Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tyge Ottesen Brahe (14 dekabr 1546[…] – 24 oktyabr 1601[…], Praqa, Bohemiya, Müqəddəs Roma imperiyası) — Danimarkalı kimyagər, astronom və münəccim.
| Tixo Brahe | |
|---|---|
| Tygo Ottesen Brahe | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | , , Danimarka |
| Vəfat tarixi | (54 yaşında) |
| Vəfat yeri | Praqa, Müqəddəs Roma imperiyası |
| Vəfat səbəbi | Böyrək çatışmamazlığı |
| Dəfn yeri | |
| Vətəndaşlığı | Danimarkalı |
| Həyat yoldaşı | Kirstian Barbara Jorgensdatter |
| Uşağı | 8 |
| Atası | |
| Anası | |
| Milliyyəti | Danimarkalı |
| Təhsili | Özəl |
| Fəaliyyəti | Astronom, Kimyagər, Münəccim |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Zadəgan ailəsində dünyaya gələn Tixonun atasının qalası var idi və çox nüfuzlu biri idi. Dünyaya gəlməsindən əvvəl atası onu əmisi Jorgenə verəcəyini demişdi amma, dünyaya gələndən sonra tası bu fikrindən daşınır. Danimarka donanmasında zabit olan əmisi Tixonu qaçırdır.
Universitet illəri və astronomiya ilə ilk tanışlıq
Tixonun həyatı 21 avqust 1560-cı ildə dəyişdir. O Kopenhagen universitetində olarkən günəş tutulmasının şahidi olur və bu onda böyük maraq oyadır. Əmisi onu Danimarkada önəmli siyasi xadim etmək fikridə olduğu üçün 1562-ci il fevralda onu Leypsiq (Leipzig. Germany) Universitetində hüquq oxumağa göndərdi. Səhərlər hüquq oxuyan Tixo gecələri astronomiya ilə məşğul olur, müşahidələr aparırdı.
Leypsiq Universitetində Tixo ilk müşahidələrinin qeydlərini aparmağa başladı. 1563-cü ildə ən parlaq planetlərdən olan Yupiter və Saturnun qovuşması baş verdi və Tixo bu müşahidəsində Kopernik və Ptolomeyin cədvəllərində olan xətaları aşkarladı. 16 yaşında olan Tixo düzgün müşahidələri və planetlərin gerçək mövqelərini təxmin etməyi qarşısına məqsəd qoydu.
1564-cü il apreldə Tixo cross staff adlanan yeni alət aldı və alət o qədər böyük idi ki, nəzarətçisi Anders Vedelin görməməsi mümkün deyildi. Amma Tixo artıq astronomiyanı həyatının işi olaraq görürdü və ailəsindən gizlətməyi düşünmürdü.
Əmisindən qalan mirasın problemləri
1565-ci ilin yazında əmisi Jorgendən qalan mirası almaq üçün Tixo Danimarkaya getməli olur. İsveç ilə başlayan müharibəyə gedən Jorgen, Danimarka donanmasının admiral təyin olundu. Danimarka kralı 2-ci Fredrich atı ilə bərabər -ə gedən körpüsündən suya düşərkən onu xilas etmək üçün suya atılan Jorgen xəstələnir və 21 iyun 1565-ci ildə sətəlcəmdən dünyasını dəyişdi. Bununla da Tixonun mirası alması üçün lazım olan sənədlər aksik qalır və mirası ala bilmir. Məhkəmə mirası xalası İngerə verir və o öləndə miras Brahe ailəsinin fərdləri arasında bölünəcəkdi.
Burun əhvalatı
Tixo 19 yaşında Almaniyaya qayıdır, hüquq oxumağı dayandırır və Universitestinə gedir. Tixo Brahe tez tez problemlərə qarışan bir insan idi. Universitetdə oxuyan Danimarkalı tələbə ilə aralarında mübahisə başlayır. Tixo yeyib-içən olduğuna görə çox güman o sırada sərxoş olub və deyilənə görə mübahisə hansının daha yaxşı riyaziyyatçı olması üzərinə başlayıb. Mübahisə duelə qədər gedib çıxır. Qılınc ilə döyüşdə Tixo burnun bir hissəsini itirir və alnında da yara izi qalır. Danimarkaya qayıdan Tixo gümüşdən özünə pretez burun düzəldir və ömrünün axırına qədər burnunda metal ilə yaşamağa məcbur olur.
