İrina Onufriyevna Kalinets (ukr. Стасів-Калинець Ірина; 6 dekabr 1940, Lvov – 31 iyul 2012, Lvov) — Ukrayna və sovet hüquq müdafiəçisi. Şairə, uşaq yazıçısı, dissident hərəkatının nümayəndəsi, Ukrayna milli və insan haqları hərəkatının fəalı, filoloq. Dissident və yazıçı İqor Kalinetsin həyat yoldaşı.
İrina Kalinets | |
---|---|
ukr. Ірина Онуфріївна Калинець | |
![]() | |
Doğum tarixi | 6 dekabr 1940 |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 31 iyul 2012(71 yaşında) |
Vəfat yeri | |
Dəfn yeri |
|
Vətəndaşlığı | |
Milliyyəti | ukraynalı |
Dini | xristianlıq |
İxtisası | riyaziyyatçı |
Təhsili | İvan Franko adına Lvov Milli Universiteti |
Fəaliyyəti | uşaq ədəbiyyatı yazıçısı, yazıçı, şair |
Mükafatları | ![]() |
Üzvlüyü |
|
khpg.org/en/index.php?id… | |
![]() |
Həyatı
İrina Onufriyevna Kalinets Ukrayna Yunan Katolik Kilsəsinin möminləri ailəsində anadan olub. Lvov Universitetinin filologiya fakültəsinin slavyan bölməsini müəllimlik ixtisası üzrə bitirib.
İ.Kalinets regional Xalq Yaradıcılığı Evində metodist, müəllim, kitabxanaçı, Lvov Politexnik İnstitutunda (indiki Lvov Politexnik Milli Universiteti) Ukrayna dili və ədəbiyyatı müəllimi işləyib.
1990-cı ildə İ.Kalinets Ukrayna Ali Radasının deputatı seçilib. 1990-cı ilin may ayından Lvov Regional Təhsil Şöbəsinin müdiri vəzifəsində çalışıb. O, məktəb sisteminin ukraynalaşdırılması istiqamətində məktəb sistemində islahat aparıb, xüsusən də onun təşəbbüsü ilə ibtidai məktəbdə rus dilinin öyrənilməsi ləğv edilib. Lvov və regionda rus məktəblərinin və siniflərinin sayı azaldılıb, tədris planlarına müvafiq dəyişikliklər olunub. İrina Onufriyevna Kalinets uzun sürən xəstəlikdən sonra 2012-ci ildə vəfat edib.
Dissident fəaliyyəti
1970-ci ildə Ukrayna mədəniyyət xadimlərinin müdafiəsi üçün çıxış etdiyinə görə təqiblər zamanı o, işindən qovulub. İşini itirdikdən sonra İrina Kalinets əvvəlcə toxucu işləmiş, sonra isə məktəblərdə dil və ədəbiyyatdan dərs deyib.
İrina Kalinets 1970-ci ilin iyulunda 9 Lvov sakini ukraynalı dissident Valentin Morozun həbsinə qarşı etiraz aksiyası imzalayıb. Həmin ilin payızında o, əri ilə birlikdə V.Morozun məhkəməsində iştiraka icazə verilməsi xahişi ilə SSRİ prokurorluğuna vəsatət göndərib. İrina Kalinets V.Morozun qohumları və dostları adından SSRİ Nazirlər Sovetinin sədri Aleksey Kosıginə məktub, Ukrayna SSR Ali Sovetinə məhkəmə prosesi zamanı baş verən pozuntulara etiraz olaraq məktub yazıb. 1971-ci ilin dekabrında Kalinets dissident Nina Strokatayanın Müdafiəsi üzrə İctimai Komitənin yaradılması haqqında bəyannamə imzalayıb.
