Bipatrizm (lat. bis- iki dəfə və yun. -πατρίς, yiyəlik halda πατρίδος — vətən, yurd sözlərindən) — roma qanununda, hər biri bu şəxsdən bütün mülki vəzifələrini yerinə yetirməsini tələb edə bilən, eyni zamanda iki dövlətin vətəndaşlığına sahib olan bir şəxsin hüquqi statusu.
Ümumi vəziyyət
İkinci vətəndaşlıqdan fərqli olaraq, ikili vətəndaşlıq ölkələr arasında müvafiq müqavilə bazası olduqda icazə verilir. Dövlətlər yuxu vətəndaşlığının əsas prinsipindən irəli gəlir, yəni başqa vətəndaşlığı olan öz vətəndaşlarını yalnız öz vətəndaşları hesab edirlər.
Beləliklə, məsələn, 62-ci maddəsi , Rusiya Federasiyasının bir vətəndaşının xarici dövlətin vətəndaşlığına sahib olmasını, hüquq və azadlıqlarından məhrum etmədiyini və federal qanunla və ya Rusiya Federasiyasının beynəlxalq müqaviləsi ilə başqa hal nəzərdə tutulmadığı təqdirdə, onu Rusiya vətəndaşlığından irəli gələn vəzifələrdən azad etmir. "Rusiya Federasiyasının Dövlət Qulluğu haqqında" 27 iyul 2004-cü il tarixli 79-FZ Federal Qanununun 16-cı maddəsinə əsasən , bir vətəndaş dövlət qulluğuna qəbul edilə bilməz və başqa bir vətəndaşlıq varsa dövlət qulluqçusu dövlət qulluğunda ola bilməz, dövlət (başqa dövlətlər), əgər Rusiya Federasiyasının beynəlxalq müqaviləsində başqa hal nəzərdə tutulmayıbsa. Dövlətlərin bağladığı ikili vətəndaşlıq haqqında beynəlxalq müqavilələrdə ümumiyyətlə ikinci vətəndaşlıq almaq və saxlama imkanları nəzərdə tutulur və münaqişə vəziyyətləri iki dövlətin hər biri tərəfindən öz vətəndaşı hesab etdiyi şəxs üzərində uyğun olmayan öhdəliklər olduqda həll edilir.
Münaqişənin həllində istifadə olunan ümumi bir düstur olaraq, hər iki müqaviləçi dövlətin vətəndaşlığından yalnız biri ilə əlaqəli vətəndaş hüquq və vəzifələrinin tanınması istifadə edilə bilər. Məsələn, Rusiya Federasiyası ilə Tacikistan Respublikası arasında 1995-ci il 7 sentyabr tarixli ikili vətəndaşlıq məsələlərinin həlli haqqında Müqavilə. müəyyən edilir ki, hər iki tərəfin vətəndaşı olan və onlardan birinin ərazisində daimi yaşayan digər tərəfin ərazisində daimi yaşamaq üçün hərəkət edərsə, bu şəxs status aldığı andan bu tərəfin vətəndaşlığından irəli gələn hüquq və vəzifələrini həyata keçirir. ərazisində yaşayır. Tərəflərdən birinin ərazisində daimi yaşayan, hər iki tərəfin vətəndaşı olan bir şəxs, hüquq və azadlıqlardan tam istifadə edir və eyni zamanda daim yaşadığı tərəfin vətəndaşı olaraq vəzifələrini daşıyır. Bu sazişin müddəalarına xələl gətirmədən, hər iki tərəfin vətəndaşlığını daşıyan şəxs eyni vaxtda hər iki tərəfin vətəndaşlığından irəli gələn hüquq və vəzifələri həyata keçirə bilməz.
ABŞ
ABŞ dünyanın heç bir dövləti ilə ikili vətəndaşlıq müqavilələri bağlamayıb. Amerika qanunları digər dövlətlərin vətəndaşlığını qadağan etmir, yəni ABŞ vətəndaşı istənilən ölkənin vətəndaşı ola bilər, ancaq Amerika hakimiyyəti onu yalnız ABŞ vətəndaşı hesab edərək tanımır.