Astronomiya alətləri
Almaniya və İsveçrə turu üçün Danimarkadan ayrılarkən Tixonun 21 yaşı var idi. 1569-cu ildə Auqsburqa gəlir və 14 ay həssaslığı yüksək astronomiya alətləri düzəltməyə başlayır. Atası Otte Brahenin xəstə olduğunu öyrəndikdən sonra Tixo Danimarkaya qayıdır və atası 1571-ci ildə dünyasını dəyişir. 23 yaşlı Tixoya böyük miras qalır.
Müşahidələri
1609-cu ildə Galileo Galilei ilk dəfə teleskopla göy üzündə müşahidələr apardı. Amma Tixo bunu görə bilmədi. O bütün müşahidələrini astronomiya alətləri ilə çılpaq göz ilə aparırdı. Ölçüləri yay dəqiqəsinə qədər xətasız hesablamaq istəyinə tam nail olmasa da, işlərinin çoxunda buna nail olmuşdur və digər astronomlardan 5 qat daha düzgün idi. Danimarkaya qayıdan sonra o Herridsvaddu monastrında işləməyə başladı.
1572-ci il 11 noyabrda Tixo çox önəmli kəşflərindən birini etdi. Cassiopeia ulduz qrupunun içində Veneradan daha parlaq bir ulduz gördü. Astronomların çoxu bu ulduzu gördü amma Tixo onun haqqında heniş kitab yazdı. De Nova Stella Anni 1572 yəni 1572-ci İlin Yeni Ulduzu kitabını nəşr etdi. Bir il sonra Tixonun yeni ulduzu artıq solmağa başladı. Latın sözü olan nova hələ də anidən parıldayan ulduzlara deyilir və o ulduzun bir supernova olduğu məlumdur.
Bu kəşfin diğər önəmli tərəfi isə Aristotelin nəzəriyyəsinin çökməsi üçün başqa bir sübut idi. Aristotelin sözlərinə görə Aydan sonra görünən hər şey dəyişməz və mükəmməldir. B. E. Ə. 134-cü ildə Hipparx yeni bir ulduz gördüyünü deyərək Aristotelin nəzəriyyəsini yalanlamışdır.
Tixonun adası
Bundan sonra Tixo məşhurlaşdı və kral 2-ci Friedrichin dəvəti ilə Kopenhagen Universitetində astronomiya dərsi deməyə başladı. 1 il sorna dərsləri dayandırsa da kral Tixoya müşahidələrini davam etdirməsi üçün Danimarkaya məxsus, 7.5 km2 sahəsi olan Hveen adasını hədiyyə etdi. O vaxta qədər Hveen adası birbaşa krala tabe olsa da, Tixonun adaya Feodal Lordu təyin edilməsindən sonra bu dəyişdi. Tixo adada yaşayan 50 ailənin daha çox məhsul becərmələrini tələb edir, əkinçiliyə nəzarət edir, yeni qəsrinin inşası üçün kəndliləri işlədirdi. Vergiləri də artırandan sonra kəndilər Tixonu şikayət etdilər və məhkəmə onun vergi almaq hüququnu müəyyən etdi, nəticədə lord və kəndilərin qarşılıqlı öhdəliklərini əks etdirən müqavilə imzalandı.
Tixo Hveen adasında Urinaborg və Stjernborg adında iki rəsədxana inşa etdirdi. İkinci rəsədxana – Stjernborgu (Star Castle) inşa etməkdə məqsədi adanın çox küləkli olması idivə rəsədxana yeraltında yerləşirdi. Daha sonra 1984-cü ildə nəşriyyat, 1592-ci ildə kağız istehsalı sexi düzəltdirdi. Tələbəsi Johannes Keplerin planetlərin elliptik orbitləri qanununu hazırlamasına kömək etdi. 777 ulduzun yerini hesabladı və kataloq hazırladı.
