Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
II Qılınc Arslan (osm. قلج أرسلان — Kılıc Arslân, türk. Kılıç Arslan) tam adı — İzzəddünya və din Qılınc Arslan ibn Məsud 1155–1192) — Rum sultanlığının sultanı.
| II Qılınc Arslan | |
|---|---|
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | təq. 1113 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 26 avqust 1192 |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Fəaliyyəti | siyasətçi |
| Atası | I Rüknəddin Məsud[d] |
| Uşaqları | |
| Ailəsi | Səlcuqlular |
| Dini | islam |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
İkinci Sultan İzzəddin Qılınc Aslan, 1116-cı ildə Konyada dünyaya gəldi. Türkiyənin dördüncü hökmdarı olan Rum sultanlığı sultanı I Məsudun oğludur. Atasının taxta çıxdığı gün dünyaya gəldi və onun 39 illik səltənəti dövründə tək varis olaraq qaldı və atası öldükdən sonra isə sultan oldu. Qılınc Aslan İsfahan sarayında Sultan Məlikşahın himayəsində çox yaxşı təhsil görmüşdü. Kiçik yaşlarından etibarən döyüş meydanlarında olmuş, savaş sənətində təcrübə qazanmışdı.
II Qılınc Aslan haqqında məlumata keçməzdən əvvəl bir qədər onun yaşadığı dövrə qədərki hadisələr haqqında sizlərə qısa məlumat vermək istərdik. Rum sultanlığı səlcuqların Anadoluda qurduğu dövlətdir. Türklərin Oğuz tayfalarının Anadoluya yerləşməsi 1071-ci ildə baş verən Malazgirt döyüşündən sonra sürətləndi. Səlcuq sərkərdəsi Qutalmışoğlu Süleyman Şah Anadoludakı fəthləri qərbə doğru genişləndirərək, 1075-ci ildə İznik şəhərini Bizans dövlətinin əlindən aldı və buranı paytaxt seçərək müstəqilliyini elan etdi. Beləliklə qurulan Rum sultanlığı, son Rum Səlcuqlu sultanı taxtdan endirilənə qədər, yəni 1308-ci ilə qədər varlığını davam etdirdi.
Bizansın sərhəd qonşusu olan Süleyman Şah bir müddət sonra bu dövlətin işlərinə qarışmağa başladı. 1078-ci ildə Böyük Səlcuqlu Sultanı Məlikşah, Anadoluda ayrı bir dövlət quran I Süleyman Şahın güclənməsindən narahat olmağa başladı. 1078-ci ildə ordusunu Süleyman Şahın üzərinə göndərdi. Lakin gözlədiyi zəfəri qazana bilmədi. Süleyman Şah, Bizansdakı taxt döyüşlərindən faydalanaraq sərhədlərini genişləndirməyə başladı. I Süleyman Şah 1082-ci ildə Adana və Tarsus şəhərləriylə birlikdə bütün Kilikya torpaqlarına sahib oldu. 1084-cü ildə də Antakyanı ələ keçirdi.
Qutalmışoğlu Süleyman Şah 1086-cı ildə Antakya yaxınlarında Suriya Səlcuqluları dövləti Sultanı olan Tutuş ilə etdiyi müharibədə məğlub olaraq öldü. Biz tarix boyu öz dəyərlərimizi məhv etmədik? Tariximizdə qardaşın qardaşı qırması ilə bağlı saysız hesabsız faktlar vardır. Bu ərəfədə Süleyman Şahın iki oğlu, I Qılınc Aslan və Qulan Aslan Böyük Səlcuqlu Dövləti Sultanı Məlikşahın İsfahandakı sarayında əsir idilər. Beləliklə Anadoluda hakimiyyət boşluğu yaranmışdı. Bu boşluqdan istifadə edən İznik bəyi Əbülqasım Anadolu Səlcuqlu Dövlətində hakimiyyəti əlinə keçirdi. Qardaşı Əbülqazi Həsən Bəylə birlikdə Mərmərə ətrafında bizanslılarla döyüşərək dövlətin sərhədlərini genişləndirməyə başladı.
