Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sağ və sol ağciyərlər (lat. pulmo dexter et sinister, yun. pneumon) — döş qəfəsində yerləşmişdir; aşağı səthləri diafraqmaya və içəri səthləri ürək kisəsinə söykənmişdir. Sağ diafraqma günbəzi sol günbəzdən yüksək olduğuna görə və ürək asimmetrik vəziyyət aldığı üçün, ağciyərlərin həcmi və şəkli müxtəlif olmalıdır. Sağ ağciyər sol ağciyərdən qısa, geniş və həcmlidir.
| Ağciyərlər | |
|---|---|
 | |
 3D görnüşlü | |
| Latınca | Pulmones |
| Yunanca | πνεύμων (pneumon) |
| İltihabı | Pneumonia |
| Qrey | subyekt 240 1092 |
| Sistem | Tənəffüs |
| Arteriya | lat. arteria pulmonales dextra et sinistra |
| Vena | lat. vv. bronchiales et pulmonales |
| Sinir | Azan sinir, lat. lexus pulmonales anterior et posterior |
| Limfa | lat. nodi lymphatici pulmonales, bronchopulmonales |
| MeSH | Lung |
| Dorlands/Elsevier | Lungs |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Normal ağciyərlərin rəngi uşaqda açıq çəhrayı olur, böyüklərdə isə getdikcə rəngi dəyişib tündləşir, xarici səthində qara ləkələrə təsadüf olunur. Bu ləkələrin yaranması xaricdən hava ilə ağciyərlərə daxil olan kənar cisimlərdən (toz, tüstü və s.) asılıdır.
Ağciyərlər böyüklərdə orta dərəcədə hava ilə dolduğu zaman aşağıdakı ölçülərdə olur;
şaquli ölçüsü 25–27 sm, sagital ölçüsü (əsasında) 16–17 sm, frontal ölçüsü sağ tərəfdə 10 sm və sol tərəfdə 7 sm.
Ağciyərlərin tutumuna gəldikdə görürük ki, insan dərin nəfəs aldıqda, yəni döş qəfəsi maksimum böyüdükdə, sağlam ağciyərlər 5000 sm³ hava tutur. Dərin nəfəs verdikdən sonra ağciyərlərdə 1500 sm³ hava qalır, beləliklə dərin nəfəs alma və dərin nəfəs vermə arasında 3500 sm³ fərq vardır. Buna ağciyərin orta həyat tutumu deyilir. İnsan adi nəfəs aldıqda (yəni rahat nəfəs aldıqda) 500 sm³ hava alır, dərin nəfəs aldıqda əlavə 1500 sm³ ağciyərlərə hava daxil olur; əgər dərin nəfəs verilirsə alınmış 500 sm³ dən əlavə 1500 sm³ hava xaricə çıxarılır; beləliklə görürük ki, ağciyərlərin həyat tutumu üç hissədən ibarətdir: tənəffüs havası (500 sm³), əlavə hava (1500 sm³) və ehtiyat hava (1500 sm³). Təxminən 35 yaşından sonra hava tutumu azalmağa başlayır.
Ağciyərlərin çəkisi müxtəlifdir və bu onlarda olan seliyin və qanın miqdarından asılıdır. Ümumiyyətlə kişilərdə ağciyərlərin çəkisi 1000–1300 qramdır, qadınlarda 200–300 qram az olur. Sağ ağciyər sol ağciyərdən ağırdır və nisbəti 10:11 kimidir.
Ağciyərlərin konsinstensiyası yumşaq, məsaməli və süngərə bənzəyir, daxilində hava olduğu üçün sanki suda üzür. Əgər daxilində hava olmasa (məsələn, rüşeymin, anadan ölü olmuş dölün və ya suda boğulmuş insanın ağciyəri) ağciyərlər öz funksiyalarını itirər. Ağciyərlər çox elastikdir. Onların nəfəs verilən zaman yığılması həmin xassədən asılıdır.