Kainat nəzəriyyəsi
Tixo Kopernikin nəzəriyyəsini qəbul etmirdi. Ona görə Kopernikin nəzəriyyəsi həm fiziki qanunlara həm də dini kitaba görə yanlış idi. Dinə görə Yer hər şeyin mərkəzindədir və hərəkətsiz olmalıdır. Amma Batlamyus sisteminin də xətalı olduğunu anlayırdı. Buna görə o 1577-ci ildə bu iki sistemi içində birləşdirən yer mərkəzdi kainat nəzəriyyəsini irəli sürdü. Onun nəzəriyyəsinə əsasən Yer kainatın məzkəzində idi, Günəş Yerin, planetlər də Günəşin ətrafında dövr edirdi.
Adadan ayrılmaq
1588-ci ildə Danimarka kralı 2-ci Fredrich dünyasını dəyişdi və yerinə oğlu 4-cü Christian gəldi. Yeni kral ilə aralarında yaranan problemlərə görə ada Tixodan alındı və ona ayrılmış fond kəsildi. Adadan ayrılan Tixo 1597-ci ildə Kopenhagenə getdi. 1599-cu ildə isə Habsburg sülaləsindən 2-ci Rudolfun dəvəti ilə Roma İmperatorluğunun riyaziyyatçısı olmaq üçün Pragaya getdi. Ona verilən Benatky qalasında yaşayan Tixo müşahidələrinə davam edirdi. 1600-cü ildə tələbəsi Kepler onunla işləmək üçün Pragaya gəldi.
Ailəsi
Tixo 25 yaşında zadəgan olmayan bir qadın seçdi ki, bu da o dövr üçün sosial cinayət sayılırdı. Seçdiyi qadın Lutheran keşişinin qızı Kirsten Hansen idi. Onların ailə qurmaları qanuna zidd olsa da, 3 il birlikdə yaşasalar evlənmələrinə icazə veriləcəkdi. Onlar 3 il yaşadılar və ailə həyatı qurdular. 8 uşaqlarından 6-sı yeniyetmə yaşına qədər yaşadı. Onların bu qaydailə evlənməsinin nəticəsi olaraq uşaqları aristokrat imtiyazlarına sahib olmamalı, sadə vətəndaş olaraq yaşamalıdırlar. Tixonun mülklərini və silahlarını miras ala bilməyəcəklər. Adadan qovulandan sonra Roma İmperatoru 2-ci Rudolfun yanına gedəndən sonra orda Tixonun uşaqları aristokrat olaraq qəbul edilir.
Xasiyyəti
Tixo laqeyd, səbrsiz, eqoist, çox vaxt da qəddar insan kimi tanınırdı, buna baxmayaraq ağıllı və çalışqan idi. Məktublarının birində evində şimal maralı saxladığını və ziyafətlərin birində çoxlu pivə içərək pilləkənlərdən yıxılaraq öldüyünü bildirir. O adada bir cırtdan(dwarf) da saxlayırdı və cırtdanların gələcəyi görürdüyünə inanırdı. İsyan edən kəndlilərə nəzarət etməyin yollarını Jeppe adlı cırtdandan soruşardı. Dovşanlardan və yaşlı qadınlardan da qorxduğu deyilir.
Ölümü
1601-ci ildə kralın iştrak etdiyi ziyafətdə bol içki içənTixo kraldan əvvəl stoldan qalxmağı hörmətsizlik qəbul edərək uzun müddət tualetə gedə bilmir, sidik kisəsi partlayır. Böyrək iltibahı nəticəsində 24 okytabr 1601-ci ildə Pragada rəhmətə gedir. Həkimlər onun böyrək daşından öldüyünü dedilər.
Amma 1901-ci ildə məzarı açılır və qalıntıları ekspertiza müayinəsindən keçir. Ekspertlər böyrəkdə daşları tapılmır və ölüm səbəbi sidik kisəsinin partlamasından sonra qana yayılan karbamidin(CO(NH₂)₂) çoxluğu göstərilir.
