Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hepatit B virusunun əmələ gətidiyi, ilk olaraq qaraciyərdə iltihab və qaraciyər hüceyrələrinin məhviylə müşahidə edilən bir xəstəlikdir. Hepatit B virusu qaraciyərdə yaşayan, yalnız insanlarda xəstəlik törədən DNT tərkibli virusdur. Viruslar xaricində metabolik xəstəliklər, toksik və qaraciyərdə qidlanmanı pozan, dərmanlar, bəzi bakteriyalar, parazitlər və bəzi digər viruslarla inkişaf edən xəstəlik ya da infeksiyalar əsnasında da kəskin virual hepatit inkişaf edə bilər.
| Hepatit B | |
|---|---|
 | |
| XBT-10 | B, B-B |
| XBT-9 | - |
| XBT-9-KM | 070.30 |
| OMIM | 610424 |
| DiseasesDB | 5765 |
| MedlinePlus | 000279 |
| eMedicine | med/992 |
| MeSH | D006509 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Təhlükəsi
Hepatit B infeksiyası bütün dünyada olduqca çox yayılmışdır. Dünyada hər il 50 milyon adam Hepatit B ilə yoluxmaqda və bugünkü ədədlərlə dünya əhalisinin 2/5-si (2 milyard) bu virusla yoluxmuş vəziyyətdədir. Hər il Hepatit B -yə bağlı səbəblərlə 1–2 milyon insan ölür və dünyada 350 milyon insan bu virusun daşıyıcısına çevrilir.
Risk daşıyan qruplar
Hepatit B infeksiyası üçün hər kəs bərabər dərəcədə risk daşımır. Bəzi insanlarda infeksiya daha sıx təsadüf edilər. Hepatit B infeksiyası üçün risk daşıyan qruplar bunlardır:
- a) Səhiyyə personalı,
- b) Çox sayda qan köçürmə edilən xəstələr,
- c) Hemofil və hemodializ xəstələr,
- d) Hepatit B daşıyan adam ilə eyni evdə yaşayanlar,
- e) Homoseksual və biseksual kişilər,
- f) Damar daxili narkotik istifadə edənlər,
- g) Fərdi gigiyenanın yaxşı olmadığı körpələr evi, yurd və həbsxana kimi yerlərdə yaşayanlar,
- h) HBsAg müsbət olan anadan doğulan körpələr və b.
Hepatit B-nin yoluxması
Hepatit B infeksiyasına 4 yolla yoluxma mümkündür.
- a) Qanın zədələnilmiş dəri və ya selikli qişa ilə təması nəticəsində (perkutan ya da parenteral yoluxma);
- b) İnsandan insana zədələnmiş dəri və ya selikli qişa vasitəsilə (horizontal yoluxma);
- c) Cinsi yolla;
- d) Ananın qanının ya da qanlı mayelərin körpənin zədələnmiş dərisi ya da selikli qişası vasitəsilə və ya göbək ciyəsi vasitəsilə keçməsi ilə (doğuş əsnasında) yoluxma.
Hepatit B infeksiyasının inkubasiyon dövrü alınan virus miqdarına və insanın immun sisteminin müqavimətindən asılı olaraq 45–180 gün (orta rəqəm 60–90 gün) arasında dəyişər.
Hepatit B infeksiyasının əlamətləri
Virusla yoluxmuş şəxslərin təxminən 50–65% -də heç bir xəstəlik əlaməti inkişaf etmir yalnız infeksiyası keçir. Virusla yoluxmuş olanların təxminən 30–50%-də əzginlik, yorğunluq, yüngül temperatur, ürək bulanması, qarın ağrısı, oynaq və əzələ ağrıları kimi şikayətlər olur.
Uşaqların 10%-indən azında, yeniyetmələrin 30–50% -də sarılıq görülə bilər. Virusla yoluxanların 1% -dən daha azında infeksiya kəskin qaraciyər çatışmazlığı ilə irəliləyici və şiddətli bir gediş göstərə bilər. Kəskin infeksiyanın təxminən 1–6 həftəlik kliniki seyri vardır. Bu sırada xəstələrdə dəyişən dərəcələrdə qaraciyər fermentləri və qan hüceyrələrinin dağıtma məhsulunda yüksəlmə müşahidə olunur.
