Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Akonkaqua (ing. Aconcagua) — Argentinanın Mendoza əyalətində, And sıra dağlarında yerləşən zirvə. Dağ Asiyanın hüdudlarından kənarda yerləşən ən hündür zirvədir. Akonkaqua 6,960.8 metr (22,837 ft) hündürlüyü ilə Cənub və Qərb yarımkürəsinin ən hündür dağıdır. Dağ yeddi qitədən Yeddi Zirvə adlanan dağlardan biridir.
| Akonkaqua | |
|---|---|
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Mütləq hündürlüyü | 6960.8 m |
| Yerləşməsi | |
| Ölkə |  Argentina |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Etimalogiyası
Dağın adının mənşəyi mübahisəlidir: Argentinada yaşayan mapudunqunların dilində Aconca-Hue "başqa tərəfdən gəlir" deməkdir,Keçua dilində Ackon Cahuak "daş keşikçi" və ya Anco Cahuac Ağ keşikçi, Aymara dilində isə Janq'u Q'awa "ağ yarğan" mənasını verir.
Alpinizm
Alpinizm baxımından, Akonkaqua, şimaldan normal marşrutla dırmandıqda texniki cəhətdən asan bir dağdır. Akonkaqua, şübhəsiz ki, dünyada ən yüksək texniki kömək ehtiyac olmayan dağdır, çünki şimal marşrutu boyu demək olar ki heç bir texniki vasitə tələb etmir. Hündürlükdən təsirlər şiddətli olsa da (atmosfer təzyiqi zirvədəki dəniz səviyyəsinin 40%-ni təşkil edir), əlavə oksigen çox zaman istifadə edilmir. Hündürlük xəstəliyi əksər alpinistlərə, iqlimləşmə dərəcəsindən asılı olaraq müəyyən dərəcədə təsir edəcəkdir. Normal dırmanma texniki cəhətdən asan olsa da, hər il bu dağda çox sayda itki olur (təkcə 2009-cu ilin yanvarında beş alpinist həlak oldu). Bu, cəhd edən alpinistlərin çoxluğuna və bir çox alpinistin bu dağdakı həqiqi problem olan yüksəlmə və soyuq havanın obyektiv risklərini qiymətləndirməmələri ilə əlaqədardır. Zirvəyə yaxın hava şəraitini nəzərə alsaq, soyuq hava xəsarətləri çox rast gəlinir.
Tarixi
Akonkaqua zirvəsinə bir avropalı tərəfindən çatmaq üçün ilk cəhd, 1883-cü ildə Alman geoloq və kəşfiyyatçı Paul Güssfeldtin başçılıq etdiyi bir partiya tərəfindən edildi. O dağdakı xəzinə hekayəsi ilə hambalları şirnikləndirərək, Rio vulkanı vasitəsi ilə dağa yanaşdı, şimal-qərb silsiləsi ilə zirvəyə iki cəhd etdi və 6,500 metr (21,300 ft) yüksəkliyə qədər çatdı. Onun istifadə etdiyi marşrut indi dağa qalxan normal yoldur.
İlk qeyd edilən zirvə fəthi 1897-ci ildə İngilis alpinist Edvard FitzGeraldın başçılıq etdiyi bir Avropa ekspedisiyası tərəfindən edildi. FitzGerald 1896-cı il dekabr-1897-ci il tarixləri arasındakı səkkiz cəhddən heç birində zirvəyə özü çata bilmədi, lakin ekspedisiyanın bələdçisi Matthias Zurbriggen yanvarın 14-də zirvəyə çatdı. Son cəhddən bir ay sonra, digər iki ekspedisiya üzvü, Stuart Vines və Nikola Lanti, 13 fevralda zirvəyə çatmağa nail oldu.
Təhlükələr
Təqribən 7,000 metr (23,000 ft)-ə yaxın hündürlüyü ilə Akonkaqua Asiyadan kənarda ən yüksək zirvədir. Buranın Cənubi Amerikadakı bütün dağlar içində ən yüksək ölüm nisbətinə- ildə üç dəfə; sahib olduğu güman edilir. Məhz buna görə Akonkaqua "Ölüm dağı" ləqəbini qazanmışdır. Qeydlər başlayandan bəri Akonkaquada 100-dən çox insan öldü.
