Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Türk — türklərin əfsanəvi əcdadı, bəzi mənbələrə görə Bibliyadakı Yafətin oğlu, Nuhun nəvəsi. Türkün Yafətin nəslindən gəlməsi erkən dövr müsəlman etnogenealogiyalarında qeyd edilir. Əbulqazi Bahadır xanın "Şəcərəyi türk" əsərinə görə Türk Yafətin səkkiz oğlundan biridir və Yafət Türkü öz yerinə seçərək digər oğullarına onu hökmdar kimi tanımağı və ona tabe olmağı əmr edir. Əfsanəyə görə oğuz türklərinin əcdadı Oğuz xan Türkün nəslindəndir.
| Türk | |
|---|---|
 | |
| Mifologiya | Türk mifologiyası |
| Yer | Türküstan |
| Adının izahı | ərəb. Ət-türk |
| Cinsi | kişi[d] |
| Atası | Yafət |
| Əlaqəli personajlar | Oğuz xan, |
Tarixi mənbələrdə qeyd edilməsi
Orta əsrlərdə
Hələ VIII əsrə aid ərəb dilində yazılmış əsərlərdə görülən ilk müsəlman etnogenealogiyalarında türklər slavyanlar və Yəcuc və Məcuc xalqları ilə birlikdə Yafət nəslinə aid edilir.Təbəri (IX-X əsrlər) Yafətin nəslindən gələnlər arasında ət-Türkün adını çəkir, digər bir yerdə isə ibn İshaqa (VIII əsr) istinad edərək təkrar onun adını çəkir. X əsr yaşamış Məsudi "oğlaq altında", yəni şimalda yaşayan Yafət nəslinin nümayəndələri haqqında yazırdı; onların arasında ət-Türk də var idi. X əsrə aid anonim müəllif tərəfindən yazılmış "Müxtəsər əl-əcaib" əsəri Yafətin nəslindən gələnlərə ət-Türkü də aid edirdi. Anonim müəllif tərəfindən farsca yazılmış "Mücmal-ət-təvarix" əsəri (XII əsr) türklərin Yafətin nəslindən olduğu qeyd edilir, soy başlarının arasında Türkün də adını çəkir. Tarix, ilahiyyat və tibb mövzusunda ərəbcə əsərlər yazmış İsgəndəriyyə patriarxı (en) (X əsr) də Ət-Türkü Yafətin nəslindən gələnlər arasında çəkir.
Rusiya tarixçisi (ru) görə türklərin əminliklə Yafətin nəslinə aid edilməsi, çox güman ki, ərəb müəlliflərin özlərinin çıxartdığı nəticədir.
Х əsrdə İtaliyada yazılmış "İosipponun kitabı"nda Yafətin nəvəsi (en) 10 oğlunun adı çəkilir; onlardan birinin adı da Türkdür. "Ən qədim dövrdən bəri tatarların tarixi" kitabına görə burada xəzərlərdən ayrılıb, macarlara qoşulan türk tayfası kəbərlər nəzərdə tutulur.
Yeni dövrdə
XVII əsrdə yaşamış Əbulqazi Bahadır xan "Şəcərəyi türk" əsərində yazır ki, tufandan sonra Nuhun üç oğlu — Ham, Sam və Yafət və üç qızı sağ qalır. Yafət atasının buyruğuna əməl edərək Volqa və Yaik çaylarının sahilində məskunlaşır. Yafətin səkkiz oğlu var idi: Türk, Xəzər, Səhləb, Rus, Min, Çin, Keymari və Tarix. Əbulqaziyə görə Yafət Türkü öz yerinə seçdi və digər oğullarına onu hökmdar kimi tanımağı və ona tabe olmağı əmr etdi. Qırğızıstan tarixçisi (ky) görə Əbulqazinin əsərində türk xalqlarının əfsanəvi əcdadları Türk və Oğuz xan vahid nəsil ağacına əlaqələndirilib və bu obrazlar vasitəsilə qırğızların mənşəyi ilk dəfə Yafətlə əlaqələndirilib.