Hepatit B infeksiyasının uşaq və yeniyetmələrdə yayılması
Kəskin infeksiya uşaqlarda yeniyetmələrə görə daha yüngül və klinika vermədən yayılar. Ancaq körpələrin immun sistemi səbəbiylə infeksiya yetişkinlərə görə daha çox nisbətdə xronikiləşməyə meyllidir. Yenidoğulmuşların 5–10%-ındə, 1–5 yaş qrupundakı uşaqların 70%-inde, yaşlıların isə 90–95%-inde virus 6 ay içində bədəndən təmizlənər və immunitet inkişaf edər. Kəskin infeksiya yetkin yaşda olanların yalnız 5–10%-inda xronikiləşirkən, yenidoğulmuşların 90–95%-inde, uşaq və yeniyetmələin 30%-inda xronikiləşər və pasiyent virus gəzdirən olar. Bu xəstələrin xroniki qaraciyər xəstəlikləri cəhətdən ekspert həkimlər tərəfindən izlənilməsi lazım- dır. Xroniki qaraciyər xəstəlikləri inkişaf etdiyində µ-interferon müalicəsi istifadə edilə bilər, ancaq müvəffəqiyyəti məhduddur.
Hepatit B və hamiləlik
Hepatit B-yə qarşı vaksinasiya aparılmadıqda, perinatal dövrdə hepatit B virusunun hepatit B-yə yoluxmuş anadan yenidoğulmuşa ötürülməsi riski 5–90% təşkil edir. Bu risk həm də ananın qanında virusun aktiv bölünmə və yayılma statusundan (HBeAg ilə təyin edilir) asılıdır. Belə ki, qandan aparılmış laborator analizdə HBeAg pozitiv olan analardan hepatit B infeksiyasının yenidoğulmuşa keçməsi riski 70–90%-dırsa, HBeAg-neqativ olan analardan virusun yenidoğulmuşa ötürülməsi riski 10%-dən azdır. Hepatit B infeksiyasına yoluxmuş analardan doğulmuş uşaqların həm hepatit B vaksini, həm də hepatit B immunqlobulini ilə immunprofilaktikasının aparılması hepatit B virusun həmin yenidoğulmuşlara ötürülməsi riskini 70–90%-dən 5–15%-dək azaltmaq mümknüdür. Qeyd olunmalıdır ki, yenidoğulmuşlara həm hepatit B-yə qarşı vaksin, həm də hepatit B immunqlobulini verilməlidir.
Hepatit B daşıyıcısı kimlərdir
Kəskin infeksiyadan sonra 6 ay içində virusa qarşı immunitet inkişaf etdirməyən, virusu və ya virus zülallarını qanlarında daşıyan kəslərə virus daşıyıcı deyilir. Əvvəlcə, bu kəslər virusun sağlam fərdlərə yoluxmasında mənbədirlər. Ayrıca bu kəslərdə xroniki aktiv hepatit, sirroz və qaraciyər xərçəngi kimi xroniki qaraciyər xəstəliklərinin inkişaf riski yüksəkdir. Xroniki Hepatit B ilə qaraciyər xərçəngi (primer hepatosellular karsinoma) inkişafı arasında möhkəm bir əlaqə vardır. Xroniki virus daşıyıcılarında primer hepatosellular karsinoma inkişaf riski daşıyıcı olmayanlara görə 200 dəfə çoxdur. Xroniki Hepatit B daşıyıcıları ilə virusun yoluxma yollarından biri ilə təmas edənlərə yalnız peyvənd etmək kafi qoruyuculuğu təmin edər.
Hepatit B infeksiyasından qorunma yolları
İnfeksiyadan qorunmanın ən əmin və etibarlı yolu hepatit B peyvəndi etdirməkdir. Hepatit B peyvəndi gen texnologiyası ilə maya ya da məməlilərin hüceyrələrində yetişdirildikdən sonra son dərəcə etibarlıdır və bu cür infeksiyaların yoluxmasına səbəb olmaz. Hepatit B peyvəndinin (vaksininin) xərçəng əmələ gətirməsi söz-söhbəti səhvdir. Tam tərsinə peyvənd ilə Hepatit B infeksiyasından qorunulmazsa, Hepatit B yoluxması ilə belə bir riskə girmək söz mövzusudur. Hepatit B peyvəndi virusla qarşılaşmadan əvvəl ya da qarşılaşdıqdan sonra istifadə edilə bilər. Hər iki vəziyyətdə də qoruyucudur.