Sultan Məlikşah Anadolunu özünə tabe etmək məqsədilə, Urfa əmri Bozanı Əbülqasımın üstünə yolladı. Əmr Bozan İznik şəhərini mühasirə etsə də, şəhəri ala bilmədi. Ancaq Böyük Səlcuqlu Dövləti ilə bacara bilməyəcəyini başa düşən Əbülqasım qardaşını İznikdə saxlayaraq Məlikşahla razılaşmaq üçün İsfahana hərəkət etdi. Məlikşah Əbülqasım ilə razılaşmağa yanaşmadı. Əbülqasım İznikə geri dönərkən 1092-ci ildə yolda tutularaq edam edildi. Bizim ulu babalarımız əlbir olub böyük qüvvəyə çevriləcəyinə bir-birlərini niyə qırıblar bunu başa düşmək çətindir..! Əbülqasımın ölümündən sonra qardaşı Əbülqazi qısa bir müddət İzniki əlində saxlamağa davam etdi. Sultanı Məlikşahın ölümündən sonra Süleyman Şahın iki oğlu I Qılınc Aslan və Qulan Aslan İsfahandan buraxıldılar. Əbülqazi İznikə 1092-ci ilin sonlarında çatan I Qılınc Aslana müqavimət göstərmədən rəhbərliyi ona təhvil verdi. Beləliklə Anadolu Səlcuqlu Dövlətinin rəhbərliyi təkrar Qutalmışoğlu Süleyman Şahın xanədanına geri dönmüş oldu.
Deməli qardaşlar arasında gedən döyüşlərin, tökülən qanların səbəbi taxt imiş. I Qılınc Aslan 1092-ci ildə Anadolu Səlcuqlu dövlətinin taxtına çıxdı. I Qılınc Aslan, İzmir bölgəsində getdikcə güclənən Çaka adlı Bəyi aradan qaldırdı. Yenə həmin tarixi xəstəliyimiz yenə özünü büruzə verdi, bir bəyimiz daha aradan götürüldü. Halbuki Çaka Bəy, Türk tarixində dəniz qüvvəsini yaradan ilk tarixi şəxsiyyətdir, ilk bəydir. Ona arxa olmamız əvəzinə aradan götürürük..! Nə böyük bədbəxtlikdir bu..! I. Qılınc Aslan Xaçlılar qarşısında məğlubiyyətdən sonra İznik’i tərk edib Anadolu içərilərinə çəkilmək məcburiyyətində qaldı və Qonyanı özünə paytaxt etdi. 1100-ci ildə Danişməndlilərə məğlub olan xaçlılar, sonrakı il Anadoluya ikinci bir ordu göndərdilər.
Böyük Səlcuqlu Dövlətinin taxtını istəyəcək qədər güclənən Rum sultanlığı 1107-ci ildə Böyük Səlcuqlu Dövlətinin hakimiyyəti altında olan Musul üzərinə səfərə çıxdı. Amma Habur Suyu sahilində Böyük Səlcuqlu ordusuna məğlub oldu və atıyla çayı keçərkən boğularaq dünyasını dəyişdi. I Qılınc Aslanın ölümüylə Anadolu Səlcuqlu Dövlətinin müstəqilliyi sarsıldı. Anadoluda üstünlüyü Danişməndlilər ələ keçirdi.
