Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tın önündə Müqəddəs Məryəm ana kilsəsi və ya sadəcə Tın kilsəsi (çex. Kostel Panny Marie před Týnem — Týnský chrám, ) – Praqanın mərkəzində, Köhnə Şəhər meydanında yerləşən qotik üslubunda kilsə. Özünün təkrarolunmaz görünüşü və nəfis bədii tərtibatına görə, kilsə Praqanın Stare Mesto rayonunun əsas dominantlarından sayılır.
| Tın kilsəsi | |
|---|---|
| Kostel Matky Boží před Týnem | |
 | |
 | |
| Ölkə |  Çexiya |
| Şəhər |  Praqa |
| Yerləşir | |
| Aidiyyatı | Roma-Katolik kilsəsinin |
| Tikilmə tarixi | XIV əsr |
| Üslubu | Qotika |
| Hündürlüyü | 80 m |
| Qüllələri | 2 |
| Material | Opokalar |
| Rəsmi sayt | tyn.cz |
| İstinad nöm. | 1-28 |
| Kateqoriya | Kilsə |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarix
Keçmiş zamanlarda Tın kilsənin yerində gömrük binası və xəstəxana ilə birgə kiçik roman üslubunda tikili yerləşirdi. Hazırda kilsə sayca üçüncüdür.
Kilsənin tikintisi XIV əsrdə Lüksemburqlu Yanın son hakimiyyət dövründə başlamışdı və yalnız 1511-ci ilə inşa işləri sona çatdırılmışdı. Daha sonralar Yanın oğlu Karl dövlət başçısı oldu və artıq XV əsrin əvvəllərində Tın kilsəsi nəinki Köhnə Şəhərin dini mərkəzlərindən biri, həmçinin Praqanın əsas husit kostyollarından da sayılırdı. 1621-ci ildə kilsənin binası iyezuitlərin istifadəsinə verilir. Məhz bu zaman kilsənin fasadında quraşdırılmış və Reformasiyanın rəmzi sayılan heykəlin qızıl kasası ilə «Həqiqət qalib gəlir» yazısı yığışdırılmışdı.
Kafedralın əsasında roman və erkən qotika fundamenti yerləşir. XIII əsrdə əvvəlki roman üslublu kiçik kilsənin yerində yeni qotika üslubunda kilsə inşa etdirilir. Layihənin müəllifliyi Arrasslı Matyöyə və daha gənc və istedalı Peter Parlerjə aid edilir. Parlejin üslubu əsas nefin krujevalı aynalarında və qərb fasadında aydın görünür. Qotika memarlıq üslubu daha sonrakı element və bəzəklərlə mükəmməl harmoniya təşkil edir. İnteryerlərin əhəmiyyətli hissəsi barokko üslubunda bəzədilmişdi. Barokko üslubunda altar 1649-cu ildə rəssam tərəfindən hazırlanmışdı. Məbədin tikintisinin final mərhələsi Köhnə Şəhər ratuşasında kral titulunu alan Podebradlı Georginin hakimiyyəti illərinə düşür. Kilsənin şimal qülləsi və əsas nefin frontonu tamamlanır, Husit kralının şərəfinə abidə ucaldılır. Sonralar (1626-cı ildə) bu abidə K.Bextlerin layihəsi ilə hazırlanmış müqəddəs Məryəm ananın barok üslubunda heykəli ilə əvəz olunur.
1511-ci ildə kilsənin cənub qülləsi inşa olunmuşdu. Əvvəllər qüllənin hündürlüyü 80 metr təşkil edirdi, lakin 1679-cu ildə baş vermiş yanğından sonra mərkəzi nef xeyli aşağı oldu. Keçmişdə kilsəni qurmuş ustaların bacarığı hətta bizim günlərdə belə insanları heyran edir. Lakin əvvəl işçilərin şəraiti daha narahat idi: bina hər tərəfdən müvəqqəti platformalarla əhatə olunmuşdu ki, onlar da binanın xaricində də daxilindəki kimi rahat işləməyə imkan verirdi. Həmçinin diqqətlə baxdıqda kilsə qüllələrinin eni müxtəlifdir (eyni şeyi müqəddəs Georgi bazilikasında da görmək olar).
Hazırda Müqəddəs Məryəm ana kostyolu qüllələri qərb fasadında yerləşən üç nefli bazilikadır. Kilsənin ümumi uzunluğu 52 metr, eni 28 metr, orta və künc neflərin hündürlüyü isə müvafiq olaraq 44 və 24 metr təşkil edir. Kafedralda böyük astronom alim Tixo Brahe dəfn olunmuşdu.
