Mamiya Oraxelaşvili (gürc. მამია ორახელაშვილი, rus. Иван (Мамия) Дмитриевич Орахелашвили, İvan (Mamiya) Dmitrieviç Oraxelaşvili; 10 iyun 1881 və ya 1881, Kutaisi – 11 dekabr 1937 və ya 1937) — Rusiya və Gürcüstanda inqilabi hərəkatda fəal iştirak edən gürcü bolşevik və sovet siyasətçisi.
Mamiya Oraxelaşvili | |
---|---|
gürc. მამია დიმიტრის ძე ორახელაშვილი | |
Şəxsi məlumatlar | |
Doğum tarixi | 10 iyun 1881 və ya 1881 |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 11 dekabr 1937 və ya 1937 |
Partiya | |
Təhsili |
|
Fəaliyyəti | siyasətçi, həkim |
Elmi fəaliyyəti | |
Elm sahəsi | bolşevizm, tibb |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Erkən həyat və karyera
Rusiya imperiyasının Kutais qubernatorluğunda (indiki Gürcüstanda) mülkədar ailəsində anadan olan Oraxelaşvili Xarkov Universitetində və Sankt-Peterburq Hərbi Tibb Akademiyasında tibb təhsili alıb. O, 1903-cü ildə Rusiya Sosial-Demokrat Fəhlə Partiyasının bolşevik fraksiyasına qoşulmuş, 1905-ci ildə Peterburqda baş vermiş üsyanda fəal iştirak etmişdir. 1906–1914-cü illərdə bir neçə dəfə çar polisi tərəfindən həbs olunub.
Rus inqilabı
1917-ci ildə bolşeviklərin hakimiyyəti ələ keçirməsindən sonra Oraxelaşvili Vladiqafqaz Sovetinə sədrlik etdi. 1918–1920-ci illərdə Gürcüstan Demokratik Respublikasında gizli bolşevik dəstəsində çalışmış və Gürcüstan hökuməti tərəfindən həbs edilmişdir. Gürcüstan və Sovet Rusiyası arasında bağlanmış Moskva müqaviləsinə əsasən (1920-ci ilin mayında) azad edilib və daha sonra leqallaşdırılan Gürcüstan Kommunist Partiyasının sədri olub. 1921-ci ilin fevralında Gürcüstanın cənubunda bolşevik təxribatında iştirak etdi. Hansı ki, bu, Vladimir Lenin hökuməti tərəfindən Qırmızı Ordunun Gürcüstana hücumu üçün bəhanə kimi istifadə edilmişdir. O, İakov Moiseyeviç Şafirin (1921) "Тайны меньшевистского царства" ("Menşevik Gürcüstanın sirləri") əsərinə müqəddimə yazmışdır.
Sovet Gürcüstanında
Gürcüstanın sonra Oraxelaşvili Gürcüstan Revkomunun sədri və Gürcüstan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin katibi vəzifələrində çalışıb. Sonralar Gürcüstan Xalq Komissarları Soveti sədrinin müavini və Zaqafqaziya SFSR Xalq Komissarları Sovetinin sədri oldu. 1923–1937-ci illərdə SSRİ Xalq Komissarları Soveti sədrinin müavini və Zaqafqaziya Kommunist Partiyası Komitəsinin birinci katibi vəzifələrində çalışmış və Qafqazda ən nüfuzlu sovet rəsmilərindən biri olmuşdur.
1930-cu ildə Oraxelaşvili Kommunist Partiyasının "Pravda" qəzetinin redaksiya heyətinə daxil olur. 1932-ci ildə direktor müavini təyin edilmiş, Kommunist Partiyasının tarixinə, Zaqafqaziya və Gürcüstanda bolşevik fəaliyyətinə dair bir neçə əsərin müəllifidir. Onun sözügedən dövrün tarixi təsvirləri hadisələrin Stalinist versiyası ilə xüsusilə üst-üstə düşmürdü.