Ağciyəri zirvədən əsasa doğru kəsilmiş konusun yarısı ilə müqayisə etmək olar; konusun əsasına uyğun səthi diafraqmaya və digər ucu yuxarıya baxır, beləliklə, hər ağciyərin əsası – (lat. basis pulmonis), zirvəsi – (lat. apex pulmonis) və üç səthi vardır: əsasını örtən basıq diafraqma səthi – (lat. facies diaphragmatika), orta divara, ürəyə doğru baxan içəri səthi – (lat. facia medialis) və bayır tərəfə baxan qabırğa səthi – (lat. facies costalis).
Bronxların ağciyərlərdə şaxələnməsi
1. Nəfəs borusu – lat.Tracea, 2. Baş bronx – lat. bronchus principalis, 3. Pay bronxu – lat. Bronchus lobaris 4. Paycıq bronxiolu – lat. bronchialis lobularis, 5. Hüdudi bronxiollar – lat. bronchioli terminales 6. Alveol axacaqlarına – lat. ductuli alveolares, 7. Alveol kisəciyi – lat. sacculi alveolares
Sağ və sol bronxlar ağciyər parenximasına daxil olaraq, ağciyərlərin əsaslarına doğru yan şaxələr – (lat. rami bronchialis) verir. Bunlar iki qrupa: ventral və dorzal bronx şaxələrinə – (lat. rami venterales et dorzales) bölünür. Ventral şaxələr dorzal şaxələrdən böyük olub gedişi önə və bayır tərəfədir. Dorzal şaxələr isə ağciyərlərin arxasına doğru gedir.
Sol ağciyərin baş bronxu ağciyərə daxil olaraq dörd venteral və dörd dorzal şaxə verir, bunlardan birinci ventral şaxə yuxarı paya və yerde qalan venteral və dorzal şaxələr aşağı paya gedib orada şaxələnir. Bunlar sol ağciyər arteriyasının altında olduğu üçün arteriyaaltı bronx şaxələri – (lat. rami bronchiales hzparteriales) adını alır.
Sağ ağciyərin baş bronxu 2,5–3 sm başlanan yerindən uzaqlaşdıqdan sonra, yuxarı paya yoğun bir şaxə verir. Bu şaxə sağ ağciyər arteriyasının üstündə olduğu üçün arteriyaüstü bronx şaxəsi – (lat. ramus bronchialis eparterialis) adlanır. Baş bronx bu şaxəni verdikdən sonra dörd venteral və dörd dorzal şaxə buraxır, bunların hamısı (lat. rami broncheales hyparteriales) qismindəndir. Venteral şaxələrin birincisi orta payda, yerdə qalan venteral şaxələr və dorzal şaxələrin hamısı aşağı payda şaxələnir.
Bronx şaxələri dixotomik üsulla daha kiçik bronxlara, bunlar da bronxiollara – (lat. bronchioli) bölünür. Hər bir bronxiol ağciyər paycığına daxil olur və paycıq bronxiolu – (lat. bronchialis lobularis) adlanır; bunun diametri 1mm-ə bərabər olur. Hər paycığa daxil olmuş bronxiol diametri 0,5 mm-ə bərabər 12 – 18 ədəd daha kiçik şaxələrə – hüdudi bronxiollara – (lat. bronchioli terminales) bölünür. Bunların hər biri iki tənəffüs bronxioluna – (lat. bronchioli respiratorii) şaxələnir. Hər tənəffüs bronxiolu Alveol axacaqlarına – (lat. ductuli alveolares) bölünür; bunlar da öz uclarında genişlənərək alveol kisəciklərinə – (lat. sacculi alveolares) açılır.