Kilsə damının yaranma tarixi
Kilsənin damı olduqca netrivialdır. Çexiyada qarışıqlıq başlayan zaman Strdibralı Yakoubkanın başçılığı altında Hus davamçıları Tın kilsəsini ələ keçirə bilirlər. Bu səbəbdən də, məbəd daha sonralar "çaşniklərin" (papaqçıların) əsas kilsəsinə çevrilmişdi. Husitlər kilsə üçün yeni kahin seçirlər (1427-ci ildə). Bu postu arxiyepiskop Yan Rokitsian əldə edir. Husitlərlə gedən uzun müharibə bitdikdən sonra, sonuncu üsyançılar - Yan Roqaç və onun daha 50 həmkarını edam etmək tələb olunurdu. Ziqmundun əmri ilə kilsə damının tikintisi üçün yığılmış taxtadan Köhnə Şəhər meydanında dar ağacları hazırlanışdı. 20 ildən sonra həmin taxta materiallar yenidən aşkar edilir və o zaman hakimiyyətdə olan Çexiyalı kral Ladislav Poqrebekin fransız şahzadəsi Maqdalena ilə toyun qeyd edilməsi şərəfinə taxtların tribun üçün platforma olaraq xidmət göstərəcəyi təyin olunmuşdu. Lakin kralın ölümü səbəbindən təntənəli toy mərasimi insanların xülyasında elə arzu olaraq qalır. Və beləliklə, taxta materiallar nəhayət ki, uzun bir səyahəti başa vuraraq özünün təyin olunduğu yerə - yəni kilsənin tavanına geri qayıdır.
- Kilsənin eksteryeri
-
![image]()
Tın kilsəsinin qotik fasadında müqəddəs Məryəm ananın təsvir olunmuş barokko relyefi. -
![image]()
Kilsənin zəng gülləsi -
![image]()
Kilsənin əsas giriş hissəsi
Memarlıq
Kilsənin memrlıq üslubu birmənalı deyil. Burada intibah, qotika və erkən barokko elementləri vardır. Plastika baxımından kilsənin XIV əsrin sonuna aid edilən Parlerj sənətinin bariz nümunəsi sayılan şimal portalı diqqəti cəlb edir. Burada İsa Məsihin həyat səhnələrini görmək olar (timpanın orijinalı Milli Qalereyada saxlanılır).
Kilsənin daxilində bir sıra detalları görmək olar:
- Praqanın ən qədim kupeli (1414-cü il)
- Taclı konsollar ilə bəzədilmiş qotik üslublu iki skamya
- Qədim daşlı kafedra (XV əsr)
- F.Çermakın 14 dənə kətan üzərində yağlı boyalarla çəkilmiş böyük rəsmləri
- 1420-ci ilə aid Müqəddəs Məryəm ananın körpə ilə heykəli. Heykəl neoqotika üslublu künc nefin altarında yerləşir.
- Kilsənin interyeri
-
![image]()
Tın kilsəsinin interyerini Praqanın ən qədim ərğənunu bəzəyir. -
![image]()
Kilsənin daxili başqa kilsələrə nisbətən daha sadə və monumental görünüşə malikdir. -
![image]()
Tanınmış astronom Tixo Brahenin qəbri məhz Tın kilsəsində yerləşir.
2000-ci ildə kilsədə baş vermiş bərpa işləri zamanı işçilər gözlənilmədən çox dəyərli, XIV əsrə aid qotik fresk aşkar edirlər. Fresk üzərində Müqəddəs İyeronim şir ilə təsvir olunmuşdu.
Həmçinin Tın kilsəsində yerləşən və Praqanın ən qədim ərğənunu (orqanı) diqqəti cəlb edir. Orqan usta Mundt tərəfindən 1673-cü ildə hzırlanmışdı, daha sonralar o Bonnda restavrasiya edilmiş və 2000-ci ildə yenidən kilsəyə qaytarılmışdı.
Maraqlı faktlar
- Kilsədə bir vaxtlar quraşdırılmış və Reformasiyanın rəmzi sayılan qızıl kasa ilə əlqədar çox maraqlı əfsanə mövcuddur. Qızıl kasa deyilənlərə görə o zamanlar bir leylək ailəsi tərəfindən sevilmişdi. Onlar kasa üzərində özlərinə yuva qururlar. Bütün leyləklər kimi, onlar da öz balalarını yedizdirmək üçün çoxlu qurbağalar gətirirdi. Lakin bu qurbağalar vaxtaşırı leyləyin dimdiyindən yerə düşür. Günlərin birində, qurbağalardan biri təsadüfən mühüm şəxsin başına düşür və ətrafdakılar onu lağ edirlər. Bu hadisədən sonra leyləyin yuvasını yaxınlıqda yerləşən başqa evə köçürürlər, qızıl kasanı isə yığışdırırlar.
- Kilsədəki bir sıra məzar daşları zədələnib və bu təsadüfi deyil: keçmişdə hesab olunurdu ki, ayağını məzar daşına bərk vurmaq diş ağrısından qurtulmağın ən düzgün yoludur və yerli sakinlər bu üsuldan həvəslə və səylə məşğul olurdular.