Xarici keçidlər
https://en.wikipedia.org/wiki/Tycho_Brahe
- Bibliothèque nationale de France Tycho Brahe // BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Maktutor riyaziyyat tarixi arxivi. 1994.
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Deutsche Nationalbibliothek Record #118514237 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
- Çex Milli Hakimiyyət Məlumat bazası.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tyge Ottesen Brahe 14 dekabr 1546 24 oktyabr 1601 Praqa Bohemiya Muqeddes Roma imperiyasi Danimarkali kimyager astronom ve muneccim Tixo BraheTygo Ottesen BraheDogum tarixi 14 dekabr 1546Dogum yeri DanimarkaVefat tarixi 24 oktyabr 1601 54 yasinda Vefat yeri Praqa Muqeddes Roma imperiyasiVefat sebebi Boyrek catismamazligiDefn yeri Tin kilsesiVetendasligi DanimarkaliHeyat yoldasi Kirstian Barbara JorgensdatterUsagi 8AtasiAnasiMilliyyeti DanimarkaliTehsili OzelFealiyyeti Astronom Kimyager Muneccim Vikianbarda elaqeli mediafayllarPraqada Iohan Kepler ve Tixo Brahenin heykeliTycho Brahenin kainat nezeriyyesiCross staff Zadegan ailesinde dunyaya gelen Tixonun atasinin qalasi var idi ve cox nufuzlu biri idi Dunyaya gelmesinden evvel atasi onu emisi Jorgene vereceyini demisdi amma dunyaya gelenden sonra tasi bu fikrinden dasinir Danimarka donanmasinda zabit olan emisi Tixonu qacirdir Universitet illeri ve astronomiya ile ilk tanisliqTixonun heyati 21 avqust 1560 ci ilde deyisdir O Kopenhagen universitetinde olarken gunes tutulmasinin sahidi olur ve bu onda boyuk maraq oyadir Emisi onu Danimarkada onemli siyasi xadim etmek fikride oldugu ucun 1562 ci il fevralda onu Leypsiq Leipzig Germany Universitetinde huquq oxumaga gonderdi Seherler huquq oxuyan Tixo geceleri astronomiya ile mesgul olur musahideler aparirdi Leypsiq Universitetinde Tixo ilk musahidelerinin qeydlerini aparmaga basladi 1563 cu ilde en parlaq planetlerden olan Yupiter ve Saturnun qovusmasi bas verdi ve Tixo bu musahidesinde Kopernik ve Ptolomeyin cedvellerinde olan xetalari askarladi 16 yasinda olan Tixo duzgun musahideleri ve planetlerin gercek movqelerini texmin etmeyi qarsisina meqsed qoydu 1564 cu il aprelde Tixo cross staff adlanan yeni alet aldi ve alet o qeder boyuk idi ki nezaretcisi Anders Vedelin gormemesi mumkun deyildi Amma Tixo artiq astronomiyani heyatinin isi olaraq gorurdu ve ailesinden gizletmeyi dusunmurdu Emisinden qalan mirasin problemleri1565 ci ilin yazinda emisi Jorgenden qalan mirasi almaq ucun Tixo Danimarkaya getmeli olur Isvec ile baslayan muharibeye geden Jorgen Danimarka donanmasinin admiral teyin olundu Danimarka krali 2 ci Fredrich ati ile beraber e geden korpusunden suya duserken onu xilas etmek ucun suya atilan Jorgen xestelenir ve 21 iyun 1565 ci ilde setelcemden dunyasini deyisdi Bununla da Tixonun mirasi almasi ucun lazim olan senedler aksik qalir ve mirasi ala bilmir Mehkeme mirasi xalasi Ingere verir ve o olende miras Brahe ailesinin ferdleri arasinda bolunecekdi Burun ehvalatiTixo 19 yasinda Almaniyaya qayidir huquq oxumagi dayandirir ve Universitestine gedir Tixo Brahe tez tez problemlere qarisan bir insan idi Universitetde