Bəziləri avtomatik olaraq alırlar — xaricdə ABŞ vətəndaşı olan valideynlərdən və ya başqa bir ölkənin vətəndaşlarından, ancaq ABŞ-də doğulmuşdularsa. Bu vəziyyətdə ABŞ vətəndaşları vətəndaşlıqlarını saxlaya bilərlər, ancaq ABŞ-də bundan istifadə edə bilməzlər. Bir şəxsin Amerika vətəndaşı olduğu iki vətəndaşı varsa, o Amerika vətəndaşının bütün hüquq və vəzifələrindən istifadə edir — seçkilərdə iştirak etmək hüququ var, Amerika xəzinəsinə vergi ödəməyə borcludur. ABŞ vətəndaşı olanlar ABŞ-yə beyət etməlidirlər. Bu andı o deməkdir ki, onu gətirən şəxs başqa bir dövlətə, hətta vətəndaşı olmağa davam etsə də, sadiq qalmaqdan imtina etmiş və bir sıra məhdudiyyətlər qoymuşdur.
Xüsusilə, qanun ABŞ vətəndaşlarından ABŞ-yə daxil olmaq və çıxmaq üçün ABŞ pasportundan istifadə etməyi tələb edir, lakin ABŞ-dən başqa bir ölkəyə girmək və ya çıxmaq üçün başqa bir ölkənin pasportundan istifadə etmək ABŞ qanunlarına zidd deyil .
and içməsi bəzən keçmiş vətəndaşlığından imtina kimi görülür. Lakin ABŞ vətəndaşlığına daxil olduqda imtinanın etibarlılığı yoxlanılmır, məsələn, köhnə pasportun təhvil verilməsi tələb olunmur . Nəzərə almaq lazımdır ki, beynəlxalq hüquq normalarına (suverenliyə bax) görə, belə bir andın özü yeni hüquqlar yaratmır və ABŞ-nin hüquq mühafizə orqanları tərəfindən tanınan ikinci vətəndaşlıq ölkəsi ilə münasibətlərdə vətəndaşın köhnə öhdəliklərini ləğv etmir.
İstinadlar
- Глава 2. Права и свободы человека и гражданина 2014-05-08 at the Wayback Machine // Конституция Российской Федерации
- Глава 3. Правовое положение (статус) гражданского служащего 2014-05-08 at the Wayback Machine // Федеральный закон от 27.07.2004 N 79-ФЗ (ред. от 02.04.2014) «О государственной гражданской службе Российской Федерации»
- Rusiyada ikili vətəndaşlıq: alınmanın xüsusiyyətləri[ölü keçid]
- Договор между Российской Федерацией и Республикой Таджикистан об урегулировании вопросов двойного гражданства[ölü keçid]
- "Dual Nationality". Travel.State.Gov (ingilis). U.S. Department of State, Bureau of Consular Affairs. 2021-02-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-05-15.
- "Множественное гражданство — БИПАТРИД". 2011-02-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2010-07-06.
- "Гражданство и двойное гражданство". 2014-07-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-05-15.
Ədəbiyyat
- Dual Citizenship in Europe: From Nationhood to Societal Integration. Aldershot, UK: Ashgate. Thomas Faist. 2007. ISBN .
- Thomas Faist and Jürgen Gerdes. (PDF). Transatlantic Council on Migration (MPI). 2008. 2009-07-11 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-04-26.
- Federal Investigative Services Division of the US Office of Personnel Management. "Citizenship Laws of the World: A Directory" (PDF). 2001. 2006-04-04 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2008-01-28.
- Peter J. Spiro (2016). At Home in Two Countries: The Past and Future of Dual Citizenship. New York: New York University Press. ISBN .