1937-ci ildə Böyük Təmizləmə zamanı o, həbs edildi, daha sonra isə edam edilib. Onun həyat yoldaşı, Gürcüstan SSR təhsil naziri Məryəm Oraxelaşvili həbsxanada işgəncələrə məruz qalaraq güllələnib. Onların qızı Ketevan QULAQ düşərgəsinə göndərilib və onun əri, görkəmli dirijor Yevgeni Mikeladze işgəncə ilə öldürülüb. Onlar 1955-ci ildə reabilitasiya olunublar.
İstinadlar
- Люди и судьбы. Биобиблиографический словарь востоковедов - жертв политического террора в советский период (1917-1991) (rus.). СПб: Петербургское Востоковедение, 2013. 496 с. — (Социальная история отечественной науки о Востоке)
- Орахелашвили Иван Дмитриевич // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- Orachelašvili, Mamija Dmitrijevič // Çex Milli Hakimiyyət Məlumat bazası.
- "Ivan Dmitrievich Orakhelashvili". 2021-11-04 at the Wayback Machine Geni.com
- Mikaberidze, Alexander. "Orakhelashvili, Mamia". In: Dictionary of Georgian National Biography. 2008.04.19 tarixində Wayback Machine tərəfindən . 30 mart 2007.
- [1] 2021-11-04 at the Wayback Machine "[Дезидерата РНБ] Шафир, Я. Тайны меньшевистского царства / пред. М. Орахелашвили. Тифлис: Государственное изд-во; Тип. Правительства, 1921". Аукционный дом "Литфонд" (in Russian). Auction house "Literary Fund". 8 may 2021.
- Suni, Ronald Qriqor (1994), Gürcü millətinin yaranması: 2-ci nəşr, səh. 235. İndiana Universiteti Nəşri, .
- Orakelaşvili İvan (Mamiya) Dmitrieviç 2022-06-23 at the Wayback Machine (rus dilində). CHRONOS Bioqrafik İndeksi. 30 mart 2007.
- Knight, Amy W. (1993), Beria: Stalinin birinci leytenantı, səh. 83. Princeton University Press, Princeton, New Jersey.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mamiya Oraxelasvili gurc მამია ორახელაშვილი rus Ivan Mamiya Dmitrievich Orahelashvili Ivan Mamiya Dmitrievic Oraxelasvili 10 iyun 1881 ve ya 1881 Kutaisi 11 dekabr 1937 ve ya 1937 Rusiya ve Gurcustanda inqilabi herekatda feal istirak eden gurcu bolsevik ve sovet siyasetcisi Mamiya Oraxelasviligurc მამია დიმიტრის ძე ორახელაშვილიSexsi melumatlarDogum tarixi 10 iyun 1881 1881 06 10 ve ya 1881Dogum yeri Kutaisi Kutaisi quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 11 dekabr 1937 1937 12 11 ve ya 1937Partiya Sovet Ittifaqi Kommunist PartiyasiTehsili Imperator Tibbi Cerrahiyye Akademiyasi d S M Kirov adina Herbi Tibb Akademiyasi d Fealiyyeti siyasetci hekimElmi fealiyyetiElm sahesi bolsevizm tibb Vikianbarda elaqeli mediafayllarErken heyat ve karyeraRusiya imperiyasinin Kutais qubernatorlugunda indiki Gurcustanda mulkedar ailesinde anadan olan Oraxelasvili Xarkov Universitetinde ve Sankt Peterburq Herbi Tibb Akademiyasinda tibb tehsili alib O 1903 cu ilde Rusiya Sosial Demokrat Fehle Partiyasinin bolsevik fraksiyasina qosulmus 1905 ci ilde Peterburqda bas vermis usyanda feal istirak etmisdir 1906 1914 cu illerde bir nece defe car polisi terefinden hebs olunub Rus inqilabi1917 ci ilde bolseviklerin hakimiyyeti ele kecirmesinden sonra Oraxelasvili Vladiqafqaz Sovetine sedrlik etdi 1918 1920 ci illerde Gurcustan Demokratik