Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şahsüvar Sultan (1682, Rusiya – 27 aprel 1756, Konstantinopol) — 22-ci Osmanlı sultanı II Mustafanın xanımı və III Osmanın anası, Validə sultan.
| Şahsüvar Sultan | |
|---|---|
| Əvvəlki | Saliha Sebkati Sultan |
| Sonrakı | Mehrişah Sultan |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | (74 yaşında) |
| Vəfat yeri | İstanbul, Osmanlı imperiyası |
| Dəfn yeri | Şahsüvar Sultan türbəsi, Nuruosmaniyə məscidi |
| Fəaliyyəti | Validə Sultan, qul[d] |
| Uşaqları | III Osman Əmətullah Sultan |
| Dini | islam |
Həyatı
İlk illəri
1682-ci ildə dünyaya gəldiyi düşünülür. Əslən rus və ya serb olub, əsl adının Mariya olduğu bilinir. Osmanlı sarayında təlim-tərbiyə almış və Sultan Mustafaya səltənətinin ilk illərində təqdim edilmişdir. İlk övladı olan Şahzadə Osmanı 3 yanvar 1699-cu ildə, qızı Əmətullah Sultanı isə 22 iyun 1701-ci ildə Ədirnə sarayında dünyaya gətirdi. Ancaq 1703-cü ildə baş verən Ədirnə hadisələri nəticəsində Sultan Mustafa taxtdan endirildi və padşahın bütün hərəmiylə birlikdə Şahsüvar Sultan da Ədirnə sarayında otaq həbsinə alındı. Taxta çıxan Sultan Əhməd isə qardaşı oğlu olan Şahzadə Mahmud və Şahzadə Osmanı alaraq İstanbula geri döndü. Ancaq çox keçmədən 5 ay sonra Sultan Mustafa əziyyət çəkdiyi böyrək çatışmazlığı səbəbilə Ədirnədə vəfat etdi və bütün hərəmi İstanbuldakı köhnə saraya daşındı. 51 il boyunca köhnə sarayda yaşayan Şahsüvar Sultan bu müddət ərzində övladını görə bilmədi.
Validə sultan illəri
Sultan Əhmədin 1730-cu ildə Patrona Xəlil üsyanıyla taxtdan endirilməsinin ardından Sultan Mustafanın böyük oğlu Şahzadə Mahmud taxta çıxmış, kiçik oğlu (eləcə də Şahsüvar Sultanın oğlu) olan Şahzadə Osman isə vəliəhd elan edilmişdi. Vəliəhdlik dönəmində nisbətən rahat həyat yaşayan Şahzadə Osman böyük qardaşının vəfatının ardından 14 dekabr 1754-cü ildə cümə günü 58 yaşında ikən taxta çıxdı. Osmanlı tarixi boyunca Şimşirlik bölümündə ən uzun saxlanılan şahzadə olaraq bilinir. Səltənətinin altıncı günündə (19 dekabr) anası Şahsüvar Sultan Köhnə saraydan Topqapı sarayına xüsusi mərasimlə gətirildi. Validə sultanlar bu mərasim əsnasında adətən at arabasıyla saraya gətirilirdi, ancaq istisna hal olaraq Şahsüvar Sultan üçün tərtiblənən mərasimdə validə sultan yeni sarayına kəcavə ilə gətirildi. Bu Şahsüvar Sultanın validə sultanlıq dönəminin ilk yeniliyi deyildi. Belə ki, ənənəyə görə, yeni validə sultan cülus mərasiminin ardından sədrəzəmə və digər divan üzvlərinə kürk hədiyyə etməli idi. Ancaq Şahsüvar Sultan bununla yanaşı şeyxülislama da kürk göndərmiş, ardından bu, Osmanlı sarayında ənənə halını almışdır.
Validə sultanlıq dönəmi olduqca qısa olan Şahsüvar Sultan bu müddət ərzində daha çox saray daxilində aktiv fəaliyyət göstərsə də, bəzi hallarda dövlət məsələlərində oğluna məsləhətlər də verirdi. Belə ki, səltənətinin ilk ilində Ayvansarayda baş verən dəhşətli yanğında təqsirkar görülən sədrəzəm Həkimoğlu Əli Paşa vəzifədən alınaraq Qız qalasına həbs edilmiş, ancaq Şahsüvar Sultanın müdaxiləsiylə edamdan xilas edilərək Maqosaya (Famaqustaya) sürgün edilmişdir.
Şahsüvar Sultan 27 aprel 1756-cı ildə İstanbulda vəfat etdi. Cənazəsi əvvəllər Sultan Mahmudun dəfni üçün nəzərdə tutulmuş, ancaq oğlunun səltənətində inşası tamamlanan Nuruosmaniyə məscidindəki türbəyə dəfn edildi. Anasına bağlılığı ilə bilinən Sultan Osman vəfatından sonra burada dəfn edilməsini istəsə də, xələfi Sultan Mustafa tərəfindən bu istəyi yerinə gətirilməmişdir. Türbədə Şahsüvar Sultanla yanaşı qız nəvəsi olan Hibətullah xanım Sultan (ö. 1766) və II Mahmudun kiçik yaşda vəfat edən bəzi övladları dəfn edilmişdir.
Mənbə
- Argit, Betül Ipsirli (October 29, 2020). Life after the Harem: Female Palace Slaves, Patronage and the Imperial Ottoman Court. Cambridge University Press. p. 66. ISBN 978-1-108-48836-5.
- Osman Gazi'den Sultan Vahidüddin Han'a Osmanlı tarihi, Volume 4. Çamlıca Basım Yayın. p. 422.