I Qılınc Aslanın ölümüylə, Anadolu Səlcuqlu taxtı bir müddət boş qaldıqdan sonra, I Qılınc Aslanın oğlu Şahin Şah 1110-cı ildə hakimiyyətə keçdi. Amma qardaşı Rüknəddin Məsud onun sultanlığını tanımadı və köməyilə iqtidarı ələ keçirdi. Tarix boyu qarşımıza çıxan və belimizi sındıran qardaşlararası mübarizə burda da ifritə surətini göstərir. , bir müddət Danişməndlilərin nəzarəti altında qaldı. 1142-ci ildə Danişməndli Məmməd Bəyin ölümündən sonra Anadolu Səlcuqlarının Anadoludakı üstünlüyü yenidən yarandı. Anadolu Səlcuqlu Dövləti 1146-cı ildə Bizans ordusunu Qonya önlərində məğlub etdi. Sonrakı il II Xaçlı ordusunu Əskişəhir yaxınlığında məğrubiyyətə uğratdı. Bilirsiniz ki, səlib yürüşlərinin əsl məqsədi Türkləri Anadolu və yaxın şərqdən çıxarıb məhv etməkdi. I Rüknəddin Məsud ölkəsini üç oğlu arasında bölüşdürdü və II Qılınc Aslanı vəliəhd elan etdi. I Rüknəddin Məsudun 1155-ci ildə dünyasını dəyişməsindən sonra oğulları arasında taxt döyüşləri başlandı. Bu zaman Danişməndlilər, Bizanslılar, Mosul Atabəyi Nurəddin Mahmud Zəngi və Erməni Dərəbəyi Toros birləşərək Anadolu Səlcuqlu Dövlətinə qarşı çıxdılar. II Qılınc Aslan əvvəl Bizansla sülh əldə etməyin yollarını axtardı və İstanbula gedərək müqavilə imzaladı. Daha sonra, qardaşı Şahin Şah ilə Danişməndlilərin birləşmiş ordusunu məğlub etdi. 1175-ci ildə Danişməndlilərin müstəqilliyinə son verildi.
II Qılınc Aslanın hakimiyyəti dövründə üç mühüm hədəfi vardı. Bizansın imperiyasının, Anadolunu Türklərdən geri alaraq gənc Türkiyə dövlətini ortadan qaldırmaq ümidinə sonvermək, bundan başqa Xaclı dalğalarını Türkiyə dövlətinin sərhədlərinin kənarında tutmaq və sonuncusu isə özünün tabeliyində olan və Anadoluda yaranmış Türk bəyliklərini öz bayrağı altında birləşdirərək vahid qüvvəyə çevirmək idi.
Bir müddət sonra II Qılınc Aslan ilə Bizans arasındakı sülh pozuldu. Bizanslılar böyük bir orduyla Anadoluya hücum çəkdi. II Qılınc Aslan 1176-cı ildə, Sandıqlı ilə Dayanarın şərqində, Miryakefalon döyüşündə Bizans ordusunu pusquya saldı və ağır bir məğrubiyyətə uğratdı. Bu nəticə, türklərin Anadoluda Bizans qarşısında Malazgirtdən sonrakı ən böyük zəfəri idi. Bu məğlubiyyətdən sonra Bizanslılar, türkləri Anadoludan çıxarmaq ümidini tamamilə itirdilər. Bu hamlə II Qılınc Aslanın dövlət idarəçiliyində birinci hədəf idi.
1189-cu ildə artıq qocalan Sultan Qılınc Aslan, Türkiyəni dəhşətli bir Xaçlı ordusuna qarşı müdafiə etmək məcburiyyətində qaldı. İllərdir bu təhlükəni gözlədiyi üçün bütün qüvvəsini Bizansın üzərinə gedərək tükətməmişdi. Çünki babası da, atası Birinci Məsud da səlib yürüşlərinə qarşı Türkiyəni şücaətlə müdafiə etmişdilər. İndi isə II Qılınc Aslan Üçüncü Xaçlı səfərinin qarşısını almalıydı.
II Qılınc Aslan 1186-cı ildə ölkəsini 11 oğlu arasında bölüşdürdü. Özü hələ sağ ikən oğulları arasında, Türk millətinin tarix boyu qənimi kəsilən vəliəhdlik mübarizəsi başladı.