Hər iki tənəffüs bronxiollarından ayrilan Alveol axacaqları alveol kisəcikləri ilə birlikdə ağciyərlərin qurluş vəhdətini (lat. acinus) təşkil edir. 12–18 lat. acinus birləşdirici toxuma vasitəsilə bir-birilə birləşərək ağciyər paycığını – (lat. lobulus pulmonus) əmələ gətirir.
Ağciyərlərdəki Alveolların miqdarı təxminən 300–500 milyona və acinus-ların miqdarı 800 000-ə çatır; bunların tənəffüs səthi nəfəs verdikdə 30 m²-ə, dərin nəfəs verdikdə 100 m²-ə bərabərdir.
Yuxarıda təsvir olunan bronx və bronxiol şaxələri sistemi vəzifə cəhətcə iki qismə bölünür: 1) bronx ağacı – (lat. arbor bronchialis)- tənəffüs bronxlarına qədər hava daşımaq vəzifəsini ifa edir; 2) Alveolağacı – (lat. arbor alveolaris)- tənəffüs bronxları daxil olmaq şərtilə bunlardan sonra gələn törəmələr – qazlar mübadiləsini daşıyır.
Ağciyərlərin quruluşu
Ağciyərlər histoloji cəhətcə mürəkkəb Alveollu-borulu vəzilərdəndir; birincili bronxlar vəzin baş axacağını və (lat. ductuli alveolares) onun üç sekretor şöbələrini əvəz edirlər. Ağciyərin əsas kütləsi bronx şaxələri sistemindən, birləşdirici elastik toxumadan və qan damarlarından təşkil olunmuşdur; bunlardan başqa burada limfa damarları və sinirlər də vardır. Ağciyərlərin bronx şaxələrinin quruluşuna gəldikdə görürük ki, ümumiyyətlə, birincili bronxların quruluşu kimidir, çünki, burada da həmin ünsürlər (qığırdaq. saya əzələ lifləri, elastik toxuma və selikli qişa) vardır. Ancaq bunların fərqləri bundadır ki, ağciyərlərdəki bronx şaxələrində zarlı divar – (lat. paries membranacea) olmur, qığırdaqlar səfhə və ya zolaq şəklində və elastik liflər ilə əhatə olunurlar. En kəsikləri dairə və ya oval şəklində olur.
Bronx şaxələrinin divarındakı qişalar belə düzülmüşdür:
- ən xaricdə elastik liflərlə zəngin birləşdirici toxuma qişası;
- əzələ qişası – saya əzələ liflərindən təşkil olunmuşdur;
- ən daxildə selikli qişa.
Bronxlar şaxələnib diametri kiçildikcə, onları təşkil edən ünsürlərin bəzisi itir, bəzisi isə dəyişir. Bronxlar kiçildikcə qığırdaq səfhələri nazikləşir, seyrəkləşir və nəhayət itir. beləliklə 1 mm diametrli bronxiolda (lat. bronchioli lobulares) qığırdaq olmur. Bununla bərabər xarici birləşdirici toxuma qişası və burada təsadüf edilən vəzi cisimləri yavaş-yavaş itir, əzələ qişası nazikləşərək tənəffüs bronxiollarında (lat. bronchioli respiratorii) geniş ilgəkli top şəklini alır.
Alveolların qurluşuna gəldikdə görürük ki, bunların əsası nazik bir səfhədən ibarətdir və burada kollegen liflərdən başqa elasik liflər də vardır. Bu səfhə daxildən birqatlı yastı epitel (tənəffüs epiteli) ilə örtülmüşdür. Alveollar xarici tərəfdən qan kapillyarları ilə əhatə olunmuşdur, ancaq bunu qeyd etməliyik ki, kapillyar olan yerdə alveol divarı yastı epitel ilə və olmayan yerdə isı dənəli epitel ilə örtülü olur.
