Ob körfəzi və ya Ob estuarisi — Kara dənizinin ən böyük körfəzi, Ob çayının Estuarisi olaraq Qdansk yarımadası ilə Yamal yarımadası arasında yerləşir. Estuaridən şərqdə Taz estuarisi yerləşir. Tazov estuarisi Taz çayının mənsəbini təşkil edir.
Ob estuarisi | |
---|---|
О́бская губа́ | |
Ümumi məlumatlar | |
Tip | Estuari |
Dərin yeri | 25 m |
Yerləşməsi | |
Ölkə | Rusiya |
Akvatoriyası | |
| |
| |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Körfəzin uzunluğu 800 km, eni 30 – 80 km, dərinliyi isə 25 m təşkil edir. İyulda buzdan azad olunduğu halda, oktyabrda isə buz bağlayır.
Əsas yaşayış məntəqəsi Novıy Port, Yamburq, Kamennıy burnu.
Estuarinin dibi lillidir. Sahil xətti isə qumsallıqdır. Sahillərində meşələrə rast gəlinmir. Qərb hissələri isə nisbətən hündürdür. Bataqlıqlaşmış ərazilər çoxdur. Estuaridə adalara ancaq çayların mənsəb hissələrində rast gəlinir. Buxta və körfəzləri azdır. Ən iri buxtası Naxodkadır.
Estuariyə Ob çayından başqa bir neçə çay tökülür. Cənub-şərqdən Nadım və Nıda çayları estuariyə axır. Yamal yarımadasından axan çaylar isə qısa olması ilə seçilirlər. Düzən ərazidən axdığından kiçik çay gəmiləri bu çaylarda sərbəst hərəkət edə bilirlər. Burada yerləşən çaylara misal kimi Oya, İvoçka, Zelonaya, Seyaxa və Yadanı göstərmək olar.
Estuari balıqları ilə zəngindir. Burada həm dəniz, həm də çay balıqlarına rast gəlinir: Nərə, Çökə, Lota lota, Siyənək, .
Araşdırılma tarixi
Rusların Ob estuarisi ilə tanış olmaları 1600-cü ilə təsadüf edir. 1601-ci ildə Berrzovadan Taz çayının mənsəbinə Savluka Puşkin və knyaz Masalski gəlmişlər. Arxangelsk, Mezen və Pustozerks sakinləri dəfələrlə Onestuarisini üzərək öz istədiyi məntəqələrə gedirdilər.
1734-cü ildə leytenant Dmitriy Leonteviç Ovsin şimal ekspedisiyası zamanı Ob estuarisinin sahillərindən Yenisey çayının mənsəbinə qədər olan ərazilərdə araşdırmalar aparmışdır. 1738-ci ilin 8 avqust tarixində şturman Koşelevlə birlikdə bütün estuarininin sahillərini üzərək Kara dənizinə çıxır. Elə həmin ildə Şimal dənizlərində araşdırma aparan Malıqin Kara dənizinin körfəzlərini tətqiq edərkən Ob estuarisində olmuşdur. Leytenant Aleksey İvsnoviç Skrutov buzlar ilə mübarizə apararaq şimala üzmüş və Kara dənizinə çıxmışdır. 1828-ci ildə estuarinin qərb sahilinin sonuna kimi ştab-leytenant İvanov və İlya Avtonomoviç Berejnoy tərəfindən piyada şəkildə getmişlər. 1863-cü ildə M. K. Sidorov Ob estuarisi ilə Taz çayına üzmüşdür. 1877-ci ildə Avropadan gələn Luiza şxunu Ob estuarisinə daxil olaraq Tobolska yan almışdı.
1895 və 1896-cı ildə polkovnik-leytenant Vilkinskinin rəhbərliyi ilə "Leytenant Ovsin" və "Leytenant Skuratov", gəmilərində Ob estuarisini tətqiq etmişlər. Buradan məlum olmuşdur ki, estuari gəmiçilik üçün tam yararlıdır. Bircə Ob çayının mənsəbində dərinlik azdır.
İstinadlar
- Об көрфәзи // Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası: [10 ҹилддә]. VII ҹилд: Мисир—Прадо. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1983. С. 313.
- "Gulf of Ob." 2012-03-20 at the Wayback Machine Earthsnapshot.com 2020-10-20 at the Wayback Machine
- "Ob estuarisinin yük dövriyəsi ilə bağlı tarixi məlumat". 2022-03-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-11-17.