1972-ci ilin yanvarında İrina Kalinets həbs edilib və həmin ilin iyulunda “antisovet təbliğatı və təbliğatına görə” 6 il müddətinə ciddi rejimli düşərgələrdə həbs və 3 il sürgünə məhkum olunub. Həbsini Mordoviya ərazisində olan Baraşevoda, sonra 3 il sürgününü isə Transbaykal diyarında Undino-Poselye məntəqəsində başa vurub. Həbsdə olduğu müddətdə Kalynets digər məhbuslara dəstək olaraq aclıq aksiyaları elan etdi və SSRİ-nin müxtəlif qurumlarına etiraz teleqramları göndərdi. Altı aydan sonra onun əri, şair İqor Kalinets də eyni ittihamla mühakimə edilib. O, cəzasını Çita vilayətində çəkib. O, 1981-ci ildə azad edilib. Onların qızı doqquz il tək qalıb.
İrina Kalinets həbsdən çıxdıqdan sonra yenidən aktiv ictimai fəaliyyətə başlayıb. Sərbəst buraxıldıqdan sonra Lvova qayıdıb və bir neçə dissident cəmiyyətləri və yeni təhsil müəssisələri təşkil edib. O, 1980-ci illərin ortalarından Qərbi Ukraynanın və Lvovun ictimai və mədəni həyatında fəal rol oynayıb. "Memorial" təşkilatının və Ukrayna Xalq Hərəkatının işində aktiv iştirakçı olub. Ukraynanın müstəqillik hərəkatının tərəfdarı olan İrina Kalinets "Rux" adlı vətəndaş hüquqları təşkilatına da qoşulub. İrina Kalinets həmçinin Ukrayna dilini və mədəniyyətini vurğulayan məktəb sistemi islahatını həyata keçirdi və SSRİ-nin təqibinə baxmayaraq, Kilsələrin qanuniləşdirilməsinə töhfə verdi. 1990-cı ildə İrina Kalynets Ukrayna Ali Radasının deputatı seçildi və burada təhsil məsələləri ilə bağlı fəaliyyətini davam etdirdi.
İrina Kalynets uzun sürən xəstəlikdən sonra 31 iyul 2012-ci ildə 71 yaşında vəfat edib.
Yaradıcılığı
İrina Kalinetsin yaradıcılığı əsasən nəsrdən ibarətdir. Onun poeziyası bədii düşüncə ilə siyasi əlaqəni birləşdirir. Müəllif müsahibələrində personajlarının lirik vəziyyətini “psixoloji və fiziki gərginlikdə insan varlığının estetik ifadəsi” kimi təsvir edirdi. O, “ədəbiyyat və siyasətin bir-biri ilə rəqabət aparmadan yan-yana getdiyini” iddia edirdi. Kalinetsin poeziyası zülmkar SSRİ rejimi altında Ukraynanın səsini yüksəltməyə yönəlmiş aydın prinsiplər toplusunu izləyir.
Kalynetsin Ukrayna xalqını təsviri keçmiş tarixdən və indiki hadisələrdən kök alır; o, Ukraynanın müstəqillik uğrunda davamlı mübarizəsinin qazanc və itkilərini qiymətləndirir. İrina Kalinets “Poeziya”, “Polinomlu fahişə” kolleksiyaları əxlaq, xristian fədakarlığı və biganəliyə qarşılıq mövzularını birləşdirir. “Leleka və Çorna Xmara” uşaq kitablarının, “Oynayan telefonun nağılları” (2001), “Pimbo-Bimbo” (2000) tarixi detektiv hekayəsinin (2002) müəllifidir. O həmçinin “İqorun yürüşü haqqında nağıl haqqında araşdırmalar”, “Ukrayna-Rusiyanın yaradılmasının sirləri” monoqrafiyaları, “Taras Şevçenko və Müqəddəs Avqustin” elmi araşdırmaları, çoxsaylı publisistik məqalələr, esselər və s. yazıb.
Həyat yoldaşı ilə birlikdə o, "İşdəyik, Rəbb" (1993) mənəvi şeirlər toplusunu və "Uzaq ulduzlara dua edirik" (1997; hər ikisi - Lvov) nəsrini dərc etdirib. Sonuncuya onun Kiyev Rusiyasının tarixi araşdırmalarına əsaslanan “Min il əvvəlin qətli” (ayrıca nəşr – Lvov, 2002) adlı detektiv romanı daxildir.
Mükafatları və xatirəsi
- İrina Kalinets 1998-ci ildə sosial fəaliyyətinə görə “Dünyanın Qəhrəmanı” (ABŞ, Roçester Universiteti) mükafatını alıb.