Respublikasinda gizli bolsevik destesinde calismis ve Gurcustan hokumeti terefinden hebs edilmisdir Gurcustan ve Sovet Rusiyasi arasinda baglanmis Moskva muqavilesine esasen 1920 ci ilin mayinda azad edilib ve daha sonra leqallasdirilan Gurcustan Kommunist Partiyasinin sedri olub 1921 ci ilin fevralinda Gurcustanin cenubunda bolsevik texribatinda istirak etdi Hansi ki bu Vladimir Lenin hokumeti terefinden Qirmizi Ordunun Gurcustana hucumu ucun behane kimi istifade edilmisdir O Iakov Moiseyevic Safirin 1921 Tajny menshevistskogo carstva Mensevik Gurcustanin sirleri eserine muqeddime yazmisdir Sovet GurcustanindaGurcustanin sonra Oraxelasvili Gurcustan Revkomunun sedri ve Gurcustan Kommunist Partiyasi Merkezi Komitesinin katibi vezifelerinde calisib Sonralar Gurcustan Xalq Komissarlari Soveti sedrinin muavini ve Zaqafqaziya SFSR Xalq Komissarlari Sovetinin sedri oldu 1923 1937 ci illerde SSRI Xalq Komissarlari Soveti sedrinin muavini ve Zaqafqaziya Kommunist Partiyasi Komitesinin birinci katibi vezifelerinde calismis ve Qafqazda en nufuzlu sovet resmilerinden biri olmusdur 1930 cu ilde Oraxelasvili Kommunist Partiyasinin Pravda qezetinin redaksiya heyetine daxil olur 1932 ci ilde direktor muavini teyin edilmis Kommunist Partiyasinin tarixine Zaqafqaziya ve Gurcustanda bolsevik fealiyyetine dair bir nece eserin muellifidir Onun sozugeden dovrun tarixi tesvirleri hadiselerin Stalinist versiyasi ile xususile ust uste dusmurdu 1937 ci ilde Boyuk Temizleme zamani o hebs edildi daha sonra ise edam edilib Onun heyat yoldasi Gurcustan SSR tehsil naziri Meryem Oraxelasvili hebsxanada isgencelere meruz qalaraq gullelenib Onlarin qizi Ketevan QULAQ dusergesine gonderilib ve onun eri gorkemli dirijor Yevgeni Mikeladze isgence ile oldurulub Onlar 1955 ci ilde reabilitasiya olunublar IstinadlarLyudi i sudby Biobibliograficheskij slovar vostokovedov zhertv politicheskogo terrora v sovetskij period 1917 1991 rus SPb Peterburgskoe Vostokovedenie 2013 496 s Socialnaya istoriya otechestvennoj nauki o Vostoke ISBN 978 5 85803 225 0 Orahelashvili Ivan Dmitrievich Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 Orachelasvili Mamija Dmitrijevic Cex Milli Hakimiyyet Melumat bazasi Ivan Dmitrievich Orakhelashvili 2021 11 04 at the Wayback Machine Geni com Mikaberidze Alexander Orakhelashvili Mamia In Dictionary of Georgian National Biography 2008 04 19 tarixinde Wayback Machine terefinden 30 mart 2007 1 2021 11 04 at the Wayback Machine Deziderata RNB Shafir Ya Tajny menshevistskogo carstva pred M Orahelashvili Tiflis Gosudarstvennoe izd vo Tip Pravitelstva 1921 Aukcionnyj dom Litfond in Russian Auction house Literary Fund 8 may 2021 Suni Ronald Qriqor 1994 Gurcu milletinin yaranmasi 2 ci nesr seh 235 Indiana Universiteti Nesri ISBN 0 253 20915 3 Orakelasvili Ivan Mamiya Dmitrievic 2022 06 23 at the Wayback Machine rus dilinde CHRONOS Bioqrafik Indeksi 30 mart 2007 Knight Amy W 1993 Beria Stalinin birinci leytenanti seh 83 Princeton University Press Princeton New Jersey ISBN 0 691 01093 5