Rum sultanlığı avropalıların başlatdıqları Səlib yürüşləri kifayət etmirmiş kimi bir də qardaş vuruşmaları səbəbiylə potensial qüvvələrini ardıcıl olaraq itirdi ve axırda dünyada özünü dəhşət hadisələri ilə göstərən Monqol hakimiyyətinə daxil olmaq məcburiyyətində qaldı. Daha Anadolu əyalətlərini təyin olunmuş valilər idarə etdilər. 1308-ci ildə, son sultan II Məsudun ölümündən sonra isə Anadolu Səlcuq Dövləti ömrünü tamamlayaraq tarixin qaranlıq dəhlizində bir ad buraxaraq səhnədən sürüşüb getdi.
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
II Qilinc Arslan osm قلج أرسلان Kilic Arslan turk Kilic Arslan tam adi Izzeddunya ve din Qilinc Arslan ibn Mesud 1155 1192 Rum sultanliginin sultani II Qilinc ArslanSexsi melumatlarDogum tarixi teq 1113Dogum yeri Konya Rum Selcuqlu dovletiVefat tarixi 26 avqust 1192Vefat yeri Konya Rum Selcuqlu dovletiDefn yeri Elaeddin mescidiFealiyyeti siyasetciAtasi I Rukneddin Mesud d Usaqlari II Suleyman sah I Qiyaseddin KeyxosrovAilesi SelcuqlularDini islam Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiIkinci Sultan Izzeddin Qilinc Aslan 1116 ci ilde Konyada dunyaya geldi Turkiyenin dorduncu hokmdari olan Rum sultanligi sultani I Mesudun ogludur Atasinin taxta cixdigi gun dunyaya geldi ve onun 39 illik selteneti dovrunde tek varis olaraq qaldi ve atasi oldukden sonra ise sultan oldu Qilinc Aslan Isfahan sarayinda Sultan Meliksahin himayesinde cox yaxsi tehsil gormusdu Kicik yaslarindan etibaren doyus meydanlarinda olmus savas senetinde tecrube qazanmisdi II Qilinc Aslan haqqinda melumata kecmezden evvel bir qeder onun yasadigi dovre qederki hadiseler haqqinda sizlere qisa melumat vermek isterdik Rum sultanligi selcuqlarin Anadoluda qurdugu dovletdir Turklerin Oguz tayfalarinin Anadoluya yerlesmesi 1071 ci ilde bas veren Malazgirt doyusunden sonra suretlendi Selcuq serkerdesi Qutalmisoglu Suleyman Sah Anadoludaki fethleri qerbe dogru genislendirerek 1075 ci ilde Iznik seherini Bizans dovletinin elinden aldi ve burani paytaxt secerek musteqilliyini elan etdi Belelikle qurulan Rum sultanligi son Rum Selcuqlu sultani taxtdan endirilene qeder yeni 1308 ci ile qeder varligini davam etdirdi Bizansin serhed qonsusu olan Suleyman Sah bir muddet sonra bu dovletin islerine qarismaga basladi 1078 ci ilde Boyuk Selcuqlu Sultani Meliksah Anadoluda ayri bir dovlet quran I Suleyman Sahin guclenmesinden narahat olmaga basladi 1078 ci ilde ordusunu Suleyman Sahin uzerine gonderdi Lakin gozlediyi zeferi qazana bilmedi Suleyman Sah Bizansdaki taxt doyuslerinden faydalanaraq serhedlerini genislendirmeye basladi I Suleyman Sah 1082 ci ilde Adana ve Tarsus seherleriyle birlikde butun Kilikya torpaqlarina sahib oldu 1084 cu ilde de Antakyani ele kecirdi Qutalmisoglu Suleyman Sah 1086 ci ilde Antakya yaxinlarinda Suriya Selcuqlulari dovleti Sultani olan Tutus ile etdiyi muharibede meglub olaraq oldu Biz tarix boyu oz deyerlerimizi mehv etmedik Tariximizde qardasin qardasi qirmasi ile bagli