- 2000-ci ildə Ukraynanın 3-cü dərəcəli Şahzadə Olqa ordeni ilə təltif edilib.
- 2015-ci il dekabrın 25-də İrina Kalinetsin 1947–1957-ci illərdə təhsil aldığı Lvov şəhər 87 nömrəli orta məktəbin binasının fasadında onun şərəfinə xatirə lövhəsinin açılışı olub.
- 21 dekabr 2017-ci il tarixdə Lvov Şəhər Şurasının qərarı ilə 87 nömrəli Lvov orta məktəbi İrina İrina Kalinetsin adını daşıyır.
- 30 iyun 2022-ci ildə Lvovun Frankivski rayonundakı keçmiş Karl Bryullov küçəsi İrina Kalinetsin şərəfinə adlandırılıb.
İstinadlar
- Померла поетеса-дисидентка Ірина Калинець.
- (not translated to az) Вітер в долонях. Lvov: 2017. S. 46. 416 s.
- "Dissident Iryna Kalnets Dies After Long Illness". en:Association of Ukrainians in Great Britain. July 31, 2012. İstifadə tarixi: August 2, 2012.
- "Калинець Ірина Онуфріївна: Біографія на УкрЛібі". www.ukrlib.com.ua. İstifadə tarixi: 2023-03-27.
- "Association of Ukrainians in Great Britain -". www.augb.co.uk. 2020-08-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-11-16.
- Салига, Т. Ю. Калинець Ірина Онуфріївна (Ukrainian). 12. Інститут енциклопедичних досліджень НАН України. 2012. ISBN .
- "Померла поетеса-дисидентка Ірина Калинець". RISU. July 31, 2012. İstifadə tarixi: August 2, 2012.
- "У Львові вшанували пам'ять Ірини Калинець". m.day.kyiv.ua (ukrayna). İstifadə tarixi: 2023-03-27.
- "Львівським школам присвоїли імена Квітки Цісик та Ірини Калинець". forpost.lviv.ua (ukrayna). 2017-12-21. İstifadə tarixi: 2023-03-27.
- "Львів'яни проголосували за нові назви для 14 вулиць міста. Pезультати". Пресслужба ЛМР. 2022-06-21. İstifadə tarixi: 2023-03-27.
Xarici keçidlər
- «Щоб не назвав нас ніхто пришельцями на рідній землі…» Газета «День».№ 225, 8.12.2010 (ukr.)
- У Львові померла поетеса-дисидентка Ірина Калинець (ukr.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Irina Onufriyevna Kalinets ukr Stasiv Kalinec Irina 6 dekabr 1940 Lvov 31 iyul 2012 Lvov Ukrayna ve sovet huquq mudafiecisi Saire usaq yazicisi dissident herekatinin numayendesi Ukrayna milli ve insan haqlari herekatinin feali filoloq Dissident ve yazici Iqor Kalinetsin heyat yoldasi Irina Kalinetsukr Irina Onufriyivna KalinecDogum tarixi 6 dekabr 1940 1940 12 06 Dogum yeri Lvov Lvov vilayeti Ukrayna SSR SSRIVefat tarixi 31 iyul 2012 2012 07 31 71 yasinda Vefat yeri Lvov Lvov vilayeti UkraynaDefn yeri Licakov qebiristanligi d Vetendasligi SSRIMilliyyeti ukraynaliDini xristianliqIxtisasi riyaziyyatciTehsili Ivan Franko adina Lvov Milli UniversitetiFealiyyeti usaq edebiyyati yazicisi yazici sairMukafatlariUzvluyu I cagiris Ukrayna Ali Radasi d khpg org en index php id Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiIrina Onufriyevna Kalinets Ukrayna Yunan Katolik Kilsesinin mominleri ailesinde anadan olub Lvov Universitetinin filologiya fakultesinin slavyan bolmesini muellimlik ixtisasi uzre bitirib I Kalinets regional Xalq Yaradiciligi Evinde metodist muellim kitabxanaci Lvov Politexnik Institutunda indiki Lvov Politexnik Milli Universiteti Ukrayna dili ve edebiyyati muellimi isleyib 1990 ci ilde I Kalinets Ukrayna Ali Radasinin