Ağciyərlərin seqmentar quruluşu
Klinik -rengenoloji müayinələr və döş qəfəsi cərrahlığı təcrübəsi əsasında son zaman müəyyən edilmişdir ki, ağciyərin bəzi xəstəliklərində patoloji prosesslər bütün payı yox, yalnız onun ayrı-ayrı hissələrini – seqmentlləri işğal edir. Bu hissələrə bronx – ağciyər seqmentləri adı verilmişdir. Əsasları ağciyərlərin xarici səthinə, zirvələri köklərinə doğru baxır; hüdudlarını piqmentasiya dərəcəsi ilə təyin etmək olur. Qeyd etmək lazımdır ki, ağciyərin hər bir seqmenti müvafiq bronx seqmentinə (şaxəsinə) malikdir. Qan damarları da ağciyərlərin daxilində seqmentar üsulla şaxələnərək bronx şaxələri üzəri ilə bütün kütləsinə nəşr olunur. Xaric anatomik nomenklaturasına görə ağciyərlərin seqmentar quruluşu aşağıdakı sxem üzrədir:
Sağ ağciyər 11 bronx – ağciyər seqmentlərindən təşkil olunmuşdur; bunlardan üçü – yuxarı paya, iksi – orta paya və altısı aşağı paya aiddir. Sol ağciyər isə 10 bronx – ağciyər seqmentlərindən ibarətdir; bunlardan dördü – yuxarı payı və altısı – aşağı payı təşkil edir.
| Ölçüləri, həcmi və kütləsi | |
| Şaquli ölçüsü | 25-27 sm. |
| Sagital ölçüsü | 16-17 sm. |
| Frontal ölçüsü | sağ 10 sm., sol 7 sm. |
| Tutumu | 5000 sm³. |
| Kütləsi | 1000-1300q (kişi) 800-1000q (qadın) |
Ağciyərlərin funksiyası
Məlum olduğu üzrə ağciyərlər qazlar mübadiləsi funksiyasını yerinə yetirir; bu zaman qan oksigen ilə zənginləşir və karbon qazından azad olur. Oksigenlə zəngin havanın ağciyərlərə daxil olması və karbon qazı ilə zəngin qazın xaric olması döş qəfəsi əzələlərinin və diafraqmanın yığılması ilə izah olunur.
Ağciyərlər tənəffüs vəzifəsindən başqa bir sıra vəzifələr də daşıyır, məsələn, sekretor – ifrazat və maddələr (su, lipoid və duzlar) mübadiləsi vəzifəsi. Yəqin edilmişdir ki, ağciyərlərdə faqositar (mühafizəedici) vəzifə ifaedici retikulo-endotelial sistemə aid bir sıra hüceyrələr də vardır.
İstinadlar
- "Ağciyər" (Azərbaycan dili). Ağciyər. 30 May 2023. Archived from the original on 30 May 2023. İstifadə tarixi: 30 may 2023.
Ədəbiyyat
- Prof. K. Ə. Balakişiyev, İnsanın Normal Anatomiyası, II cild, "MAARİF" Nəşriyyatı, Bakı – 1979
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sag ve sol agciyerler lat pulmo dexter et sinister yun pneumon dos qefesinde yerlesmisdir asagi sethleri diafraqmaya ve iceri sethleri urek kisesine soykenmisdir Sag diafraqma gunbezi sol gunbezden yuksek olduguna gore ve urek asimmetrik veziyyet aldigi ucun agciyerlerin hecmi ve sekli muxtelif olmalidir Sag agciyer sol agciyerden qisa genis ve hecmlidir Agciyerler3D gornusluLatinca PulmonesYunanca pneymwn pneumon Iltihabi PneumoniaQrey subyekt 240 1092Sistem TeneffusArteriya lat arteria pulmonales dextra et sinistraVena lat vv bronchiales et pulmonalesSinir Azan sinir lat lexus pulmonales anterior et posteriorLimfa lat nodi lymphatici pulmonales bronchopulmonalesMeSH LungDorlands Elsevier Lungs Vikianbarda elaqeli mediafayllar Normal agciyerlerin rengi usaqda aciq cehrayi olur boyuklerde ise getdikce rengi deyisib tundlesir xarici sethinde qara