saysiz hesabsiz faktlar vardir Bu erefede Suleyman Sahin iki oglu I Qilinc Aslan ve Qulan Aslan Boyuk Selcuqlu Dovleti Sultani Meliksahin Isfahandaki sarayinda esir idiler Belelikle Anadoluda hakimiyyet boslugu yaranmisdi Bu bosluqdan istifade eden Iznik beyi Ebulqasim Anadolu Selcuqlu Dovletinde hakimiyyeti eline kecirdi Qardasi Ebulqazi Hesen Beyle birlikde Mermere etrafinda bizanslilarla doyuserek dovletin serhedlerini genislendirmeye basladi Sultan Meliksah Anadolunu ozune tabe etmek meqsedile Urfa emri Bozani Ebulqasimin ustune yolladi Emr Bozan Iznik seherini muhasire etse de seheri ala bilmedi Ancaq Boyuk Selcuqlu Dovleti ile bacara bilmeyeceyini basa dusen Ebulqasim qardasini Iznikde saxlayaraq Meliksahla razilasmaq ucun Isfahana hereket etdi Meliksah Ebulqasim ile razilasmaga yanasmadi Ebulqasim Iznike geri donerken 1092 ci ilde yolda tutularaq edam edildi Bizim ulu babalarimiz elbir olub boyuk quvveye cevrileceyine bir birlerini niye qiriblar bunu basa dusmek cetindir Ebulqasimin olumunden sonra qardasi Ebulqazi qisa bir muddet Izniki elinde saxlamaga davam etdi Sultani Meliksahin olumunden sonra Suleyman Sahin iki oglu I Qilinc Aslan ve Qulan Aslan Isfahandan buraxildilar Ebulqazi Iznike 1092 ci ilin sonlarinda catan I Qilinc Aslana muqavimet gostermeden rehberliyi ona tehvil verdi Belelikle Anadolu Selcuqlu Dovletinin rehberliyi tekrar Qutalmisoglu Suleyman Sahin xanedanina geri donmus oldu Demeli qardaslar arasinda geden doyuslerin tokulen qanlarin sebebi taxt imis I Qilinc Aslan 1092 ci ilde Anadolu Selcuqlu dovletinin taxtina cixdi I Qilinc Aslan Izmir bolgesinde getdikce guclenen Caka adli Beyi aradan qaldirdi Yene hemin tarixi xesteliyimiz yene ozunu buruze verdi bir beyimiz daha aradan goturuldu Halbuki Caka Bey Turk tarixinde deniz quvvesini yaradan ilk tarixi sexsiyyetdir ilk beydir Ona arxa olmamiz evezine aradan gotururuk Ne boyuk bedbextlikdir bu I Qilinc Aslan Xaclilar qarsisinda meglubiyyetden sonra Iznik i terk edib Anadolu icerilerine cekilmek mecburiyyetinde qaldi ve Qonyani ozune paytaxt etdi 1100 ci ilde Danismendlilere meglub olan xaclilar sonraki il Anadoluya ikinci bir ordu gonderdiler Boyuk Selcuqlu Dovletinin taxtini isteyecek qeder guclenen Rum sultanligi 1107 ci ilde Boyuk Selcuqlu Dovletinin hakimiyyeti altinda olan Musul uzerine sefere cixdi Amma Habur Suyu sahilinde Boyuk Selcuqlu ordusuna meglub oldu ve atiyla cayi kecerken bogularaq dunyasini deyisdi I Qilinc Aslanin olumuyle Anadolu Selcuqlu Dovletinin musteqilliyi sarsildi Anadoluda ustunluyu Danismendliler ele kecirdi I Qilinc Aslanin olumuyle Anadolu Selcuqlu taxti bir muddet bos qaldiqdan sonra I Qilinc Aslanin oglu Sahin Sah 1110 ci ilde hakimiyyete kecdi Amma qardasi Rukneddin Mesud onun sultanligini tanimadi ve komeyile iqtidari ele kecirdi Tarix boyu qarsimiza cixan ve belimizi sindiran qardaslararasi mubarize burda da ifrite suretini gosterir bir muddet Danismendlilerin nezareti altinda qaldi 1142 ci ilde