Xarici keçidlər
- Çoxsaylı vətəndaşlıq hallarının sayının azaldılması və çox vətəndaşlıq hallarında hərbi vəzifə haqqında Konvensiya, СЕ, 1963
- Konvensiyaya dəyişiklik edən protokol, 1977
- Konvensiyaya əlavə protokol, 1977
- Konvensiyaya düzəlişlərin ikinci Protokolu, 1993
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bipatrizm lat bis iki defe ve yun patris yiyelik halda patridos veten yurd sozlerinden roma qanununda her biri bu sexsden butun mulki vezifelerini yerine yetirmesini teleb ede bilen eyni zamanda iki dovletin vetendasligina sahib olan bir sexsin huquqi statusu Coxsayli vetendasligi olan olkeler icaze verilir qadagandir melumat yoxdurUmumi veziyyetIkinci vetendasliqdan ferqli olaraq ikili vetendasliq olkeler arasinda muvafiq muqavile bazasi olduqda icaze verilir Dovletler yuxu vetendasliginin esas prinsipinden ireli gelir yeni basqa vetendasligi olan oz vetendaslarini yalniz oz vetendaslari hesab edirler Belelikle meselen 62 ci maddesi Rusiya Federasiyasinin bir vetendasinin xarici dovletin vetendasligina sahib olmasini huquq ve azadliqlarindan mehrum etmediyini ve federal qanunla ve ya Rusiya Federasiyasinin beynelxalq muqavilesi ile basqa hal nezerde tutulmadigi teqdirde onu Rusiya vetendasligindan ireli gelen vezifelerden azad etmir Rusiya Federasiyasinin Dovlet Qullugu haqqinda 27 iyul 2004 cu il tarixli 79 FZ Federal Qanununun 16 ci maddesine esasen bir vetendas dovlet qulluguna qebul edile bilmez ve basqa bir vetendasliq varsa dovlet qulluqcusu dovlet qullugunda ola bilmez dovlet basqa dovletler eger Rusiya Federasiyasinin beynelxalq muqavilesinde basqa hal nezerde tutulmayibsa Dovletlerin bagladigi ikili vetendasliq haqqinda beynelxalq muqavilelerde umumiyyetle ikinci vetendasliq almaq ve saxlama imkanlari nezerde tutulur ve munaqise veziyyetleri iki dovletin her biri terefinden oz vetendasi hesab etdiyi sexs uzerinde uygun olmayan ohdelikler olduqda hell edilir Munaqisenin hellinde istifade olunan umumi bir dustur olaraq her iki muqavileci dovletin vetendasligindan yalniz biri ile elaqeli vetendas huquq ve vezifelerinin taninmasi istifade edile biler Meselen Rusiya Federasiyasi ile Tacikistan Respublikasi arasinda 1995 ci il 7 sentyabr tarixli ikili vetendasliq meselelerinin helli haqqinda Muqavile mueyyen edilir ki her iki terefin vetendasi olan ve onlardan birinin erazisinde daimi yasayan diger terefin erazisinde daimi yasamaq ucun hereket ederse bu sexs status aldigi andan bu terefin vetendasligindan ireli gelen huquq ve vezifelerini heyata kecirir erazisinde yasayir Tereflerden birinin erazisinde daimi yasayan her iki terefin vetendasi olan bir sexs huquq ve azadliqlardan tam istifade edir ve eyni zamanda daim yasadigi terefin vetendasi olaraq vezifelerini dasiyir Bu sazisin muddealarina xelel getirmeden her iki terefin vetendasligini dasiyan sexs eyni vaxtda her iki terefin vetendasligindan ireli gelen huquq ve vezifeleri heyata kecire bilmez ABSABS dunyanin hec bir dovleti ile ikili vetendasliq muqavileleri baglamayib Amerika qanunlari diger dovletlerin vetendasligini qadagan etmir yeni ABS vetendasi istenilen olkenin vetendasi ola biler ancaq