XIX əsr Azərbaycan tarixçisi Abbasqulu ağa Bakıxanov "Gülüstani-İrəm" əsərində Yafətin oğlu Türk haqqında belə yazırdı:
 | Yafəsin böyük oğlu və vəliəhdi olub, ədalətli və rəiyyətpərvər bir padişah idi. Bütün Yafəs nəslinin qəbilələri bunun adı ilə - türk adlanırlar. Atasının vəfatından sonra, özü üçün Türküstanda isti və soyuq bulaqlı bir çox otlaqlar seçmişdir. Əvvəlcə ağac, qamış və otdan özü üçün qərargah və daha sonra heyvanat dərisindən çadır və otaq düzəltdirmişdir. Bu yer Suluq adlanır, «Zəfərnamə»də isə Suluqay şəklində qeyd edilmişdir. |  |
Rus tədqiqatçısı (en) görə Türk Xəzər dənizindən Koreya körfəzinə qədər olan ərazidə məskunlaşan tayfaların əcdadı hesab edilir. Türkün yeddinci nəslində əkizlər dünyaya gəlir: Tatar və Monqol. Əbulqaziyə görə Tatar və Monqolun atası İlixan Türküstanı iki hissəyə bölür. Türküstanın şərq hissəsi Tatarın, qərb hissəsi Monqolun olur. Monqolun üçüncü nəslində atası Qaraxan olan və Orta Asiyanın ilk istilaçısı Oğuz xan dünyaya gəlir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Калинина, 2001, с. 96.
- Калинина, 2001, с. 92.
- Калинина, 2001, с. 93.
- Калинина Т. М. Арабские средневековые учёные о конткатах хазар и славян // Восточная Европа в древности и средневековье. — М., 1999. — С. 59.
- Калинина, 2001, с. 97.
- История татар с древнейших времен / Под ред. М. А. Усманова. — Казань: Рухият, 2002. — Т. I. — С. 303. — 551 с.
- Файзрахманов Г. Л. Древние тюрки в Сибири и Центральной Азии. — Казань: Мастер Лайн, 2000. — С. 89. — 188 с. — .
- Мокеев А. М. Исламская концепция истории кыргызского народа // Исламская цивилизация в Центральной Азии. — Астана, 2007. — Сентябрь. — С. 288.
- Оразаев Г. М.-Р. Исторические сочинения Дагестана: на тюркских языках: тексты, комментарии. — Махачкала: Эпоха, 2003. — С. 87. — 332 с.
Ədəbiyyat
- Калинина Т. М. Восточноевропейские народы в ряду генеалогических легенд средневековых арабских сочинений // Восточная Европа в древности и средневековье. — М., 2001.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Turk deqiqlesdirme Turk turklerin efsanevi ecdadi bezi menbelere gore Bibliyadaki Yafetin oglu Nuhun nevesi Turkun Yafetin neslinden gelmesi erken dovr muselman etnogenealogiyalarinda qeyd edilir Ebulqazi Bahadir xanin Secereyi turk eserine gore Turk Yafetin sekkiz oglundan biridir ve Yafet Turku oz yerine secerek diger ogullarina onu hokmdar kimi tanimagi ve ona tabe olmagi emr edir Efsaneye gore oguz turklerinin ecdadi Oguz xan Turkun neslindendir TurkMifologiya Turk mifologiyasiYer TurkustanAdinin izahi ereb Et turk Cinsi kisi d Atasi YafetElaqeli personajlar Oguz xan Tarixi menbelerde qeyd edilmesiOrta esrlerde Peygemberlerin ve krallarin tarixi Teberi Hele VIII esre aid ereb dilinde yazilmis eserlerde gorulen ilk muselman etnogenealogiyalarinda turkler slavyanlar ve Yecuc ve Mecuc xalqlari ile birlikde Yafet nesline aid edilir Teberi IX X esrler Yafetin neslinden gelenler arasinda et Turkun adini cekir diger bir yerde ise ibn Ishaqa VIII esr istinad ederek tekrar onun adini cekir X esr yasamis Mesudi oglaq altinda yeni simalda yasayan Yafet neslinin numayendeleri haqqinda yazirdi onlarin arasinda et Turk de var idi X esre aid anonim muellif terefinden yazilmis Muxteser el ecaib