Pegasys peyvəndi
Həmçinin bax
İstinadlar
- Monarch Disease Ontology release 2018-06-29. 2018-06-29 2018.
- "Hepatit B infeksiyasına hamiləlik və zahılıq dövründə yoluxma riski". 2021-11-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-10-15.
- . 2011-05-27 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-05-27.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Hepatit B virusunun emele getidiyi ilk olaraq qaraciyerde iltihab ve qaraciyer huceyrelerinin mehviyle musahide edilen bir xestelikdir Hepatit B virusu qaraciyerde yasayan yalniz insanlarda xestelik toreden DNT terkibli virusdur Viruslar xaricinde metabolik xestelikler toksik ve qaraciyerde qidlanmani pozan dermanlar bezi bakteriyalar parazitler ve bezi diger viruslarla inkisaf eden xestelik ya da infeksiyalar esnasinda da keskin virual hepatit inkisaf ede biler Hepatit BXBT 10 B16 B18 0 B18 1XBT 9 070 2 070 3XBT 9 KM 070 30OMIM 610424DiseasesDB 5765MedlinePlus 000279eMedicine med 992 ped 978MeSH D006509 Vikianbarda elaqeli mediafayllarTehlukesiHepatit B infeksiyasi butun dunyada olduqca cox yayilmisdir Dunyada her il 50 milyon adam Hepatit B ile yoluxmaqda ve bugunku ededlerle dunya ehalisinin 2 5 si 2 milyard bu virusla yoluxmus veziyyetdedir Her il Hepatit B ye bagli sebeblerle 1 2 milyon insan olur ve dunyada 350 milyon insan bu virusun dasiyicisina cevrilir Risk dasiyan qruplarHepatit B infeksiyasi ucun her kes beraber derecede risk dasimir Bezi insanlarda infeksiya daha six tesaduf ediler Hepatit B infeksiyasi ucun risk dasiyan qruplar bunlardir a Sehiyye personali b Cox sayda qan kocurme edilen xesteler c Hemofil ve hemodializ xesteler d Hepatit B dasiyan adam ile eyni evde yasayanlar e Homoseksual ve biseksual kisiler f Damar daxili narkotik istifade edenler g Ferdi gigiyenanin yaxsi olmadigi korpeler evi yurd ve hebsxana kimi yerlerde yasayanlar h HBsAg musbet olan anadan dogulan korpeler ve b Hepatit B nin yoluxmasiHepatit B infeksiyasina 4 yolla yoluxma mumkundur a Qanin zedelenilmis deri ve ya selikli qisa ile temasi neticesinde perkutan ya da parenteral yoluxma b Insandan insana zedelenmis deri ve ya selikli qisa vasitesile horizontal yoluxma c Cinsi yolla d Ananin qaninin ya da qanli mayelerin korpenin zedelenmis derisi ya da selikli qisasi vasitesile ve ya gobek ciyesi vasitesile kecmesi ile dogus esnasinda yoluxma Hepatit B infeksiyasinin inkubasiyon dovru alinan virus miqdarina ve insanin immun sisteminin muqavimetinden asili olaraq 45 180 gun orta reqem 60 90 gun arasinda deyiser Hepatit B infeksiyasinin elametleriVirusla yoluxmus sexslerin texminen 50 65 de hec bir xestelik elameti inkisaf etmir yalniz infeksiyasi kecir Virusla yoluxmus olanlarin texminen 30 50 de ezginlik yorgunluq yungul temperatur urek bulanmasi qarin agrisi oynaq ve ezele agrilari kimi sikayetler olur Usaqlarin 10 inden azinda yeniyetmelerin 30 50 de sariliq gorule biler Virusla yoluxanlarin 1 den daha azinda infeksiya keskin qaraciyer catismazligi ile irelileyici ve siddetli bir gedis gostere biler Keskin infeksiyanin texminen 1 6 heftelik kliniki seyri vardir Bu sirada xestelerde deyisen derecelerde qaraciyer fermentleri ve qan huceyrelerinin dagitma mehsulunda yukselme musahide olunur Hepatit B infeksiyasinin usaq ve yeniyetmelerde yayilmasiKeskin infeksiya usaqlarda yeniyetmelere