Bu məqalənin sonunda mənbə siyahısı var, lakin mətndaxili mənbələr heç və ya kifayət qədər istifadə edilmədiyi üçün bəzi məlumatların mənbəsi bilinmir. |
İbrahim bəy Musabəyov (1880, Qutqaşın – 14 sentyabr 1942) — azərbaycanlı maarifçi, yazıçı və pedaqoq.
İbrahim bəy Musabəyov | |
---|---|
İbrahim bəy Mehdibəy oğlu Musabəyov | |
Doğum tarixi | |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | |
Vəfat yeri | Karaqanda, SSRİ |
Vəfat səbəbi | Quru plevrit xəstəliyi |
Fəaliyyəti | yazıçı |
Həyatı
İbrahimbəy Musabəyov Qutqaşendə (indiki Qəbələ şəhərində) anadan olmuşdur. İlk təhsilini doğma Qutqaşendə alan İ.Musabəyov 1898-ci ildə Zaqafqaziya Müəllimlər Seminariyasına daxil olur, 1902-ci ildə oranı bitirir və Şəki şəhərindəki üçüncü rus-tatar məktəbində müəllimliyə başlayır. 1911-ci ildə Bakıya gələn gənc pedaqoq birinci rus-tatar məktəbində boş olan müəllim yerini tutmaq üçün həmin ilin oktyabr ayının 6-da müəllimlər komissiyası qarşısında imtahan verir və o vaxtdan müəllimlik fəaliyyətini Bakıda davam etdirir.
O vaxt Qafur Rəşad Mirzəzadənin redaktorluğu ilə çıxan "Məktəb" jurnalında XX əsrin demokratik əqidəli müəllimləri və yazıçıları şeir, hekayə və məqalələrlə tez-tez çıxış edirdilər. Nəriman Nərimanov, Süleyman Sani Axundov, Şəfiqə Əfəndizadə, Abdulla Şaiq, Rəşid bəy Əfəndiyev, Əli Fəhmi, və başqaları "Məktəb" jurnalının əsas müəllifləri idilər.
1913-cü ildən ədəbi fəaliyyətə başlayan İ.Musabəyov özünün didaktik, təlim və tərbiyəyə dair hekayələrini "Məktəb" jurnalında, iri həcmli əsərlərini isə müxtəlif nəşriyyatlarda kitabça şəklində çap etdirirdi.
Onun ədəbi irsi içərisində ideya və məzmunu ilə nəzəri daha çox cəlb edən və bu gün də aktuallığını itirməyən, ilk dəfə 1916-cı ildə kitab şəklində çap olunmuş "Neft və milyonlar səltənətində" povestidir. Bu, inqilaba qədər Azərbaycan bədii nəsrində neft sənayesi sahiblərinin və burjua əxlaqının, pul hakimiyyətinin ifşasına həsr olunmuş əsərlər içərisində xüsusi yer tutur.
"Neft və milyonlar səltənətində" povesti tez bir zamanda ictimaiyyətin nəzərini cəlb edir. 1916-cı ildə həmin povestin əsasında A.D.Panova-Potyomkinanın ssenarisi üzrə "" fransız kino şirkəti dörd seriyadan ibarət kino-film çəkir ki, burada rus kino ustaları ilə yanaşı, məşhur Azərbaycan aktyoru Hüseyn Ərəblinski, xanəndə Cabbar Qaryağdıoğlu, tarzən Qurban Primov, Mirmahmud Kazımovski də iştirak etmişdilər.
V.Musabəyov 1925-ci ildə Nuxa dairəsindən Ümumrusiya müəllimlər qurultayına nümayəndə seçilmiş, 1931-ci ildə isə Azərbaycan müəllimlər qurultayının nümayəndəsi olmuşdur. Tanınmış pedaqoq Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 15 oktyabr 1932-ci il tarixli fərmanı ilə "Əmək qəhrəmanı" adına layiq görülmüşdür.
Musabəyov Sovet hökuməti tərəfindən xalq düşməni iddiası ilə həbs olunmuş, 1942-ci il sentyabrın 14-də sürgün yerində — Karaqanda şəhərində quru plevrit xəstəliyindən vəfat etmişdir.
Filmoqrafiya
Əsəri üzrə çəkilən filmlər
- Neft və milyonlar səltənətində (film, 1916) (tammetrajlı bədii film)
- Qızıl uçurum (film, 1980) (tammetrajlı bədii film)
İstinadlar
Mənbə
- Gülzar İbrahimqızı, Zülmətdən nura doğru. : İbrahimbəy Mehdibəy oğlu Musabəyovun həyat və yaradıcılığı / elmi red. X. Bəşirli ; red. A. Əbdülhəsənqızı. — Bakı : Letterpress, 2015. — 148 s
Ədəbiyyat
- İbrahim bəy Musabəyov, Neft və milyonlar səltənətində / tərt., ön sözün müəl. G. Məmmədova, bur. məsul Ə. Güləliyev. — Təkrar nəşr. — Bakı : Şərq-Qərb, 2006. — 152 s. — 25000 tiraj. — ; yüklə
- . "Bakıya «Neft və milyonlar səltənəti» adını kim verib?" (az.). azadliq.org. 2009-05-14. 2017-09-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-09-12.
- “Azadlıq”ın Araşdırmaçı Jurnalistlər Qrupu. "Azərbaycan tarixində iz qoyan Musabəyovlar" (az.). azadliq.info. 2013-08-07. 2017-09-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-09-12.
- "Azərbaycanın İlk səssiz filmi "Neft və milyonlar səltənətində"" (az.). . 2017-09-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-09-13.
