Qaoçan Uyğur idikutluğu — İndiki Sintzyan Uyğur muxtar vilayəti ərazisində mövcud olmuş dövlət.
Tarixi dövlət | |
Qarahoca uyğur idıkutluğu | |
---|---|
çin. 高昌回鶻 monq. ᠦᠶᠭᠦᠷ | |
— 1335 | |
İdarəetmə forması | Monarxiya |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Tarixi
İdikut dövləti tarix səhnəsinə ilk dəfə Uyğur xaqanlığının devrilməsindən sonra, 843-cü ildə çıxmışdı. Məngli yabqu başçılığında hərəkət edən uyğurlar Qaraşəhər və ələ keçirib öz dövlətini qurdu. Dövlət 857-ci ildə Tan sülaləsi tərəfindən tanınmışdı.Kutadqu Bilik (福樂智慧) kitabı bu dövlətdə yazılmışdır.
Hökmdarları
Uyğur adı | Çin adı | Hakimiyyəti | Məlumat |
---|---|---|---|
Bilgə Gün | 僕固俊 | 864–874 | Tibetlilərin köməyi ilə Qaraxocanı işğal etmişdi |
İllig Bilgə Tenqri | 頡利·毗伽·天王 | ?-954 | |
Arslan Bilgə Tenqri İllig Süngülüg xaqan | 阿兒思蘭·毗伽·天王·孫古律可汗 | 981–984 | Sun sülaləsi tərəfindən rəsmən tanınmışdı. |
Bögü Bilgə Tenqri İllig | 聖·毗伽·王天 | 996–1007 | |
Alp Arslan Qutluq Bilgə Gül Tenqri xan | 合·阿兒思蘭·骨咄祿·闕·毗伽·天汗 | 1007–1019/1024 | |
Gül Bilgə Tenqri xan | 闕·毗伽·王汗 | 1024–1068 | |
Tenqri Bögü El Bilgə Arslan Tenqri Uyğur Tarxan | 天聖國·毗伽·阿兒思蘭·天·回鶻·答兒罕 | 1068–1123 | |
Bilgə xan | 畢勒哥 | 1123–1130 | Onun dövründə idikutluq Qarakitayların vassalı oldu. |
Ər Teymur | 月兒帖木儿 | ?-1208 | |
Baurçuq Ər Tigin | 巴而朮·阿而忒·的斤 | 1208–1242 | Çingiz xanın qızı Altınbəyim ilə evlənərək Monqol imperiyasının 5-ci ulusun hökmdarı olmuşdu. |
Kesmez | 怯失迷思 | 1242–1246 | Çingiz xanın nəvəsi idi. Hakimiyyəti az oldu, yerinə qardaşı Salıntı tigin keçdi. |
Salıntı tigin | 萨仑·的斤 | 1246–1252 | Çingiz xanın nəvəsi idi. |
Oğrunç tigin | 玉古伦赤·的斤 | 1252–1257 | Çingiz xanın nəvəsi idi. |
Mamuraq tigin | 马木剌·的斤 | 1257–1265 | Oğrunç tiginin oğlu idi. Möngke xaqanın Çinə yürüşündə 10.000 əsgərlə qoşulmuşdu. |
Qoşqar tigin | 火赤哈儿·的斤 | 1265–1280 | Mamuraq tiginin oğlu idi. Xubilayın tərəfində olduğu üçün Çağatayların hücumuna məruz qalmışdı. Döyüşdə öldürülmüşdür. |
Nəgril tigin | 紐林·的斤 | 1280–1318 | Torpaqları Duva xan tərəfindən işğal olunduğu üçün Yuana sığınmışdı. Paytaxtını Qansuya köçürməyə məcbur qaldı. Bununla da Qaraxocada buddist uyğur hakimiyyəti sonlandı. |
İstinadlar
- Brose, Michael C. Subjects and Masters: Uyghurs in the Mongol Empire Bellingham, WA: Western Washington University Center for East Asian Studies, 2007.
- Çincə Vikipediyada "Nəgril Tigin" məqaləsi
Xarici keçidlər
- Краткий очерк культуры Уйгурского Турфанского идыкутства
- УЙГУРИЯ В VII–IX вв.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qaocan Uygur idikutlugu Indiki Sintzyan Uygur muxtar vilayeti erazisinde movcud olmus dovlet Tarixi dovletQarahoca uygur idikutlugucin 高昌回鶻 monq ᠦᠶᠭᠦᠷ 1335Idareetme formasi Monarxiya Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiIdikut dovleti tarix sehnesine ilk defe Uygur xaqanliginin devrilmesinden sonra 843 cu ilde cixmisdi Mengli yabqu basciliginda hereket eden uygurlar Qaraseher ve ele kecirib oz dovletini qurdu Dovlet 857 ci ilde Tan sulalesi terefinden taninmisdi Kutadqu Bilik 福樂智慧 kitabi bu dovletde yazilmisdir HokmdarlariUygur adi Cin adi Hakimiyyeti MelumatBilge Gun 僕固俊 864 874 Tibetlilerin komeyi ile Qaraxocani isgal etmisdiIllig Bilge Tenqri 頡利 毗伽 天王 954Arslan Bilge Tenqri Illig Sungulug xaqan 阿兒思蘭 毗伽 天王 孫古律可汗 981 984 Sun sulalesi terefinden resmen taninmisdi Bogu Bilge Tenqri Illig 聖 毗伽 王天 996 1007Alp Arslan Qutluq Bilge Gul Tenqri xan 合 阿兒思蘭 骨咄祿 闕 毗伽 天汗 1007 1019 1024Gul Bilge Tenqri xan 闕 毗伽 王汗 1024 1068Tenqri Bogu El Bilge Arslan Tenqri Uygur Tarxan 天聖國 毗伽 阿兒思蘭 天 回鶻 答兒罕 1068 1123Bilge xan 畢勒哥 1123 1130 Onun dovrunde idikutluq Qarakitaylarin vassali oldu Er Teymur 月兒帖木儿 1208Baurcuq Er Tigin 巴而朮 阿而忒 的斤 1208 1242 Cingiz xanin qizi Altinbeyim ile evlenerek Monqol imperiyasinin 5 ci ulusun hokmdari olmusdu Kesmez 怯失迷思 1242 1246 Cingiz xanin nevesi idi Hakimiyyeti az oldu yerine qardasi Salinti tigin kecdi Salinti tigin 萨仑 的斤 1246 1252 Cingiz xanin nevesi idi Ogrunc tigin 玉古伦赤 的斤 1252 1257 Cingiz xanin nevesi idi Mamuraq tigin 马木剌 的斤 1257 1265 Ogrunc tiginin oglu idi Mongke xaqanin Cine yurusunde 10 000 esgerle qosulmusdu Qosqar tigin 火赤哈儿 的斤 1265 1280 Mamuraq tiginin oglu idi Xubilayin terefinde oldugu ucun Cagataylarin hucumuna meruz qalmisdi Doyusde oldurulmusdur Negril tigin 紐林 的斤 1280 1318 Torpaqlari Duva xan terefinden isgal olundugu ucun Yuana siginmisdi Paytaxtini Qansuya kocurmeye mecbur qaldi Bununla da Qaraxocada buddist uygur hakimiyyeti sonlandi IstinadlarBrose Michael C Subjects and Masters Uyghurs in the Mongol Empire Bellingham WA Western Washington University Center for East Asian Studies 2007 Cince Vikipediyada Negril Tigin meqalesiXarici kecidlerKratkij ocherk kultury Ujgurskogo Turfanskogo idykutstva UJGURIYa V VII IX vv