarile yaxin oldugu qenaetine gelmisdir Sahensahin sikkelerinde yalniz xelife en Nasirin adi vardir Melik el muezzem leqebi ve Sirvansah titulu Sirvansahin XII esrin sonu XIII esrin evvellerinde musteqil oldugunu gosterir Sahensahin hokmranligi uzun surmemis ve ozunden sonra sikkelerden basqa hec bir abidesi qalmamisdir O I Axsitanin Sirvansah taxtina goztiken ehtimal ki artiq ahil yaslarinda olan qardaslarinin taxtda birbirini tez tez evez etdikleri herc merclik dovrunde yasamisdir AilesiAtasi III Boyuk Menucohr Sirvansah Atasinin heyat yoldasi Tamar Gurcustan cari IV Davidin qizi Sirvan meleykesi omrunun son dovlerinde Tigva monastirinda rahibe Baqrationi sulalesinden Sirvansahdan 3 oglu ve 1 qizi olmusdur Tamarin ogullarindan biri Servasidze sulalesinin qurucusu Babasi IV David terefinden Suxumietrafi torpaqlarin idaresi ona verilmisdir Tamarin kicik oglu III Menucohrun olumunden sonra Tamar kicik oglunu hakimiyyete getirmeye cehd etmisdir Qardasi II Afridun ibn Menucohr Sirvansah Oldurulmusdur Qardasi oglu Feriburz Sahensah ibn Menucohrun xelefi Qardasi I Axsitan Sirvansah Taxta varis qoymadan olmusdur Qardasi Feriburz Atasinin hakimiyyeti dovrunde xestelenib olmusdur Bacisi Alcicek Sultan Atasinin hakimiyyeti dovrunde xestelenib olmusdur Qardasi FerruxzadIstinadlarIctopiya i vocxvalenie vencenoccev c 57 Paxomov Shipvanshax Shaxanshax Izv Azepb Apxeol Kom vyp I 1925 c 69 Paxomov Monetnye naxodki v Azepb CCP vyp I c 74 75 Paxomov Shipvanshax Shaxanshax c 69 70 M A Cejfeddini Monetnoe delo i denezhnoe obpashenie v Azepbajdzhane XII XV vv ch l Baky 1978 c 123 Paxomov Shipvanshax Shaxanshax c 70 Paxomov Ximicheckij analiz shipvanshaxckix monet Izv Azkomctapic vyp III Baky 1927 c 61 Sirvansahlar dovleti portaliHemcinin baxKesraniler Azerbaycan tarixi