lekelere tesaduf olunur Bu lekelerin yaranmasi xaricden hava ile agciyerlere daxil olan kenar cisimlerden toz tustu ve s asilidir Agciyerler boyuklerde orta derecede hava ile doldugu zaman asagidaki olculerde olur saquli olcusu 25 27 sm sagital olcusu esasinda 16 17 sm frontal olcusu sag terefde 10 sm ve sol terefde 7 sm Agciyerlerin tutumuna geldikde goruruk ki insan derin nefes aldiqda yeni dos qefesi maksimum boyudukde saglam agciyerler 5000 sm hava tutur Derin nefes verdikden sonra agciyerlerde 1500 sm hava qalir belelikle derin nefes alma ve derin nefes verme arasinda 3500 sm ferq vardir Buna agciyerin orta heyat tutumu deyilir Insan adi nefes aldiqda yeni rahat nefes aldiqda 500 sm hava alir derin nefes aldiqda elave 1500 sm agciyerlere hava daxil olur eger derin nefes verilirse alinmis 500 sm den elave 1500 sm hava xarice cixarilir belelikle goruruk ki agciyerlerin heyat tutumu uc hisseden ibaretdir teneffus havasi 500 sm elave hava 1500 sm ve ehtiyat hava 1500 sm Texminen 35 yasindan sonra hava tutumu azalmaga baslayir Agciyerlerin cekisi muxtelifdir ve bu onlarda olan seliyin ve qanin miqdarindan asilidir Umumiyyetle kisilerde agciyerlerin cekisi 1000 1300 qramdir qadinlarda 200 300 qram az olur Sag agciyer sol agciyerden agirdir ve nisbeti 10 11 kimidir Agciyerlerin konsinstensiyasi yumsaq mesameli ve sungere benzeyir daxilinde hava oldugu ucun sanki suda uzur Eger daxilinde hava olmasa meselen ruseymin anadan olu olmus dolun ve ya suda bogulmus insanin agciyeri agciyerler oz funksiyalarini itirer Agciyerler cox elastikdir Onlarin nefes verilen zaman yigilmasi hemin xasseden asilidir Agciyeri zirveden esasa dogru kesilmis konusun yarisi ile muqayise etmek olar konusun esasina uygun sethi diafraqmaya ve diger ucu yuxariya baxir belelikle her agciyerin esasi lat basis pulmonis zirvesi lat apex pulmonis ve uc sethi vardir esasini orten basiq diafraqma sethi lat facies diaphragmatika orta divara ureye dogru baxan iceri sethi lat facia medialis ve bayir terefe baxan qabirga sethi lat facies costalis Bronxlarin agciyerlerde saxelenmesiBronxlarin agciyerlerde saxelenmesi 1 Nefes borusu lat Tracea 2 Bas bronx lat bronchus principalis 3 Pay bronxu lat Bronchus lobaris 4 Payciq bronxiolu lat bronchialis lobularis 5 Hududi bronxiollar lat bronchioli terminales 6 Alveol axacaqlarina lat ductuli alveolares 7 Alveol kiseciyi lat sacculi alveolares Sag ve sol bronxlar agciyer parenximasina daxil olaraq agciyerlerin esaslarina dogru yan saxeler lat rami bronchialis verir Bunlar iki qrupa ventral ve dorzal bronx saxelerine lat rami venterales et dorzales bolunur Ventral saxeler dorzal saxelerden boyuk olub gedisi one ve bayir terefedir Dorzal saxeler ise agciyerlerin arxasina dogru gedir Sol agciyerin bas bronxu agciyere daxil olaraq dord venteral ve dord dorzal saxe verir bunlardan birinci ventral saxe yuxari paya ve yerde qalan venteral ve dorzal saxeler asagi paya gedib orada saxelenir Bunlar sol agciyer arteriyasinin altinda oldugu ucun arteriyaalti bronx saxeleri