Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Cahiz, əl-Cahiz Əbu Osman Əmr ibn Bəhr (təxm: 767, Bəsrə — 868, Bəsrə) — Şərqi Afrika əsilli bərbər yazıçısı və alimi. İslamda rasional cərəyan olan Mötəzilik və ədəbiyyatın nın nümayəndəsi. Abbasilərin sarayında xidmət edib. Öz dövrünün ən savadlı insanlarından biri kimi məşhurdur.
| Əl-Cahiz | |
|---|---|
| Cahiz, əl-Cahiz Əbu Osman Əmr ibn Bəhr | |
 | |
| Təxəllüsü | الجاحظ |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Bəsrə |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | Bəsrə |
| Fəaliyyəti | filoloq, yazıçı, şair, bioloq, zooloq, tarixçi |
| Əsərlərinin dili | ərəb dili |
| Janr | satira |
 Əl-Cahiz Vikimənbədə | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Fəaliyyəti
100 çox traktatın və antologiyanın müəllifidir:
- yumoristik novellalar toplusu Xəsislər barədə kitab;
- natiqlik və stilistika üzrə Dəlillər haqqında kitab;
- tarixi-siyasi Ərəblər və məvalilər haqda kitab və
- Ərəblər və farslar haqqında kitab ;
- Kitab əl-Hayavan ("Heyvanlar kitabı") 350-den çox heyvan növünü şeir, lətifə və atalar sözləri ilə təsvir edən ensiklopedik əsər, kitabda təbii mühitin heyvanlar üzərindəki təsirindən danışır və bir təkamül haqqında nəzəriyə yaratmışdı. Mühitin bir heyvanın yaşaması üçün təsirlərini incələmişdir. Bu kitabda Cahiz tarixdə ilk dəfə qida zəncirini təsvir etmişdir.
Ətraf mühitin determinizmi tərəfdarı olan Cahiz, ətraf mühitin toplumun irqi və etnik xüsusiyətlərinin formalaşmasına təsiri barədə də danışmışdı.
- Fəzail ül Ətrak(Türklərin fəzilətləri). Türklərin İran dünyasının şimal şərqinə erkən gəlişinin tərəfdarları bu prosesin sübutu kimi Cahizin yazdığı həmin bu Risalə fi mənakib əl-ətrak va'ammat cunud əl -xilafə adlı türklərin fəzilətləri haqqında traktatını misal gətirirlər. Cahiz türklərin o dövrdə bir qədər mənfi obrazını və onlara qarşı bu münasibəti yumşaltmaq istəyirdi, onlara layıqli yer vermək, onları Xilafətdə ərəblərlə farsların arasında "üçüncü qüvvə" etmək istəyirdi. Cahiz öz məqsədini ta'lif əl-kulub və ittifaq əl-əsbab("ürəkləri barışdırmaq" və "əlaqələri bərkitmək") kimi təsvir edir. Öz traktatının bir yerində o türkləri və xorasanlıları, mahiyətinə görə, eyni xalq hesab edir, eyni xassiyətlərə malikdirlər və bitişik yerlərdə yaşayırlar.
Cahiz xüsusilə ədəb janrına çox gclü təsir etmişdir.
İstinadlar
- James E. Lindsay, Daily Life in the Medieval Islamic World (2005), p. 72.
- -Джахиз — Большая советская энциклопедия [ölü keçid]
- Frank N. Egerton, "A History of the Ecological Sciences, Part 6: Arabic Language Science — Origins and Zoological", Bulletin of the Ecological Society of America, April 2002: 142–146
- Frye, Sayılı, s.206; Şəmsəddin Günaltay. Abbas oğulları imparatorluğunun kuruluş və yüksəlişində Türklərin rolü.-"Belleten". Vol.6. Ankara, 1942, s.178–179
- Мусульманский мир 950–1150. Издательство "Наука" Главная редакция восточной литературы. Москва 1981. Birinci bölmə K. E. Bosfort Barbarların hücumları: Türklərin müsəlman aləmində zühuru səh. 22
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Cahiz el Cahiz Ebu Osman Emr ibn Behr texm 767 Besre 868 Besre Serqi Afrika esilli berber yazicisi ve alimi Islamda rasional cereyan olan Motezilik ve edebiyyatin nin numayendesi Abbasilerin sarayinda xidmet edib Oz dovrunun en savadli insanlarindan biri kimi meshurdur El CahizCahiz el Cahiz Ebu Osman Emr ibn BehrTexellusu الجاحظDogum tarixi 767Dogum yeri BesreVefat tarixi 868Vefat yeri BesreFealiyyeti filoloq yazici sair bioloq zooloq tarixciEserlerinin dili ereb diliJanr satiraEl Cahiz Vikimenbede Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiFealiyyeti100 cox traktatin ve antologiyanin muellifidir yumoristik novellalar toplusu Xesisler barede kitab natiqlik ve stilistika uzre Deliller haqqinda kitab tarixi siyasi Erebler ve mevaliler haqda kitab ve Erebler ve farslar haqqinda kitab Cahizin Heyvanlar haqqinda kitabindan bir sehifeKitab el Hayavan Heyvanlar kitabi 350 den cox heyvan novunu seir letife ve atalar sozleri ile tesvir eden ensiklopedik eser kitabda tebii muhitin heyvanlar uzerindeki tesirinden danisir ve bir tekamul haqqinda nezeriye yaratmisdi Muhitin bir heyvanin yasamasi ucun tesirlerini incelemisdir Bu kitabda Cahiz tarixde ilk defe qida zencirini tesvir etmisdir Etraf muhitin determinizmi terefdari olan Cahiz etraf muhitin toplumun irqi ve etnik xususiyetlerinin formalasmasina tesiri barede de danismisdi Fezail ul Etrak Turklerin feziletleri Turklerin Iran dunyasinin simal serqine erken gelisinin terefdarlari bu prosesin subutu kimi Cahizin yazdigi hemin bu Risale fi menakib el etrak va ammat cunud el xilafe adli turklerin feziletleri haqqinda traktatini misal getirirler Cahiz turklerin o dovrde bir qeder menfi obrazini ve onlara qarsi bu munasibeti yumsaltmaq isteyirdi onlara layiqli yer vermek onlari Xilafetde ereblerle farslarin arasinda ucuncu quvve etmek isteyirdi Cahiz oz meqsedini ta lif el kulub ve ittifaq el esbab urekleri barisdirmaq ve elaqeleri berkitmek kimi tesvir edir Oz traktatinin bir yerinde o turkleri ve xorasanlilari mahiyetine gore eyni xalq hesab edir eyni xassiyetlere malikdirler ve bitisik yerlerde yasayirlar Cahiz xususile edeb janrina cox gclu tesir etmisdir IstinadlarJames E Lindsay Daily Life in the Medieval Islamic World 2005 p 72 Dzhahiz Bolshaya sovetskaya enciklopediya olu kecid Frank N Egerton A History of the Ecological Sciences Part 6 Arabic Language Science Origins and Zoological Bulletin of the Ecological Society of America April 2002 142 146 Frye Sayili s 206 Semseddin Gunaltay Abbas ogullari imparatorlugunun kurulus ve yukselisinde Turklerin rolu Belleten Vol 6 Ankara 1942 s 178 179 Musulmanskij mir 950 1150 Izdatelstvo Nauka Glavnaya redakciya vostochnoj literatury Moskva 1981 Birinci bolme K E Bosfort Barbarlarin hucumlari Turklerin muselman aleminde zuhuru seh 22