Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Abxaz-adıge xalqları – Şimali Qafqazda , Cənubi Qafqazda, Yaxın Şərqdə və qismən dünyanın bir çox ölkələrində diasporalarında yaşayan və mənşəcə qohum olan xalqların – abxazlar, adıgelər, kabardalılar, şapsuqlar, abazinlər, ubıxlar və çərkəzlərin ümumi adı. Daha çox islam dini üstünlük təşkil edir. Az miqdarda pravoslavlar mövcud. Ateizm yetərincə geniş yayılmış. Abxaz-adıge xalqları Şimali Qafqazın ikinci böyük xalqlar qrupudur.
| Ümumi sayı | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 4 milyon | ||||||
| Yaşadığı ərazilər | ||||||
| ||||||
| Dili | ||||||
| Dini | ||||||
| Qohum xalqlar | ||||||
Ümumi məlumat
Abxaz-adıge dillərində danışırlar. Qədimdən Şimali Qafqazın cənub-qərbində, Kubanda və Qara dəniz sahillərində yaşamışlar. Abxaz-adıge xalqlarının etnogenezində skiflər, sarmatlar, alanlar və başqaları iştirak etmişlər. Kubanətrafı tayfalar antik müəlliflərin əsərlərində meotlar adı ilə qeyd olunmuşlar. Təqribən V–X əsrlərdə abxaz-adıge tayfaları ittifaqına zixlər başçılıq etdiyindən, bu ad ilə tanınmışlar. Sonradan həm Kuban, həm də Qara dəniz sahillərində yaşayanlara zix və kerket adı şamil edilmişdir. Əlavə olaraq müxtəlif araşdırmaçıların fikirlərinə görə bu xaqlar sino-qafqaz makroailə dil qrpuna daxildir. Ancaq nəzərə almaq lazımdır ki, göstərilən bu elmi hipotez hələlik əksər linqvistlər tərəfindən dəstəklənmir.
Şərq (xüsusilə ərəb və fars) mənbələrində kaşaklar, keşeklər, monqol istilası (XIII əsr) dövründə isə çərkəzlər adlanmışlar. XIII–XIV əsrlərdə bu tayfaların bir hissəsi Terek çayı hövzəsinə doğru irəliləyərək, burada alanların qalıqları ilə qarışmış və nəticədə Kabarda xalqı formalaşmışdır. Digər tayfalar isə adıgelər kimi təşəkkül tapmışlar.
Qafqaz müharibəsinin (1817–64) sona çatması ilə onların bir qismi kütləvi şəkildə Osmanlı imperiyası ərazisinə, qərbi adıge tayfalarının nəsillərindən olan adıgelər isə XIX əsrin 30–40-cı illərində Kubana köçürülmüşlər.
Abxaz-adıge xalqları təsərrüfat fəaliiyətinə görə Mərkəzi və Şərqi Qafqazın yüksək dağlıq xalqlarından kəskin fərqlənirlər. Çərkəzlərin və kabardinlərin məskunlaşdığı ərazilərdə daha çox düzənlik relyefi üstünlük təşkil edir. Ancaq abadzexlər Qafqazın daha yüksək qurşaqlarında məskunlaşmış. Əsasən əkinçilik və meyvəçilik üstünlük təşkil edir.
Mənbə
- Hoiberg, Dale H., redaktorAbkhazo-Adyghian languages // Encyclopedia Britannica. I: A-ak Bayes (15th). Chicago, IL: Encyclopedia Britannica Inc. 2010. 33. ISBN .
- Chirikba, Viacheslav. Common West Caucasian. The Reconstruction of its Phonological System and Parts of its Lexicon and Morphology. Leiden: Research School CNWS, School of Asian, African, and Amerindian Studies. 1996. ISBN .
İstinadlar
- "Абхазо-адыгские народы". 2019-10-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-10-30.
- "Абхазо-адыгейские народы". 2019-10-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-10-30.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Abxaz adige xalqlari Simali Qafqazda Cenubi Qafqazda Yaxin Serqde ve qismen dunyanin bir cox olkelerinde diasporalarinda yasayan ve mensece qohum olan xalqlarin abxazlar adigeler kabardalilar sapsuqlar abazinler ubixlar ve cerkezlerin umumi adi Daha cox islam dini ustunluk teskil edir Az miqdarda pravoslavlar movcud Ateizm yeterince genis yayilmis Abxaz adige xalqlari Simali Qafqazin ikinci boyuk xalqlar qrupudur Abxaz adige xalqlari Umumi sayi4 milyonYasadigi erazilerQafqazYaxin SerqDiliAbxaz adiq dilleriDiniislam az miqdarda pravoslavQohum xalqlarDagistan xalqlariUmumi melumat Qafqazda abxaz adlge xalqlarinin say terkibi Abxaz adige dillerinde danisirlar Qedimden Simali Qafqazin cenub qerbinde Kubanda ve Qara deniz sahillerinde yasamislar Abxaz adige xalqlarinin etnogenezinde skifler sarmatlar alanlar ve basqalari istirak etmisler Kubanetrafi tayfalar antik muelliflerin eserlerinde meotlar adi ile qeyd olunmuslar Teqriben V X esrlerde abxaz adige tayfalari ittifaqina zixler basciliq etdiyinden bu ad ile taninmislar Sonradan hem Kuban hem de Qara deniz sahillerinde yasayanlara zix ve kerket adi samil edilmisdir Elave olaraq muxtelif arasdirmacilarin fikirlerine gore bu xaqlar sino qafqaz makroaile dil qrpuna daxildir Ancaq nezere almaq lazimdir ki gosterilen bu elmi hipotez helelik ekser linqvistler terefinden desteklenmir Serq xususile ereb ve fars menbelerinde kasaklar kesekler monqol istilasi XIII esr dovrunde ise cerkezler adlanmislar XIII XIV esrlerde bu tayfalarin bir hissesi Terek cayi hovzesine dogru irelileyerek burada alanlarin qaliqlari ile qarismis ve neticede Kabarda xalqi formalasmisdir Diger tayfalar ise adigeler kimi tesekkul tapmislar Qafqaz muharibesinin 1817 64 sona catmasi ile onlarin bir qismi kutlevi sekilde Osmanli imperiyasi erazisine qerbi adige tayfalarinin nesillerinden olan adigeler ise XIX esrin 30 40 ci illerinde Kubana kocurulmusler Abxaz adige xalqlari teserrufat fealiiyetine gore Merkezi ve Serqi Qafqazin yuksek dagliq xalqlarindan keskin ferqlenirler Cerkezlerin ve kabardinlerin meskunlasdigi erazilerde daha cox duzenlik relyefi ustunluk teskil edir Ancaq abadzexler Qafqazin daha yuksek qursaqlarinda meskunlasmis Esasen ekincilik ve meyvecilik ustunluk teskil edir Menbe Hoiberg Dale H redaktorAbkhazo Adyghian languages Encyclopedia Britannica I A ak Bayes 15th Chicago IL Encyclopedia Britannica Inc 2010 33 ISBN 978 1 59339 837 8 Chirikba Viacheslav Common West Caucasian The Reconstruction of its Phonological System and Parts of its Lexicon and Morphology Leiden Research School CNWS School of Asian African and Amerindian Studies 1996 ISBN 978 9073782716 Istinadlar Abhazo adygskie narody 2019 10 30 tarixinde Istifade tarixi 2019 10 30 Abhazo adygejskie narody 2019 10 30 tarixinde Istifade tarixi 2019 10 30