Qaraciyər xərçəngi dünya üzrə ən çox rast gəlinən 5-ci xərçəng növüdür və ümumilikdə xərçəng səbəbindən olan ölümlərə görə isə 2-ci yerdədir. Qaraciyərin bədxassəli şişləri arasında ən geniş yayılanı hepatosellular karsinomadır (HCC). HCC-dən əlavə qaraciyərin bədxassəli şişlərinə öd yolu xərçəngi və ya digər adı ilə Xolangiosellular karsinoma (CCC) da aiddir. CCC öd yollarından, HCC isə qaraciyər toxumasından yarandıqları üçün qaraciyər xərçəngi dedikdə HCC nəzərdə tutulur.
Qaraciyər xərçəngi | |
---|---|
XBT-10-KM | C22.9, C22.0 |
XBT-9-KM | 155.0, 155.2 |
OMIM | 114550 |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Simptomlar
HCC-nin simptomlarına qısa müddət ərzində çəki itirilməsi, Sarılıq, assit, iştahasızlıq aiddir.
Risk faktorları
HCC-in əsas risk faktoru Qaraciyər serozu hesab edilir. Belə ki, HCC-li xəstələrin 80–90%-də qaraciyər serozu müşahidə edilir. Buna əlavə olaraq, Hepatit B, Hepatit C, uzunmüddətli alkoqol qəbulu istər qaraciyər serozu, istərsə də HCC üçün önəmli risk faktorlarıdır.
Diaqnostika
Qaraciyər şişlərinin ilkin diaqnostikasında qarın boşluğunun ultrasəs müayinəsi (USM) önəmli rol oynayır. Ancaq USM zamanı müəyyən edilən şişlər daha dəqiq diferensiyal diaqnoz üçün Kompüter tomoqrafiyası, Maqnit rezonans tomoqrafiya daha yaxından müayinə edilməlidirlər. Bundan əlavə olaraq, qaraciyərin biopsiyası vasitəsilə şişin histoloji xarakteri də müəyyən edilə bilər. Həmçinin qanda Alfa-feto-Proteinin (AFP) miqdarı HCC xəstələrində yüksək miqdarda müşahidə edilir. Ancaq qeyd etmək lazımdır ki, AFP həmçinin qaraciyər serozunda da yüksək miqdarda ola bilir. Ona görə də bu göstəricinin sensitivliyi və spesifikliyi çox yüksək dərəcədə deyil. Qeyd etmək önəmlidir ki, şişin lokalizasiyasından, ölçüsündən, aqressivliyindən asılı olaraq əlavə başqa müayinələr də həyata keçirilə bilər.
Müalicə
HCC-nin müalicəsində əsas müalicə metodu cərrahi müdaxilədir. Bu istər reseksiya şəklində, istərsə də qaraciyər transplantasiyası şəklində həyata keçirilə bilər. Cərrahi müalicə mümkün ollmadığı hallaqda invaziv radioloji müdaxilə və ya Kimyaterapiya kimi müalicə üsullarından istifadə etmək olar.
İstinadlar
- Disease Ontology (ing.). 2016.
- International Agency for Research on Cancer, W. H. O. (2012) Globocan 2012: liver cancer, estimated incidence, mortality and prevalence worldwide in 2012.
- El-Serag HB (2011) Hepatocellular carcinoma. NEngl JMed365(12):1118–1127
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qaraciyer xercengi dunya uzre en cox rast gelinen 5 ci xerceng novudur ve umumilikde xerceng sebebinden olan olumlere gore ise 2 ci yerdedir Qaraciyerin bedxasseli sisleri arasinda en genis yayilani hepatosellular karsinomadir HCC HCC den elave qaraciyerin bedxasseli sislerine od yolu xercengi ve ya diger adi ile Xolangiosellular karsinoma CCC da aiddir CCC od yollarindan HCC ise qaraciyer toxumasindan yarandiqlari ucun qaraciyer xercengi dedikde HCC nezerde tutulur Qaraciyer xercengiXBT 10 KM C22 9 C22 0XBT 9 KM 155 0 155 2OMIM 114550 Vikianbarda elaqeli mediafayllarSimptomlarHCC nin simptomlarina qisa muddet erzinde ceki itirilmesi Sariliq assit istahasizliq aiddir Risk faktorlariHCC in esas risk faktoru Qaraciyer serozu hesab edilir Bele ki HCC li xestelerin 80 90 de qaraciyer serozu musahide edilir Buna elave olaraq Hepatit B Hepatit C uzunmuddetli alkoqol qebulu ister qaraciyer serozu isterse de HCC ucun onemli risk faktorlaridir DiaqnostikaQaraciyer sislerinin ilkin diaqnostikasinda qarin boslugunun ultrases muayinesi USM onemli rol oynayir Ancaq USM zamani mueyyen edilen sisler daha deqiq diferensiyal diaqnoz ucun Komputer tomoqrafiyasi Maqnit rezonans tomoqrafiya daha yaxindan muayine edilmelidirler Bundan elave olaraq qaraciyerin biopsiyasi vasitesile sisin histoloji xarakteri de mueyyen edile biler Hemcinin qanda Alfa feto Proteinin AFP miqdari HCC xestelerinde yuksek miqdarda musahide edilir Ancaq qeyd etmek lazimdir ki AFP hemcinin qaraciyer serozunda da yuksek miqdarda ola bilir Ona gore de bu gostericinin sensitivliyi ve spesifikliyi cox yuksek derecede deyil Qeyd etmek onemlidir ki sisin lokalizasiyasindan olcusunden aqressivliyinden asili olaraq elave basqa muayineler de heyata kecirile biler MualiceHCC nin mualicesinde esas mualice metodu cerrahi mudaxiledir Bu ister reseksiya seklinde isterse de qaraciyer transplantasiyasi seklinde heyata kecirile biler Cerrahi mualice mumkun ollmadigi hallaqda invaziv radioloji mudaxile ve ya Kimyaterapiya kimi mualice usullarindan istifade etmek olar IstinadlarDisease Ontology ing 2016 International Agency for Research on Cancer W H O 2012 Globocan 2012 liver cancer estimated incidence mortality and prevalence worldwide in 2012 El Serag HB 2011 Hepatocellular carcinoma NEngl JMed365 12 1118 1127