lat rami bronchiales hzparteriales adini alir Sag agciyerin bas bronxu 2 5 3 sm baslanan yerinden uzaqlasdiqdan sonra yuxari paya yogun bir saxe verir Bu saxe sag agciyer arteriyasinin ustunde oldugu ucun arteriyaustu bronx saxesi lat ramus bronchialis eparterialis adlanir Bas bronx bu saxeni verdikden sonra dord venteral ve dord dorzal saxe buraxir bunlarin hamisi lat rami broncheales hyparteriales qismindendir Venteral saxelerin birincisi orta payda yerde qalan venteral saxeler ve dorzal saxelerin hamisi asagi payda saxelenir Bronx saxeleri dixotomik usulla daha kicik bronxlara bunlar da bronxiollara lat bronchioli bolunur Her bir bronxiol agciyer paycigina daxil olur ve payciq bronxiolu lat bronchialis lobularis adlanir bunun diametri 1mm e beraber olur Her payciga daxil olmus bronxiol diametri 0 5 mm e beraber 12 18 eded daha kicik saxelere hududi bronxiollara lat bronchioli terminales bolunur Bunlarin her biri iki teneffus bronxioluna lat bronchioli respiratorii saxelenir Her teneffus bronxiolu Alveol axacaqlarina lat ductuli alveolares bolunur bunlar da oz uclarinda genislenerek alveol kiseciklerine lat sacculi alveolares acilir Her iki teneffus bronxiollarindan ayrilan Alveol axacaqlari alveol kisecikleri ile birlikde agciyerlerin qurlus vehdetini lat acinus teskil edir 12 18 lat acinus birlesdirici toxuma vasitesile bir birile birleserek agciyer paycigini lat lobulus pulmonus emele getirir Agciyerlerdeki Alveollarin miqdari texminen 300 500 milyona ve acinus larin miqdari 800 000 e catir bunlarin teneffus sethi nefes verdikde 30 m e derin nefes verdikde 100 m e beraberdir Yuxarida tesvir olunan bronx ve bronxiol saxeleri sistemi vezife cehetce iki qisme bolunur 1 bronx agaci lat arbor bronchialis teneffus bronxlarina qeder hava dasimaq vezifesini ifa edir 2 Alveolagaci lat arbor alveolaris teneffus bronxlari daxil olmaq sertile bunlardan sonra gelen toremeler qazlar mubadilesini dasiyir Agciyerlerin qurulusuAlveolun qurlusu A alveollar alveola DA alveol axacagi lat ductuli alveolares BR teneffus bronxiolu lat bronchioli respiratorii BT Hududi bronxiollar lat bronchioli terminales AS alveol kiseciyi lat sacculi alveolares Agciyerler histoloji cehetce murekkeb Alveollu borulu vezilerdendir birincili bronxlar vezin bas axacagini ve lat ductuli alveolares onun uc sekretor sobelerini evez edirler Agciyerin esas kutlesi bronx saxeleri sisteminden birlesdirici elastik toxumadan ve qan damarlarindan teskil olunmusdur bunlardan basqa burada limfa damarlari ve sinirler de vardir Agciyerlerin bronx saxelerinin qurulusuna geldikde goruruk ki umumiyyetle birincili bronxlarin qurulusu kimidir cunki burada da hemin unsurler qigirdaq saya ezele lifleri elastik toxuma ve selikli qisa vardir Ancaq bunlarin ferqleri bundadir ki agciyerlerdeki bronx saxelerinde zarli divar lat paries membranacea olmur qigirdaqlar sefhe ve ya zolaq seklinde ve elastik lifler ile ehate olunurlar En kesikleri daire ve ya oval seklinde olur Bronx saxelerinin divarindaki qisalar bele duzulmusdur en