deputati secilib 1990 ci ilin may ayindan Lvov Regional Tehsil Sobesinin mudiri vezifesinde calisib O mekteb sisteminin ukraynalasdirilmasi istiqametinde mekteb sisteminde islahat aparib xususen de onun tesebbusu ile ibtidai mektebde rus dilinin oyrenilmesi legv edilib Lvov ve regionda rus mekteblerinin ve siniflerinin sayi azaldilib tedris planlarina muvafiq deyisiklikler olunub Irina Onufriyevna Kalinets uzun suren xestelikden sonra 2012 ci ilde vefat edib Dissident fealiyyetiIrina Kalinets ve heyat yoldasi Iqor Kalinets 1961 ci il 1970 ci ilde Ukrayna medeniyyet xadimlerinin mudafiesi ucun cixis etdiyine gore teqibler zamani o isinden qovulub Isini itirdikden sonra Irina Kalinets evvelce toxucu islemis sonra ise mekteblerde dil ve edebiyyatdan ders deyib Irina Kalinets 1970 ci ilin iyulunda 9 Lvov sakini ukraynali dissident Valentin Morozun hebsine qarsi etiraz aksiyasi imzalayib Hemin ilin payizinda o eri ile birlikde V Morozun mehkemesinde istiraka icaze verilmesi xahisi ile SSRI prokurorluguna vesatet gonderib Irina Kalinets V Morozun qohumlari ve dostlari adindan SSRI Nazirler Sovetinin sedri Aleksey Kosigine mektub Ukrayna SSR Ali Sovetine mehkeme prosesi zamani bas veren pozuntulara etiraz olaraq mektub yazib 1971 ci ilin dekabrinda Kalinets dissident Nina Strokatayanin Mudafiesi uzre Ictimai Komitenin yaradilmasi haqqinda beyanname imzalayib 1972 ci ilin yanvarinda Irina Kalinets hebs edilib ve hemin ilin iyulunda antisovet tebligati ve tebligatina gore 6 il muddetine ciddi rejimli dusergelerde hebs ve 3 il surgune mehkum olunub Hebsini Mordoviya erazisinde olan Barasevoda sonra 3 il surgununu ise Transbaykal diyarinda Undino Poselye menteqesinde basa vurub Hebsde oldugu muddetde Kalynets diger mehbuslara destek olaraq acliq aksiyalari elan etdi ve SSRI nin muxtelif qurumlarina etiraz teleqramlari gonderdi Alti aydan sonra onun eri sair Iqor Kalinets de eyni ittihamla muhakime edilib O cezasini Cita vilayetinde cekib O 1981 ci ilde azad edilib Onlarin qizi doqquz il tek qalib Irina Kalinets hebsden cixdiqdan sonra yeniden aktiv ictimai fealiyyete baslayib Serbest buraxildiqdan sonra Lvova qayidib ve bir nece dissident cemiyyetleri ve yeni tehsil muessiseleri teskil edib O 1980 ci illerin ortalarindan Qerbi Ukraynanin ve Lvovun ictimai ve medeni heyatinda feal rol oynayib Memorial teskilatinin ve Ukrayna Xalq Herekatinin isinde aktiv istirakci olub Ukraynanin musteqillik herekatinin terefdari olan Irina Kalinets Rux adli vetendas huquqlari teskilatina da qosulub Irina Kalinets hemcinin Ukrayna dilini ve medeniyyetini vurgulayan mekteb sistemi islahatini heyata kecirdi ve SSRI nin teqibine baxmayaraq Kilselerin qanunilesdirilmesine tohfe verdi 1990 ci ilde Irina Kalynets Ukrayna Ali Radasinin deputati secildi ve burada tehsil meseleleri ile bagli fealiyyetini davam etdirdi Irina Kalynets uzun suren xestelikden sonra 31 iyul 2012 ci ilde 71 yasinda vefat edib YaradiciligiIrina Kalinetsin mezari Irina Kalinetsin yaradiciligi esasen nesrden ibaretdir Onun poeziyasi bedii dusunce ile siyasi elaqeni birlesdirir Muellif musahibelerinde