Çoğa Zənbil — (farsca: چغازنبيل), Elam dilində "Dur-Untaş", İranın Xuzistan ostanı, Şuş şəhərinin 45 km cənubunda, Şuş-Yəzd yolunun kənarında, tarixi "Yeddi Təpə" məntəqəsinə yaxın bir ərazidə yerləşir. Xüsusən orta Elam dönəminə (e.ə. 1500-1000) aid tarixi yerdir.
Çoğa Zənbil | |
---|---|
Dur-Untaş | |
Ölkə | İran |
Şəhər | Şuş |
Yerləşir | Xuzistan ostanı |
Tikilmə tarixi | E.ə. 1500-1000əsr |
Rəsmi sayt | choghazanbil.ir |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Tarixi
Çoğa Zənbil məbədi Dur-Untaş şəhərinin qalıqlarındandır. Bu ibadətgah Elam şahı Untaş Qal(e.ə.1250-ci il) tərəfindən Şuş şəhərinin qoruyucusu olan ilahə İzəd İnşuşinaka ibadət məqsədilə tikilib. Əvvəllər məbədin hündürlüyü 52 metr olub. 5 mərtəbəli olan məbədin günümüzə yalnız iki mərtəbəsi gəlib çatıb və hazırda məbədin hündürlüyü 25 metrdir. Çoğa Zənbil yerli kəlmə olaraq "Çoğa"(lor dilində təpə deməkdir) və "Zənbil"(səbət) kəlmələrinin birləşməsindən yaranıb və məbədin yerləşdiyi təpəyə aid edilir ki, tərsinə çevrilmiş səbəti xatırladır. Bu məkan arxeoloqlar tərəfindən "Dur-Untaş" olaraq adlandırılır və "Dej-Untaş"(Untaş Qalası) mənasındadır. Untaş Qal Elam şahı olub və bu məbədin tikilməsinə o göstəriş verib. Çoğa Zənbil Dur-Untaş şəhərinin mərkəzində və ən hündür nöqtəsində yerləşibmiş.
640-cı ildə Assuriya kralı Aşşurbanipal tərəfindən dağıdılmışdır.
Memarlıq
Çox sağlam olan zikkurat, Mesopotamiya bölgəsindən kənarda yerləşən az zigguratlardan biridir. Eyni zamanda dünyanın ən yaxşı qorunub saxlanmış zikkuratlarından biridir. Abidə çiy palçıqdan inşa edilib və üzərinə kərpic üzlük çəkilib. Zikkurat 102 mt genişliyində və 24 mt yüksəklikdə olan kvadrat hövzəyə malikdir. Zikkuratın gerçək hündürlüyü isə, bunun iki hüdrülüyü qədər olduğu güman edilir.
Arxeoloji tədqiqatlar
Çoğa Zənbil 1951-1961 illəri arasında keçirilən altı mövsümlük qazıntı işləri nəticəsində Roman Qirşmanın başçılıq etdiyi nümayəndə heyəti tərəfindən aşkar edilmişdir. Qazıntılar zamanı böyük bir möhür və müxtəlif növ kiçik əşyalar aşkarlanmışdır. 1979-cu ildə YUNESKO tərəfindən Ümumdünya irsi siyahısına daxil edilib.
Mənbə
- İran'daki UNESCO Dünya Mirasları[ölü keçid]
- İslam Devrimi’nden sonra İran’da 25 yıldan uzun bir süre arkeolojik araştırma yapılamamıştır.
- Wiki Loves Monuments monuments database. 2017.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Coga Zenbil farsca چغازنبيل Elam dilinde Dur Untas Iranin Xuzistan ostani Sus seherinin 45 km cenubunda Sus Yezd yolunun kenarinda tarixi Yeddi Tepe menteqesine yaxin bir erazide yerlesir Xususen orta Elam donemine e e 1500 1000 aid tarixi yerdir Coga ZenbilDur Untas32 00 30 sm e 48 31 15 s u Olke IranSeher SusYerlesir Xuzistan ostaniTikilme tarixi E e 1500 1000esrResmi sayt choghazanbil ir Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiCoga Zenbil mebedi Dur Untas seherinin qaliqlarindandir Bu ibadetgah Elam sahi Untas Qal e e 1250 ci il terefinden Sus seherinin qoruyucusu olan ilahe Ized Insusinaka ibadet meqsedile tikilib Evveller mebedin hundurluyu 52 metr olub 5 mertebeli olan mebedin gunumuze yalniz iki mertebesi gelib catib ve hazirda mebedin hundurluyu 25 metrdir Coga Zenbil yerli kelme olaraq Coga lor dilinde tepe demekdir ve Zenbil sebet kelmelerinin birlesmesinden yaranib ve mebedin yerlesdiyi tepeye aid edilir ki tersine cevrilmis sebeti xatirladir Bu mekan arxeoloqlar terefinden Dur Untas olaraq adlandirilir ve Dej Untas Untas Qalasi menasindadir Untas Qal Elam sahi olub ve bu mebedin tikilmesine o gosteris verib Coga Zenbil Dur Untas seherinin merkezinde ve en hundur noqtesinde yerlesibmis 640 ci ilde Assuriya krali Assurbanipal terefinden dagidilmisdir MemarliqCox saglam olan zikkurat Mesopotamiya bolgesinden kenarda yerlesen az zigguratlardan biridir Eyni zamanda dunyanin en yaxsi qorunub saxlanmis zikkuratlarindan biridir Abide ciy palciqdan insa edilib ve uzerine kerpic uzluk cekilib Zikkurat 102 mt genisliyinde ve 24 mt yukseklikde olan kvadrat hovzeye malikdir Zikkuratin gercek hundurluyu ise bunun iki hudruluyu qeder oldugu guman edilir Arxeoloji tedqiqatlarCoga Zenbil 1951 1961 illeri arasinda kecirilen alti movsumluk qazinti isleri neticesinde Roman Qirsmanin basciliq etdiyi numayende heyeti terefinden askar edilmisdir Qazintilar zamani boyuk bir mohur ve muxtelif nov kicik esyalar askarlanmisdir 1979 cu ilde YUNESKO terefinden Umumdunya irsi siyahisina daxil edilib MenbeIran daki UNESCO Dunya Miraslari olu kecid Islam Devrimi nden sonra Iran da 25 yildan uzun bir sure arkeolojik arastirma yapilamamistir Wiki Loves Monuments monuments database 2017