xaricde elastik liflerle zengin birlesdirici toxuma qisasi ezele qisasi saya ezele liflerinden teskil olunmusdur en daxilde selikli qisa Bronxlar saxelenib diametri kicildikce onlari teskil eden unsurlerin bezisi itir bezisi ise deyisir Bronxlar kicildikce qigirdaq sefheleri naziklesir seyreklesir ve nehayet itir belelikle 1 mm diametrli bronxiolda lat bronchioli lobulares qigirdaq olmur Bununla beraber xarici birlesdirici toxuma qisasi ve burada tesaduf edilen vezi cisimleri yavas yavas itir ezele qisasi nazikleserek teneffus bronxiollarinda lat bronchioli respiratorii genis ilgekli top seklini alir Alveollarin qurlusuna geldikde goruruk ki bunlarin esasi nazik bir sefheden ibaretdir ve burada kollegen liflerden basqa elasik lifler de vardir Bu sefhe daxilden birqatli yasti epitel teneffus epiteli ile ortulmusdur Alveollar xarici terefden qan kapillyarlari ile ehate olunmusdur ancaq bunu qeyd etmeliyik ki kapillyar olan yerde alveol divari yasti epitel ile ve olmayan yerde isi deneli epitel ile ortulu olur Agciyerlerin seqmentar qurulusuKlinik rengenoloji muayineler ve dos qefesi cerrahligi tecrubesi esasinda son zaman mueyyen edilmisdir ki agciyerin bezi xesteliklerinde patoloji prosessler butun payi yox yalniz onun ayri ayri hisselerini seqmentlleri isgal edir Bu hisselere bronx agciyer seqmentleri adi verilmisdir Esaslari agciyerlerin xarici sethine zirveleri koklerine dogru baxir hududlarini piqmentasiya derecesi ile teyin etmek olur Qeyd etmek lazimdir ki agciyerin her bir seqmenti muvafiq bronx seqmentine saxesine malikdir Qan damarlari da agciyerlerin daxilinde seqmentar usulla saxelenerek bronx saxeleri uzeri ile butun kutlesine nesr olunur Xaric anatomik nomenklaturasina gore agciyerlerin seqmentar qurulusu asagidaki sxem uzredir Sag agciyer 11 bronx agciyer seqmentlerinden teskil olunmusdur bunlardan ucu yuxari paya iksi orta paya ve altisi asagi paya aiddir Sol agciyer ise 10 bronx agciyer seqmentlerinden ibaretdir bunlardan dordu yuxari payi ve altisi asagi payi teskil edir Olculeri hecmi ve kutlesiSaquli olcusu 25 27 sm Sagital olcusu 16 17 sm Frontal olcusu sag 10 sm sol 7 sm Tutumu 5000 sm Kutlesi 1000 1300q kisi 800 1000q qadin Agciyerlerin funksiyasiMelum oldugu uzre agciyerler qazlar mubadilesi funksiyasini yerine yetirir bu zaman qan oksigen ile zenginlesir ve karbon qazindan azad olur Oksigenle zengin havanin agciyerlere daxil olmasi ve karbon qazi ile zengin qazin xaric olmasi dos qefesi ezelelerinin ve diafraqmanin yigilmasi ile izah olunur Agciyerler teneffus vezifesinden basqa bir sira vezifeler de dasiyir meselen sekretor ifrazat ve maddeler su lipoid ve duzlar mubadilesi vezifesi Yeqin edilmisdir ki agciyerlerde faqositar muhafizeedici vezife ifaedici retikulo endotelial sisteme aid bir sira huceyreler de vardir Istinadlar Agciyer Azerbaycan dili Agciyer 30 May 2023 Archived from the original on 30 May 2023 Istifade tarixi 30 may 2023 EdebiyyatProf K E Balakisiyev Insanin Normal Anatomiyasi II cild MAARIF Nesriyyati Baki 1979Xarici kecidler