oxuyan Danimarkali telebe ile aralarinda mubahise baslayir Tixo yeyib icen olduguna gore cox guman o sirada serxos olub ve deyilene gore mubahise hansinin daha yaxsi riyaziyyatci olmasi uzerine baslayib Mubahise duele qeder gedib cixir Qilinc ile doyusde Tixo burnun bir hissesini itirir ve alninda da yara izi qalir Danimarkaya qayidan Tixo gumusden ozune pretez burun duzeldir ve omrunun axirina qeder burnunda metal ile yasamaga mecbur olur Astronomiya aletleriAlmaniya ve Isvecre turu ucun Danimarkadan ayrilarken Tixonun 21 yasi var idi 1569 cu ilde Auqsburqa gelir ve 14 ay hessasligi yuksek astronomiya aletleri duzeltmeye baslayir Atasi Otte Brahenin xeste oldugunu oyrendikden sonra Tixo Danimarkaya qayidir ve atasi 1571 ci ilde dunyasini deyisir 23 yasli Tixoya boyuk miras qalir Musahideleri1609 cu ilde Galileo Galilei ilk defe teleskopla goy uzunde musahideler apardi Amma Tixo bunu gore bilmedi O butun musahidelerini astronomiya aletleri ile cilpaq goz ile aparirdi Olculeri yay deqiqesine qeder xetasiz hesablamaq isteyine tam nail olmasa da islerinin coxunda buna nail olmusdur ve diger astronomlardan 5 qat daha duzgun idi Danimarkaya qayidan sonra o Herridsvaddu monastrinda islemeye basladi 1572 ci il 11 noyabrda Tixo cox onemli kesflerinden birini etdi Cassiopeia ulduz qrupunun icinde Veneradan daha parlaq bir ulduz gordu Astronomlarin coxu bu ulduzu gordu amma Tixo onun haqqinda henis kitab yazdi De Nova Stella Anni 1572 yeni 1572 ci Ilin Yeni Ulduzu kitabini nesr etdi Bir il sonra Tixonun yeni ulduzu artiq solmaga basladi Latin sozu olan nova hele de aniden parildayan ulduzlara deyilir ve o ulduzun bir supernova oldugu melumdur Bu kesfin diger onemli terefi ise Aristotelin nezeriyyesinin cokmesi ucun basqa bir subut idi Aristotelin sozlerine gore Aydan sonra gorunen her sey deyismez ve mukemmeldir B E E 134 cu ilde Hipparx yeni bir ulduz gorduyunu deyerek Aristotelin nezeriyyesini yalanlamisdir Tixonun adasiBundan sonra Tixo meshurlasdi ve kral 2 ci Friedrichin deveti ile Kopenhagen Universitetinde astronomiya dersi demeye basladi 1 il sorna dersleri dayandirsa da kral Tixoya musahidelerini davam etdirmesi ucun Danimarkaya mexsus 7 5 km2 sahesi olan Hveen adasini hediyye etdi O vaxta qeder Hveen adasi birbasa krala tabe olsa da Tixonun adaya Feodal Lordu teyin edilmesinden sonra bu deyisdi Tixo adada yasayan 50 ailenin daha cox mehsul becermelerini teleb edir ekinciliye nezaret edir yeni qesrinin insasi ucun kendlileri isledirdi Vergileri de artirandan sonra kendiler Tixonu sikayet etdiler ve mehkeme onun vergi almaq huququnu mueyyen etdi neticede lord ve kendilerin qarsiliqli ohdeliklerini eks etdiren muqavile imzalandi Tixo Hveen adasinda Urinaborg ve Stjernborg adinda iki resedxana insa etdirdi Ikinci resedxana Stjernborgu Star Castle insa etmekde meqsedi adanin cox kulekli olmasi idive resedxana yeraltinda yerlesirdi Daha sonra 1984 cu ilde nesriyyat 1592 ci ilde kagiz istehsali sexi duzeltdirdi Telebesi Johannes Keplerin planetlerin elliptik orbitleri qanununu hazirlamasina komek etdi 777 ulduzun yerini hesabladi ve kataloq hazirladi Kainat