Danismendli Memmed Beyin olumunden sonra Anadolu Selcuqlarinin Anadoludaki ustunluyu yeniden yarandi Anadolu Selcuqlu Dovleti 1146 ci ilde Bizans ordusunu Qonya onlerinde meglub etdi Sonraki il II Xacli ordusunu Eskisehir yaxinliginda megrubiyyete ugratdi Bilirsiniz ki selib yuruslerinin esl meqsedi Turkleri Anadolu ve yaxin serqden cixarib mehv etmekdi I Rukneddin Mesud olkesini uc oglu arasinda bolusdurdu ve II Qilinc Aslani veliehd elan etdi I Rukneddin Mesudun 1155 ci ilde dunyasini deyismesinden sonra ogullari arasinda taxt doyusleri baslandi Bu zaman Danismendliler Bizanslilar Mosul Atabeyi Nureddin Mahmud Zengi ve Ermeni Derebeyi Toros birleserek Anadolu Selcuqlu Dovletine qarsi cixdilar II Qilinc Aslan evvel Bizansla sulh elde etmeyin yollarini axtardi ve Istanbula gederek muqavile imzaladi Daha sonra qardasi Sahin Sah ile Danismendlilerin birlesmis ordusunu meglub etdi 1175 ci ilde Danismendlilerin musteqilliyine son verildi II Qilinc Aslanin hakimiyyeti dovrunde uc muhum hedefi vardi Bizansin imperiyasinin Anadolunu Turklerden geri alaraq genc Turkiye dovletini ortadan qaldirmaq umidine sonvermek bundan basqa Xacli dalgalarini Turkiye dovletinin serhedlerinin kenarinda tutmaq ve sonuncusu ise ozunun tabeliyinde olan ve Anadoluda yaranmis Turk beyliklerini oz bayragi altinda birlesdirerek vahid quvveye cevirmek idi Bir muddet sonra II Qilinc Aslan ile Bizans arasindaki sulh pozuldu Bizanslilar boyuk bir orduyla Anadoluya hucum cekdi II Qilinc Aslan 1176 ci ilde Sandiqli ile Dayanarin serqinde Miryakefalon doyusunde Bizans ordusunu pusquya saldi ve agir bir megrubiyyete ugratdi Bu netice turklerin Anadoluda Bizans qarsisinda Malazgirtden sonraki en boyuk zeferi idi Bu meglubiyyetden sonra Bizanslilar turkleri Anadoludan cixarmaq umidini tamamile itirdiler Bu hamle II Qilinc Aslanin dovlet idareciliyinde birinci hedef idi 1189 cu ilde artiq qocalan Sultan Qilinc Aslan Turkiyeni dehsetli bir Xacli ordusuna qarsi mudafie etmek mecburiyyetinde qaldi Illerdir bu tehlukeni gozlediyi ucun butun quvvesini Bizansin uzerine gederek tuketmemisdi Cunki babasi da atasi Birinci Mesud da selib yuruslerine qarsi Turkiyeni sucaetle mudafie etmisdiler Indi ise II Qilinc Aslan Ucuncu Xacli seferinin qarsisini almaliydi II Qilinc Aslan 1186 ci ilde olkesini 11 oglu arasinda bolusdurdu Ozu hele sag iken ogullari arasinda Turk milletinin tarix boyu qenimi kesilen veliehdlik mubarizesi basladi Rum sultanligi avropalilarin baslatdiqlari Selib yurusleri kifayet etmirmis kimi bir de qardas vurusmalari sebebiyle potensial quvvelerini ardicil olaraq itirdi ve axirda dunyada ozunu dehset hadiseleri ile gosteren Monqol hakimiyyetine daxil olmaq mecburiyyetinde qaldi Daha Anadolu eyaletlerini teyin olunmus valiler idare etdiler 1308 ci ilde son sultan II Mesudun olumunden sonra ise Anadolu Selcuq Dovleti omrunu tamamlayaraq tarixin qaranliq dehlizinde bir ad buraxaraq sehneden surusub getdi IstinadlarHemcinin baxRum sultanligi