- Aydın Kazımzadə. ""Neft və milyonlar səltənətində" – 100" (az.). kaspi.az. 2015-05-21. 2017-09-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-09-13.
- Milyonlar səltənətinin 90 illik işığı 2007-09-28 at the Wayback Machine
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqalenin sonunda menbe siyahisi var lakin metndaxili menbeler hec ve ya kifayet qeder istifade edilmediyi ucun bezi melumatlarin menbesi bilinmir Lutfen menbeleri uygun sekilde metnin daxilinde yerlesdirerek meqalenin tekmillesdirilmesine komek edin Ibrahim bey Musabeyov 1880 Qutqasin 14 sentyabr 1942 azerbaycanli maarifci yazici ve pedaqoq Ibrahim bey MusabeyovIbrahim bey Mehdibey oglu MusabeyovDogum tarixi 1880Dogum yeri Qutqasen Rusiya imperiyasiVefat tarixi 14 sentyabr 1942Vefat yeri Karaqanda SSRIVefat sebebi Quru plevrit xesteliyiFealiyyeti yaziciHeyatiIbrahimbey Musabeyov Qutqasende indiki Qebele seherinde anadan olmusdur Ilk tehsilini dogma Qutqasende alan I Musabeyov 1898 ci ilde Zaqafqaziya Muellimler Seminariyasina daxil olur 1902 ci ilde orani bitirir ve Seki seherindeki ucuncu rus tatar mektebinde muellimliye baslayir 1911 ci ilde Bakiya gelen genc pedaqoq birinci rus tatar mektebinde bos olan muellim yerini tutmaq ucun hemin ilin oktyabr ayinin 6 da muellimler komissiyasi qarsisinda imtahan verir ve o vaxtdan muellimlik fealiyyetini Bakida davam etdirir O vaxt Qafur Resad Mirzezadenin redaktorlugu ile cixan Mekteb jurnalinda XX esrin demokratik eqideli muellimleri ve yazicilari seir hekaye ve meqalelerle tez tez cixis edirdiler Neriman Nerimanov Suleyman Sani Axundov Sefiqe Efendizade Abdulla Saiq Resid bey Efendiyev Eli Fehmi ve basqalari Mekteb jurnalinin esas muellifleri idiler 1913 cu ilden edebi fealiyyete baslayan I Musabeyov ozunun didaktik telim ve terbiyeye dair hekayelerini Mekteb jurnalinda iri hecmli eserlerini ise muxtelif nesriyyatlarda kitabca seklinde cap etdirirdi Onun edebi irsi icerisinde ideya ve mezmunu ile nezeri daha cox celb eden ve bu gun de aktualligini itirmeyen ilk defe 1916 ci ilde kitab seklinde cap olunmus Neft ve milyonlar seltenetinde povestidir Bu inqilaba qeder Azerbaycan bedii nesrinde neft senayesi sahiblerinin ve burjua exlaqinin pul hakimiyyetinin ifsasina hesr olunmus eserler icerisinde xususi yer tutur Neft ve milyonlar seltenetinde povesti tez bir zamanda ictimaiyyetin nezerini celb edir 1916 ci ilde hemin povestin esasinda A D Panova Potyomkinanin ssenarisi uzre Filma fransiz kino sirketi dord seriyadan ibaret kino film cekir ki burada rus kino ustalari ile yanasi meshur Azerbaycan aktyoru Huseyn Ereblinski xanende Cabbar Qaryagdioglu tarzen Qurban Primov Mirmahmud Kazimovski de istirak etmisdiler V Musabeyov 1925 ci ilde Nuxa dairesinden Umumrusiya muellimler qurultayina numayende secilmis 1931 ci ilde ise Azerbaycan muellimler qurultayinin numayendesi olmusdur Taninmis pedaqoq Azerbaycan SSR Ali Soveti Reyaset Heyetinin 15 oktyabr 1932 ci il tarixli fermani ile Emek qehremani adina layiq gorulmusdur Musabeyov Sovet hokumeti terefinden xalq dusmeni iddiasi ile hebs olunmus 1942 ci il sentyabrin 14 de surgun yerinde Karaqanda seherinde quru plevrit xesteliyinden vefat etmisdir FilmoqrafiyaEseri uzre cekilen filmler Neft ve milyonlar seltenetinde film 1916 tammetrajli bedii film Qizil ucurum film 1980 tammetrajli bedii film IstinadlarMenbeGulzar Ibrahimqizi Zulmetden nura dogru Ibrahimbey Mehdibey oglu Musabeyovun heyat ve yaradiciligi elmi red X Besirli red A Ebdulhesenqizi Baki Letterpress 2015 148 sEdebiyyatIbrahim bey Musabeyov Neft ve milyonlar seltenetinde tert on sozun muel G Memmedova bur mesul E Guleliyev Tekrar nesr Baki Serq Qerb 2006 152 s 25000 tiraj ISBN 9952 34 030 6 yukle Bakiya Neft ve milyonlar selteneti adini kim verib az azadliq org 2009 05 14 2017 09 12 tarixinde Istifade tarixi 2017 09 12 Azadliq in Arasdirmaci Jurnalistler Qrupu Azerbaycan tarixinde iz qoyan Musabeyovlar az azadliq info 2013 08 07 2017 09 12 tarixinde Istifade tarixi 2017 09 12 Azerbaycanin Ilk sessiz filmi Neft ve milyonlar seltenetinde az 2017 09 12 tarixinde Istifade tarixi 2017 09 13 Aydin Kazimzade Neft ve milyonlar seltenetinde 100 az kaspi az 2015 05 21 2017 09 12 tarixinde Istifade tarixi 2017 09 13 Milyonlar seltenetinin 90 illik isigi 2007 09 28 at the Wayback MachineXarici kecidler