nezeriyyesiTixo Kopernikin nezeriyyesini qebul etmirdi Ona gore Kopernikin nezeriyyesi hem fiziki qanunlara hem de dini kitaba gore yanlis idi Dine gore Yer her seyin merkezindedir ve hereketsiz olmalidir Amma Batlamyus sisteminin de xetali oldugunu anlayirdi Buna gore o 1577 ci ilde bu iki sistemi icinde birlesdiren yer merkezdi kainat nezeriyyesini ireli surdu Onun nezeriyyesine esasen Yer kainatin mezkezinde idi Gunes Yerin planetler de Gunesin etrafinda dovr edirdi Adadan ayrilmaq1588 ci ilde Danimarka krali 2 ci Fredrich dunyasini deyisdi ve yerine oglu 4 cu Christian geldi Yeni kral ile aralarinda yaranan problemlere gore ada Tixodan alindi ve ona ayrilmis fond kesildi Adadan ayrilan Tixo 1597 ci ilde Kopenhagene getdi 1599 cu ilde ise Habsburg sulalesinden 2 ci Rudolfun deveti ile Roma Imperatorlugunun riyaziyyatcisi olmaq ucun Pragaya getdi Ona verilen Benatky qalasinda yasayan Tixo musahidelerine davam edirdi 1600 cu ilde telebesi Kepler onunla islemek ucun Pragaya geldi AilesiTixo 25 yasinda zadegan olmayan bir qadin secdi ki bu da o dovr ucun sosial cinayet sayilirdi Secdiyi qadin Lutheran kesisinin qizi Kirsten Hansen idi Onlarin aile qurmalari qanuna zidd olsa da 3 il birlikde yasasalar evlenmelerine icaze verilecekdi Onlar 3 il yasadilar ve aile heyati qurdular 8 usaqlarindan 6 si yeniyetme yasina qeder yasadi Onlarin bu qaydaile evlenmesinin neticesi olaraq usaqlari aristokrat imtiyazlarina sahib olmamali sade vetendas olaraq yasamalidirlar Tixonun mulklerini ve silahlarini miras ala bilmeyecekler Adadan qovulandan sonra Roma Imperatoru 2 ci Rudolfun yanina gedenden sonra orda Tixonun usaqlari aristokrat olaraq qebul edilir XasiyyetiTixo laqeyd sebrsiz eqoist cox vaxt da qeddar insan kimi taninirdi buna baxmayaraq agilli ve calisqan idi Mektublarinin birinde evinde simal marali saxladigini ve ziyafetlerin birinde coxlu pive icerek pillekenlerden yixilaraq olduyunu bildirir O adada bir cirtdan dwarf da saxlayirdi ve cirtdanlarin geleceyi gorurduyune inanirdi Isyan eden kendlilere nezaret etmeyin yollarini Jeppe adli cirtdandan sorusardi Dovsanlardan ve yasli qadinlardan da qorxdugu deyilir OlumuBrahe ve telebesi Keplerin heykeli 1601 ci ilde kralin istrak etdiyi ziyafetde bol icki icenTixo kraldan evvel stoldan qalxmagi hormetsizlik qebul ederek uzun muddet tualete gede bilmir sidik kisesi partlayir Boyrek iltibahi neticesinde 24 okytabr 1601 ci ilde Pragada rehmete gedir Hekimler onun boyrek dasindan olduyunu dediler Amma 1901 ci ilde mezari acilir ve qalintilari ekspertiza muayinesinden kecir Ekspertler boyrekde daslari tapilmir ve olum sebebi sidik kisesinin partlamasindan sonra qana yayilan karbamidin CO NH coxlugu gosterilir Xarici kecidlerVikianbarda Tixo Brahe ile elaqeli mediafayllar var https en wikipedia org wiki Tycho Brahe Bibliotheque nationale de France Tycho Brahe BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Maktutor riyaziyyat tarixi arxivi 1994 Bibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Deutsche Nationalbibliothek Record 118514237 Umumi tenzimleme nezareti GND alm 2012 2016 Cex Milli Hakimiyyet Melumat bazasi