- "VÂLİDE SULTAN Osmanlılar'da padişah annelerine verilen unvan". İslam Ansiklopedisi.
- Fanny Davis (1986). The Ottoman Lady: A Social History from 1718 to 1918. Greenwood Publishing Group. p. 11. ISBN 978-0-313-24811-5.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sahsuvar Sultan 1682 Rusiya 27 aprel 1756 Konstantinopol 22 ci Osmanli sultani II Mustafanin xanimi ve III Osmanin anasi Valide sultan Sahsuvar SultanValide sultanEvvelkiSaliha Sebkati SultanSonrakiMehrisah SultanSexsi melumatlarDogum tarixi 1682Dogum yeri RusiyaVefat tarixi 27 aprel 1756 74 yasinda Vefat yeri Istanbul Osmanli imperiyasiDefn yeri Sahsuvar Sultan turbesi Nuruosmaniye mescidiFealiyyeti Valide Sultan qul d Usaqlari III Osman Emetullah SultanDini islamHeyatiIlk illeri 1682 ci ilde dunyaya geldiyi dusunulur Eslen rus ve ya serb olub esl adinin Mariya oldugu bilinir Osmanli sarayinda telim terbiye almis ve Sultan Mustafaya seltenetinin ilk illerinde teqdim edilmisdir Ilk ovladi olan Sahzade Osmani 3 yanvar 1699 cu ilde qizi Emetullah Sultani ise 22 iyun 1701 ci ilde Edirne sarayinda dunyaya getirdi Ancaq 1703 cu ilde bas veren Edirne hadiseleri neticesinde Sultan Mustafa taxtdan endirildi ve padsahin butun heremiyle birlikde Sahsuvar Sultan da Edirne sarayinda otaq hebsine alindi Taxta cixan Sultan Ehmed ise qardasi oglu olan Sahzade Mahmud ve Sahzade Osmani alaraq Istanbula geri dondu Ancaq cox kecmeden 5 ay sonra Sultan Mustafa eziyyet cekdiyi boyrek catismazligi sebebile Edirnede vefat etdi ve butun heremi Istanbuldaki kohne saraya dasindi 51 il boyunca kohne sarayda yasayan Sahsuvar Sultan bu muddet erzinde ovladini gore bilmedi Valide sultan illeri Defn edildiyi Nuruosmaniye mescidi Sultan Ehmedin 1730 cu ilde Patrona Xelil usyaniyla taxtdan endirilmesinin ardindan Sultan Mustafanin boyuk oglu Sahzade Mahmud taxta cixmis kicik oglu elece de Sahsuvar Sultanin oglu olan Sahzade Osman ise veliehd elan edilmisdi Veliehdlik doneminde nisbeten rahat heyat yasayan Sahzade Osman boyuk qardasinin vefatinin ardindan 14 dekabr 1754 cu ilde cume gunu 58 yasinda iken taxta cixdi Osmanli tarixi boyunca Simsirlik bolumunde en uzun saxlanilan sahzade olaraq bilinir Seltenetinin altinci gununde 19 dekabr anasi Sahsuvar Sultan Kohne saraydan Topqapi sarayina xususi merasimle getirildi Valide sultanlar bu merasim esnasinda adeten at arabasiyla saraya getirilirdi ancaq istisna hal olaraq Sahsuvar Sultan ucun tertiblenen merasimde valide sultan yeni sarayina kecave ile getirildi Bu Sahsuvar Sultanin valide sultanliq doneminin ilk yeniliyi deyildi Bele ki eneneye gore yeni valide sultan culus merasiminin ardindan sedrezeme ve diger divan uzvlerine kurk hediyye etmeli idi Ancaq Sahsuvar Sultan bununla yanasi seyxulislama da kurk gondermis ardindan bu Osmanli sarayinda enene halini almisdir Valide sultanliq donemi olduqca qisa olan Sahsuvar Sultan bu muddet erzinde daha cox saray daxilinde aktiv fealiyyet gosterse de bezi hallarda dovlet meselelerinde ogluna meslehetler de verirdi Bele ki seltenetinin ilk ilinde Ayvansarayda bas veren dehsetli yanginda teqsirkar gorulen sedrezem Hekimoglu Eli Pasa vezifeden alinaraq Qiz qalasina hebs edilmis ancaq Sahsuvar Sultanin mudaxilesiyle edamdan xilas edilerek Maqosaya Famaqustaya surgun edilmisdir Sahsuvar Sultan 27 aprel 1756 ci ilde Istanbulda vefat etdi Cenazesi evveller Sultan Mahmudun defni ucun nezerde tutulmus ancaq oglunun seltenetinde insasi tamamlanan Nuruosmaniye mescidindeki turbeye defn edildi Anasina bagliligi ile bilinen Sultan Osman vefatindan sonra burada defn edilmesini istese de xelefi Sultan Mustafa terefinden bu isteyi yerine getirilmemisdir Turbede Sahsuvar Sultanla yanasi qiz nevesi olan Hibetullah xanim Sultan o 1766 ve II Mahmudun kicik yasda vefat eden bezi ovladlari defn edilmisdir MenbeArgit Betul Ipsirli October 29 2020 Life after the Harem Female Palace Slaves Patronage and the Imperial Ottoman Court Cambridge University Press p 66 ISBN 978 1 108 48836 5 Osman Gazi den Sultan Vahiduddin Han a Osmanli tarihi Volume 4 Camlica Basim Yayin p 422 VALIDE SULTAN Osmanlilar da padisah annelerine verilen unvan Islam Ansiklopedisi Fanny Davis 1986 The Ottoman Lady A Social History from 1718 to 1918 Greenwood Publishing Group p 11 ISBN 978 0 313 24811 5