eseri Yafetin neslinden gelenlere et Turku de aid edirdi Anonim muellif terefinden farsca yazilmis Mucmal et tevarix eseri XII esr turklerin Yafetin neslinden oldugu qeyd edilir soy baslarinin arasinda Turkun de adini cekir Tarix ilahiyyat ve tibb movzusunda erebce eserler yazmis Isgenderiyye patriarxi en X esr de Et Turku Yafetin neslinden gelenler arasinda cekir Rusiya tarixcisi ru gore turklerin eminlikle Yafetin nesline aid edilmesi cox guman ki ereb muelliflerin ozlerinin cixartdigi neticedir H esrde Italiyada yazilmis Iosipponun kitabi nda Yafetin nevesi en 10 oglunun adi cekilir onlardan birinin adi da Turkdur En qedim dovrden beri tatarlarin tarixi kitabina gore burada xezerlerden ayrilib macarlara qosulan turk tayfasi keberler nezerde tutulur Yeni dovrde XVII esrde yasamis Ebulqazi Bahadir xan Secereyi turk eserinde yazir ki tufandan sonra Nuhun uc oglu Ham Sam ve Yafet ve uc qizi sag qalir Yafet atasinin buyruguna emel ederek Volqa ve Yaik caylarinin sahilinde meskunlasir Yafetin sekkiz oglu var idi Turk Xezer Sehleb Rus Min Cin Keymari ve Tarix Ebulqaziye gore Yafet Turku oz yerine secdi ve diger ogullarina onu hokmdar kimi tanimagi ve ona tabe olmagi emr etdi Qirgizistan tarixcisi ky gore Ebulqazinin eserinde turk xalqlarinin efsanevi ecdadlari Turk ve Oguz xan vahid nesil agacina elaqelendirilib ve bu obrazlar vasitesile qirgizlarin menseyi ilk defe Yafetle elaqelendirilib XIX esr Azerbaycan tarixcisi Abbasqulu aga Bakixanov Gulustani Irem eserinde Yafetin oglu Turk haqqinda bele yazirdi Yafesin boyuk oglu ve veliehdi olub edaletli ve reiyyetperver bir padisah idi Butun Yafes neslinin qebileleri bunun adi ile turk adlanirlar Atasinin vefatindan sonra ozu ucun Turkustanda isti ve soyuq bulaqli bir cox otlaqlar secmisdir Evvelce agac qamis ve otdan ozu ucun qerargah ve daha sonra heyvanat derisinden cadir ve otaq duzeltdirmisdir Bu yer Suluq adlanir Zefername de ise Suluqay seklinde qeyd edilmisdir Rus tedqiqatcisi en gore Turk Xezer denizinden Koreya korfezine qeder olan erazide meskunlasan tayfalarin ecdadi hesab edilir Turkun yeddinci neslinde ekizler dunyaya gelir Tatar ve Monqol Ebulqaziye gore Tatar ve Monqolun atasi Ilixan Turkustani iki hisseye bolur Turkustanin serq hissesi Tatarin qerb hissesi Monqolun olur Monqolun ucuncu neslinde atasi Qaraxan olan ve Orta Asiyanin ilk istilacisi Oguz xan dunyaya gelir Hemcinin baxOguz xanIstinadlarKalinina 2001 s 96 Kalinina 2001 s 92 Kalinina 2001 s 93 Kalinina T M Arabskie srednevekovye uchyonye o kontkatah hazar i slavyan Vostochnaya Evropa v drevnosti i srednevekove M 1999 S 59 Kalinina 2001 s 97 Istoriya tatar s drevnejshih vremen Pod red M A Usmanova Kazan Ruhiyat 2002 T I S 303 551 s Fajzrahmanov G L Drevnie tyurki v Sibiri i Centralnoj Azii Kazan Master Lajn 2000 S 89 188 s ISBN 5 93139 069 3 Mokeev A M Islamskaya koncepciya istorii kyrgyzskogo naroda Islamskaya civilizaciya v Centralnoj Azii Astana 2007 Sentyabr S 288 Orazaev G M R Istoricheskie sochineniya Dagestana na tyurkskih yazykah teksty kommentarii Mahachkala Epoha 2003 S 87 332 s EdebiyyatKalinina T M Vostochnoevropejskie narody v ryadu genealogicheskih legend srednevekovyh arabskih sochinenij Vostochnaya Evropa v drevnosti i srednevekove M 2001