Amerika hakimiyyeti onu yalniz ABS vetendasi hesab ederek tanimir Bezileri avtomatik olaraq alirlar xaricde ABS vetendasi olan valideynlerden ve ya basqa bir olkenin vetendaslarindan ancaq ABS de dogulmusdularsa Bu veziyyetde ABS vetendaslari vetendasliqlarini saxlaya bilerler ancaq ABS de bundan istifade ede bilmezler Bir sexsin Amerika vetendasi oldugu iki vetendasi varsa o Amerika vetendasinin butun huquq ve vezifelerinden istifade edir seckilerde istirak etmek huququ var Amerika xezinesine vergi odemeye borcludur ABS vetendasi olanlar ABS ye beyet etmelidirler Bu andi o demekdir ki onu getiren sexs basqa bir dovlete hetta vetendasi olmaga davam etse de sadiq qalmaqdan imtina etmis ve bir sira mehdudiyyetler qoymusdur Xususile qanun ABS vetendaslarindan ABS ye daxil olmaq ve cixmaq ucun ABS pasportundan istifade etmeyi teleb edir lakin ABS den basqa bir olkeye girmek ve ya cixmaq ucun basqa bir olkenin pasportundan istifade etmek ABS qanunlarina zidd deyil and icmesi bezen kecmis vetendasligindan imtina kimi gorulur Lakin ABS vetendasligina daxil olduqda imtinanin etibarliligi yoxlanilmir meselen kohne pasportun tehvil verilmesi teleb olunmur Nezere almaq lazimdir ki beynelxalq huquq normalarina suverenliye bax gore bele bir andin ozu yeni huquqlar yaratmir ve ABS nin huquq muhafize orqanlari terefinden taninan ikinci vetendasliq olkesi ile munasibetlerde vetendasin kohne ohdeliklerini legv etmir IstinadlarGlava 2 Prava i svobody cheloveka i grazhdanina 2014 05 08 at the Wayback Machine Konstituciya Rossijskoj Federacii Glava 3 Pravovoe polozhenie status grazhdanskogo sluzhashego 2014 05 08 at the Wayback Machine Federalnyj zakon ot 27 07 2004 N 79 FZ red ot 02 04 2014 O gosudarstvennoj grazhdanskoj sluzhbe Rossijskoj Federacii Rusiyada ikili vetendasliq alinmanin xususiyyetleri olu kecid Dogovor mezhdu Rossijskoj Federaciej i Respublikoj Tadzhikistan ob uregulirovanii voprosov dvojnogo grazhdanstva olu kecid Dual Nationality Travel State Gov ingilis U S Department of State Bureau of Consular Affairs 2021 02 27 tarixinde Istifade tarixi 2020 05 15 Mnozhestvennoe grazhdanstvo BIPATRID 2011 02 26 tarixinde Istifade tarixi 2010 07 06 Grazhdanstvo i dvojnoe grazhdanstvo 2014 07 01 tarixinde Istifade tarixi 2020 05 15 EdebiyyatDual Citizenship in Europe From Nationhood to Societal Integration Aldershot UK Ashgate Thomas Faist 2007 ISBN 978 0 7546 4914 4 Thomas Faist and Jurgen Gerdes PDF Transatlantic Council on Migration MPI 2008 2009 07 11 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2012 04 26 Federal Investigative Services Division of the US Office of Personnel Management Citizenship Laws of the World A Directory PDF 2001 2006 04 04 tarixinde PDF Istifade tarixi 2008 01 28 Peter J Spiro 2016 At Home in Two Countries The Past and Future of Dual Citizenship New York New York University Press ISBN 9780814785829 Xarici kecidlerCoxsayli vetendasliq hallarinin sayinin azaldilmasi ve cox vetendasliq hallarinda herbi vezife haqqinda Konvensiya SE 1963 Konvensiyaya deyisiklik eden protokol 1977 Konvensiyaya elave protokol 1977 Konvensiyaya duzelislerin ikinci Protokolu 1993