Dağ ətrafındakı insan tullantılarının qeyri-düzgün şəkildə atılması səbəbindən sağlamlığa həm heyvanlar, həm də insanlar üçün əhəmiyyətli təhlükələr var. İçmək üçün yalnız qaynadılmış və ya kimyəvi təmizlənmiş su qəbul edilir. Bundan əlavə, ekoloji təmiz tualetlər yalnız mütəşəkkil bir ekspedisiya üzvləri üçün mövcuddur. Hal hazırda iki baza düşərgəsindən, 120 bareldən çox tullantı (təxminən 22,500 kq) hər mövsüm vertolyotla daşınır. Bundan əlavə, fərdi alpinistlər bu tualetlərdən istifadə etməzdən əvvəl bir ödəniş etməlidirlər. Bəzi böyük təşkilatçılar 100 ABŞ dolları, bəziləri gündə 5 ABŞ dolları və ya bütün qalmaq üçün 10 ABŞ dolları qədər bir qiymət verməli olur.
İstinadlar
- "Orografía de Mendoza". El Portal de Mendoza (Spanish). Cámara de Turismo de Mendoza and Cooperativa El Portal de Mendoza. May 29, 2021 tarixində . İstifadə tarixi: June 29, 2019.
- Newcomb, Tim. "The 7 Highest Points Across All 7 Continents". Popular Mechanics. May 29, 2021 tarixində . İstifadə tarixi: June 27, 2019.
- Forbes, William. McColl, R.W. (redaktor). Encyclopedia of World Geography, Volume 1 Facts on File Library of World Geography. 1. InfoBase Publishing. 2014. 3. ISBN . 14 September 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 23 September 2016.
- "South American Explorer". South American Explorers Club (4–19). 1979. 22 September 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: September 22, 2016 – University of Texas vasitəsilə.
- "Guías Pedagógicas del Sector Lengua Indígena, Aymara" (PDF) (Spanish). Santiago de Chile: Ministerio de Educación, Fondo de las Naciones Unidas para la Infancia, UNICEF. 2012. səh. 62. 27 September 2013 tarixində (PDF).
- Muza, SR; Fulco, CS; Cymerman, A. . US Army Research Inst. Of Environmental Medicine Thermal and Mountain Medicine Division Technical Report (USARIEM–TN–04–05). 2004. 23 April 2009 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 March 2009.
- Fitzgerald, E. A. "On Top of Aconcagua and Tupangato". McClure's Magazine. 12 (1). 1898: 71–78.
- Apollo, Michal. "The good, the bad and the ugly – three approaches to management of human waste in a high-mountain environment". International Journal of Environmental Studies. 74 (1). 2016-09-27: 129–158. doi:10.1080/00207233.2016.1227225. ISSN 0020-7233.
- "Early Season Death on Aconcagua". Outside. Dec 8, 2009. May 29, 2021 tarixində .
- "Deaths on Aconcagua - Facts and Figures". www.mountainiq.com (ingilis). 2015-07-07. 2021-05-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-05-25.
- Barros, A. and Pickering, C. M., 2015, "Managing human waste on Aconcagua". In: J. Higham, A. Thompson-Carr and G. Musa (eds.) Mountaineering Tourism (London: Routledge), pp. 219–227.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Akonkaqua ing Aconcagua Argentinanin Mendoza eyaletinde And sira daglarinda yerlesen zirve Dag Asiyanin hududlarindan kenarda yerlesen en hundur zirvedir Akonkaqua 6 960 8 metr 22 837 ft hundurluyu ile Cenub ve Qerb yarimkuresinin en hundur dagidir Dag yeddi qiteden Yeddi Zirve adlanan daglardan biridir AkonkaquaUmumi melumatlarMutleq hundurluyu 6960 8 mYerlesmesi32 39 13 c e 70 00 40 q u Olke ArgentinaAkonkaqua Vikianbarda elaqeli mediafayllarEtimalogiyasiDagin adinin menseyi mubahiselidir Argentinada yasayan mapudunqunlarin dilinde Aconca Hue basqa terefden gelir demekdir Kecua dilinde Ackon Cahuak das kesikci ve ya Anco Cahuac Ag kesikci Aymara dilinde ise Janq u Q awa ag yargan menasini verir AlpinizmAlpinizm baximindan Akonkaqua simaldan normal marsrutla dirmandiqda texniki cehetden asan bir dagdir Akonkaqua subhesiz ki dunyada en yuksek texniki komek ehtiyac olmayan dagdir cunki simal marsrutu boyu demek olar ki hec bir texniki vasite teleb etmir Hundurlukden tesirler siddetli olsa da atmosfer tezyiqi zirvedeki deniz seviyyesinin 40 ni teskil edir elave oksigen cox zaman istifade edilmir Hundurluk xesteliyi ekser alpinistlere iqlimlesme derecesinden asili olaraq mueyyen derecede tesir edecekdir Normal dirmanma texniki cehetden asan olsa da her il bu