Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Bu məqaləni lazımdır. |
II Vaçe — Qafqaz Albaniyası çarı.
| II Vaçe | |
|---|---|
 | |
| 444 – 463 | |
| Əvvəlki | Yesuagen |
| Sonrakı | III Vaçaqan |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Atası | Yesuagen |
| Anası | II Yezdəgirdin bacısı |
| Ailəsi | Alban Arşakiləri |
| Dini | Alban Həvari Kilsəsi |
Həyatı
Moisey Kalankatlının məlumatına görə Vaçe Sasani şahənşahı I Firuzun əmri ilə onun dövründə dövlətin paytaxtı olmuş Firuzabad (Partav -Bərdə) şəhərini saldırdı. Paytaxtın Qəbələdən Bərdəyə köçürülməsi xarici-siyasi dəyişikliklərlə bağlı idi; məhz bu, ölkənin mədəni-siyasi mərkəzinin Kürün sol sahilindən sağ sahilinə keçirilməsinə səbəb olur. II Vaçenin hakimiyyət illəri Sasanilər əleyhinə baş verən dini azadlıq hərəkatları ilə əlamətdar oldu. Bunlardan Cənubi Qafqaz xalqlarının 450-451-ci illərdə erməni sərkərdəsi Vardan Mamikonyanın başçılığı ilə qaldırdıqları üsyanı, eləcə də 457-463-cü illərdə II Vaçenin özünün rəhbərliyi ilə bilavasitə Albaniyada baş qaldıran azadlıq hərəkatını göstərmək olar. Albanları və başqa Qafqaz xalqlarını bu üsyana sövq edən əsas amil Sasanilərin iqtisadi, siyasi və mədəni-ideoloji boyunduruğu olmuşdu. Bundan əlavə Sasani imperiyasındakı ara müharibələri üsyanı şiddətləndirirdi.
Hakimiyyətdən getməsi
457-ci ildə II Yezdəgird vəfat etdi; onun ölümü Sasani xanədanında hakimiyyət uğrunda mübarizəni kəskinləşdirdi. Bundan istifadə edən II Vaçe farslara qarşı çıxdı. Bu çıxış ilk növbədə özünü II Vaçenin məcburi surətdə qəbul etdiyi zərdüştilikdən əl çəkməsində göstərdi. 459-cu ildə Sasani taxtında Peroz (459-484) oturdu. Onun dövründə təbəələrin onsuz da ağır olan vəziyyəti uzunmüddətli quraqlıq, qıtlıq və Firuzun xarici müharibələri nəticəsində daha da ağırlaşdı. Bütün bunlar Albaniyada narazılığa və arasıkəsilməz üsyanlara səbəb oldu. Erməni tarixçisi Yeqişenin dediyi kimi, Sasani dövlətində müvəqqəti olaraq yaranmış əmin-amanlıq 459-cu ildə "alban hökmdarının tabe olmaqdan qəti imtina etməsi ilə" pozuldu. Çola keçidini ələ keçirən alban üsyançıları maskutların qoşunlarını ölkəyə buraxaraq, Böyük Qafqazın on bir "hökmdarı" ilə ittifaq bağladılar və onların köməyilə Albaniyaya soxulan Sasani qoşunları ilə iki il uğurlu hərbi əməliyyatlar apardılar. Farsların Vaçe ilə dəfələrlə danışıqlara girmək cəhdləri heç bir nəticə vermədi. Onda Peroz böyük muzdla tutduğu hunları – onoqurları köməyə çağırdı. Alan qapısından Albaniyaya soxulan hunlar 462-ci ildə albanlarla döyüşə girdilər, bütün ili alban hökmdarı ilə vuruşdular. Vaçenin qoşunlarının azalmasına və dağılmasına baxmayaraq hunlar onu tabe edə bilmədilər. Bu müharibə Sasani ordusunun muzdlu döyüşçüləri olan onoqurlar üçün də çox uğursuz oldu. Onların bir qismi döyüş meydanında, digərləri xəstəliklərdən həlak oldu.