gore daha yungul ve klinika vermeden yayilar Ancaq korpelerin immun sistemi sebebiyle infeksiya yetiskinlere gore daha cox nisbetde xronikilesmeye meyllidir Yenidogulmuslarin 5 10 inde 1 5 yas qrupundaki usaqlarin 70 inde yaslilarin ise 90 95 inde virus 6 ay icinde bedenden temizlener ve immunitet inkisaf eder Keskin infeksiya yetkin yasda olanlarin yalniz 5 10 inda xronikilesirken yenidogulmuslarin 90 95 inde usaq ve yeniyetmelein 30 inda xronikileser ve pasiyent virus gezdiren olar Bu xestelerin xroniki qaraciyer xestelikleri cehetden ekspert hekimler terefinden izlenilmesi lazim dir Xroniki qaraciyer xestelikleri inkisaf etdiyinde µ interferon mualicesi istifade edile biler ancaq muveffeqiyyeti mehduddur Hepatit B ve hamilelikHepatit B ye qarsi vaksinasiya aparilmadiqda perinatal dovrde hepatit B virusunun hepatit B ye yoluxmus anadan yenidogulmusa oturulmesi riski 5 90 teskil edir Bu risk hem de ananin qaninda virusun aktiv bolunme ve yayilma statusundan HBeAg ile teyin edilir asilidir Bele ki qandan aparilmis laborator analizde HBeAg pozitiv olan analardan hepatit B infeksiyasinin yenidogulmusa kecmesi riski 70 90 dirsa HBeAg neqativ olan analardan virusun yenidogulmusa oturulmesi riski 10 den azdir Hepatit B infeksiyasina yoluxmus analardan dogulmus usaqlarin hem hepatit B vaksini hem de hepatit B immunqlobulini ile immunprofilaktikasinin aparilmasi hepatit B virusun hemin yenidogulmuslara oturulmesi riskini 70 90 den 5 15 dek azaltmaq mumknudur Qeyd olunmalidir ki yenidogulmuslara hem hepatit B ye qarsi vaksin hem de hepatit B immunqlobulini verilmelidir Hepatit B dasiyicisi kimlerdirKeskin infeksiyadan sonra 6 ay icinde virusa qarsi immunitet inkisaf etdirmeyen virusu ve ya virus zulallarini qanlarinda dasiyan keslere virus dasiyici deyilir Evvelce bu kesler virusun saglam ferdlere yoluxmasinda menbedirler Ayrica bu keslerde xroniki aktiv hepatit sirroz ve qaraciyer xercengi kimi xroniki qaraciyer xesteliklerinin inkisaf riski yuksekdir Xroniki Hepatit B ile qaraciyer xercengi primer hepatosellular karsinoma inkisafi arasinda mohkem bir elaqe vardir Xroniki virus dasiyicilarinda primer hepatosellular karsinoma inkisaf riski dasiyici olmayanlara gore 200 defe coxdur Xroniki Hepatit B dasiyicilari ile virusun yoluxma yollarindan biri ile temas edenlere yalniz peyvend etmek kafi qoruyuculugu temin eder Hepatit B infeksiyasindan qorunma yollariInfeksiyadan qorunmanin en emin ve etibarli yolu hepatit B peyvendi etdirmekdir Hepatit B peyvendi gen texnologiyasi ile maya ya da memelilerin huceyrelerinde yetisdirildikden sonra son derece etibarlidir ve bu cur infeksiyalarin yoluxmasina sebeb olmaz Hepatit B peyvendinin vaksininin xerceng emele getirmesi soz sohbeti sehvdir Tam tersine peyvend ile Hepatit B infeksiyasindan qorunulmazsa Hepatit B yoluxmasi ile bele bir riske girmek soz movzusudur Hepatit B peyvendi virusla qarsilasmadan evvel ya da qarsilasdiqdan sonra istifade edile biler Her iki veziyyetde de qoruyucudur Pegasys peyvendiHemcinin baxQaraciyer Sariliq Hepatit Hepatit A Hepatit CIstinadlarMonarch Disease Ontology release 2018 06 29 2018 06 29 2018 Hepatit B infeksiyasina hamilelik ve zahiliq dovrunde yoluxma riski 2021 11 19 tarixinde Istifade tarixi 2015 10 15 2011 05 27 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 05 27