personajlarinin lirik veziyyetini psixoloji ve fiziki gerginlikde insan varliginin estetik ifadesi kimi tesvir edirdi O edebiyyat ve siyasetin bir biri ile reqabet aparmadan yan yana getdiyini iddia edirdi Kalinetsin poeziyasi zulmkar SSRI rejimi altinda Ukraynanin sesini yukseltmeye yonelmis aydin prinsipler toplusunu izleyir Kalynetsin Ukrayna xalqini tesviri kecmis tarixden ve indiki hadiselerden kok alir o Ukraynanin musteqillik ugrunda davamli mubarizesinin qazanc ve itkilerini qiymetlendirir Irina Kalinets Poeziya Polinomlu fahise kolleksiyalari exlaq xristian fedakarligi ve biganeliye qarsiliq movzularini birlesdirir Leleka ve Corna Xmara usaq kitablarinin Oynayan telefonun nagillari 2001 Pimbo Bimbo 2000 tarixi detektiv hekayesinin 2002 muellifidir O hemcinin Iqorun yurusu haqqinda nagil haqqinda arasdirmalar Ukrayna Rusiyanin yaradilmasinin sirleri monoqrafiyalari Taras Sevcenko ve Muqeddes Avqustin elmi arasdirmalari coxsayli publisistik meqaleler esseler ve s yazib Heyat yoldasi ile birlikde o Isdeyik Rebb 1993 menevi seirler toplusunu ve Uzaq ulduzlara dua edirik 1997 her ikisi Lvov nesrini derc etdirib Sonuncuya onun Kiyev Rusiyasinin tarixi arasdirmalarina esaslanan Min il evvelin qetli ayrica nesr Lvov 2002 adli detektiv romani daxildir Mukafatlari ve xatiresiIrina Kalinets 1998 ci ilde sosial fealiyyetine gore Dunyanin Qehremani ABS Rocester Universiteti mukafatini alib 2000 ci ilde Ukraynanin 3 cu dereceli Sahzade Olqa ordeni ile teltif edilib 2015 ci il dekabrin 25 de Irina Kalinetsin 1947 1957 ci illerde tehsil aldigi Lvov seher 87 nomreli orta mektebin binasinin fasadinda onun serefine xatire lovhesinin acilisi olub 21 dekabr 2017 ci il tarixde Lvov Seher Surasinin qerari ile 87 nomreli Lvov orta mektebi Irina Irina Kalinetsin adini dasiyir 30 iyun 2022 ci ilde Lvovun Frankivski rayonundaki kecmis Karl Bryullov kucesi Irina Kalinetsin serefine adlandirilib IstinadlarPomerla poetesa disidentka Irina Kalinec not translated to az Viter v dolonyah Lvov 2017 S 46 416 s Dissident Iryna Kalnets Dies After Long Illness en Association of Ukrainians in Great Britain July 31 2012 Istifade tarixi August 2 2012 Kalinec Irina Onufriyivna Biografiya na UkrLibi www ukrlib com ua Istifade tarixi 2023 03 27 Association of Ukrainians in Great Britain www augb co uk 2020 08 04 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2020 11 16 Saliga T Yu Kalinec Irina Onufriyivna Ukrainian 12 Institut enciklopedichnih doslidzhen NAN Ukrayini 2012 ISBN 978 966 02 2074 4 Pomerla poetesa disidentka Irina Kalinec RISU July 31 2012 Istifade tarixi August 2 2012 U Lvovi vshanuvali pam yat Irini Kalinec m day kyiv ua ukrayna Istifade tarixi 2023 03 27 Lvivskim shkolam prisvoyili imena Kvitki Cisik ta Irini Kalinec forpost lviv ua ukrayna 2017 12 21 Istifade tarixi 2023 03 27 Lviv yani progolosuvali za novi nazvi dlya 14 vulic mista Pezultati Pressluzhba LMR 2022 06 21 Istifade tarixi 2023 03 27 Xarici kecidler Shob ne nazvav nas nihto prishelcyami na ridnij zemli Gazeta Den 225 8 12 2010 ukr U Lvovi pomerla poetesa disidentka Irina Kalinec ukr