Albaniyada 457-ci ildə başlayan bu üsyan yalnız 463-cü ildə yatırıldı. Sasanilərin ölkədəki mövqeyi yenidən möhkəmləndi, II Vaçe taxt-tacdan imtina etdi, arşakilər sülaləsinin hakimiyyətinə 30 illik ara verildi; ölkəni Sasanilərin canişini – mərzban idarə etməyə başladı.
İstinadlar
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin II Vace Qafqaz Albaniyasi cari II VaceQafqaz Albaniyasinin VIII cari Arsakiler 444 463EvvelkiYesuagenSonrakiIII VacaqanSexsi melumatlarAtasi YesuagenAnasi II Yezdegirdin bacisiAilesi Alban ArsakileriDini Alban Hevari KilsesiHeyatiMoisey Kalankatlinin melumatina gore Vace Sasani sahensahi I Firuzun emri ile onun dovrunde dovletin paytaxti olmus Firuzabad Partav Berde seherini saldirdi Paytaxtin Qebeleden Berdeye kocurulmesi xarici siyasi deyisikliklerle bagli idi mehz bu olkenin medeni siyasi merkezinin Kurun sol sahilinden sag sahiline kecirilmesine sebeb olur II Vacenin hakimiyyet illeri Sasaniler eleyhine bas veren dini azadliq herekatlari ile elametdar oldu Bunlardan Cenubi Qafqaz xalqlarinin 450 451 ci illerde ermeni serkerdesi Vardan Mamikonyanin basciligi ile qaldirdiqlari usyani elece de 457 463 cu illerde II Vacenin ozunun rehberliyi ile bilavasite Albaniyada bas qaldiran azadliq herekatini gostermek olar Albanlari ve basqa Qafqaz xalqlarini bu usyana sovq eden esas amil Sasanilerin iqtisadi siyasi ve medeni ideoloji boyundurugu olmusdu Bundan elave Sasani imperiyasindaki ara muharibeleri usyani siddetlendirirdi Hakimiyyetden getmesi457 ci ilde II Yezdegird vefat etdi onun olumu Sasani xanedaninda hakimiyyet ugrunda mubarizeni keskinlesdirdi Bundan istifade eden II Vace farslara qarsi cixdi Bu cixis ilk novbede ozunu II Vacenin mecburi suretde qebul etdiyi zerdustilikden el cekmesinde gosterdi 459 cu ilde Sasani taxtinda Peroz 459 484 oturdu Onun dovrunde tebeelerin onsuz da agir olan veziyyeti uzunmuddetli quraqliq qitliq ve Firuzun xarici muharibeleri neticesinde daha da agirlasdi Butun bunlar Albaniyada naraziliga ve arasikesilmez usyanlara sebeb oldu Ermeni tarixcisi Yeqisenin dediyi kimi Sasani dovletinde muveqqeti olaraq yaranmis emin amanliq 459 cu ilde alban hokmdarinin tabe olmaqdan qeti imtina etmesi ile pozuldu Cola kecidini ele keciren alban usyancilari maskutlarin qosunlarini olkeye buraxaraq Boyuk Qafqazin on bir hokmdari ile ittifaq bagladilar ve onlarin komeyile Albaniyaya soxulan Sasani qosunlari ile iki il ugurlu herbi emeliyyatlar apardilar Farslarin Vace ile defelerle danisiqlara girmek cehdleri hec bir netice vermedi Onda Peroz boyuk muzdla tutdugu hunlari onoqurlari komeye cagirdi Alan qapisindan Albaniyaya soxulan hunlar 462 ci ilde albanlarla doyuse girdiler butun ili alban hokmdari ile vurusdular Vacenin qosunlarinin azalmasina ve dagilmasina baxmayaraq hunlar onu tabe ede bilmediler Bu muharibe Sasani ordusunun muzdlu doyusculeri olan onoqurlar ucun de cox ugursuz oldu Onlarin bir qismi doyus meydaninda digerleri xesteliklerden helak oldu Albaniyada 457 ci ilde baslayan bu usyan yalniz 463 cu ilde yatirildi Sasanilerin olkedeki movqeyi yeniden mohkemlendi II Vace taxt tacdan imtina etdi arsakiler sulalesinin hakimiyyetine 30 illik ara verildi olkeni Sasanilerin canisini merzban idare etmeye basladi Istinadlar