Poetika (yunan dilində: Περὶ ποιητικῆς) — incəsənət haqqında olan baxışlarını bütövlükdə təqdim edən Aristotelin poeziya sənəti haqqında nəzəriyyələrini özündə cəmləşdirən və tarixdəki incəsənət fenomenini tədqiq edən ilk əsər olması ilə bərabər, həm də estetika tarixi baxımından da, çox mühüm bir əsərdir. Estetika anlayışı çərçivəsində; İncəsənətlərin müqayisəsini və faciənin üstünlüyünü vurğuladığı poetika əsərində Aristotel realizmlə yanaşı yaradıcı təxəyyülü də ön plana çıxarmışdır.
Poetika | |
---|---|
q.yun. Περὶ ποιητικῆς | |
Janr | traktat |
Müəllif | Aristotel |
Orijinal dili | Qədim yunan dili |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Aristotel öz ümumi fəlsəfəsində mövcud olanlardan kənarda olan ideyanın mövcudluğunu qəbul etmədiyi kimi, Platonun incəsənət sahəsində irəli sürdüyü transsendent gözəllik "ideyasını" da qəbul etməmişdir. Aristotetə görə gözəllik anlayışı mövcud olduğuna görə gözəl gördüyümüz əşyalar ilə incəsənət əsərləri öz varlıqlarını əldə etmirlər, əksinə, sənət əsərləri mövcud olduğuna görə biz gözəllik anlayışından danışa bilirik.
Poetika teatr sənəti haqqında yazılmış ən mühüm əsərlərdən biri hesab olunur. Əsərdə müəyyənləşdirilmiş incəsənətin tərifi Qədim Yunan klassik incəsənətinin fərqli xüsusiyyətlərini özündə ehtiva edir.
Aristotel Poetikasına "Epos, Tragediya, Komediya, Ditrambos poeziyası və Fleyta ilə Kifara sənətinin böyük bir hissəsi, bütün bunlar ümumilikdə təqliddir" deyərək başlayır.
Aristotelə görə, poeziya sənətini üzə çıxaran iki təbii səbəb mövcuddur:
- Təqlid etmək və təqliddən həzz almaq insan təbiətinin xüsusiyyətidir. Bunun səbəbi isə insanın öyrənməkdən aldığı həzzdir. İnsanlar təqlid olunan obyektin biliyini öyrənmək və ya təqlid edənin istedadını qavramaq istəklərinə görə təqliddən həzz alırlar.
- Harmoniya və ritm instinkti də insanın ekzistensial (anadangəlmə) xüsusiyyətlərindən biridir. Həyatın hər yerində mövcud olan harmoniya və ritm insan yaradıcılığında və yaradıcılığında olduğuna görə də onun yaratdığı hekayələrində də özünə yer tapır.
Aristotelin Poetikadakı fikirləri Bertolt Brextin epik teatr hərəkatı tərəfindən tənqid edilmişdir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- "Poetics 18". 2021-07-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-07-09.
- "Arxivlənmiş surət". 2022-06-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-07-09.
- Perseus Digital Library (2006). Aristotle, Poetics 2008-04-22 at the Wayback Machine
- Janko (1987, ix).
- John Moles, 'Notes on Aristotle, Poetics 13 and 14,' 2022-07-09 at the Wayback Machine 1979 Vol. 29, No. 1 1979, pp. 77–94
- Sheila Murnaghan, 'Sucking the Juice without Biting the Rind: Aristotle and Tragic Mimēsis,' 2022-07-09 at the Wayback Machine Autumn 1995 ol. 26, No. 4, pp. 755–773.
- Aristotle Poetics 1447a13 (1987, 1).
- Battin, M. Pabst. "Aristotle's Definition of Tragedy in the Poetics". The Journal of Aesthetics and Art Criticism. 33 (2). 1974: 155–170. doi:10.2307/429084. ISSN 0021-8529. JSTOR 429084. 2022-04-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-07-09.
- Carlson (1993, 16).
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Poetika deqiqlesdirme Poetika yunan dilinde Perὶ poihtikῆs incesenet haqqinda olan baxislarini butovlukde teqdim eden Aristotelin poeziya seneti haqqinda nezeriyyelerini ozunde cemlesdiren ve tarixdeki incesenet fenomenini tedqiq eden ilk eser olmasi ile beraber hem de estetika tarixi baximindan da cox muhum bir eserdir Estetika anlayisi cercivesinde Incesenetlerin muqayisesini ve facienin ustunluyunu vurguladigi poetika eserinde Aristotel realizmle yanasi yaradici texeyyulu de on plana cixarmisdir Poetikaq yun Perὶ poihtikῆsJanr traktatMuellif AristotelOrijinal dili Qedim yunan dili Vikianbarda elaqeli mediafayllar Aristotel oz umumi felsefesinde movcud olanlardan kenarda olan ideyanin movcudlugunu qebul etmediyi kimi Platonun incesenet sahesinde ireli surduyu transsendent gozellik ideyasini da qebul etmemisdir Aristotete gore gozellik anlayisi movcud olduguna gore gozel gorduyumuz esyalar ile incesenet eserleri oz varliqlarini elde etmirler eksine senet eserleri movcud olduguna gore biz gozellik anlayisindan danisa bilirik Poetika teatr seneti haqqinda yazilmis en muhum eserlerden biri hesab olunur Eserde mueyyenlesdirilmis incesenetin terifi Qedim Yunan klassik incesenetinin ferqli xususiyyetlerini ozunde ehtiva edir Aristotel Poetikasina Epos Tragediya Komediya Ditrambos poeziyasi ve Fleyta ile Kifara senetinin boyuk bir hissesi butun bunlar umumilikde teqliddir deyerek baslayir Aristotele gore poeziya senetini uze cixaran iki tebii sebeb movcuddur Teqlid etmek ve teqlidden hezz almaq insan tebietinin xususiyyetidir Bunun sebebi ise insanin oyrenmekden aldigi hezzdir Insanlar teqlid olunan obyektin biliyini oyrenmek ve ya teqlid edenin istedadini qavramaq isteklerine gore teqlidden hezz alirlar Harmoniya ve ritm instinkti de insanin ekzistensial anadangelme xususiyyetlerinden biridir Heyatin her yerinde movcud olan harmoniya ve ritm insan yaradiciliginda ve yaradiciliginda olduguna gore de onun yaratdigi hekayelerinde de ozune yer tapir Aristotelin Poetikadaki fikirleri Bertolt Brextin epik teatr herekati terefinden tenqid edilmisdir Hemcinin baxAnaqnorizisIstinadlar Poetics 18 2021 07 24 tarixinde Istifade tarixi 2022 07 09 Arxivlenmis suret 2022 06 02 tarixinde Istifade tarixi 2022 07 09 Perseus Digital Library 2006 Aristotle Poetics 2008 04 22 at the Wayback Machine Janko 1987 ix John Moles Notes on Aristotle Poetics 13 and 14 2022 07 09 at the Wayback Machine 1979 Vol 29 No 1 1979 pp 77 94 Sheila Murnaghan Sucking the Juice without Biting the Rind Aristotle and Tragic Mimesis 2022 07 09 at the Wayback Machine Autumn 1995 ol 26 No 4 pp 755 773 Aristotle Poetics 1447a13 1987 1 Battin M Pabst Aristotle s Definition of Tragedy in the Poetics The Journal of Aesthetics and Art Criticism 33 2 1974 155 170 doi 10 2307 429084 ISSN 0021 8529 JSTOR 429084 2022 04 16 tarixinde Istifade tarixi 2022 07 09 Carlson 1993 16 Xarici kecidler