Mənbə
- Islands at the mouth of the Ob 2008-05-21 at the Wayback Machine
- Protected wetlands
- A very thorough paper about this region 2006-03-06 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ob korfezi ve ya Ob estuarisi Kara denizinin en boyuk korfezi Ob cayinin Estuarisi olaraq Qdansk yarimadasi ile Yamal yarimadasi arasinda yerlesir Estuariden serqde Taz estuarisi yerlesir Tazov estuarisi Taz cayinin mensebini teskil edir Ob estuarisiO bskaya guba Umumi melumatlarTip EstuariDerin yeri 25 mYerlesmesi68 50 30 sm e 73 30 40 s u Olke RusiyaAkvatoriyasi Kara deniziOb estuarisiOb estuarisi Vikianbarda elaqeli mediafayllar Korfezin uzunlugu 800 km eni 30 80 km derinliyi ise 25 m teskil edir Iyulda buzdan azad olundugu halda oktyabrda ise buz baglayir Esas yasayis menteqesi Noviy Port Yamburq Kamenniy burnu Estuarinin dibi lillidir Sahil xetti ise qumsalliqdir Sahillerinde meselere rast gelinmir Qerb hisseleri ise nisbeten hundurdur Bataqliqlasmis eraziler coxdur Estuaride adalara ancaq caylarin menseb hisselerinde rast gelinir Buxta ve korfezleri azdir En iri buxtasi Naxodkadir Estuariye Ob cayindan basqa bir nece cay tokulur Cenub serqden Nadim ve Nida caylari estuariye axir Yamal yarimadasindan axan caylar ise qisa olmasi ile secilirler Duzen eraziden axdigindan kicik cay gemileri bu caylarda serbest hereket ede bilirler Burada yerlesen caylara misal kimi Oya Ivocka Zelonaya Seyaxa ve Yadani gostermek olar Estuari baliqlari ile zengindir Burada hem deniz hem de cay baliqlarina rast gelinir Nere Coke Lota lota Siyenek Arasdirilma tarixiRuslarin Ob estuarisi ile tanis olmalari 1600 cu ile tesaduf edir 1601 ci ilde Berrzovadan Taz cayinin mensebine Savluka Puskin ve knyaz Masalski gelmisler Arxangelsk Mezen ve Pustozerks sakinleri defelerle Onestuarisini uzerek oz istediyi menteqelere gedirdiler 1734 cu ilde leytenant Dmitriy Leontevic Ovsin simal ekspedisiyasi zamani Ob estuarisinin sahillerinden Yenisey cayinin mensebine qeder olan erazilerde arasdirmalar aparmisdir 1738 ci ilin 8 avqust tarixinde sturman Koselevle birlikde butun estuarininin sahillerini uzerek Kara denizine cixir Ele hemin ilde Simal denizlerinde arasdirma aparan Maliqin Kara denizinin korfezlerini tetqiq ederken Ob estuarisinde olmusdur Leytenant Aleksey Ivsnovic Skrutov buzlar ile mubarize apararaq simala uzmus ve Kara denizine cixmisdir 1828 ci ilde estuarinin qerb sahilinin sonuna kimi stab leytenant Ivanov ve Ilya Avtonomovic Berejnoy terefinden piyada sekilde getmisler 1863 cu ilde M K Sidorov Ob estuarisi ile Taz cayina uzmusdur 1877 ci ilde Avropadan gelen Luiza sxunu Ob estuarisine daxil olaraq Tobolska yan almisdi 1895 ve 1896 ci ilde polkovnik leytenant Vilkinskinin rehberliyi ile Leytenant Ovsin ve Leytenant Skuratov gemilerinde Ob estuarisini tetqiq etmisler Buradan melum olmusdur ki estuari gemicilik ucun tam yararlidir Birce Ob cayinin mensebinde derinlik azdir IstinadlarOb korfәzi Azerbaycan Sovet Ensiklopediyasi 10 ҹilddә VII ҹild Misir Prado Baky Azәrbaјҹan Sovet Ensiklopediјasynyn Bash Redaksiјasy Bash redaktor Ҹ B Guliјev 1983 S 313 Gulf of Ob 2012 03 20 at the Wayback Machine Earthsnapshot com 2020 10 20 at the Wayback Machine Ob estuarisinin yuk dovriyesi ile bagli tarixi melumat 2022 03 26 tarixinde Istifade tarixi 2015 11 17 MenbeIslands at the mouth of the Ob 2008 05 21 at the Wayback Machine Protected wetlands A very thorough paper about this region 2006 03 06 at the Wayback Machine