İstinadlar
- . "Тынский храм" (Храм Девы Марии перед Тыном). 2012-03-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-12-29.
Xarici keçidlər
- Information on Prague Information Service website
Каймаков, Антон. "Тынский собор". . 29.01.2005. 2012-03-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-05-31.
Голикова, Елена. "Храм Девы Марии перед Тыном". 05.02.2012. 2012-05-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-02-05.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tin onunde Muqeddes Meryem ana kilsesi ve ya sadece Tin kilsesi cex Kostel Panny Marie pred Tynem Tynsky chram Praqanin merkezinde Kohne Seher meydaninda yerlesen qotik uslubunda kilse Ozunun tekrarolunmaz gorunusu ve nefis bedii tertibatina gore kilse Praqanin Stare Mesto rayonunun esas dominantlarindan sayilir Tin kilsesiKostel Matky Bozi pred Tynem50 05 15 sm e 14 25 21 s u Olke CexiyaSeher PraqaYerlesirAidiyyati Roma Katolik kilsesininTikilme tarixi XIV esrUslubu QotikaHundurluyu 80 mQulleleri 2Material OpokalarResmi sayt tyn czIstinad nom 1 28KateqoriyaKilseTin kilsesi Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixKecmis zamanlarda Tin kilsenin yerinde gomruk binasi ve xestexana ile birge kicik roman uslubunda tikili yerlesirdi Hazirda kilse sayca ucuncudur Kilsenin tikintisi XIV esrde Luksemburqlu Yanin son hakimiyyet dovrunde baslamisdi ve yalniz 1511 ci ile insa isleri sona catdirilmisdi Daha sonralar Yanin oglu Karl dovlet bascisi oldu ve artiq XV esrin evvellerinde Tin kilsesi neinki Kohne Seherin dini merkezlerinden biri hemcinin Praqanin esas husit kostyollarindan da sayilirdi 1621 ci ilde kilsenin binasi iyezuitlerin istifadesine verilir Mehz bu zaman kilsenin fasadinda qurasdirilmis ve Reformasiyanin remzi sayilan heykelin qizil kasasi ile Heqiqet qalib gelir yazisi yigisdirilmisdi Kafedralin esasinda roman ve erken qotika fundamenti yerlesir XIII esrde evvelki roman uslublu kicik kilsenin yerinde yeni qotika uslubunda kilse insa etdirilir Layihenin muellifliyi Arrassli Matyoye ve daha genc ve istedali Peter Parlerje aid edilir Parlejin uslubu esas nefin krujevali aynalarinda ve qerb fasadinda aydin gorunur Qotika memarliq uslubu daha sonraki element ve bezeklerle mukemmel harmoniya teskil edir Interyerlerin ehemiyyetli hissesi barokko uslubunda bezedilmisdi Barokko uslubunda altar 1649 cu ilde ressam terefinden hazirlanmisdi Mebedin tikintisinin final merhelesi Kohne Seher ratusasinda kral titulunu alan Podebradli Georginin hakimiyyeti illerine dusur Kilsenin simal qullesi ve esas nefin frontonu tamamlanir Husit kralinin serefine abide ucaldilir Sonralar 1626 ci ilde bu abide K Bextlerin layihesi ile hazirlanmis muqeddes Meryem ananin barok uslubunda heykeli ile evez olunur 1511 ci ilde kilsenin cenub qullesi insa olunmusdu Evveller qullenin hundurluyu 80 metr teskil edirdi lakin 1679 cu ilde bas vermis yangindan sonra merkezi nef xeyli asagi oldu Kecmisde kilseni qurmus ustalarin bacarigi hetta bizim gunlerde bele insanlari heyran edir Lakin evvel iscilerin seraiti daha narahat idi bina her terefden muveqqeti platformalarla ehate olunmusdu ki onlar da binanin xaricinde de daxilindeki kimi rahat islemeye imkan verirdi Hemcinin diqqetle baxdiqda kilse qullelerinin eni muxtelifdir eyni seyi muqeddes Georgi bazilikasinda da gormek olar Hazirda Muqeddes Meryem ana kostyolu qulleleri qerb fasadinda yerlesen uc nefli bazilikadir Kilsenin umumi uzunlugu 52 metr eni 28 metr orta ve kunc neflerin hundurluyu ise muvafiq olaraq 44 ve 24 metr teskil edir Kafedralda boyuk astronom alim Tixo Brahe defn olunmusdu Kilse daminin yaranma tarixi Kilsenin dami olduqca netrivialdir Cexiyada qarisiqliq baslayan zaman Strdibrali Yakoubkanin basciligi altinda Hus davamcilari Tin kilsesini ele kecire bilirler Bu sebebden de mebed daha sonralar