dagda cox sayda itki olur tekce 2009 cu ilin yanvarinda bes alpinist helak oldu Bu cehd eden alpinistlerin coxluguna ve bir cox alpinistin bu dagdaki heqiqi problem olan yukselme ve soyuq havanin obyektiv risklerini qiymetlendirmemeleri ile elaqedardir Zirveye yaxin hava seraitini nezere alsaq soyuq hava xesaretleri cox rast gelinir TarixiAkonkaqua zirvesine bir avropali terefinden catmaq ucun ilk cehd 1883 cu ilde Alman geoloq ve kesfiyyatci Paul Gussfeldtin basciliq etdiyi bir partiya terefinden edildi O dagdaki xezine hekayesi ile hamballari sirniklendirerek Rio vulkani vasitesi ile daga yanasdi simal qerb silsilesi ile zirveye iki cehd etdi ve 6 500 metr 21 300 ft yuksekliye qeder catdi Onun istifade etdiyi marsrut indi daga qalxan normal yoldur Ilk qeyd edilen zirve fethi 1897 ci ilde Ingilis alpinist Edvard FitzGeraldin basciliq etdiyi bir Avropa ekspedisiyasi terefinden edildi FitzGerald 1896 ci il dekabr 1897 ci il tarixleri arasindaki sekkiz cehdden hec birinde zirveye ozu cata bilmedi lakin ekspedisiyanin beledcisi Matthias Zurbriggen yanvarin 14 de zirveye catdi Son cehdden bir ay sonra diger iki ekspedisiya uzvu Stuart Vines ve Nikola Lanti 13 fevralda zirveye catmaga nail oldu TehlukelerTeqriben 7 000 metr 23 000 ft e yaxin hundurluyu ile Akonkaqua Asiyadan kenarda en yuksek zirvedir Buranin Cenubi Amerikadaki butun daglar icinde en yuksek olum nisbetine ilde uc defe sahib oldugu guman edilir Mehz buna gore Akonkaqua Olum dagi leqebini qazanmisdir Qeydler baslayandan beri Akonkaquada 100 den cox insan oldu Dag etrafindaki insan tullantilarinin qeyri duzgun sekilde atilmasi sebebinden saglamliga hem heyvanlar hem de insanlar ucun ehemiyyetli tehlukeler var Icmek ucun yalniz qaynadilmis ve ya kimyevi temizlenmis su qebul edilir Bundan elave ekoloji temiz tualetler yalniz mutesekkil bir ekspedisiya uzvleri ucun movcuddur Hal hazirda iki baza dusergesinden 120 barelden cox tullanti texminen 22 500 kq her movsum vertolyotla dasinir Bundan elave ferdi alpinistler bu tualetlerden istifade etmezden evvel bir odenis etmelidirler Bezi boyuk teskilatcilar 100 ABS dollari bezileri gunde 5 ABS dollari ve ya butun qalmaq ucun 10 ABS dollari qeder bir qiymet vermeli olur Istinadlar Orografia de Mendoza El Portal de Mendoza Spanish Camara de Turismo de Mendoza and Cooperativa El Portal de Mendoza May 29 2021 tarixinde Istifade tarixi June 29 2019 Newcomb Tim The 7 Highest Points Across All 7 Continents Popular Mechanics May 29 2021 tarixinde Istifade tarixi June 27 2019 Forbes William McColl R W redaktor Encyclopedia of World Geography Volume 1 Facts on File Library of World Geography 1 InfoBase Publishing 2014 3 ISBN 978 0816072293 14 September 2020 tarixinde Istifade tarixi 23 September 2016 South American Explorer South American Explorers Club 4 19 1979 22 September 2016 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi September 22 2016 University of Texas vasitesile Guias Pedagogicas del Sector Lengua Indigena Aymara PDF Spanish Santiago de Chile Ministerio de Educacion Fondo de las Naciones Unidas para la Infancia UNICEF 2012 seh 62 27 September 2013 tarixinde PDF Muza SR Fulco CS Cymerman A US Army Research Inst Of Environmental Medicine Thermal and Mountain Medicine Division Technical Report USARIEM TN 04 05 2004 23 April 2009 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 5 March 2009 Fitzgerald E A On Top of Aconcagua and Tupangato McClure s Magazine 12 1 1898 71 78 Apollo Michal The good the bad and the ugly three approaches to management of human waste in a high mountain environment International Journal of Environmental Studies 74 1 2016 09 27 129 158 doi 10 1080 00207233 2016 1227225 ISSN 0020 7233 Early Season Death on Aconcagua Outside Dec 8 2009 May 29 2021 tarixinde Deaths on Aconcagua Facts and Figures www mountainiq com ingilis 2015 07 07 2021 05 29 tarixinde Istifade tarixi 2017 05 25 Barros A and Pickering C M 2015 Managing human waste on Aconcagua In J Higham A Thompson Carr and G Musa eds Mountaineering Tourism London Routledge pp 219 227