casniklerin papaqcilarin esas kilsesine cevrilmisdi Husitler kilse ucun yeni kahin secirler 1427 ci ilde Bu postu arxiyepiskop Yan Rokitsian elde edir Husitlerle geden uzun muharibe bitdikden sonra sonuncu usyancilar Yan Roqac ve onun daha 50 hemkarini edam etmek teleb olunurdu Ziqmundun emri ile kilse daminin tikintisi ucun yigilmis taxtadan Kohne Seher meydaninda dar agaclari hazirlanisdi 20 ilden sonra hemin taxta materiallar yeniden askar edilir ve o zaman hakimiyyetde olan Cexiyali kral Ladislav Poqrebekin fransiz sahzadesi Maqdalena ile toyun qeyd edilmesi serefine taxtlarin tribun ucun platforma olaraq xidmet gostereceyi teyin olunmusdu Lakin kralin olumu sebebinden tenteneli toy merasimi insanlarin xulyasinda ele arzu olaraq qalir Ve belelikle taxta materiallar nehayet ki uzun bir seyaheti basa vuraraq ozunun teyin olundugu yere yeni kilsenin tavanina geri qayidir Kilsenin eksteryeri Tin kilsesinin qotik fasadinda muqeddes Meryem ananin tesvir olunmus barokko relyefi Kilsenin zeng gullesi Kilsenin esas giris hissesiMemarliqKilsenin memrliq uslubu birmenali deyil Burada intibah qotika ve erken barokko elementleri vardir Plastika baximindan kilsenin XIV esrin sonuna aid edilen Parlerj senetinin bariz numunesi sayilan simal portali diqqeti celb edir Burada Isa Mesihin heyat sehnelerini gormek olar timpanin orijinali Milli Qalereyada saxlanilir Kilsenin daxilinde bir sira detallari gormek olar Praqanin en qedim kupeli 1414 cu il Tacli konsollar ile bezedilmis qotik uslublu iki skamya Qedim dasli kafedra XV esr F Cermakin 14 dene ketan uzerinde yagli boyalarla cekilmis boyuk resmleri 1420 ci ile aid Muqeddes Meryem ananin korpe ile heykeli Heykel neoqotika uslublu kunc nefin altarinda yerlesir Kilsenin interyeri Tin kilsesinin interyerini Praqanin en qedim ergenunu bezeyir Kilsenin daxili basqa kilselere nisbeten daha sade ve monumental gorunuse malikdir Taninmis astronom Tixo Brahenin qebri mehz Tin kilsesinde yerlesir 2000 ci ilde kilsede bas vermis berpa isleri zamani isciler gozlenilmeden cox deyerli XIV esre aid qotik fresk askar edirler Fresk uzerinde Muqeddes Iyeronim sir ile tesvir olunmusdu Hemcinin Tin kilsesinde yerlesen ve Praqanin en qedim ergenunu orqani diqqeti celb edir Orqan usta Mundt terefinden 1673 cu ilde hzirlanmisdi daha sonralar o Bonnda restavrasiya edilmis ve 2000 ci ilde yeniden kilseye qaytarilmisdi Maraqli faktlarKilsede bir vaxtlar qurasdirilmis ve Reformasiyanin remzi sayilan qizil kasa ile elqedar cox maraqli efsane movcuddur Qizil kasa deyilenlere gore o zamanlar bir leylek ailesi terefinden sevilmisdi Onlar kasa uzerinde ozlerine yuva qururlar Butun leylekler kimi onlar da oz balalarini yedizdirmek ucun coxlu qurbagalar getirirdi Lakin bu qurbagalar vaxtasiri leyleyin dimdiyinden yere dusur Gunlerin birinde qurbagalardan biri tesadufen muhum sexsin basina dusur ve etrafdakilar onu lag edirler Bu hadiseden sonra leyleyin yuvasini yaxinliqda yerlesen basqa eve kocururler qizil kasani ise yigisdirirlar Kilsedeki bir sira mezar daslari zedelenib ve bu tesadufi deyil kecmisde hesab olunurdu ki ayagini mezar dasina berk vurmaq dis agrisindan qurtulmagin en duzgun yoludur ve yerli sakinler bu usuldan hevesle ve seyle mesgul olurdular Kohne Seher meydanina menzere Soldan saga Qoltz Kinski sarayi Tin kilsesi ve Storxuv evi Istinadlar Tynskij hram Hram Devy Marii pered Tynom 2012 03 23 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2008 12 29 Xarici kecidlerVikianbarda Tin kilsesi ile elaqeli mediafayllar var Information on Prague Information Service website Kajmakov Anton Tynskij sobor 29 01 2005 2012 03 23 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2010 05 31 Golikova Elena Hram Devy Marii pered Tynom 05 02 2012 2012 05 19 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2012 02 05